65

Dit is het laatste blog op deze locatie. Vanaf nu verschijnen de verhaaltjes en stukjes onder de naam Eurolac! op een ander adres: http://eurolac.net/.

 

Dit blog blijft nog wel beschikbaar en leesbaar en er kan ook nog op worden gereageerd.

Vijfenzestig. 

Vijfenzestigmiljoen. 

Vijf-en-zestig-miljoen euro. Dat is wat er een paar uur geleden (en in de 24 uur er aan voorafgaand) is ontploft, verbrand, weggegooid. Nog tot diep in de nacht lag ik te schudden in bed door een paar megaknallers in een tunneltje die tot het laatst bewaard waren. De vergelijkingen met een oorlogsgebied laten zich moeilijk wegschuiven. 65.000.000 die ook hadden kunnen worden gebruikt voor armoedebestrijding in eigen land, voor verbetering van het onderwijs, verruiming van ouderschapsverlof, verbetering van de ziektekosten vergoedingen en van de zorg als geheel. In plaats daarvan heeft het gezorgd voor verhoging van de ziektekostenlast van de samenleving, dood en levenslange handicap. Voor verstoorde nachtrust van jonge kinderen, waaronder voor sommigen extra trauma, en hun gezinnen en voor een flinke verhoging van getraumatiseerde huisdieren. En dan heb ik het nog niet over de gevolgen voor het milieu*.

U merkt het wel, het zit mij hoog, dat vuurwerk. Ik heb er nooit van gehouden. Een mooi opgezet siervuurwerk, dat mag ik graag zien. Maar dat is het wel zo’n beetje. Niet te lang ook, het verveelt nogal snel, al dat sprankelende gespetter in de lucht. Maar dat doelloze geknal en geknetter, daarvan ontgaat mij de lol. Ik begrijp de traditionele achtergrond. Toen mensen nog niet goed begrepen wat de veranderingen in seizoenen en weersgesteldheden inhielden waren rituelen en offeranden nodig om de goden, die werden verondersteld de reden voor al die onbegrijpelijke verschijnselen te zijn, gunstig te stemmen. Knallen om de boze entiteiten te verjagen en (brand)offers om de meer vriendelijke te vlijen en om te kopen. Lichteffecten, gemaakt door de sjamaan, om het volk in de stemming te brengen en het gevoel van een goddelijke aanwezigheid te geven.

Inmiddels weten waar de natuurverschijnselen vandaan komen en dat er geen offerandes nodig zijn om dat te sturen of om de vruchtbaarheid en het licht te dwingen terug te komen. We weten ook dat al dat vuurwerk eigenlijk die vruchtbaarheid van de aarde als geheel en van haar bewoners benadeelt. Er zijn geen geesten meer die we kunnen afschrikken met herrie en spektakel. Er zijn wel veel oren die er schade door oplopen. Vingers die voor eeuwig verdwijnen. Ogen die het vuurwerk van het volgende feest niet meer zullen zien. De enige vruchtbaarheid die wordt afgedwongen is die van de portemonnee van de makers en verkopers van het vuurwerk. Een beetje ook die van de artsen die de slachtoffers behandelen, maar zouden liever hun kennis en vaardigheden voor iets anders inzetten.

Enfin, het zit er weer op, de 65 miljoen zijn uitgegeven en in rook en knallen opgegaan, we kunnen weer opnieuw beginnen. Voor moeders van zuigelingen en borstende peuters nog een paar tips om de schade van de rommelige en ongeregelde laatste weken te herstellen. Doe nog even een paar dagen heel rustig aan. Draag je kind zo veel als je kunt of zorg op andere manieren voor veel lichaamscontact. Drinkt veel water, thee, verdund vruchtensap en niet te zoute bouillon om je vochtbalans te herstellen en wat van de opgestapelde afvalstoffen uit te spoelen. Voed vaak, en dan nog eens, om ook bij je kind de vochtbalans en het emotionele evenwicht te herstellen. En om je productie weer op weg te helpen. Ga weer gewoon eten, op je normale tijden en in je normale hoeveelheden.

