Onwaarschijnlijk

Foto: Gillian Anderson als speciale zaken FBI agent Dana Scully in The X Files.
Naast de gewone detectives, forensisch onderzoekers en amateurs zijn er ook ogenschijnlijk gewone onderzoekers die te maken krijgen met bizarre zaken in film en TV-serie. Dat zijn de vrouwen uit de science fiction detective- en suspenseverhalen. Science fiction is een aparte tak van vermaak, want het is gebaseerd op wetenschap en verwachtingen over uitbreiding van wetenschappelijke mogelijkheden en ontwikkelingen en/of op bespiegelingen van de soort ‘’stel je nu eens voor dat deze theorie echt mogelijk was, wat zou er dan allemaal mogelijk zijn’’ en in zo’n ‘’verzonnen maar mogelijk mogelijke wereld’’ worden dan misdaden gepleegd of treden mysteries op die onderzocht moeten worden. U begrijpt dat mijn vreemd werkende brein, overborrelend van fantasie, beelden en nieuwsgierigheid, daarvan smult. Met rode oortjes en dolle uren draaiende fantasie en onderzoeksdrang volg ik dan ook de avonturen van Olivia Dunham, een speciale zaken FBI agent, gespeeld door Anna Torv in Fringe (inclusief parallel universum en geniepige buitenaardse invasie) en Dana Katherine Scully (zie foto), ook een speciale zaken FBI agent (inclusief ufo’s, paranormale verschijnselen, geesten en spoken). En verbindingen leggend met mijn vak, uiteraard.
Borstvoeding is geen ruimtevaartwetenschap en geen science fiction, er is in feite net zo veel vreemds en ingewikkelds aan als aan lopen, eten, praten en ademhalen. Voor sommige mensen kunnen al die normale dingen een uitdaging betekenen en voor sommige mensen is er geavanceerde wetenschap nodig om het normale te kunnen doen. En sommige mensen kunnen in redelijke bizarre omstandigheden komen, waardoor overigens normale zaken volkomen vreemd en buitenissig kunnen worden. En borstvoeding wordt natuurlijk door ‘’men’’ vaak behandeld alsof het iets is uit een parallel universum of iets dat door buitenaardsen stiekem op onze wereld is geïntroduceerd.
De basis voor het werken in science fiction-achtige borstvoeding omstandigheden is toch ook weer, net als altijd, een grondige, diepgaande, brede, doorleefde, volledige kennis van de normale, fysiologische borstvoeding. Wie niet heel erg goed weet hoe het normale werkt, kan niets met het afwijkende. Buitengewoon is alleen buitengewoon in relatie tot gewoon. Om het buitengewone volledig op waarde te kunnen schatten moet het gewone in het bewustzijn, het onbewuste en onderbewuste verankerd zijn. Zonder die grondige kennis van het gewone kan het afwijkende voor normaal worden aangezien en kan borstvoeding worden gezien als een bezigheid voor ufo-jagers en andere freaks. Zonder die buitengewoon diepgaande kennis van het normale kan borstvoeding iets worden dat alleen is weggelegd voor mensen die bekend zijn met kwantum fysica en andere science fiction-achtige wetenschap.
Voor mij als lactatiekundig detective is die kennis van normaal de basis, maar ook voor andere zorgverleners en voor de ouders die hun kind borstvoeding geven. Niet iedereen heeft de van-voor-tot-achter en van-achter-tot-voor, die op zijn kop - binnenstebuiten - achterstevoren  kennis nodig van een lactatiekundige detective, maar een gedegen basiskennis van hoe borstvoeding in normale omstandigheden werkt is voor iedereen die met borstvoeding te maken heeft, krijgt of kan krijgen, van belang. En die kennis is gelukkig vrij eenvoudig te verkrijgen en te begrijpen, het is niet meer dan basis-biologie die op een groep 6 niveau kan worden uitgelegd. Iedereen die zich die basiskennis heeft eigengemaakt zal snel zien wanneer er omstandigheden zijn die het patroon veranderen en problemen kunnen opleveren. Dat is het moment om de Special Agent in te roepen. Scully en Dunham zijn al bezet, maar ik ben beschikbaar.
Eurolac Flits! met label gewoon, normaal, en met titel buitengewoon. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Amateur

Foto: Patricia Routledge als Hetty Wainthropp (met Dominic Monaghan als hulpje Geoffrey Shawcross) in  Hetty Wainthropp Investigates
Bijna lijnrecht tegenover de professionele onderzoeker en de forensicus staat de amateur onderzoeker. In de literatuur en filmwereld zijn dit de mensen die toevallig steeds vreemde zaken en misdaden op hun pad vinden, zoals de legendarische Miss Marple van Agatha Christie, of mensen die hun nieuwsgierigheid uitbouwen tot een hobby en soms zelfs een beroep, zoals Hetty Wainthropp in Hetty Wainthropp Investigates (zie foto). Of het is een schrijfster van detective verhalen die ook verwikkeld raakt in echte moordzaken zoals de door Angela Lansbury vertolkte Jessica Fletcher in Murder, she wrote. In deze verhalen zijn de, meestal al wat oudere, dames de officiële onderzoekers vaak te slim af en komen ze met de minder voor de hand liggende, maar wel correcte toedracht en dader. Het zijn, in die verhalen, dames met een ongebreidelde nieuwsgierigheid naar mensen en hun handelen, een goed ontwikkelde intelligentie, beide gekoppeld aan veel vrije tijd en een realistisch, zij het vaak niet rooskleurig, beeld over het karakter van de gemiddelde mens. Niks mis mee, met die amateur-onderzoekers, zowel in de misdaad als bij borstvoeding.
Het beroep lactatiekundige is nog een jong beroep. De internationale beroepsvereniging ILCA werd in 1985 opgericht. De wortels van deze organisatie en van het beroep lactatiekundige liggen echter in een vrijwilligersorganisatie, bij de amateurs dus, om het zo maar even te zeggen. Nu ruim 30 jaar geleden kwam vanuit La Leche League de vraag naar een professionalisering van de zorg voor borstvoeding naast de moeder tot moeder hulp waarmee LLL zich al sinds 1956 bezighield. Naast die moeder-tot-moederhulp, naast de ‘’amateur’’ borstvoeding begeleider. Amateur wordt hier in de strikt letterlijke betekenis genomen, namelijk iemand die iets doet, goed doet, graag doet, maar niet als beroep, niet tegen betaling. De beroepsmatig werkende lactatiekundige komt zeer beslist niet als vervanging van de vrijwillig werkende moede-tot-moeder-zorger. Onderzoek heeft meermaals aangetoond dat de peercounselor, zoals de vrijwilliger in een zorgfunctie ook wordt genoemd, van grote waarde is voor het welslagen van de borstvoeding. In populaties waar actieve peercounselors beschikbaar zijn geven meer moeders borstvoeding en krijgen meer kinderen langer borstvoeding.
De contactpersoon, vrijwilliger, medewerker, leidster van een borstvoedingorganisatie is zo succesvol en belangrijk omdat zij een ervaringsdeskundige is. Ze is zelf een moeder die borstvoeding heeft gegeven en die verschillende van de problemen heeft doorleefd. Maar vooral heeft zij de emotie van het moederen door borstvoeding doorleefd. Ze kent de twijfels, zorgen en muizenissen van een moeder; ze heeft alle vervelende opmerkingen van anderen ook al eens gehoord en ondergaan. Ze heeft alle goede en slechte adviezen zelf gehad en ermee leren omgaan.
Ik heb zelf heel veel te danken aan Borstvoedingorganisatie LLL, ik vond er steun als moeder in een borstvoeding-vijandige omgeving, ik was er jarenlang leidster en hielp andere moeders zoals ik er zelf geholpen was en vanuit LLL werd ik lactatiekundige. Ik zou zonder die achtergrond als amateur niet de professionele lactatiekundige zijn die ik nu ben. Lang leve de amateurs!
LLLgroepen over de hele wereld, LLLNederland, LLLVlaanderen, Vereniging Borstvoeding Natuurlijk, Borstvoeding vzw
Eurolac Flits! met label vzwBorstvoeding, LLL, VBN, peercounseling, borstvoedingorganisatie. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Forensicus

Foto: Pauley Perrette als Abby Sciuto in NCIS: Naval Criminal Investigative Service: lichtelijk maar prettig gestoorde, excentrieke en hyperintelligente ADHD’er met een uitlaatklep als forensisch onderzoeker
Sommige problemen bij borstvoeding zijn relatief eenvoudig te duiden. De oorzaak kan dan makkelijk worden achterhaald en een oplossing ligt voor de hand. Vaak zal dieper onderzoek nodig zijn en heeft de detective de steun nodig van forensisch onderzoekers. Forensisch onderzoekers zijn de patholoog-anatoom, de vingerafdruk en DNA experts en de mensen die met eindeloos geduld de meest minuscule spoortjes bewijsmateriaal uitpluizen en proberen er gegevens uit te halen die kunnen leiden tot beter begrip van de toedracht van het ongeluk of het misdrijf en mogelijk naar een dader. Forensisch onderzoekers moeten intelligent zijn en een diepe en brede kennis hebben van allerlei zaken, maar vooral een ongebreidelde nieuwsgierigheid naar hoe, wat, wie, waar en waarom. Een nieuwsgierigheid die drijft tot nog eens kijken en van een andere kant kijken en vooral de minder voor de hand liggende dingen willen weten. een goede forensisch onderzoeker is vaak een beetje vreemd, excentriek en denk vaker buiten dan binnen de hokjes. Tot mijn favoriete vrouwelijke vertolkingen van dit soort vreemde vogels horen Nikki Alexander (gespeeld door Emilia Fox) in Silent Witness, Temperance Daesee Brennan, bijgenaamd Bones (gespeeld door Emily Deschanel) in Bones, Jordan Cavanaugh (gespeeld door Jill Hennessy) in Crossing Jordan (Medical Examiners), Dr. Maura Isles (gespeeld door Sasha Alexander) in Rizzoli & Isles, en natuurlijk Abby Sciuto (zie foto).
Ik kan me wel enigszins identificeren met deze vrouwen. Volgens rapportages van sommige derden ben ik zo gek als een deur, anderen noemen dat excentriek, weer anderen valt aan mij niets speciaals op –verwante zielen, vermoed ik- en ik voldoe ook zeker aan het criterium van buiten de hokjes denken (buiten de hokjes? zijn er hokjes dan?). Maar vooral mijn ongebreidelde nieuwsgierigheid naar waarheden achter waarheden, redenen achter oorzaken, bijkomende factoren en op het eerste gezicht totaal irrelevante bijzaken. Voeg daarbij mijn onverzadigbare honger naar het observeren van menselijk gedrag en menselijke interacties en het plaatje is compleet. (Over plaatje gesproken: van die laatste eigenaardigheid kon ik geen goed vrouwelijk voorbeeld vinden; als Dr. Spencer Reid (gespeeld door Matthew Gray Gubler) uit Criminal Minds een vrouw was geweest, zou dat de foto zijn geworden, maar ja, deze serie gaat over vrouwelijke onderzoekers.) Deze eigenschappen van een forensisch onderzoeker kan ik als lactatiekundige vaak goed gebruiken, want de meeste problemen met borstvoeding zijn niet enkelvoudige en recht-toe recht-aan problemen. Zelfs het probleem van twee moeders dat er op het eerste gezicht hetzelfde uitziet kan volkomen verschillend zijn, verschillende oorzaken hebben en een andere aanpak vereisen.
Elke moeder, elk kind, elk moeder-kind paar is anders; en bij al die verschillende mensen horen ook nog eens verschillende omstandigheden rondom zwangerschap, baring en kraambed. Ze hebben allemaal andere zorgverleners met  verschillende adviezen en allemaal andere mensen in hun sociale omgeving met nog weer eens verschillende opinies en raadgevingen. Er zijn een paar wetmatigheden, die voor het overgrote deel van moeders en baby’s opgaan, maar altijd net even anders door de andere contexten. Het internet en de sociale media zijn voor moeders een zegen en een risico. een zegen omdat informatie daarmee zoveel makkelijker en sneller is te vinden. Een risico omdat rijp en groen, goed en kwaad en alles daartussenin als gelijkwaardig over de moeder worden uitgestort. Een belangrijk risico is de versimpeling van problemen en dus van de antwoorden. Vaak wordt op basis van één symptoom een diagnose gesteld en een oplossing gegeven. Een symptoom dat de adviseur niet zelf heeft waargenomen, maar alleen heeft horen zeggen.
Als zorgverlener die zich bewust is van haar of zijn verantwoordelijkheid en van de immense varieteit in mensen, omstandigheden en invloeden, moet de lactatiekundige in tegenstelling tot zo’n quick-fix, one-size-fits-all oplossing als een forensisch onderzoeker te werk gaan en een zo compleet mogelijk beeld vormen van de situatie en alle factoren die er mogelijkerwijs mee verbonden kunnen zijn.
Eurolac Flits! met label onderzoek, RCT, EBM, EBP. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
PS: Forensicus is volgens woordenboeken en Wikipedia geen bestaand woord, maar duikt op het internet toch hier en daar op. Onder andere als naam die sommige bloggers zichzelf geven en een schrijfster van forensisch georiënteerde verhalen en fanfictie die zichzelf Abbycus Forensicus noemt.

