Foto: Medische beeldvorming van een met contrastvloeistof gevulde klierlob
Om iets te kunnen begrijpen moet je je er een beeld van kunnen vormen. Je moet het als het ware voor je kunnen zien. Je doet aan beeldvorming. Medische beeldvorming probeert een zo goed mogelijk en zo werkelijk mogelijk beeld te maken van het lichaam of van dat deel van het lichaam waar een probleem mee is. Er zijn steeds meer technieken die een arts kan gebruiken of laten uitvoeren om erachter te komen wat iemand precies mankeert of waar het exact zit. In vroeger tijden kon de dokter kijken, voelen, ruiken, eventueel proeven. Later kwamen daar opties bij die in laboratoria konden plaatsvinden: analyses van lichaamsweefsels en vloeistoffen. Modernere technieken kunnen afbeeldingen maken van het lichaam, van de binnenkant van het lichaam. Dit begon met de röntgenfoto, die werd uitgebreid tot een soort 3D röntgenfoto, de CT scan. Vervolgens de MRI-scan, die net als de CT een driedimensionaal beeld geeft, maar dan zonder de straling. Tot slot de technieken waarbij radioactieve stoffen worden gebruikt die zich verzamelen op de plaats van een aandoening, zodat daar een heel specifiek beeld van kan worden gemaakt. Vrouwen die borstvoeding geven kunnen los daarvan ook lijden aan allerlei ziekten en aandoeningen waarvoor medische beeldvorming nodig is. Kan dat zomaar? Om een lang verhaal kort te maken: zolang er geen radioactieve stoffen in het lichaam komen is het over het algemeen geen enkele probleem. Zo: stukje klaar.
Zo simpel ligt het natuurlijk niet, dus daarom toch maar een korte uiteenzetting. Vrouwen die borstvoeding geven, kunnen vallen en een been breken. Dan zal er een foto gemaakt moeten worden om precies het hoe, wat en waar van die breuk te kunnen vaststellen. De straling van röntgen gaat door het lichaam heen en verzamelt zich niet in de moedermelk. In theorie (niet dat ik dat zou aanraden) kan een moeder zelfs tijdens het maken van de foto haar kind voeden, gesteld dat zij daarbij stil kan liggen en haar kind voor de straling wordt afgeschermd.
Om iets te kunnen begrijpen moet je je er een beeld van kunnen vormen. Je moet het als het ware voor je kunnen zien. Je doet aan beeldvorming. Medische beeldvorming probeert een zo goed mogelijk en zo werkelijk mogelijk beeld te maken van het lichaam of van dat deel van het lichaam waar een probleem mee is. Er zijn steeds meer technieken die een arts kan gebruiken of laten uitvoeren om erachter te komen wat iemand precies mankeert of waar het exact zit. In vroeger tijden kon de dokter kijken, voelen, ruiken, eventueel proeven. Later kwamen daar opties bij die in laboratoria konden plaatsvinden: analyses van lichaamsweefsels en vloeistoffen. Modernere technieken kunnen afbeeldingen maken van het lichaam, van de binnenkant van het lichaam. Dit begon met de röntgenfoto, die werd uitgebreid tot een soort 3D röntgenfoto, de CT scan. Vervolgens de MRI-scan, die net als de CT een driedimensionaal beeld geeft, maar dan zonder de straling. Tot slot de technieken waarbij radioactieve stoffen worden gebruikt die zich verzamelen op de plaats van een aandoening, zodat daar een heel specifiek beeld van kan worden gemaakt. Vrouwen die borstvoeding geven kunnen los daarvan ook lijden aan allerlei ziekten en aandoeningen waarvoor medische beeldvorming nodig is. Kan dat zomaar? Om een lang verhaal kort te maken: zolang er geen radioactieve stoffen in het lichaam komen is het over het algemeen geen enkele probleem. Zo: stukje klaar.
Zo simpel ligt het natuurlijk niet, dus daarom toch maar een korte uiteenzetting. Vrouwen die borstvoeding geven, kunnen vallen en een been breken. Dan zal er een foto gemaakt moeten worden om precies het hoe, wat en waar van die breuk te kunnen vaststellen. De straling van röntgen gaat door het lichaam heen en verzamelt zich niet in de moedermelk. In theorie (niet dat ik dat zou aanraden) kan een moeder zelfs tijdens het maken van de foto haar kind voeden, gesteld dat zij daarbij stil kan liggen en haar kind voor de straling wordt afgeschermd.
Zelfs een röntgenfoto van de voedende borst is geen reden om te stoppen met borstvoeding. Een mammogram laten maken tijdens de borstvoedingperiode is overigens geen grandioos idee als het niet absoluut noodzakelijk is, want het is in de lacterende borst een extra pijnlijke behandeling. Daarbij komt dat voor een orgaan met enkel zachte weefsels röntgen niet de beste optie voor beeldvorming is. Met röntgen is het lastig om onderscheid te maken tussen de verschillende zachte weefsels. Melk en met melk gevulde cysten zijn wel goed zichtbaar doordat de straling niet goed door de kalk in de melk heen kan. Voor een nauwkeuriger plaatsbepaling is vaak aanvulling met een andere manier van beeldvorming, bijvoorbeeld echografie, nodig.