En als bonus: maak van de overgebleven oliebollen een broodschotel: Snijd de oliebollen in stukjes, meng ze met en mengsel van of ter keuze) gesnipperde appel, rozijnen, gedroogde cranberry's, gehakte ongezouten noten, pitten en/of zaden. Maak ongeveer evenveel vulling als je stukjes oliebol hebt. Klop gelijke delen ei en melk of room, met een beetje zoet naar smaak en meng dat met de droge ingrediënten. Na een halfuurtje intrekken moet het vocht bijna zijn opgenomen. Bestrooi desgewenst met wat broodkruim of paneermeel en bedruppel met olie nadat je het in een ingevette ovenschaal hebt gedaan. Bak ongeveer middenin een tot 180-200 graden voorverwarmde oven tot de bovenkant mooi bruin en het midden stevig is. lekker bij de koffie of als nagerecht aan het einde van een lichte maaltijd.

*) Milieu Centraal:
‘’Het afsteken van vuurwerk vervuilt de lucht, vooral met fijnstof, waarop zware metalen meeliften. De eerste twee uur van het nieuwe jaar is de concentratie fijnstof wel 40 keer zo hoog als normaal. De concentratie ligt op 1 januari vaak wel zeven tot acht keer zo hoog als de normale dagconcentratie. Het inademen ervan is schadelijk voor de gezondheid, vooral voor mensen met een zwakke gezondheid of longziekte.’’
‘’Ook zorgt vuurwerk voor bodem- en watervervuiling. Dat komt door het fijnstof dat neerdaalt en door onverbrande vuurwerkresten. Boosdoeners zijn de zware metalen in vuurwerk: barium, antimoon en strontium, die schadelijk zijn voor de gezondheid van mens en dier. En koper, dat bij te hoge concentraties giftig is voor het waterleven.’’
‘’Elk jaar zijn er meer dan 800 vrachtauto’s nodig om al het afval van vuurwerk op te ruimen. Dat afval is hoofdzakelijk karton en papier, met de nodige onverbrande zware metalen erin.’’

Appelflap

Bijna even traditioneel in Nederland met Oud&Nieuw als de oliebol is de appelflap.  Even vreemd en verwarrend ook.  In de Nederlandse taal en keuken kan een appelflap een in de oven gebakken bladerdeeg gebakje zijn, gevuld met appel, of het kan een gefrituurd gebak met appel met de keukencorrecte naam appelbeignet zijn. Dat laatste kan dan met een korstdeeg zijn of met een beignetbeslag. Het zijn beide gebaksoorten die in grote variatie over de hele wereld voorkomen. De bladerdeeg appelflap heet in het Engels Turnover en dat kan dan slaan op eenzelfde bladerdeeggebak met een zoete fruitvulling, maar ook op hartig gebak van bladerdeeg of korst- of brooddeeg en kan dan ovengebakken zijn, in de pan gebakken of gefrituurd. Hoewel het verkeerde soort gebak is de appelflap die in het Engels Turnover heet natuurlijk veel toepasselijker dan de traditionele appelbeignet. Turnover heeft in doorsnee iets te maken met hoe snel iets verdwijnt of verwerkt wordt. En hoe snel zijn de dagen van dit jaar voorbijgegaan. Zo’n jaar is weg voor je het weet, net als een appelflap.

Terugkijkend realiseren veel ouders zich dat dat ook geldt voor de babytijd van hun kinderen. Als je er middenin zit lijkt het nooit over te gaan, zoals een eindeloos toeschijnende zomervakantie voor een kind. Dat eeuwige willen drinken, die alsmaar onderbroken nachten, die eindeloze stromen derrie uit elke opening, … het houdt maar niet op – als je er middenin zit. Mijn tip voor ouders van jonge kinderen: denk ‘’Appelflap, ’t is maar en fase’’. Eens, en uiteindelijk meestal sneller dan je denkt, gaat het over en kun je je maar moeilijk meer voorstellen hoe het precies was. Zodat je bij een volgend kind in dezelfde fase, min eer verbaasd, denkt ‘’o, ja, dat was het dus.’’