Onderzoek

Foto: Sharon Small als Barbara Havers, de vaak wat slonzig ogende, maar scherp en onafhankelijk denkende en onderzoekende assistent van de adelijke, ietwat hautaine detective Lynley in The Inspector Lynley Mysteries.
Behalve advocaat van het kind en coach voor de voedende moeder ben ik vooral onderzoeker. Geen wetenschappelijk onderzoeker, hoewel ik dat ook wel ambieer, maar onderzoeker voor het vinden van oorzaken en gevolgen. Degelijk onderzoek- en opzoekwerk, zoals detectives dat doen. Hoewel veel van de in films en TV series vertoonde detectives mannen zijn en naar ik me voorstel de detective-afdelingen van echte politiebureaus door meer mannen dan vrouwen worden bevolkt (het is opvallend lastig dit soort cijfers over de politie in de openbare cyber-ruimte te vinden), denk ik toch dat dit een heel vrouwelijk beroep is. Dit soort onderzoekwerk vergt het kunnen denken aan verschillende opties tegelijkertijd, het leggen van verbanden, het analyseren van intermenselijke relaties en nog zo wat van die dingen die samenwerking vragen van de linker en de rechter hersenhelften. Ik kijk dan ook graag TV series met een vrouwelijke hoofdrol voor de detective: Kate Beckett (gespeeld door Stana Katic) in Castle, Jane Rizzzoli (gespeeld door Angie Harmon) in Rizzoli & Isles, Brenda Leigh Johnson (gespeeld door Kyra Sedgwick) in The Closer en Olivia Benson (gespeeld door Mariska Hargitay) in Law & Order: Special Victims Unit. Er zijn er meer, maar vaak spelen die tweede viool onder een mannelijke leider (terwijl ze ondertussen wel vaak degene zijn die de zaak oplossen).
Voor een lactatiekundige kan de weg vanaf het eerste telefoontje naar het oplossen van een probleem bij een moeder en kind met borstvoeding sterk lijken op dit gedegen politie-detectivewerk. We beginnen met een PD: plaats delict. Hier is het slachtoffer (de ongestoorde borstvoeding) te midden van allerlei opvallende, onopvallende en verstopte aanwijzingen. Als lactatiekundig detective ga ik eerst eens kijken hoe het slachtoffer erbij ligt, wat kan ik daaruit opmaken over een vermoedelijke oorzaak, methode en middelen. Ik hoor ook getuigen die op of rond de PD waren en mogelijk iets hebben opgemerkt. De eerste getuige is de moeder. Zij vertelt mij haar verhaal vanaf de geboorte van haar kind (soms al van voor die tijd) tot dit moment. Door gerichte vragen probeer ik haar herinnering aan te scherpen om zoveel mogelijk gegevens en aanwijzingen boven water te krijgen. Het kind is ook een getuige, maar een die moeilijk te ondervragen is, hij kan immers nog niet verbaal communiceren. Maar zijn gedrag, lichaamstaal, mimiek en functioneren vertellen mij toch veel. Misschien is er nog een huisgenoot in de buurt of een zorgverlener die een deel van het verhaal kunnen vertellen en daarmee een andere invalshoek of gezichtspunt kunnen aanvoeren.
Elke misdaad heeft een motief, zo ook een borstvoeding probleem. Dan heet het niet motief, maar oorzaak of reden. Een belangrijke vraag om naar de oplossing van mijn probleem te komen is weten waarom het zo is, wat heeft het veroorzaakt, wat was de aanleiding. Bij een lactatiekundig probleem is het horen van de getuigenverklaringen van de moeder en eventuele andere getuigen een belangrijk middel om tot een opheldering van het waarom te komen. Onderzoek van het kind of de borsten kan verdere aanwijzingen geven.
Gelegenheid en aanwezigheid zijn belangrijke factoren. Een verdachte kan wel een prima motief hebben gehad om de daad te begaan, maar als hij de middelen niet had, niet in de gelegenheid was of niet in de buurt, kan hij het toch niet gedaan hebben. Bij het bekijken van de plaats delict en het horen van de getuigen kan een lactatiekundige al snel denken in een bepaalde richting. Bepaalde symptomen lijken soms onontkomenlijk bij bepaalde oorzaken en problemen te horen. Maar toch: als de verdachte niet in de buurt was, niet in de gelegenheid was om iets te doen, is het onwaarschijnlijk dat hij het gedaan heeft. Als het kwaakt als een eend en waggelt als een eend, maar geen eenden DNA heeft, is het nog steeds geen eend. Vooral allergie en spruw willen nog al eens als voor de hand liggende verdachte worden opgepakt. Bekende veelplegers in een bepaald soort misdaad, bekend bij de politie, maar nog steeds niet noodzakelijkerwijs ook de veroorzaker van het voorliggende probleem.
Sommige problemen bij borstvoeding zijn relatief eenvoudig te duiden en de oorzaak kan dan makkelijk worden achterhaald en een oplossing ligt voor de hand. Vaak zal dieper onderzoek nodig zijn en heeft de detective de steun nodig van forensisch onderzoekers. Daarover morgen meer.

Ten derde

Foto: Jenna Mattison als Maggie Malone en Betty White als Lettie  in The Third Wish.
We hebben de baby eten gegeven en de melkproductie veilig gesteld, nu is het de beurt aan het veilig stellen van de borstvoeding. Dat lijkt misschien een vreemde volgorde voor iemand die altijd zo op het belang van borstvoeding hamert en borstvoeding belangrijker vindt dan de melk. En toch is dat de volgorde van belangrijkheid. Maar dat wil niet zeggen dat die drie dingen ook perse in een chronologische volgorde na elkaar moeten worden uitgevoerd. Met name ‘ten tweede’ en ‘ten derde’ kunnen naast elkaar voorgang vinden. In feite zijn er een aantal maatregelen die zowel 2 als 3 bevorderen. En er zijn omstandigheden waar het tweede wel kan en het derde niet of omgekeerd.
Borstvoeding is een proces waarbij moeder en kind samenwerken aan een relatie, inwerken op elkaars hormonale systemen en hersenverbindingen en waarbij de baby de moeder (of liever gezegd haar borsten) stimuleert tot het maken en loslaten van melk die hij vervolgens opdrinkt. Borstvoeding is oneindig veel meer dan een handige manier om goede voeding in de baby te krijgen. Borstvoeding geven is oneindig veel meer dan eten geven, het is liefde geven en ontvangen, het is opvoeding, het is karaktervorming, bescherming, verpleging en relatie-coaching. Borstvoeding nemen is naast eten vooral ook jezelf beschermen, ontwikkelen en investeren in je toekomst.
De borstvoeding veilig stellen begint voor elk moeder-kind-paar met het volgen van de biologische basisregels voor het species-specifiek voeden en verzorgen van de baby. Om dr. Nils Bergmann nog maar eens te citeren: ‘’ZERO SEPARATION!’’ Geen scheiding van moeder en kind. Scheiding van moeder en kind is zowat de meest gemaakte en een van de ernstigste medische missers die je je denken kunt. Een kind dat werd gescheiden van zijn moeder is in een acute en ernstige staat van stress, verbruikt onnodige energie, zijn hersenen ondergaan aanvallen van cortisol en adrenaline en processen van leren, gevoed worden, voedsel opnemen, groeien en ontwikkelen worden stopgezet of op de laagste stand aan de gang gehouden. Ook het lichaam van de moeder reageert slecht op scheiding van het zojuist geboren kind en reageert met stress- en rouw symptomen op die scheiding. Dit is niet erg gunstig voor het op gang komen van de melkproductie. Ja u leest het goed, dit schreef ik eerder al over het veilig stellen van de melkproductie. Het geldt voor beide en kan niet te vaak gezegd worden.
Soms is het niet mogelijk een kind aan de borst te voeden. In dat geval moet er een melkproductie veilig gesteld worden bij de moeder of een van een andere moeder. Maar als er geen eigen melkproductie is kan er wel degelijk aan de borst gevoed worden. Als er een borst is met genoeg weefsel om een kind houvast te geven kan er aan de borst gevoed worden en gelden alle andere factoren behalve voeding nog volop. De melk wordt dan via een hulpsysteem aangevoerd terwijl de baby aan de borst drinkt.

