Foto: Geldstroom
Normen en waarden, mijn beste lezer, dat zijn dingen die een goede regering haar brave burgers voorhoudt. Zelf hoeven ze daar toch minder aan te doen, lijkt het vaak. Beleid is vaak meer economisch-hygiënisch dan moreel-hygiënisch gericht, zeg maar. Ik kom tot deze overwegingen onder andere door een Twitter gesprek* dat ik voerde. Het ging over een nieuw onderdeel van de Universiteit van Wageningen (UvW). Een zeer grote zuivel gigant heeft daar een dure en prestigieuze onderwijs en onderzoek faciliteit neergezet. De UvW, voor wie het nog niet weet, is de ‘’Food Valley’’ van Nederland, dat is waar voedingsdeskundigen en dergelijke worden opgeleid en gevormd. De overheid juicht dit toe, want daardoor kan er luxe onderwijs en wetenschap worden geboden waarvoor zijzelf geen geld hoeft uit te geven. Ja, u leest het goed: luxe onderwijs en wetenschap, niet noodzakelijkerwijs beter of zelfs maar degelijk wetenschappelijk. Deze derde geldstroom is voor de overheid een gouden greep en zeer gunstig voor de begroting. Voor het niveau van onderwijs en wetenschap is het helemaal niet zo’n grandioos idee. Het brengt de onafhankelijkheid en het eerlijke onderzoek in gevaar.
Wetenschap is geweldig en wetenschap over voeding heeft helemaal mijn enthousiaste aanmoediging. Maar niet als die wetenschap wordt gefaciliteerd door entiteiten die financieel baat hebben bij bepaalde uitkomsten en bepaalde denkrichtingen in die wetenschap. De zuivelindustrie heeft een paar hoofddoelstellingen, waarvan het zo veel mogelijk financieel profijt halen uit het verkopen van zuivel en zuivelproducten vooraan staat, met driedubbele stip bovenaan de hitlijst. Het doel van het door hen ondersteunen van onderwijs en wetenschap is uiteindelijk, hoe je het ook wendt of keert, het bereiken van het primaire doel: meer omzet, meer geld in de portefeuille van de fabrikant en zijn aandeelhouders. De grootste verliezers zijn aan het ene uiteinde de koe die de melk moet leveren met inlevering van haar eigen gezondheid en die van haar jongen en de sappelende boer, en aan het andere uiteinde de consument, die wordt opgescheept met voedselgelijkende substanties die hij niet nodig heeft en die vaak niet erg gezond zijn, en met het idee-dat-hij-weet dat hij die voedselgelijkende substanties nodig heeft om gezond te worden, zijn en blijven.
Het grote punt is natuurlijk dat wij geen zuivel nodig hebben. Het is lekker, geen twijfel mogelijk, maar echt nodig hebben wij het niet. Het is soms handig, en voor kinderen die door stofwisselingsstoornissen geen moedermelk kunnen verdragen kan het essentieel zijn (hoewel aangepaste zuigelingenvoeding uiteraard ook gemaakt kan worden op basis van humane melk!), maar nodig voor het gezond overleven van onze soort is het pertinent niet. Er zit niets in zuivel dat wij niet ook, en vaak beter, uit ander voedselbronnen kunnen kalen. Begrijp me niet verkeerd: ik verdoem zuivel niet, ik gebruik het zelf ook en met graagte. Maar bij voorkeur niet in al die overbeknutselde vormen die de zuivelindustrie ons wil verkopen.
Nu ben ik natuurlijk een beetje vooringenomen, want de zuivelindustrie is ook een heel belangrijke speler op de zuigelingenvoeding markt en daar spelen ze hun meest verfoeilijke spel. De zuivelgigant die de UvW sponsort is ook een zuigelingenvoeding fabrikant en speelt als zodanig zeer onzuiver spel. Dat zij hun voet tussen de wetenschappelijke deur willen krijgen is zeer begrijpelijk, maar dat de overheid dat toejuicht en aanmoedigt is zeer kwalijk. En het is geen eenmalige uitschieter van een slapende ambtenaar, maar een structureel gegeven. Overheden werken ook samen met de voedingsmiddelen industrie in campagnes tegen overgewicht**. Ieder weldenkend mens zal begrijpen dat je net zo goed de vos de sleutels van het kippenhok kan geven en vragen om eens een oogje in het zeil te houden. Al dat geknutsel aan voedsel maakt het niet gezonder, mogelijk wel ongezonder of zelfs ronduit gevaarlijk. Als er nu eens geïnvesteerd zou worden in wetenschappelijk onderzoek naar duurzame agrarische werkvormen en duurzame voedselverwerkingsprocessen, die de vitaliteit en kwaliteit van het te verwerken voedsel behouden. Als er een industrie zou zijn die daar hun omzet me zouden vergroten, dan zouden die wat mij betreft een universiteit mogen financieren. Maar ja, wie verdient er nu iets aan duurzaamheid en ethiek.
*) @ik ben ik, uiteraard, @zij is mijn gesprekspartner:
@Zij: Nieuw instituut over #zuivel midden op universiteitsterrein Wageningen zie http://www.frieslandcampina.com/nederlands/innovation/innovation-centre-wageningen.aspx 400 medewerkers
@Ik: een zuivelindustriecampus bij UvWageningen. Daar moeten we blij mee zijn omdat? Iets met wetenschappelijke onafhankelijkheid
@Zij: Gebouw staat niet bij maar OP campus. Aan de ene kant staan universiteitsgebouwen, en aan de andere kant agrarische HBO.
@Ik: Maar het is onderdeel van de universiteit en dat is het kwalijke ervan.
@Zij: Dat heet in vaktermen derde geldstroom. Onze overheid moedigt samenwerking met industrie aan. Niet met baby's of lactivisten
@Ik: Ach, je kan de overheid van veel beschuldigen, maar niet van groot ethisch inzicht
**) zie bijvoorbeeld ‘’Ziel voor de duivel'’
**) zie bijvoorbeeld ‘’Ziel voor de duivel'’