Sommige dingen gaan niet vanzelf over en zijn niet te wijten aan een fase, maar aan een variatie op normaal die niet helemaal goed werkt. Ik denk daarbij aan andere flapjes dan appelflapjes, namelijk de flapjes extra weefsel in de mond, de frenula. Tongen, lippen en andere lichaamsdelen zitten met een stukje bindweefsel of huid vast aan een ander stukje lichaam. Dat is meestal nodig om te voorkomen dat je stikt in je eigen tong, of dat je lip wegwaait als je tegen de wind in rent. Maar als die riempjes te kort zijn, of te ver doorlopen wordt de normale functie van de tong of de lip belemmerd en kan een baby niet goed drinken, kan hij moeilijker leren spreken en later problemen hebben met ijsjes likken en andere aangename tong-bezigheden. Te strakke of krappe of dikke tong- en lipriempjes kunnen ook ongewenste ontwikkeling van de kaak en het gebit veroorzaken en geven een verhoogd cariës risico.

Gelukkig kun je er wel wat aan doen en dan blijkt het achteraf toch maar een voorbijgaande fase geweest te zijn. Een enkele keer lijken deze weefselstukjes vanzelf te rekken tot een meer functionele vorm en maat. Bij bindweefsel frenula lukt dat niet zo goed, want bindweefsel is een van de minder rekbare weefsels in het lichaam. Soms gaan lipriempjes vanzelf weg  wanneer het kindje groter wordt en bij het leren lopen, rennen, klauteren en fietsen op zijn gezicht valt. Maar dat is toch niet iets wat je zou willen stimuleren. Gelukkig is het doorsnijden of knippen van een frenulum bij een jong kind een relatief lichte ingreep, met weinig bloed of pijn. Het pijn niveau is vergelijkbaar met het schieten van gaatjes in de oorlel.

Informatie over tong- en lipriempjes bij Kenniscentrum Borstvoeding (borstvoeding.com):
Het knippen van tongriempjes
Het knippen van lipriempjes