Ten tweede

Foto: Stockard Channing als Ouisa en Donald Sutherland als Flan  in Six Degrees of Separation
Ten tweede: stel de melkproductie veilig. Volgens de eerste regel heeft de baby eten gekregen, de tweede stap is om ervoor te zorgen dat het eten dat hij krijgt voor zover enigszins mogelijk de melk van zijn eigen moeder is. Welke melk de baby nu ook krijgt en op welke manier hij dat ook krijgt, het doel is dat hij uiteindelijk volledig leeft, groeit, gedijt en zich ontwikkeld op de melk van zijn eigen moeder. Gelukkig is het overgrote deel van alle moeders die een kind hebben gekregen volkomen in staat een ruim voldoende hoeveelheid melk voor haar kind te maken. Er zijn helaas ook heel veel moeders die die melk onder bemoeilijkende omstandigheden moeten produceren, waardoor het kan lijken dat zij geen melk kunnen maken. Of niet genoeg of melk die niet goed genoeg is. En dan zijn er helaas ook vrouwen die echt niet genoeg of helemaal geen melk kunnen maken. Het enige dat eigenlijk onbestaanbaar is, is dat er wel melk is, maar geen voeding in de melk. Dat is wel een hele zorg minder.
Punt is dat we van te voren eigenlijk niet kunnen weten van een individuele moeder of zij hoort tot die paar promille die werkelijk fysiek niet in staat is tot het produceren van melk, tenzij haar borsten zijn afgezet. Geen borsten, geen melk; een harde, maar simpele waarheid. Vrijwel alle andere borsten verklappen niet door hun maat of vorm hun capaciteit. Er zijn evenwel enkele aanwijzingen die mogelijk kunnen wijzen in de richting van problemen met de productiecapaciteit. Vrouwen met deze tekenen doen er goed aan al voor de geboorte van hun kind advies te zoeken bij een goede lactatiekundige, zodat ze goed voorbereid zijn. Voor alle vrouwen geldt dat een verkeerd beleid in de eerste uren en dagen een in aanleg goede melkproductie capaciteit om zeep kan helpen, en dat is niet altijd omkeerbaar door aanpassingen in dat beleid na de eerste dagen. Soms wel, niet altijd en vaak alleen met veel pijn en moeite in de vorm van letterlijk bloed, zweet en tranen.

Vrouwen die vanaf de geboorte niet de gereedschappen hebben meegekregen of bij wie die gereedschappen in de loop van hun leven zijn weggenomen, kunnen geen melk maken. Dat kan een anatomisch probleem zijn –gebrekkige of ontbrekende aanleg van melkklierweefsel- of hormonaal. Vrouwen met een verstoring rond de hormonen die melkproductie en afscheiding mogelijk maken, hebben vaak ook problemen met andere onderdelen van het hormonale stelsel. Zij werden bijvoorbeeld ook niet of maar moeizaam spontaan zwanger, kwamen pas laat in de puberteit of hadden een heel onregelmatige cyclus. Ook hirsutisme of PCOS kunnen wijzen op een mogelijk verstoorde melkproductie, hoewel deze ook in de richting van een overproductie kunnen gaan. Hormonale problemen zijn vaak goed medicinaal te behandelen, waarna normale borstvoeding mogelijk is. Kleine borsten op zich hoeven niet op een te kort aan klierweefsel te wijzen. Ontbrekend klierweefsel kan door middel van echografie worden vastgesteld.  Ontbrekend klierweefsel kan niet worden gerepareerd.

Vrouwen met een in essentie normale aanleg van klierweefsel en een normaal functionerend hormonaal systeem kunnen door omstandigheden problemen ervaren met het maken van melk. Zij kunnen door bijvoorbeeld medicijngebruik, ziekte of stress een afwijking krijgen in de hormoonfunctie. Of zij hebben een zware bevalling gehad en zijn oververmoeid en verzwakt. Bij vrouwen die tijdens en na de baring erg veel bloed verloren kan de melkproductie vertraagd op gang komen. Achtergebleven placentaresten belemmeren de werking van de hormonen die moedermelk maken en uitscheiden. Medicatie voor het aanmoedigen van de baring en pijnstilling kunnen het op gang komen van de melkproductie op verschillende manieren belemmeren of bemoeilijken. De meeste van deze problemen kunnen worden behandeld, waarna normale melkproductie weer of alsnog mogelijk is. Om dat te bereiken is naast het behandelen van de conditie die de problemen veroorzaakt ook een strikt gehanteerd optimaal borstvoedingbeleid nodig.

Dan als derde de groep vrouwen met wie eigenlijk niets aan de hand is, prima aanleg, prima hormonaal functioneren, hooguit kleine factoren die wat extra oplettendheid zouden vergen, kortom het overgrote deel van alle vrouwen die normaal zwanger worden en een kind krijgen en perfect tot normaal voeden in staat zouden moeten zijn. De vrouwen bij wie vervolgens de hele boel deskundig om zeep wordt geholpen door onwetendheid en onbenul. Deels dat van hen zelf, maar vooral en bovenal door de mensen die hen adviseren en begeleiden. Een over Facebook zwervende spreuk stelt dat in onze tijd van informatie onwetendheid een keuze is. Dat is in principe wel waar, maar niet iedereen is in staat om op de goede plaats op basis van de goede vragen de goede informatie te vinden. Veel moeders gaan ervan uit (en dat zouden ze ook veilig moeten kunnen doen!) dat de zorgverleners om hen heen weten waar ze mee bezig zijn in de zorg voor moeder en kind.
In de praktijk blijkt dat bedroevend veel zorgverleners bedroevend weinig weten over hoe borstvoeding eigenlijk werkt. En eveneens bedroevend veel die dan proberen aan symptoombestrijding te doen of maar direct de moeder voorbereiden op een teleurstelling en kunstvoeding adviseren. De melkproductie veilig stellen begint voor elk moeder-kind-paar met het volgen van de biologische basisregels voor het species-specifiek voeden en verzorgen van de baby. Om dr. Nils Bergmann nog maar eens te citeren: ‘’ZERO SEPARATION!’’ Geen scheiding van moeder en kind. Scheiding van moeder en kind is zowat de meest gemaakte en een van de ernstigste medische missers die je je denken kunt. Een kind dat werd gescheiden van zijn moeder is in een acute en ernstige staat van stress, verbruikt onnodige energie, zijn hersenen ondergaan aanvallen van cortisol en adrenaline en processen van leren, voedsel opnemen, groeien en ontwikkelen worden stopgezet of op de laagste stand aan de gang gehouden. Ook het lichaam van de moeder reageert slecht op scheiding van het zojuist geboren kind en reageert met stress- en rouwsymptomen op die scheiding. Dit is niet erg gunstig voor het op gang komen van de melkproductie.
Zolang moeder en kind bij elkaar zijn moeten ze zo veel mogelijk met rust gelaten worden. De taak van de zorgverlener is vooral om te zorgen voor een veilige en voeding stimulerende omgeving. De taak van de zorgverlener is eerder faciliterend dan interveniërend. Ondertussen kunnen moeder en kind worden geobserveerd, moeder kan worden verzorgd terwijl haar kind bij haar is en baby kan worden onderzocht terwijl hij bij zijn moeder is, nadat ze eerst een uurtje ongestoord samen waren. Heus, hij weegt over een uur of over een paar uur nog vrijwel hetzelfde als nu. En een beetje zorgverlener kan met geoefende klinische waarneming ook zien of een kind in essentie ‘’goed’’ is of acute medische hulp nodig heeft. Bedenk dat de vitale functies van een kind vrijwel altijd gunstiger zijn wanneer hij bij zijn moeder is, huid op huid, dan in de couveuse of een warm bedje of op een onderzoekstafel.
Na dat eerste ongestoorde uur blijven moeder in principe 24/7 bij elkaar op maximaal een armlengte afstand, maar liever tegen elkaar aan. Baby heeft volkomen onbeperkte toegang tot de borst en kan drinken zo vaak en zo veel en zo lang hij wil. En of hij nu wel of geen colostrum binnen krijgt, de nabijheid en de frequente stimulatie van de borst is de belangrijkste interventie voor het veilig stellen van de melkproductie. Mochten er aanwijzingen zijn dat er ondanks die nabijheid en frequentie geen of te weinig melktransfer is, dan kan de moeder in de eerste dagen met de hand colostrum uitdrukken en van een lepeltje geven, terwijl er wordt gekeken naar en gewerkt aan de aanleg- en drinktechnieken. Moeder en kind blijven bij elkaar en de baby blijft frequent de borst nemen.
En alsjeblieft, moeders en zorgverleners: wacht niet te lang met het inroepen van specialistische hulp als een bobbel niet direct kan worden gladgestreken. Die kleine bobbeltjes hebben de neiging zich exponentieel te vermenigvuldigen en binnen no-time uit te groeien tot een ‘’er is te weinig melkproductie mogelijk’’ diagnose.

