Watersporten

Nog even terugkomend op het zwemmen – er zijn natuurlijk veel meer watersporten. Sporten op het water in plaats van erin: roeien, kanoën op vlak of wild water, zeilen. En hoewel het voor deze watersporters natuurlijk een goed idee is om ook wat te kunnen zwemmen, gaat bij hen de strijd niet direct tussen zichzelf en het water, maar indirect via een boot. De boot is de scheiding, maar ook de verbinding tussen de sporter en zijn element, het water. Alles wat de watersporter wil met dat water, moet via zijn boot, er is vrijwel nooit direct contact met het water.

Borstvoeding kan ook direct of indirect. Als alles gaat zoals het zou moeten gaan drinkt een kind direct bij de moeder aan de borst, zo vaak, zo veel en zo lang hij wil en nodig heeft. En daarmee krijgt hij, als alles gaat zoals gepland, alles wat hij nodig heeft, wanneer hij het nodig heeft.  Maar, hoe goed ontworpen en gepland, er kan altijd iets mis gaan. Een fabrieksfoutje, een montagefoutje, onleesbare gebruiksaanwijzing, problemen bij de aflevering, … noem maar op. Dan lukt die directe borstvoeding even niet zo goed of helemaal niet en dan zijn hulpmiddelen nodig*.

Afhankelijk van het soort probleem is een ander hulpmiddel nodig. Bij sommige problemen kan een tepelhoedje helpen. Binnen de wereld van borstvoeding begeleiding zijn we decennia doodsbenauwd geweest voor tepelhoedjes. En terecht, want de oude tepelhoedjes deden meer kwaad dan goed, creëerden meer problemen dan ze oplosten. De alleroudste tepelhoedjes dateren al van honderden jaren terug en waren gemaakt van hout, lood, zilver of ivoor. Later kwamen er hoedjes van geblazen glas met een rubberen speen erop en nog later van plastic. Maar ook die van rubber en plastic waren dik en stug en deden niet veel om de melkaanmaak en de melkstroom te stimuleren. En rubber en plastic waren ook zo dik en stug dat de tepel en tepelhof er makkelijk van stuk gingen.  Zolang de siliconen tepelhoedjes nog niet waren uitgevonden hebben tepelhoedjes meer borstvoedingen om zeep geholpen dan gered. De resultaten waren zo desastreus dat lactatiekundigen ervoor pleitten ze maar in de gifkast te zetten, of liever nog in het oudheidkundig museum of het rariteitenkabinet.

Toen kwamen de dunne en daarna de ultradunne tepelhoedjes en dat veranderde het beeld. Onderzoek van als eerste Paula Meier (Meier PP et al, 2000) toonde aan dat deze tepelhoedjes er bij prematuur geboren kinderen voor zorgden dat zij beter aan de borst konden blijven en meer melk binnen kregen. De tepelhoedjes lijken, bij deze nog zwak drinkende kindjes, te werken als een antislipmatje en als een intermediair voor prikkeloverdracht naar de zenuwen die de hormonen voor melkproductie en –stroom bij de moeder regelen. Dit lijkt ook te werken voor kinderen die om andere redenen geen grip op de tepel hebben of niet de duurkracht om een volledige voeding te genereren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan kinderen met een te lage spiertonus, hartproblemen of Syndroom van Down.

Dan zijn er nog de kinderen die verder gezond zijn en sterk genoeg, maar waarbij andere issues kunnen spelen. Kinderen die door bijvoeden met een fles verward geraakt zijn (een flessenspeen voelt natuurlijk heel anders in je mond dan moeders blote borst) kunnen in sommige gevallen terug naar de borst worden geloodst door een tepelhoedje te gebruiken. Dan voelt de borst meer als een flessenspeen. Bij moeders met een overdreven sterke melkstroom en/of toeschietreflex kan een tepelhoedje daarvoor een soort buffer zijn, hoewel sommige moeders melden dat hun krachtige toeschietreflex het tepelhoedje gewoon wegspoelt.

In theorie zou een tepelhoedje ook het besmettingsrisico bij spruw kunnen verminderen, omdat er geen direct contact is tussen de huidoppervlakken waar de schimmel zich ophoudt. De andere schimmelcellen zouden dan door de melkstroom worden meegevoerd en zich nergens vestigen. Dit is een tot nu niet onderzochte en dus onbevestigde theorie, die echter wel, naast goede medicinale behandeling, kan worden toegepast als extra maatregel.

Bij kapotte en pijnlijke tepels is een tepelhoedje nog steeds niet de eerste route voor behandeling, net zomin als voor ingetrokken of vlakke tepels. Tepeltrauma wordt vrijwel altijd veroorzaakt door ontoereikende technieken bij het aanleggen en/of drinken en dus moet daaraan worden gewerkt. Tepeltrauma kan ook worden veroorzaakt door anatomische variaties bij het kind, aan de tong, de tongriem, de bovenlipriem of het gehemelte. De tong- en lipriem kunnen worden behandeld, de gehemelteproblemen of andere tongvariaties meestal niet, moeilijk of pas later. In die gevallen kan worden uitgeprobeerd of een tepelhoedje, in combinatie met aanpassingen aan de houding van moeder en kind, kan helpen.
*) Eurolac Flits! Plan B, meer plan B en nog meer plannen
Meier PP, Brown LP, Hurst NM, Spatz DL, Engstrom JL, Borucki LC, Krouse AM: Nipple Shields for Preterm Infants: Effect on Milk Transfer and Duration of Breastfeeding J Hum Lact May 2000 16: 106-114, doi:10.1177/089033440001600205
Lees een iets uitgebreidere en geïllustreerde versie op eurolac.net

Olympiade

Afbeelding: iconisch: borstvoeding als olympische prestatie
Zwanger zijn en vervolgens een kind baren wordt wel vergeleken met een Olympische duursport. Die Olympische prestatie wordt als het aan het lichaam van de moeder en aan de baby ligt afgerond met een lange en intensieve cooling down: borstvoeding. Ter ere van de Olympische Spelen en van de Olympische prestatie die elke vrouw levert als zij moeder wordt zolang de Spelen duren elke dag een stukje met een olympische sport als thema en afbeelding. Deze serie begon met een Proloog op 26 juli.