Oliebol

Bijschrift toevoegen

Zo in de laatste paar dagen van een jaar vliegen de oliebollenrecepten je rond de oren. Die van mij vind je in een apart blog. Wel vulling-geen vulling, traditioneel-met een moderne draai, verantwoord vet-frituurvet; de variaties en inzichten zijn eindeloos. De een vindt doorgaan met een familietraditie belangrijk, de ander zoekt wat nieuws en weer een ander wil een minder ongezonde variant. Oudjaarsviering: het leven in een notendop.
Oliebol kan ook worden gebruikt als een ietwat liefkozend scheldwoordje: ‘’Wat ben je toch een oliebol’’, gelijkend op (toen nog) Prinses Maxima’s ‘’Een béétje dom’’. Ook dat soort oliebollen komt naar het mij toeschijnt in verhoogde frequentie langs in deze afsluitende dagen van het jaar. Ik lijd er zelf ook wel eens aan, aan dat oliebollensyndroom. Alsof ik met mijn gedachten elders ben en niet zo goed oplet wat ik waar en op welke manier zeg. Ik blijk ook niet de enige te zijn, want een gewaardeerde collega vroeg mij in en persoonlijk bericht om wat virtuele steun bij haar pogingen zich te beheersen en tactvol te zijn in een bepaalde discussie.
Er loopt dan ook al weer een aardig rijtje al dan niet verhitte discussies op de diverse borstvoeding pagina’s en groepen o Facebook. Meest in het oog lopend zijn die over tong- en lipriempjes en over alcohol. Over beide heb ik al meermaals geschreven (leeslijst tongriem, lipriem, alcohol), dus daar ga ik niet nog een keer op in. Ik voel me nogal een oliebol als ik telkens opnieuw mijn verhaal moet doen. Waar ik wel op in wil gaan is individualiteit.
Neem nu een schaal met oliebollen. Op het eerste gezicht een verzameling vrij identieke bruine ballen met vetglans en suiker. Bij nadere inspectie zijn er geen twee gelijk. Ze hebben allemaal andere uitsteeksels en kleurschakeringen. De vorm is bij elke bol net weer even anders. Oliebollen lijken eenvormig maar zijn bij nadere beschouwing nogal individualisten. Mensen zijn nog meer verschillend van elkaar dan oliebollen, zowel in- als uitwendig, in voorkomen en gedrag, in groei en in metabolisme. Logisch dat de manier waarop lichamen omgaan met wat er binnen komt verschilt en dat wat bij de één een ondergeschikte variatie is, bij een ander tot significante problemen kan leiden.
Daarom is een individuele aanpak zo belangrijk en daarom kunnen éénregelvoorschriften (‘’doe nooit dit’’ en ‘’doe altijd dat’’) en nauwgezet gevolgde protocollen tot problemen leiden. ‘’Drink nooit alcohol tijdens zwangerschap en borstvoedingperiode’’ is zo’n éénregelvoorschrift. Het is te krap en te eng en maakt het leven voor een wordende en beginnende moeder onnodig moeilijk. Tijdens de zwangerschap is het een goede regel, hoewel er in de hoek van onderzoekers langzaam geluiden komen dat het ook daar niet zo heel erg vastligt en dat de veilige ondergrens wel bestaat, maar nog niet gevonden is.
Tijdens de borstvoeding periode is het ronduit een slecht advies. Om te beginnen is het een onnodig strak advies, dat er bij sommige moeders voor kan zorgen dat ze dat hele idee borstvoeding maar aan de kant schuiven. Geen borstvoeding krijgen is voor een kind veel en veel ongezonder dan nu en dan moedermelk met een ieniemiene tikje. Maar zelfs dat ieniemienie tikje is niet nodig als moeder een paar regels in acht neemt. Kort door de bocht betekent dat dat zij alcohol kan drinken, zolang zij per standaardglas 2-3 uur wacht met aanleggen. Als daardoor voedingen moeten worden overgeslagen worden deze gekolfd en weggegooid. Het alcoholpromillage in moedermelk daalt niet sneller door het kolven, het kolven doe je om stuwing en borstontstekingen te voorkomen.
Maar dan komt de persoonlijke aanpassing: als je nu eens een keertje dat wijntje drinkt en je kind komt onverhoopt eerder voor een voeding, dan kun je *voor die ene keer* gerust de wachttijd overslaan en je kind voeden. De hoeveelheid alcohol in moedermelk na een enkel glas is zo laag dat een kind daar niets van zal krijgen. Grotere consumpties en vooral regelmatige consumpties is dan weer een ander verhaal. Dat kan die heel jonge lever nog niet verwerken. Als je echt elke dag je borrel nodig hebt – be my guest, maar houd je dan wel aan die wachtregel. Drink na een voeding waarvan je weet dat je kind dan een poosje slaapt.
De individualiteit bij tong- en lipriempjes moet even wachten, dat is voor een andere keer.

Kindertaal

Colin Firth als King George VI, koning tegen wil en dank met een spraakprobleem, in  The King's Speech (2010), met Helena Bonham Carter als Queen Elizabeth  en Geoffrey Rush als Lionel Logue

Vandaag een gastcolumn geschreven door Marjolein van Damme.

Begin jaren '60, ik zal een jaar of 2 geweest zijn. Mijn moeder nam mij mee voor een controle naar de kinderarts. ''Doet je buikje au?'', schijnt de goede man op een gegeven moment aan mij gevraagd te hebben. Ik zweeg en keek in opperste onzekerheid mijn moeder aan, want ik had geen idee wat hij van mij weten wilde. Gelukkig wist mijn moeder de bijbehorende ondertiteling te leveren: ''De dokter bedoelt of je buikpijn hebt''. Waarop ik opgelucht kon antwoorden dat ik daar geen last van had.