Ten eerste

Foto: Tony Christian (L), de dubbel van Rupert Grint (R) in de Harry Potter films: ook rood haar en een big smile, maar toch net niet de echte, vooral neit als je naar de samenstelling (DNA) kijkt.
Wie een officiële DVD afspeelt moet eerst door zo’n verplicht clipje heen over downloaden en diefstal en vervolgens door een paar reclames voor andere officiële DVD’s. Wie een onofficiële film afspeelt, zo’n illegaal gedownloade, heeft niet dat irritante waarschuwingsfilmpje en ook niet die aankondigingen voor ander films, maar wel vaak slechtere beeldkwaliteit of voor het beeld langslopende bioscoop bezoekers. Die reclames zijn irritant, want ze gaan over films die je al in de bioscoop zag en toch al wilde hebben of over films die je helemaal niet wilt zien. Maar zo’n DVD met waarschuwingen en reclames geeft je dan wel weer een braaf gevoel, want je hebt er netjes voor betaald, zodat de filmmakers en de acteurs nog meer kunnen toevoegen aan de miljoenen die ze toch al verdienden. Maar ondanks de slechte kwaliteit voel je je met zo’n half-illegaal filmpje van het internet toch ook best wel goed, want je ziet die film toch maar mooi zonder andermans toch al goed gevulde portefeuille te spekken met jouw zuurverdiende en niet erg rekbare centen. Daar neem je nu en dan het slechte beeld en onregelmatige geluid voor op de koop toe.
Terwijl ik dit schrijf kijk ik met een half oog naar een film. Een officiële nog maar liefst. Sommige films zie ik zo graag, dat ik er het geld voor over heb. Ik draai ze dan ook grijs (als dat kon met een DVD). Deze heb ik ook al ‘tig keer gezien, dus ik kan het me permitteren om hem in een hoekje van mijn beeld te laten draaien, ondertussen te schrijven en bij de mooiste scenes even goed te kijken. Oeps, voorbij. Even terugspoelen dan en nog eens. Jááá, daar, hè, mooi stukje. En ander stukjes kunnen even doorgespoeld worden, die stukjes waar je, van plaatsvervangende gene, met kromme tenen naar kijkt. Geen kwestie van roekeloos sensatie-zoeken, zoals zou lijken uit het onderzoek dat ik gisteren in mijn PS* aanhaalde, maar eigenlijk geen tijd en toch graag die film nog eens willen zien. Kwestie van prioriteiten stellen. Ik zou toch niet mijn trouwe lezers het genot van een nieuw verhaaltje willen misgunnen omdat ik zo nodig voor de tigste keer dezelfde film wil kijken. En ik leer er eindelijk ook nog blind typen door, dat is me in de voorgaande decennia nooit gelukt.
Ten eerste is mijn werk belangrijk, ten tweede mijn pleziertjes. Bij borstvoeding ondersteuning zijn er ook zo van die regeltjes van ten eerste, ten tweede en ten derde. Daar zullen we het nu en de komende dagen over hebben. Vandaag de eerste regel: Ten eerste: geef de baby eten. Baby’s moeten eten, dat is letterlijk van levensbelang. Nooit in zijn  hele leven zal hij nog zo hard groeien, zo’n ontwikkeling doormaken als in zijn eerste levensweken en –maanden. Dat kost een ongelooflijke hoeveelheid energie en voedingsstoffen. De baby wordt geboren met een reserve om enkele dagen te overleven, maar overleven is niet genoeg. Het kind moet niet alleen overleven, maar groeien, zich ontwikkelen en gedijen. Daarvoor is eten nodig, vrij veel eten en in een min of meer constante stroom.
Het liefst komt al dat eten rechtstreeks van zijn moeder, als dat niet kan is het afgekolfde melk van zijn moeder. Als die opties niet beschikbaar of onvoldoende zijn, is het ''ten eerste''-alternatief de melk van een andere moeder. Met name voor een kind van wie de gezondheid toch al gevaar loopt, is mensenmelk van essentieel belang. Het geeft de minste risico’s voor belasting van zijn toch al op scherp staande systeem. Het geeft hem goed opneembare voeding in de juiste verhoudingen en met de minste risico’s op bijkomende ziekte, nu direct, op korte termijn of op langere termijn. De uitkomsten van kinderen die menselijke melk krijgen zijn statistisch gezien beter dan die van kinderen die geen menselijke melk krijgen, maar op dierlijke of plantaardige melk gebaseerde substituten. Zo’n substituut is net als een dubbel of een stuntman in een film. Van een afstandje lijkt hij best op het origineel en hij voldoet ook zeker voor het aspect van de rol waarvoor hij wordt ingezet, maar hij draagt de film niet. Niet-menselijke melk voldoet op een bepaald moment aan de nutritionele eisen van het kind, niet helemaal, maar voldoende om hem aan de gang te houden, te groeien en zich te ontwikkelen. Maar het zal hem minder waarschijnlijk tot zijn volle potentieel kunnen brengen.
Het is over het algemeen niet nodig een kind dat ander eten nodig heeft van zijn moeder te scheiden. Het is, voor de volledigheid, vrijwel nooit nodig een pasgeboren kind van zijn moeder te scheiden. De meeste redenen waarom een kind in de couveuse wordt gelegd (de belangrijkste reden voor scheiding van een moeder en haar pasgeboren kind) zijn niet wetenschappelijk onderbouwd. Een ziek kind, een zwak kind, een te klein of te zwaar kind is over het algemeen beter af in direct huidcontact met zijn moeder (of met zijn vader als moeder niet beschikbaar is) dan in een couveuse. Allerlei onderzoeken geven aan dat een kind tijdens structurele kangoeroemoederzorg betere vitale functies heeft dan hetzelfde kind in de couveuse. Technisch is het heel goed mogelijk alle bewakings- en behandelingsapparatuur in te zetten terwijl de baby bij zijn moeder is. Het mooie van dat directe en doorgaande huidcontact is dat het ‘’geef de baby eten’’ veel effectiever is. Een baby die in nauw lichaamscontact is met een ander mens is, heeft namelijk nauwelijks energieverlies (geen temperatuur om goed te houden, geen stress, een interactieve metronoom om zijn hartslag op gang te houden en een voortdurende prikkel om te blijven ademen) en heeft dus minder eten nodig of hij komt met dezelfde hoeveelheid verder.

Foto: multitasking aan de computer
 *) Sanbonmatsu DM, Strayer DL, Medeiros-Ward N, Watson JM (2013) Who Multi-Tasks and Why? Multi-Tasking Ability, Perceived Multi-Tasking Ability, Impulsivity, and Sensation Seeking.

PS: Deze drie regels besprak ik eerder in deel drie van de miniserie Een, twee, drie

Interacties en puzzelen

Foto:  Robert Pattinson als Tyler Hawkins en Ruby Jerins als Caroline Hawkins in Remember Me

Gisteravond had ik braaf een stukje willen schrijven om u, mijn trouwe lezer, vandaag mee te verblijden. Ik had ook al een thema bedacht en een foto, maar het stukje wilde er niet uit. Het leek even te komen, maar het was een vals alarm, zeg maar, de baring was bij nader inzien nog niet aan de gang. In plaats daarvan bekeek ik het eerste half uur van Extremely Loud & Incredibly Close (met Tom Hanks als Thomas Schell en Sandra Bullock als Linda Schell, de ouders van de licht-autistische Oskar), een queeste verhaal rondom 9 september 2001, overwoog ook Remember Me (zie foto), eveneens een verhaal rond de gebeurtenissen van 11 september, maar veel meer over familie- en romantische relaties, nog eens te bekijken, of misschien nog een Twiligt Saga film, maar keek uiteindelijk naar twee afleveringen van Criminal Minds, een aflevering van Flash Point en een aflevering van Human Target en las vervolgens nog een paar hoofdstukken in A Game of Thrones van George RR Martin. In de pauzes van de series las ik overigens ook nog een paar hoofdstukken van Eragon. Wat een bizarre combinatie van films en verhalen. Welbeschouwd valt dat bizarre wel mee, want het gaat allemaal over mensen en hun onderlinge relaties of problemen met die relaties en de drijfveren voor het handelen zoals ze handelen. Alleen de settings zijn anders.
Wat een goed verhaal is of een goede film, daarover kun je discussiëren en dat doe ik dan ook graag, want naast het lezen van en kijken naar verhalen is ook praten een grote hobby van mij. Wat voor mij een verhaal of film goed maakt is, naast dat het onderhoudend is en mij op een of andere manier boeit, is dat het over mensen en hun interacties gaat of over raadsels die meten worden opgelost. Als raadsels oplossen en menselijke interacties tot een boeiend geheel worden samengevoegd ben ik helemaal gelukkig. Mijn dag kan niet meer stuk als de schrijf-, c.q. acteerstijl mij ook nog aanspreekt en humor een belangrijke plaats inneemt.
Die menselijke interactie is gelijk ook wat mijn beroep tussen de mooiste ter wereld plaatst. De interactie tussen een moeder en haar kind, tussen een vader en zijn kind, tussen ouders onderling en met hun kind. De interactie tussen zorgvrager en zorgbieder. Vaak voel ik me eerder een antropoloog dan een lactatiekundige. Het observeren van mensen, hun gedrag en hun interacties, ik zou het zonder ophouden kunnen doen. Maar soms voel ik me ook een detective of forensisch onderzoeker die raadsels op moet lossen. Zoeken in bewijsmateriaal, de kleinste en onooglijkste details onderzoeken en vergelijken, fragmenten analyseren, feiten ordenen, beoordelen en daar een oplossing uit deduceren. Soms een spectaculair ogende actie uitvoeren om een escalerende situatie te normaliseren.
Die menselijke interacties blijken in de praktijk in mijn vakgebied de belangrijkste variabele voor problemen en succes te zijn. Menselijke interacties worden gestuurd door soort-specifiek gedrag vanuit hormonen en evolutionair vastgelegde, aangeboren instincten en reflexen, cultuurgebonden invloeden en persoonlijke ervaringen. Borstvoeding gaat maar voor een klein deel over lichamelijke processen, simpele processen, prima georkestreerd, net als de bloedsomloop en de ademhaling, maar voor een groot deel over intermenselijke interacties. Die interacties betreffen niet alleen die tussen de moeder en haar kind, maar alle menselijke interacties van de moeder en van het kind en van die twee samen met alle andere mensen in hun omgeving, zelfs die uit het verleden en die op afstand. Ga er maar aanstaan om dan een probleem met borstvoeding eventjes op te lossen. Mijn lezen over en kijken naar menselijke acties, interacties en puzzels oplossen is geen vermaak, lieve lezer, het is gewoon research!
PS: en nu las ik ook nog eens over een onderzoek over multitasking: het lijkt erop dat het feit dat ik zoveel dingen tegelijk en naast elkaar doe helemaal niet betekent dat ik goed ben in multitasking, maar alleen maar denk dat ik daar goed in ben en sensatiezoekend overmoedig ben. Moet ik dat ook weer gaan onderzoeken en analyseren. 

Eurolac Flits! met label problemen, problemen oplossen, onderzoeken, ouder-kind-interactie, invloed. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
Sanbonmatsu DM, Strayer DL, Medeiros-Ward N, Watson JM (2013) Who Multi-Tasks and Why? Multi-Tasking Ability, Perceived Multi-Tasking Ability, Impulsivity, and Sensation Seeking. PLoS ONE 8(1): e54402. doi:10.1371/journal.pone.0054402