Echografie maakt gebruik van geluidsgolven die door verschillende weefsels op een andere manier worden weerkaatst. De geluidsgolven die worden gebruikt voor beeldvorming laten geen blijvende veranderingen of indrukken achter in het lichaam. Echografie is daarmee zo goed als de meest veilige vorm van medische beeldvorming voor zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven. Voor een ervaren technicus is een echo van de borst een uitstekende manier om zichtbaar te maken wat zich in de lacterende borst afspeelt, bijvoorbeeld bij pijn of verdikkingen. In een iets andere vorm kunnen geluidsgolven ook therapeutisch gebruikt worden. een vastzittende borstontsteking kan door juist gebruik van geluidsgolven worden los getrild. Een zelfde effect kan worden bereikt met het trillende handvat van een elektrische tandenborstel of elk ander vibrerend apparaat.
CT en MRI scans zijn beide goede opties voor medische beeldvorming bij voedende vrouwen. CT scan maakt een driedimensionale röntgenfoto en is vooral geschikt voor het skelet en de MRI gebruikt magnetische resonantie voor een driedimensionaal beeld van vooral de zachtere weefsels. De enige kanttekening moet worden gemaakt bij technieken waarbij contrastvloeistoffen worden gebruikt om weefsels of organen beter zichtbaar te maken. Als dit bariumpap is, is er niets aan de hand. Het geeft geen straling af en komt niet in de bloedbaan en dus niet in de melk terecht. Bij eventuele radio-actieve contrastmiddelen moet vrijwel altijd een onderbreking in acht worden genomen. De veiligste tijd is vijf keer de halfwaardetijd van het middel.
Isotopenscans, PET en SPECT scans worden bij voorkeur niet uitgevoerd bij een voedende moeder, tenzij het absoluut onvermijdbaar is en niet kan worden uitgesteld. Veel van de middelen die hierbij worden gebruikt maken tijdelijke scheiding van moeder en kind noodzakelijk en een soms lange onderbreking van de borstvoeding. Ook hier geldt dat de melk voor de duur van vijf keer de halfwaardetijd van het gebruikte middel niet geschikt is voor consumptie door de baby. De baby zal in die tijd andere voeding nodig hebben (opgespaarde gekolfde melk van zijn eigen moeder, donor moedermelk of kunstvoeding) en de moeder moet, als zij de borstvoeding later wil hervatten, gedurende die tijd kolven en de melk wegdoen.
Echografie maakt gebruik van geluidsgolven die door verschillende weefsels op een andere manier worden weerkaatst. De geluidsgolven die worden gebruikt voor beeldvorming laten geen blijvende veranderingen of indrukken achter in het lichaam. Echografie is daarmee zo goed als de meest veilige vorm van medische beeldvorming voor zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven. Voor een ervaren technicus is een echo van de borst een uitstekende manier om zichtbaar te maken wat zich in de lacterende borst afspeelt, bijvoorbeeld bij pijn of verdikkingen. In een iets andere vorm kunnen geluidsgolven ook therapeutisch gebruikt worden. een vastzittende borstontsteking kan door juist gebruik van geluidsgolven worden los getrild. Een zelfde effect kan worden bereikt met het trillende handvat van een elektrische tandenborstel of elk ander vibrerend apparaat.
CT en MRI scans zijn beide goede opties voor medische beeldvorming bij voedende vrouwen. CT scan maakt een driedimensionale röntgenfoto en is vooral geschikt voor het skelet en de MRI gebruikt magnetische resonantie voor een driedimensionaal beeld van vooral de zachtere weefsels. De enige kanttekening moet worden gemaakt bij technieken waarbij contrastvloeistoffen worden gebruikt om weefsels of organen beter zichtbaar te maken. Als dit bariumpap is, is er niets aan de hand. Het geeft geen straling af en komt niet in de bloedbaan en dus niet in de melk terecht. Bij eventuele radio-actieve contrastmiddelen moet vrijwel altijd een onderbreking in acht worden genomen. De veiligste tijd is vijf keer de halfwaardetijd van het middel.
Isotopenscans, PET en SPECT scans worden bij voorkeur niet uitgevoerd bij een voedende moeder, tenzij het absoluut onvermijdbaar is en niet kan worden uitgesteld. Veel van de middelen die hierbij worden gebruikt maken tijdelijke scheiding van moeder en kind noodzakelijk en een soms lange onderbreking van de borstvoeding. Ook hier geldt dat de melk voor de duur van vijf keer de halfwaardetijd van het gebruikte middel niet geschikt is voor consumptie door de baby. De baby zal in die tijd andere voeding nodig hebben (opgespaarde gekolfde melk van zijn eigen moeder, donor moedermelk of kunstvoeding) en de moeder moet, als zij de borstvoeding later wil hervatten, gedurende die tijd kolven en de melk wegdoen.