 

Niets zo fascinerend als een klein mensje, dat allerlei dingen leert. Taal bijvoorbeeld, niet direct het gemakkelijkste dat het kleintje onder de knie moet krijgen. Logisch dat dit leerproces gepaard gaat met kromspraak en kindertaal. Maar in hoeverre moeten volwassenen hierin meegaan? Helemaal niet, wat mij betreft. Een baby of peuter hoort volwassenen om zich heen talloze klanken voortbrengen. Door vaak dezelfde klanken te horen in vergelijkbare omstandigheden, beginnen woorden voor het kind een bepaalde betekenis te krijgen. Als mama zegt: ''Truitje aan'' of ''Sokjes aan'' weet je al snel dat je ergens ingefrommeld zult worden. Of je geacht wordt je voetjes uit te steken of je hoofd door een nauwe opening te wurmen zul je waarschijnlijk nog niet meteen onderscheiden, maar kinderen begrijpen al snel heel veel. De volgende stap is dan proberen deze woorden zelf ook verstaanbaar uit te spreken. Dit in de hoop dat papa en mama dan ook begrijpen wat je bedoelt en je dus echt kunt meepraten. Maar om iets goed te kunnen nadoen is wel heel belangrijk dat het consequent goed wordt voorgedaan. En als het nazeggen nog niet goed lukt, wil dat niet zeggen dat je de betekenis ook nog niet begrijpt.

 

Natuurlijk mag je een beginnend pratertje helpen, door moeilijke woorden te omzeilen. Als moeder vraagt: ''Zal mama je helpen?'' in plaats van ''Zal ik je helpen?'' is dat prima, want wie mama is, is duidelijk en wie 'ik' is, hangt er maar net van af wie het zegt. Het taalgebruik van de volwassene wordt aangepast, maar blijft wel correct. Het kind mag gerust fouten maken, maar de volwassene moet het goede voorbeeld blijven geven

Een veelgebruikte oefening om een kind aan het praten te krijgen is het aanleren van dierengeluiden. ''Wat zegt de hond?'' ''Woef''. In eerste instantie is dit voor het kind nog een rijtje opeenvolgende klanken zonder betekenis, net als iene miene mutte. Na iene komt miene, op hond volgt woef en na poes hoor je miauw te zeggen. Pas als het kind ook tijdens een wandelingetje wel eens het woord hond hoort, bij het passeren van een viervoeter aan een riem, gaat hij combineren dat het woord hond wel eens met zo'n dier te maken zou kunnen hebben. Om te checken of zijn veronderstelling juist is, vraagt hij: ''Woef?'' want dat woord heeft hij bij het spelletje leren zeggen, hond nog niet. Een fijne reactie van papa of mama zou nu zijn: ''Ja, goed zo, dat is een hond en die zegt woef''. Helaas reageren volwassenen vaak met: ''Ja, dat is een woef''. Verwarrend voor het kind, dat net door dacht te hebben hoe het zit, want nu ineens krijgt het de boodschap dat het dier een woef heet. Maar wat had het woord hond er dan mee te maken? En dan nog wat later moet het weer omschakelen en alsnog leren dat het dier toch een hond heet en geen woef.

Sommige ouders gaan zelfs nog een stap verder in het verwarren van hun kroost. Niet slechts de kromspraak van hun kinderen napraten, maar zelf kindertaal gaan gebruiken, terwijl peuterlief het goede voorbeeld gegeven heeft. Afgelopen week kwam ik op een parkeerterrein een moeder tegen met een kind van een jaar of 3 aan de hand. Het jochie keek speurend rond en riep ineens enthousiast: ''Kijk, daar is jouw auto!'' Waarop de zeer volwassen reactie volgde: ''Ja, daar is de mama-auto''. Helaas, goed voorbeeld doet niet altijd goed volgen ...