De maat nemen

Afbeelding: *
Het begint al direct bij je geboorte en het gaat je hele leven door: voortdurend wordt je de maat genomen. Je wordt gemeten, gewogen, gelabeld en in en vakje gestopt. Het meten bij de geboorte lijkt zo belangrijk te zijn dat de lengte en het gewicht op veel geboorteaankondigingen staan vermeld. Dat meten en wegen gaat in de kraamtijd intensief verder en wordt bij de bezoekjes aan het consultatiebureau voortgezet. En niet alleen het gewicht en de lengte worden gemeten en geregistreerd , ook alle mogelijke aspecten van de ontwikkeling moeten eraan geloven. En elke meting kan in een categorie worden bijgezet en voor het kind naar school gaat heeft hij al een dik dossier om aan de volgende controle instantie over te dragen. Van alle denkbare en minder denkbare zaken wordt de maat genomen en in tabellen en grafieken afgezet tegen de meetresultaten van hele hordes andere kinderen.  De maat nemen is het ritueel wat hoort bij het altaar van de meetbare en maakbare samenleving.
Meten is weten denkt men en dus is borstvoeding geven lastig. Want hoe meet je wat een baby aan de borst binnen krijgt? Er staan geen maatstreepjes op de borst en de samenstelling is niet eens elke keer dat de baby drinkt hetzelfde. Dat is nu precies waarom kinderen worden geboren met een veel ingenieuzer en technisch veel meer geavanceerd meet- en regelsysteem dan een paar maatstreepjes en een ingrediëntenlijst. De gever en de ontvanger van borstvoeding zitten allebei vol met sensoren en software voor het nauwkeurig afstemmen van hoeveelheden en kwaliteiten voeding. Geen confectie voor de baby, maar stijlvol en uniek maatwerk, vers gemaakt, precies volgens zijn eigen meest recente aanwijzingen. Elke nieuwe portie opnieuw samengesteld, bijgesteld en afgepast naar de specifieke en unieke voorkeuren van de individuele afnemer. Meten is zo passé.
De maat nemen heeft ook de betekenis van een morele keuring. Moeders wordt doorlopend de maat genomen of zo voelen zij dat althans. Moeders willen vooral goede moeders zijn en elk stukje feedback dat zij krijgen, van wie dan ook, wordt vertaald naar een beoordeling van hun moederschapskwaliteiten. Alles wat positief opgevat kan worden geldt als goedkeuring voor haar moederschap, alles wat op enige manier als negatief kan worden opgevat, krijgt de vorm van een rode stempel met een kruis: afgekeurd. En dat is vaak heel erg jammer, want de meeste moeders zijn gewoon goede moeders, of toch zeker goed-genoeg moeders. Een goede moeder zijn gaat niet over welke keuzes je maakt of wat je je kind te eten geeft. Het gaat niet eens om welke opvoedingsmethode je gebruikt. Zal ik eens een definitie van ene goede moeder geven? Een goede moeder is zij die van haar kind houdt en hem verzorgt en opvoedt op de manier waarvan zij overtuigd is, op basis van haar kennis en inzicht op dat moment, dat het voor haar kind de beste manier is en die haar keuzes uitvoert naar beste vermogen, binnen haar eigen mogelijkheden en beperkingen.
De keuzes die een moeder maakt, kunnen  heel anders zijn dan de keuzes die ik maak, of die door opvoedkundigen worden aanbevolen. En soms moeten de keuzes die een moeder maakt ter discussie worden gesteld omdat ze, objectief gezien, schadelijk voor haar kind kunnen zijn. Maar dat maakt haar nog geen slechte moeder; dat maakt haar iemand die een onhandige keuze heeft gemaakt. Maar zolang haar keuze in alle oprechtheid is gemaakt, met het welzijn van haar kind op het oog en vanuit de liefde die zij voor haar kind voelt, blijft zij gewoon een goede moeder. Mogelijk zal zij haar keuzes willen of moeten bijstellen wanneer zij  nieuwe informatie krijgt en haar kennis en inzicht veranderen. Keuzes bijstellen bij nieuwe informatie is een teken van goed moederschap. Het betekent dat moeder zichzelf de maat genomen heeft en gevonden dat die maat verbeterd kan worden.
Wij kunnen dus niet, op basis van gedrag van moeders alleen, hen de maat nemen. Want net zo min als de roklengte* van een vrouw haar kan uitroepen tot ouderwetse tuttebel, slet of hoer, kan de voedings- of opvoedingskeuze van een moeder bepalen of zij een goede of slechte moeder is. Wat iemand doet is niet wie iemand is. Het zit hem veel meer in de intentie waarmee keuzes worden gemaakt. Iemand die een keuze maakt, waarvan ze weet, op basis van haar kennis op dat moment, dat dit een voor haar kind minder goede keuze is, en terwijl zij naar beste kunnen in staat zou zijn een betere keuze te maken en uitvoeren, maar desondanks naar die mindere keuze handelt, ja, voor zo iemand zou ik toch misschien een etiket ‘’niet zo goede moeder’’ uit de kast kunnen halen. Maar zelfs dan, wie ben ik, ik heb niet in haar schoenen gestaan, ken niet haar omstandigheden en andere factoren die meespelen bij de keuzes die zij maakt. Zo lang zij van haar kind houdt, hem niet verwaarloost en niet mishandelt, kan ze toch niet echt een slechte moeder zijn.
*) Krachtige foto van studente over de lezing van roklengtesNRC.nl, 20-01-2013
Over Schuldvragen:
Newman J: Borstvoeding en schuld. Online bij borstvoeding.com
Van Veldhuizen-Staas CGA: Schuld en voeding. Online bij eurolac.net
Eurolac Flits! met label beoordeling, schuldgevoel, keuze, kiezen. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Stijlvol

Foto: Melamine kinderbordje met een afbeelding van Elsa Beskow.
Eén van de twee grote Nederlandse kunstvoedingsfabrikanten is bang dat de Nederlandse consument achter het net zal vissen als de Chinezen zo door gaan. De andere grote Nederlandse kunstvoedingfabrikant denkt dat het wel los zal lopen. Die ene roept de grootwinkeliers op om maar een beetje van zijn product in de schappen te zetten* en de rest achterin het magazijn te bewaren, de ander gaat ervan uit dat de grootwinkeliers zelf al een maximaal-aantal-dezelfde-producten-per-klant beleid voeren. De ene is blijkbaar bang dat de koopdrang van de Chinese handelaren alle voorraden zal opmaken en er niets over blijft voor Nederlandse baby’s; de ander heeft blijkbaar voldoende voorraad om die angst niet te hebben. Het lijkt erop dat die ene fabrikant vindt dat Nederlandse koeienmelk in de eerste plaats ten goede moet komen aan Nederlandse baby’s. En als die Chinezen het ook willen voor hun baby’s, dan moeten ze het via de reguliere groothandels kanalen binnenhalen. Dat is namelijk voor de fabrikant veel profijtelijker.
Wat is er aan de hand? Wel, Nederlandse fabrikanten zijn niet de enige die koeienmelk verknutselen tot een moedermelksurrogaat, dat doen Chinezen ook. En omdat dat zo’n ludieke business is (kunstvoeding geven is in China de moderne, westers georiënteerde keuze, borstvoeding is voor arme, ouderwetse ouders) en kapitalisme in China geen vies woord meer is, proberen de lokale fabrikanten de business nog ludieker te maken. Ze stopten daarom een soort plastic (melamine**) in de melk voor baby’s die het deed lijken of er meer eiwitten inzaten dan er eigenlijk inzaten en verkochten het tegen goed geld aan nietsvermoedende ouders, die dachten hun kindjes het beste van het beste te geven. Nu is kunstvoeding om te beginnen al nooit het beste als het om zuigelingenvoeding gaat, maar die extra-speciaal bewerkte soort al helemaal niet. Er werden kindjes ziek, erg ziek, en er gingen kindjes dood.
Dat is erg, heel erg; dat wens je geen ouder toe. De ouders van de kinderen die overbleven zagen direct in dat die kunstvoeding niet deugde en gingen op zoek naar alternatieven. Ze kwamen tot de treurige conclusie dat het allemaal aan die malafide en vermaledijde Chinese fabrikanten lag. Westerse kunstvoeding moesten ze hebben, het echte werk, daar zouden hun kindjes wel gezond op groot groeien. En dus zagen allerlei handelaartjes hun kans schoon en gingen om te beginnen in Australië de supermarkten strippen van kunstvoeding om die in China verder te verkopen. Toen Australië leeg was, verlegden  ze hun opkoopmarkt naar Europa. En daarom is die ene Nederlandse fabrikant bang dat zijn product in de Nederlandse supermarkten uitverkocht zal raken. De andere niet, die denkt dat er genoeg is voor iedereen.
Misschien is de angstige fabrikant wel banger dat zijn reguliere afzetmarkt in China*** zal instorten. Want waar in Nederland deze fabrikant net een nieuwe reclamecampagne heeft gelanceerd om het drinken van relatief onbewerkte koeienmelk te bevorderen (met die romantisch onder maanlicht in de wei grazende koeien, ja, ja, volkomen waarachtig, net als de boodschap over de gezondheid van melk), verovert hij in de rest van de wereld, met name in Azië, de markt met tot zuigelingenvoeding verknutselde koeienmelk***. Het kwam deze fabrikant dus eigenlijk wel goed uit dat die Chinese baby’tjes waren dood gegaan (o, hij vond het echt ook wel heel erg natuurlijk), want zo kon hij zijn veilige, superieure, westerse product daar stevig in de markt zetten. En dan komen die opportunistische kleine handelaartjes dat eventjes onderuit halen. Dat kunnen we niet hebben natuurlijk. Het is dus niet zo dat hij de Chinese kindjes zijn product niet gunt, integendeel: hoe meer hoe liever, maar dan wel op de voor hem meest profijtelijke manier.
In Nederland lijkt er intussen een discussie te zijn losgebarsten naar aanleiding van de berichten over van kunstvoeding ontdane Nederlandse supermarkten. Het schijnt dat die angst voor een poedermelktekort wordt aangegrepen door leden van een zekere maffia om moeders die hun kinderen met dat poeder willen voeden voor slechte moeders uit te maken. Dat is althans wat naar het lijkt een artikel**** op geenstijl.nl probeert te vertellen. Nu is onrust stoken, afgaande op hun titel en slogan, de professie van GeenStijl [GeenStijl : Tendentieus, ongefundeerd en nodeloos kwetsend. Nieuwsfeiten, schandelijke onthullingen en journalistiek onderzoek wisselen elkaar af met luchtige onderwerpen en prettig gestoorde onzin.], dus dat hoeven we gelukkig niet serieus te nemen. Schelden doet immers geen zeer? Toch? - Schelden doet wel zeer, schelden kan tot zeer ernstige gevolgen leiden, denk maar aan de recente zelfmoorden van uitgescholden jonge mensen. Schelden is smaad. En GeenStijl mag er niet van uit gaan dat alle lezers de satire zullen begrijpen (als het al als satire is bedoeld en niet als vermomming om ongestoord te kunnen schelden en met modder gooien). GeenStijl gooit de goede naam van een heel grote bevolkingsgroep volkomen ongefundeerd te grabbel en maakt hen het mikpunt van meer scheldkanonnades en smaadacties. En hij doet dit door het voor te stellen alsof de belaagde bevolkingsgroep zelf een massale smaadacties doet. Kwestie van een waard en zijn gasten? Ik vind dat geen stijl.
*) 'Beperk babyvoeding in schappen'. nos.nl 21-01-2013
**) Van Kemenade L:  Schandaal babyvoeding China blijft groeien, Elsevier. nl, 2008
***) Goed halfjaar FrieslandCampina. nos.nl, 30-08-2012.
****) Wie flesvoeding geeft houdt niet van haar baby
Eurolac Flits! met label reclame, kunstvoeding. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Melamine beschreven op Wikipedia

Sneeuw

Foto: Close up foto van een enkele sneeuwvlok tegen een neutrale achtergrond
Het sneeuwt in de lage landen. Verwarring en vreugde alom. We zijn het niet gewend, vinden het prachtig, maar het zou eigenlijk alleen met de Kerst en in de vakantie moeten vallen. Het weg- en treinverkeer zijn ogenblikkelijk een chaos, maar voor de kinderen is het prachtig. Als er genoeg sneeuw valt is er voor de schoolkinderen zelfs misschien nog een dagje ijsvrij uit te halen. Voor wie voor het werk afhankelijk is van vervoer via de weg of het spoor zijn het barre tijden. De thuiswerkers wrijven zich vergenoegd in de handen, zetten nog een beker thee en draaien de verwarming een tikje hoger. Ik hoor duidelijk bij die laatsten: ik heb vooralsnog geen afspraken buiten de deur en hoef alleen voor de post en de boodschappen de deur uit. En als iedereen deze week dan braaf alleen brievenbuspost bestelt, dan hoef ik de auto daarvoor niet uit te graven. Best mooi, hoor, die sneeuw in de achtertuin, te bewonderen van achter mijn bureau.
De waardering van sneeuw heeft duidelijk te maken met perceptie. Dat is bij veel waardering zo. Positieve of negatieve waardering is niet altijd gebaseerd op neutrale, objectieve waarneming of classificering, maar op persoonlijke, subjectieve perceptie. Sneeuw is objectief gezien niet mooi of lelijk, leuk of vervelend. Het is gewoon. Status Quo. Tot kristallen bevroren water dat, als gevolg van fysische processen in de lagere en hogere luchtlagen, op de aarde valt en daar blijft liggen. De sneeuw vindt er niks van en de aarde vindt er niks van. Dieren vinden er waarschijnlijk ook niets van. Mensen vinden er van alles van. We mekkeren over het dikke pak sneeuw of we klagen dat het dikker mocht zijn om goed te kunnen sleeën of langlaufen. Maar het is wel degelijk een heel dik pak sneeuw, wanneer je het vergelijkt met de gemiddelde sneeuwhoogte in zuidelijk Spanje. Het is een bedroevend laagje vergeleken met Lapland. Alles is relatief, vooral de perceptie van een natuurkundig verschijnsel als sneeuw.
Bij het ervaren van borstvoeding komt ook een flink deel perceptie kijken. De fysiologische processen zijn, objectief bekeken, hetzelfde. Er zijn variabelen in de opstelling, waardoor er ook variaties optreden in het verloop van de processen, maar die zijn, natuurkundig bekeken, niet beter of slechter, mooier of lelijker, dan het origineel met alle variabelen op de nulwaarde. Voor de ene moeder is borstvoeding geven een en al halleluja en in de gloria, ook als er eens iets minder makkelijk verloopt, voor de ander is het doorbijten en afzien, zelfs als er in de ogen van een ander maar weinig mis gaat. Voor veel moeders is het het grootste deel van de tijd gewoon een onderdeel van het dagelijkse leven, waar je verder niet echt bij stil staat. Voor de een sneeuwt borstvoeding alle andere ervaringen onder, en voor sommigen is dat een plezierige en voor anderen een uiterst onplezierige ervaring; voor anderen wordt borstvoeding ondergesneeuwd door alle andere dingen die er op ze af komen. Alles is perceptie, vooral sneeuw en borstvoeding.
Perceptie hangt af van de persoonlijkheid, van de omstandigheden, van de partners in de ervaring, van voorgaande ervaring en van voorbereiding en verhalen van anderen. Perceptie is afhankelijk van de perceptie van de maatschappij als geheel en en van die van de verschillende subculturen waarin iemand leeft of leefde. En dan niet alleen van elk van die aspecten afzonderlijk, maar ook nog eens van de combinatie en onderlinge beïnvloeding van die aspecten. Eén plus één plus één is in dit geval niet drie maar minstens 111. Al die aspecten zijn zo uniek als elke sneeuwvlok dat is, wanneer je die van dichtbij bekijkt. Op een hoop bij elkaar gaat die diversiteit verloren en is het maar een witte deken. Voor elke moeder apart is borstvoeding zo uniek en ingewikkeld als een enkele sneeuwvlok. Voor buitenstaanders hoort het bij een homogene groep, waarvan hetzelfde gedrag en dezelfde reacties worden verwacht.
Ik raak soms ingesneeuwd. Niet in echte sneeuw, want dat valt in mijn regio heel erg mee, objectief gezien. Maar in borstvoeding. Ook niet in het voeden zelf, want dat deed ik een twintig jaar geleden voor het laatst (en 32 jaar geleden voor het eerst en in de tijd daar tussen bijna onafgebroken). Maar ik raak onder- en ingesneeuwd door verhalen over borstvoeding. Over verhalen en percepties van moeders, hun directe sociale omgeving en hun zorgverleners. Allemaal unieke, complexe sneeuwkristallen van borstvoeding ervaring die zich verzamelen tot een luchtige, witte deken. En als ik niet oppas verlies ik mezelf daar in, zie ik niet meer de individuen, niet meer de diversiteit en de subjectieve hulpvragen, maar alleen nog maar een verstikkende, glibberige witte deken. Ik moet zien dat ik daarboven blijf en eerder naar de sneeuwvlokken dan naar de sneeuwdeken kijk. Elke, unieke, individuele sneeuwvlok is er één.

Eurolac Flits! met label perceptie, uniek. Deze link leidt naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Leeftocht

Foto: Voorbereiden op voedseltekort. Henderson, E: Waste Not Want Not: Prepare For Winter. Ideele reclameposter. Canada Food Board, Ottawa. WW I
Zoogdieren zogen. De mens is een zoogdier en dus zoogt de mens. De mensenvrouw dan toch. De mensenman zou het ook kunnen, maar die doet het meestal toch niet. Mensenvrouwen doen het ook niet altijd, alleen als er een kind is om te zogen. En zelfs dan niet altijd. De mens is het enige zoogdier dat ervoor kan kiezen om wel of niet te zogen, ongeacht of er een kind is om gezoogd te worden of niet. De mens is ook het enige zoogdier dat problemen, die worden veroorzaakt door een fout in het ontwerp of door iets wat mis ging bij het kind, weten te omzeilen en toch te zogen of iets te doen dat daar dichtbij komt. De mensenvrouw kan een andere mensenvrouw laten zogen of zij kan haar melk afkolven om die op een andere manier aan haar kind te geven als direct aan de borst drinken om welke reden ook niet mogelijk is. Of zij kan zelfs een andere mensenvrouw vragen melk af te kolven zodat zij die aan haar kind kan geven als zij zelf geen melk heeft of blijkt te kunnen maken.
Ik bladerde eens door een borstvoeding protocol in een ziekenhuis en mijn oog viel op de zinsnede ‘’een baby is de krachtigste kolf’’. Een waarheid als een koe, die ik zelf ook graag verkondig, maar die toch niet altijd accuraat is. Sommige baby’s zijn helemaal niet krachtig of om andere redenen niet in staat om aan de borst te drinken. Dat kan aan de borst liggen of aan de baby of aan beide of aan nog niets anders, maar dat is een verhaal voor een andere keer. Dit verhaal gaat over het verzorgen van leeftocht voor een baby die nog niet is geboren. En als er geen baby is, is hij ook niet krachtig en zal er anders gekolfd moeten worden. Met de hand of met een machientje. Waarom zou je dat doen? En hoe doe je dat en wanneer en hoe vaak en hoe veel? En is het om te beginnen wel een goed idee om te kolven als de baby nog niet geboren is?
Afkolven als de baby nog niet is geboren kan verschillende indicaties hebben. Eén ervan kan zijn dat moeders erg ongemakkelijk kunnen zijn met het hanteren van hun eigen lichaam, met name de borsten. Leren kolven met de eigen hand leert ze naast een nuttige techniek ook om hun eigen lichaam aan te raken zonder bijgedachten. Het doel is dan niet zozeer het verzamelen van melk voor de baby, maar het aanleren van een vaardigheid en zich daar gemakkelijk bij voelen. Maar de eerste redenen gaan wel degelijk over het verzamelen van voedsel voor de baby in de eerste uren of dagen na zijn geboorte. Wordt een baby dan niet aangeleverd met zijn eigen leeftocht in ruime hoeveelheden? Jazeker is dat zo, en dus zal het over het algemeen volkomen onnodig zijn om er een extra voorraad van aan te leggen. Het punt is dat niet iedereen van dat feit overtuigd is en dat men vaak denkt dat kinderen in sommige omstandigheden meer nodig hebben dan dat er voor hen voorradig is, of denken dat moeders die eerste dagen sowieso nog te weinig maken.
Bovenaan de indicatielijst staan moeders die erg veel aankomen tijdens de zwangerschap, zwangere diabetica en zwangeren met zwangerschapsdiabetes. Van de kinderen van deze zwangeren wordt verwacht dat ze veel suiker nodig hebben en dat gewoon drinken aan de borst daarin niet kan voorzien. Over het algemeen zal dan door de kinderarts bijvoeding met kunstvoeding worden aangeraden. Om dat te voorkomen krijgen deze vrouwen dan van borstvoeding counselors het advies om dan maar in de zwangerschap alvast colostrum af te kolven. Zo kunnen ze hun kind extra voeding geven zonder dat er kunstvoeding aan te pas hoeft te komen. Dat is natuurlijk een loffelijk streven, maar ik denk dat een betere educatie van degenen die om te beginnen de bijvoeding voorschijven een gewenstere route is.
Het voorschrijven van bijvoeding, en zeker het routinematig voorschrijven op basis van een bepaald gewicht of aandoening van de moeder of van het geboortegewicht van de baby, is gebaseerd op een aantal niet altijd juiste aannames en is over het algemeen niet op wetenschappelijk bewijs gebaseerd. Dat zelfde geldt voor het soort bijvoeding, de hoeveelheden en de manier van toediening. Het eerste feit dat volkomen over het hoofd wordt gezien is dat elke pasgeborene in de eerste uren van zijn leven lage tot zeer lage bloedsuikerwaardes heeft en dat dat volkomen normaal is. De eerste uren na de geboorte zijn een transitieperiode, waarin vrijwel alle systemen van het kind moeten worden omgezet van kant en klaar aangeleverd en niets zelf hoeven voorzien naar overal zelf voor moeten zorgen. Insuline bijvoorbeeld werd voor de geboorte ingezet als groeihormoon, want er hoefde nog geen suikervertering te worden gepleegd. Na de geboorte moet dat systeem worden omgebouwd zodat insuline wel voor de vertering van suikers kan worden ingezet. In die periode van omzetting zijn de bloedsuikerwaarden laag, want er is geen insuline om de suiker te verwerken. De energievoorziening wordt daarom tijdelijk waargenomen door ketonen.
De eerste voeding die is voorzien voor zuigelingen is relatief laag in suikers, juist omdat die nog even niet goed verwerkt kunnen worden. Er zitten wel allerlei andere noodzakelijke nutriënten en beschermende stoffen in, die het kind absoluut nodig heeft. Door een kind andere voeding bij te geven (of dit nu van een koe komt of uit de prenataal gekolfde voorraad van zijn eigen moeder) worden de aanmaak en afgifte van het colostrum en alle noodzakelijkheden erin belemmerd, geremd en/of tegengewerkt. De maag van de pasgeborene is nog erg klein en kan de eerste 24 uur maar een flinke theelepel vloeistof bevatten en comfortabel verwerken. Dit verwerken gaat dan vrij snel, zodat er snel weer een theelepel bij kan. Wanneer die maagvulling niet direct uit de borst komt vermindert dat de aanzet tot aanmaak van colostrum (en van melk later). En wat direct uit de borst komt, komt het meest overeen met wat de baby op dat moment precies nodig heeft, inclusief de meest recente versie van antistoffen.
De tweede fout die vaak wordt gemaakt is het absolute negeren van de fysiologie van de pasgeborene door veel te grote voedingen veel te ver uit elkaar te geven. Dat is, naast het in beslag nemen van ruimte voor vers colostrum, een aanslag op het functioneren van de maag door overrekking. Het kost het kind een boel energie om met een zo overdadig gevulde maag te werken. Energie die dus niet kan worden gebruikt aan groeien, warm blijven en zich aanpassen aan het buitenbaarmoederlijk leven. Maar de grootste fout is dat er voor het herstellen van de suikerhuishouding grote hoeveelheden suiker ver uit elkaar worden gegeven. Iedereen die werkt met mensen met een verstoorde suikerhuishouding weet dat je suikers zo gespreid mogelijk moet geven om de verschillen klein te houden. Grote hoeveelheden ver uit elkaar veroorzaakt een kunstmatige afwisseling van hyper- en hypoglycemie. Precies wat je niet wilt en precies wat de fundering is voor een problematische insulinewerking.
Pasgeboren kinderen hebben vaak een klein beetje colostrum nodig, bij voorkeur direct uit de borst. Is dat niet mogelijk, dan is de eerste stap om minimaal elk uur een beetje colostrum uit te drukken en dat op een lepeltje te geven. En blijven aanleggen tot de baby het zelf kan. Mocht nu blijken dat er niet elk uur een lepeltje colostrum te halen valt, dan kan er in diezelfde hoeveelheden iets anders worden bijgegeven, na de poging om de baby het zelf uit de borst te laten halen. En ja, dan zou het fijn zijn als er een beetje colostrum op voorraad was om er voor te gebruiken en kunstvoeding te vermijden. Maar of dat voldoende reden is om maar iedereen aan te raden een voorraad aan te leggen? Het komt maar hoogst zelden voor dat een vrouw geen of te weinig colostrum produceert. Zelfs als later zou blijken dat de rijpe-melkproductie te wensen overlaat is de productie van colostrum over het algemeen nog binnen aanvaardbare grenzen.
Overigens is het afkolven van colostrum voor de baby is geboren volkomen veilig en geen risico voor vroeggeboorte. De hoeveelheid oxytocine die vrijkomt door tepelstimulatie is in de verste verte niet voldoende om een baring op te wekken, tenzij die bevalling al op punt van beginnen staat. Dus wie voor de zekerheid en om de techniek te oefenen wil afkolven tijdens de zwangerschap: prima, vooral doen. Begin in de achtste maand ongeveer en oefen vooral met afkolven met de hand, een kolf doet op dit moment niet veel. Bewaar de melk in de vriezer met een duidelijk etiket met dag en uur van kolven. Bewaar het in de kleine porties die gekolfd zijn*, want een pasgeboren kindje heeft maar kleine beetjes tegelijk nodig. En laat je niet gek maken met spookverhalen over verhongerende kinderen als e er geen halve flessen kunstvoeding inkiepert. Laat degene die dat voorschrijft eerst maar eens met wettig en overtuigend bewijs komen.
*) investeer in de aanschaf van plastic eierlepeltjes. Kolf op het lepeltje, bind er een plastic zakje of stukje vershoudfolie omheen en vries in. Na invriezen verzamelen in een diepvriesbakje. Neem voor gebruik per stuk uit het doosje, leg op een lepeltje om te ontdooien en voed direct vanaf het lepeltje. Dit is de makkelijkste methode. Of investeer in de aanschaf van kleine spuitjes (zonder naald). Zuig de afgekolfde melk op in de spuitjes in porties van maximaal 5 ml. Vries in in de spuitjes (zorg voor goede etikettering). Breng na ontdooien de inhoud van 1 spuitje over op een lepeltje en voed vanaf het lepeltje. dit is de schoonste methode.
Eurolac Flits! met label afkolven, zwangerschap, prenataal afkolven. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Beeld