Undercover

Foto: Matt Damon als Mark Whitacre is in The Informant! (2009) een FBI informant die denkt dat hij een echte undercoveragent is.

Deze dagen ben ik hier eigenlijk een beetje undercover. Eigenlijk ben ik er namelijk niet. Ik had vakantie, weet je wel. De winkel en de praktijk zijn dicht en ik ben niet bereikbaar voor telefoontjes en email. Achter de schermen en in mijn vermomming als vakantievierder ben ik wel degelijk druk bezig met de afronding van het oude en de opstart van het nieuwe jaar. En ik moet nog een paar cadeautjes opsturen voor de winnaars van de 1000-jubileum prijsvraag. Ik gooi dus een virtueel doekje over mijn hoofd en hoop dat niemand mij opmerkt. Af en toe kijk ik er even onderuit, zoals nu, om u, lieve lezer, een berichtje te sturen. Maar eigenlijk ben ik er dus niet.

Zo’n doekje is uiteraard zinloos, zeker wanneer ik er zo de nadruk op leg. Dat is ook altijd precies wat ik denk als ik weer zo’n ding zie waarvan het de bedoeling is dat een voedende moeder het over het hoofd van haar aan haar borst drinkende kind werpt. Vaak bedrukt met allerlei opvallende prints, soms met een baleinen frame erin om een luchtgat, excuseer: kijkgat open te laten, heeft het op mij ongeveer dezelfde uitwerking als een grote neonpijl boven moeder en kind. Hier gebeurt iets heel spannends, want het wordt verborgen. Dingen die worden verborgen oefenen een onweerstaanbare nieuwsgierigheid uit op de meeste mensen.

Over het algemeen bevordert zo bedekt voeden niet eens de tolerantie aangaande borstvoeding op openbare plaatsen. Het bevestigt namelijk alleen het idee dat borstvoeding iets is dat verborgen hoort te worden. Dat, als je dan al zo nodig dát moet gaan zitten doen in beschaafd gezelschap, je je dan tenminste onder een schaamlap moet verbergen. Zoals je een servet voor je gezicht houdt als je iets tussen je tanden uit moet peuteren. Wat mensen op borstvoeding tegen hebben is niet zo zeer het zien van een stukje blote borst, zelfs niet van het zien van een tepel. Die zie je namelijk zonder dat je er om vraagt en meestal zonder dat je er commentaar op geeft meermaals per dag. Televisie, internet, krant, tijdschrift, billboards, noem het maar op: overal zijn delen van borsten en gehele blote borsten te zien, te pas en vooral te onpas.

Nee, het is het feit dat er aan die borst een kind vastzit. Dat die tepel in de mond van een kind zit. Niet dat je die tepel ziet zitten in die mond, welnee, meestal zie je helemaal niets, behalve een stukje wanghuid en een stukje borsthuid. Het is het wéten dat die tepel in die mond zit en de dirty mind die daar een seksuele actie van maakt. Zo’n schaamlap over het geheel heen is als de sluiers en veren van een exotische danseres. Daar zit iets spannends onder. Dat is iets waar je dirty little secrets bij verwacht of bedenkt. De vuiligheid ligt volledig en totaal bij de aanschouwer.

Ik wens moeders een 2014 waarin zij niet undercover hoeven te gaan of het gevoel hebben te moeten gaan. Ik wens moeders een jaar waarin de mensen die vieze dingen denken als zij haar met haar kind aan de borst zien, beschaamd de ogen afwenden en een virtuele doek over hun eigen hoofd gooien. Een jaar waarin zij vriendelijk worden toegeknikt door hen die alleen zien wat er te zien is: een kind bij zijn moeder.

Dinsdagdwaasheid

Foto: In The Nightmare Before Christmas (1993) van Tim Burton proberen Halloween figuren een kerstfeest te organiseren. Pre-kerststress alom.