Foto: Sandra Bullock als Gracie Hart en Regina King als Sam Fuller, politievrouwen die zich met matig succes proberen aan te passen aan het beeld van een Las Vegas revue ster in Miss Congeniality 2: Armed and Fabulous
De een doet aan beeldvorming, de ander neemt beelden waar. Mensen hebben bij diverse zaken een beeld, een voorstelling van hoe dat iets is, of hoort te zijn. Zo is er het beeld dat een diploma iets is dat beroepsbekwaamheid bepaalt. Een gediplomeerd beroepsbeoefenaar wordt geacht op zijn of haar vakgebied van alle markten thuis te zijn, alwetend en alles-kunnend in zijn of haar vakgebied. Dat is een utopisch beeld, om heel eerlijk te zijn. We weten ook allemaal dat we pas goed leren autorijden wanneer we het autorijdersdiploma eenmaal op zak hebben. Een diploma betekent dat je braaf je lessen geleerd hebt. Of het toont aan dat je toevallig erg goed bent in een bepaalde manier van examen afleggen. Sommige mensen met een diploma zijn erg goed in het vak waarvoor ze het diploma haalden, sommigen zijn er niet goed in, ook al konden ze alle gevraagde feiten reproduceren. Het grootste probleem met diploma’s en braaf lerende kandidaten is, dat het erop lijkt dat een diploma vooral aangeeft dat het oorspronkelijke, zelfstandige en logische denkvermogen met succes de kop is ingedrukt. Maar dat is een akelig beeld.
Het beeld is dus dat een diploma (of bul of getuigschrift of certificaat) aantoont dat iemand een bekwaam beroepsbeoefenaar is. Ik stel dat sommige mensen ondanks een diploma een goed beroepsbeoefenaar zijn. Dat zijn vaak mensen die niet met vliegende vaandels, maar eerder met de hakken over de sloot zijn geslaagd. De mensen die de vervelende kritische vragen stelden tijdens de opleiding en zich niet strikt aan de opdrachten hielden. Die bij de multiple choice vragen nooit dat ene precies goede antwoord zien staan of vinden dat ze te weinig informatie hebben om een enigszins juist antwoord te geven. De mensen die altijd met een ‘’ja, maar als’’ een nieuwe discussie begonnen die de soepele loop van de cursus omver gooide. U krijgt het beeld.
Ik zal u eens iets verklappen: ik ben die vervelende student die de les in de war schopt. De leerling die bij HAVO2 biologie de klas werd uitgestuurd vanwege de vraag: ‘’Meneer, wat is de hik eigenlijk precies?” tijdens de goed voorbereide les over de ademhaling. Ik was die examenkandidaat die bij het mondeling psychologie van de kleuterleidstersopleiding glashard tegen de examinator zei: “U gelooft toch niet dat ik rijtjes uit mijn hoofd heb zitten leren!” in antwoord op de vraag naar een opsomming van vier belangrijke psychologische begrippen, en vervolgde met een ‘’maar het gaat over dit en over dat en dat verhoudt zich zus en zo tot dat en dat.’’ Ik slaagde, dat wel, want ik ‘’gaf blijk van goed inzicht in en begrip van de materie’’, maar dat werd niet geheel van harte toegegeven. Ik verwacht eigenlijk een dergelijk beeld van mijn studenten.
Van mijn student-lactatiekundigen verwacht ik eigenzinnigheid, zelfstandig denkvermogen en een kritische houding ten aanzien van de algemeen geldende beelden van medisch en verpleegkundige beroepsuitoefenaren, inclusief henzelf en ondergetekende.  Niet zozeer het beeld van die mensen, maar het beeld dat veel van die mensen hebben over hun beroep en de uitoefening daarvan. Want, hoewel het begrip Evidence Based als een beest rondwaart binnen deze takken van sport, excuseer, deze disciplines -ik werd even afgeleid door berichtgeving over een zekere heer Armstrong-, zijn veel van de dagelijks gebruikte routines, beleidsstukken en protocollen op van alles gebaseerd, behalve wetenschappelijk bewijs. Vervolgens wijzen werkers in deze sector nieuwe routines, beleidsstukken of protocollen af wanneer ze niet op stapels zeer recent wetenschappelijk bewijs zijn gebaseerd. Er heerst een sterk beeld dat logisch nadenken en beredeneren vanuit basale theoretische kennis onmogelijk legitiem kan zijn.
Als voorbeeld de couveuse. Wist u, lieve lezer, dat er nooit ook maar enig schrapje onderzoek is gepleegd naar het nut, de noodzaak en de veiligheid van de couveuse is gepleegd? Niets, noppes, nada. Toch wordt de couveuse alom gezien als de hoogste vorm van wetenschappelijke zorg voor zieke, te vroeg geboren of te kleine zuigelingen. Het beeld dat zorgverleners hebben van de couveuse is welhaast gelijk aan dat van een altaar voor religieuze mensen. Nu is er een andere manier van zorg voor deze uiterst kwetsbare zuigelingen, waar wel onderzoek naar is gedaan en waarvan voor de betreffende zuigelingen de uitkomsten over het algemeen veel gunstiger zijn dan die van in de couveuse verzorgde kinderen. Het heet Kangoeroemoederzorg, wordt in een aantal zeer vooraanstaande universiteitsziekenhuizen al toegepast, met succes, maar wordt in de overgrote meerderheid van de ziekenhuizen gezien als een risicovolle, experimentele interventie op de bestaande ononderzochte vorm van zorg, die maar mondjesmaat kan worden toegepast. Ik krijg de schokkend tegengestelde beelden van de kinderen in beide zorgvormen maar niet uit mijn hoofd.
Ik weet het. Het beeld dat velen van mij hebben is dat van een rebel, een anarchist, een tegenspreker, een opstoker. En weet u, ik vind dat eigenlijk wel oké. Het betekent dat ik zaag aan de poten van ''veilig doen wat iedereen zegt'' regeltjes. Dat ik aan wil zetten tot zelfstandig nadenken, logisch nadenken, tot verlaten van dogma’s en regeltjes-om-de-regeltjes. Dat ik, o-lieve-help-hoe-durft-ze, aanzet tot het zoeken van de waarheid achter de wetenschap, misschien wel tot het zoeken van de waarheid tegenover de wetenschap. Ik vind dat eigenlijk wel een aardig beeld.

Eurolac Flits! met label Kangoeroe Moeder Zorg, KMC, EBP, EBM, RCT. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Beeldvorming

Foto:  Medische beeldvorming van een met contrastvloeistof gevulde klierlob
Om iets te kunnen begrijpen moet je je er een beeld van kunnen vormen. Je moet het als het ware voor je kunnen zien. Je doet aan beeldvorming. Medische beeldvorming probeert een zo goed mogelijk en zo werkelijk mogelijk beeld te maken van het lichaam of van dat deel van het lichaam waar een probleem mee is. Er zijn steeds meer technieken die een arts kan gebruiken of laten uitvoeren om erachter te komen wat iemand precies mankeert of waar het exact zit. In vroeger tijden kon de dokter kijken, voelen, ruiken, eventueel proeven. Later kwamen daar opties bij die in laboratoria konden plaatsvinden: analyses van lichaamsweefsels en vloeistoffen. Modernere technieken kunnen afbeeldingen maken van het lichaam, van de binnenkant van het lichaam. Dit begon met de röntgenfoto, die werd uitgebreid tot een soort 3D röntgenfoto, de CT scan. Vervolgens de MRI-scan, die net als de CT een driedimensionaal beeld geeft, maar dan zonder de straling. Tot slot de technieken waarbij radioactieve stoffen worden gebruikt die zich verzamelen op de plaats van een aandoening, zodat daar een heel specifiek beeld van kan worden gemaakt. Vrouwen die borstvoeding geven kunnen los daarvan ook lijden aan allerlei ziekten en aandoeningen waarvoor medische beeldvorming nodig is. Kan dat zomaar? Om een lang verhaal kort te maken: zolang er geen radioactieve stoffen in het lichaam komen is het over het algemeen geen enkele probleem. Zo: stukje klaar.
Zo simpel ligt het natuurlijk niet, dus daarom toch maar een korte uiteenzetting. Vrouwen die borstvoeding geven, kunnen vallen en een been breken. Dan zal er een foto gemaakt moeten worden om precies het hoe, wat en waar van die breuk te kunnen vaststellen. De straling van röntgen gaat door het lichaam heen en verzamelt zich niet in de moedermelk. In theorie (niet dat ik dat zou aanraden) kan een moeder zelfs tijdens het maken van de foto haar kind voeden, gesteld dat zij daarbij stil kan liggen en haar kind voor de  straling wordt afgeschermd.

Zelfs een röntgenfoto van de voedende borst is geen reden om te stoppen met borstvoeding. Een mammogram laten maken tijdens de borstvoedingperiode is overigens geen grandioos idee als het niet absoluut noodzakelijk is, want het is in de lacterende borst een extra pijnlijke behandeling. Daarbij komt dat voor een orgaan met enkel zachte weefsels röntgen niet de beste optie voor beeldvorming is. Met röntgen is het lastig om onderscheid te maken tussen de verschillende zachte weefsels. Melk en met melk gevulde cysten zijn wel goed zichtbaar doordat de straling niet goed door de kalk in de melk heen kan. Voor een nauwkeuriger plaatsbepaling is vaak aanvulling met een andere manier van beeldvorming, bijvoorbeeld echografie, nodig.
Echografie maakt gebruik van geluidsgolven die door verschillende weefsels op een andere manier worden weerkaatst. De geluidsgolven die worden gebruikt voor beeldvorming laten geen blijvende veranderingen of indrukken achter in het lichaam. Echografie is daarmee zo goed als de meest veilige vorm van medische beeldvorming voor zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven. Voor een ervaren technicus is een echo van de borst een uitstekende manier om zichtbaar te maken wat zich in de lacterende borst afspeelt, bijvoorbeeld bij pijn of verdikkingen. In een iets andere vorm kunnen geluidsgolven ook therapeutisch gebruikt worden. een vastzittende borstontsteking kan door juist gebruik van geluidsgolven worden los getrild. Een zelfde effect kan worden bereikt met het trillende handvat van een elektrische tandenborstel of elk ander vibrerend apparaat.
CT en MRI scans zijn beide goede opties voor medische beeldvorming bij voedende vrouwen. CT scan maakt een driedimensionale röntgenfoto en is vooral geschikt voor het skelet en de MRI gebruikt magnetische resonantie voor een driedimensionaal beeld van vooral de zachtere weefsels. De enige kanttekening moet worden gemaakt bij technieken waarbij contrastvloeistoffen worden gebruikt om weefsels of organen beter zichtbaar te maken. Als dit bariumpap is, is er niets aan de hand. Het geeft geen straling af en komt niet in de bloedbaan en dus niet in de melk terecht. Bij eventuele radio-actieve contrastmiddelen moet vrijwel altijd een onderbreking in acht worden genomen. De veiligste tijd is vijf keer de halfwaardetijd van het middel.
Isotopenscans, PET en SPECT scans worden bij voorkeur niet uitgevoerd bij een voedende moeder, tenzij het absoluut onvermijdbaar is en niet kan worden uitgesteld. Veel van de middelen die hierbij worden gebruikt maken tijdelijke scheiding van moeder en kind noodzakelijk en een soms lange onderbreking van de borstvoeding. Ook hier geldt dat de melk voor de duur van vijf keer de halfwaardetijd van het gebruikte middel niet geschikt is voor consumptie door de baby. De baby zal in die tijd andere voeding nodig hebben (opgespaarde gekolfde melk van zijn eigen moeder, donor moedermelk of kunstvoeding) en de moeder moet, als zij de borstvoeding later wil hervatten, gedurende die tijd kolven en de melk wegdoen.

Paars

Foto: Het in paarse tinten weergegeven silhouet van Whoopi Goldberg als Celie Johnson, de hoofdpersoon in de film The Color Purple naar de gelijknamige roman van Alice Walker over het leven van arme Afro-Amerikaanse vrouwen in de zuidelijke staten ven de USA een eeuw geleden.
Paars, dat is mijn kleur. Geel is ook helemaal mijn kleur en die combinatie is niet vreemd, want de kleuren liggen precies tegenover elkaar, zijn elkaars complementaire kleuren*. Paars, daar kan ik wel wat mee. Het is rode passie, getemperd door koel analytisch blauw. Of koel analytisch blauw aangevuurd door rode passie. Of het is bloedrood dat de koele diepte van nachtblauw verwarmt. Het is het tere viooltje en de bedwelmende lavendel. Maar verkijk je niet op de ogenschijnlijke teerheid van dat paarse viooltje, het is weerbarstiger dan het er uitziet. En de bedwelmende, haast overweldigende geur van lavendel blaast zachtjes de muizenissen uit een oververhit brein zodat het kan gaan slapen. Paars: lila, purper en natuurlijk violet. Violet licht zit aan het andere uiteinde van het kleurenspectrum van zichtbaar licht dat begint met rood. Vóór rood komt infrarood, niet waarneembaar voor het menselijk oog, en na violet komt ultraviolet, evenmin door mensen te zien. Wanneer de kleuren van het spectrum tot een cirkel worden gevormd, sluiten violet en rood op elkaar aan.
Violet is de kleur van de het edelgesteente amethist, een kwartssoort. De paarse kleur wordt veroorzaakt door vervuiling met metaaldeeltjes in het kwarts, met name ijzer en titaan. Als amethist wordt gebrand, ontstaan er gele en gouden tinten. Dat goud is interessant, want dat is ook een van de kleuren die Gentiaan Violet kan aannemen. Pure Gentiaan Violet in poederachtige kristalvorm is groenig (bijna zwart-groen, haast de kleur van meconium) met een koper-gouden glans. Opgelost in alcohol komt het soms als een gouden vliesje bovenop de vloeistof drijven. Pas na verdere verdunning blijkt het paars te zijn. De naam Gentiaan Violet is overigens waarschijnlijk gekozen vanwege de gelijkenis met de violette kleur van de gentiaan bloemen, waarmee verder geen enkele verwantschap is. Gentiaan Violet is minder simpel dan het op het eerste gezicht lijkt, net als de kleuren die telkens veranderen, afhankelijk van het oplosmiddel en de sterkte van de oplossing.
Gentiaan Violet is een pure killer. Maar een heel selectieve killer. Het is dodelijk voor de cellen van sommige soorten organismen en relatief onschadelijk voor die van andere. Het werkt door binding aan het DNA van de doelorganismen en het veroorzaken van een verstoring, mutatie of remming van DNA replicatie**.  Door die selectieve aanval op bepaalde organismen is het een prima middel tegen bacteriën, schimmels en sommige (darm)parasieten. Tot de opkomst van economisch aantrekkelijker middelen werd Gentiaan Violet dan ook volop voor die doelen in de geneeskunde voor mens en dier gebruikt. Okano et al (2000) onderzochten het gebruik van Gentiaan violet in de bestrijding van door MRSA veroorzaakte huidinfecties. Het blijkt dat Gentiaan Violet korte metten maakt met deze voor de meeste bestrijdingsmiddelen resistente bacteriën.
Natuurlijk is Gentiaan Violet in de eerste plaats een inkt, een kleurstof, en dat maakt het gebruik als uitwendige behandeling van schimmels of huidinfecties minder aantrekkelijk. Maar mooi paars is niet lelijk en een kortdurende lichaamsverfraaiing als prijs voor het eindelijk afkomen van een akelige en ook esthetisch onappetijtelijke huidinfectie is niet een erg hoge prijs. Die fraaie kleurkracht werd oorspronkelijk, vlak na de uitvinding ervan, ingezet als eerste kleurstof voor het afnemen van vingerafdrukken en als kleurmiddelen voor de Gram methode van het classificeren van bacteriën. Door body-artists wordt het graag gebruikt om de plaats van een aan te brengen lichaamsversiering te markeren. De kleur verdwijnt binnen een dag en het is, met name op de slijmvliezen, een veiliger keuze dan een watervaste stift. Ik zo het om die reden ook aan plastisch chirurgen willen aanraden.
*  kijk 10 seconden naar het midden van deze afbeelding en dan naar het witte veld ernaast. Je ziet dan de tegengestelde kleuren.

 






**) Drug card for Gentian Violet (DB00406). (n.d.). Retrieved from Drugbank: In waterige oplossingen dissocieert Gentiaan Violet  in positieve (Gentiaan Violet+) en negatieve ionen (Cl-) die via de wand en het membraan van zowel grampositieve als gramnegatieve bacteriële cellen binnendringen. De Gentiaan Violet+ interageert met negatief geladen onderdelen van bacteriële cellen, met inbegrip van het lipopolysaccharide (op de celwand), peptidoglycaan en DNA. Een soortgelijke celpenetratie en DNA bindend proces wordt geacht plaats te vinden voor schimmelcellen. Omdat Gentiaan Violet een mutagene stof en een mitotische vergif is, wordt bijgevolg celgroei geremd. Een foto-dynamische actie van Gentiaan Violet, blijkbaar gemedieerd door een mechanisme van vrije radicalen, is onlangs beschreven in bacteriën en de eencellige T. cruzi. Bewijs suggereert tevens dat Gentiaan Violet het bacteriële (en mitochondriale) membraan potentieel verdrijft door het induceren van permeabiliteit. Dit wordt gevolgd door respiratoire remming. Deze anti-mitochondriale activiteit zou de werkzaamheid van Gentiaan Violet  kunnen verklaren tegen bacteriën en gist met relatief milde effecten op zoogdiercellen.
Okano, M., Noguchi, S., Tabata, K., & Matsumoto, Y. (2000). Topical gentian violet for cutaneous infection and nasal carriage with MRSA. International Journal of Dermatology, 39: 942–944.