Ik zit hier met nog wat dikke ogen van de slaap achter mijn computer, klaar om de laatste losse eindjes voor mijn winterverlof af te binden. Dwaasheid om dat allemaal op die laatste dag aan te laten komen, maar ja, andere dingen moesten eerst af. Uitkijkend over de parkeerplaats tussen mijn huis en het winkelcentrum zie ik al voor half negen de klanten voor dat winkelcentrum binnenstromen. Ze proberen allemaal de drukte voor te zijn om op deze laatste dag nog snel alles in huis te halen voor de feestelijkheden. Stress alom dus. Stress is een verkeerde status om een vakantie mee te beginnen. Volgens deskundigen is het gezonder om al een paar dagen voor de vakantie te beginnen met je werkzaamheden rustig te laten uitrollen. Je hebt dan veel meer profijt van je zo broodnodige vakantie. Ik probeer me dus niet meer druk te maken over wat er allemaal eigenlijk nog moet –o, ik moet er ook nog aan denken dat kaartje af te maken- en de hele boel maar te laten vallen waar het valt -heb ik nou aan die winkel update gedacht?-. Vanaf 12 uur vanmiddag ben ik dicht tot en met Nieuwjaarsdag –automatische vakantiemelder email?- en in die tijd verschijnt ook maar nu en dan een berichtje op deze pagina’s.

Mijn vakantie zal niet helemaal worden gewijd aan uitrusten, maar aan de voorbereidingen voor veranderingen in het nieuwe jaar. Wat gaat er zoal veranderen? Allereerst dit blog. Het gaat verhuizen naar een ander aanbieder. Het gaat er dus anders uitzien, de link wordt anders en de opzet wordt een beetje anders. Dan de winkel. Nieuwe producten, sommige producten gaan eruit en de prijzen worden ietsjes hoger. Daartegenover staat dat de verzendkosten gaan vervallen. De prijs die achter een artikel staat is dus precies wat je gaat betalen, daar komt niets meer bij. De winkelformule blijft hetzelfde: zo basic mogelijk en alleen producten rondom borstvoeding en baby’s die elders niet of moeilijk verkrijgbaar zijn. Is er iets dat je heel graag in het assortiment zou zien? Laat het weten, misschien is het wel wat. Bedenk dat flessen en spenen het niet gaan worden.

Met stress de vakantie en de feestdagen ingaan is ook voor ouders met jonge kinderen geen geweldig idee. Bedenk van te voren wat werkelijk belangrijk is voor fijne feestdagen, wat zijn je prioriteiten? Wat mij betreft gaan mensen altijd voor dingen. Kleine mensen gaan voor grote mensen. Ook niet onbelangrijk: alles wat een verplichting is maakt feestdagen niet noodzakelijkerwijs feestelijker. Doe vooral waar je zelf en je kinderen je goed bij voelen, waar je gelukkig van wordt. Een zes gangen hoog-culinair kerstdiner is geweldig natuurlijk, maar het bereiden daarvan laat zich wellicht moeilijk op een feestelijke manier combineren met de noden van een paar kleine kinderen. Je zou de eerste niet zijn die na de feestdagen met een borstontsteking zit of dip in de melkproductie heeft omdat er af en toe geen tijd was om te voeden. Is dat het waard? Opzitten en pootjes geven bij familie omdat dat zo hoort tijdens de feestdagen is ook niet iets waar je vrolijk van wordt of liefdevolle gevoelens van vrede op aarde bij krijgt. Dat welbehagen in alle mensen kan dan ver te zoeken zijn. Voor de borstvoeding is al die stress ook niet bevorderlijk en na de feestdagen zit je dan met de scherven van je verwachtingen en een kind waar geen land mee te bezeilen valt.

Ik wens iedereen feestelijke feestdagen, met veel liefde en zonder stress en een goede start in het nieuwe jaar.

Maandagmodel

Foto: Kristen Stewart als Bella Swan en  Robert Pattinson als Edward Cullen in  Twilight (2008): Bella's rode truck ziet er niet uit, maar is niet bepaald een maandagmodel.

Wie afgaat op wat er besproken wordt op (in? bij?) de sociale media zou makkelijk het idee kunnen krijgen dat kinderen afgeleverd worden in een belabberde staat. Alsof het allemaal maandagmodellen zijn. Het soort mankementen waarmee ze lijken te worden afgeleverd verandert door de tijden heen. Was het tot voor een paar jaar vooral te vinden in het allergische spectrum, nu lijkt het vooral te mankeren aan de functie van de maag. Kinderen blijken tegenwoordig allemaal reflux te hebben. Vroeger was reflux nogal een heftige aandoening die gelukkig niet zo vaak voorkwam. Echte reflux is een afwijking in de anatomie of functie van de maag en haar afsluitingen waardoor de maaginhoud, vaak met geweld, terug naar buiten wordt geperst. Wanneer dat vaak gebeurt zal het zuur uit de maag de slokdarm aantasten, waardoor daar chronische ontstekingen ontstaan en zelfs vergroeiingen kunnen optreden door de vorming van extra weefsel. In de tijd dat reflux nog zo werd gedefinieerd spuugden kindje meer of minder. Maar dat werd normaal gevonden. Zo normaal dat een babyuitzet standaard was voorzien van een stapeltje *spuug*doekjes.

Nu zou het op zich nog niet zo’n probleem zijn om spugen reflux te noemen als het niet zou leiden tot onnodig medicijngebruik en het over het hoofd zien van de werkelijke oorzaken als het meer is dan ‘’gewoon’’ spugen. Als een moeder naar de dokter gaat met de klacht dat haar baby zoveel spuugt wordt er vrijwel nooit echt onderzoek gedaan naar reflux. Dat is ergens wel begrijpelijk want die onderzoeken zijn nogal belastend, dat doe je niet zomaar.  Maar in plaats van te kijken naar het kind, door te vragen waar dat veel spugen dan uit bestaat, hoe dat eruit ziet en wat eventueel bijkomende factoren kunnen zijn, wordt direct naar medicatie gegrepen. Die medicatie bestaat uit middelen die de maaginhoud dikker maken, middelen die de zuurgraad verminderen en middelende die de maagpassage versnellen.

Het indikken van de voeding gaat het spugen niet echt tegen, maar maakt het wel moeilijker. Daarbij komt dat het vaak zorgt voor obstipatie en dus extra ongemak in de buik, maar dan op een andere plaats. Het minder zuur maken van de maaginhoud vermindert inderdaad het branden van de slokdarm, maar zorgt ook voor verminderde functie van de maag, waardoor het voedsel in de maag niet voldoende wordt verteerd en de darmen het zwaarder krijgen. Sommige voedingsstoffen moeten al in de maag worden afgebroken en opgenomen en dat lukt mogelijk niet als de vertering niet optimaal is door een te lage zuurgraad. Hetzelfde geldt voor het versnellen van de maagpassage. Inderdaad kan voedsel dat niet meer in de maag is ook niet meer omhoog komen, maar het is heel goed mogelijk dat het de maag al is uitgewerkt voor het goed en wel verteerd is. Het instituut voor verantwoord medicijngebruik* waarschuwt niet voor niets artsen terughoudend te zijn bij het voorschrijven van medicatie bij refluxklachten bij zuigelingen.

Meestal zal spugen bij zuigelingen een kwestie zijn van meer voeding erin dan de maag comfortabel kan verwerken of te snel na het drinken van houding veranderen. Sinds het advies om kinderen altijd plat op de rug te leggen om te slapen wordt er ook wel meer gespuugd, maar dat is allemaal redelijk onschuldig. Minder grote voedingen dichter bij elkaar, meer rechtop voeden en langer na de voeding rechtop houden zal het merendeel van dat soort spugen sterk laten verminderen. Maar spugen kan ook een symptoom zijn dat bij andere dingen hoort. Kinderen met een sterk allergische aanleg kunnen als eerste symptoom spugen hebben, vaak in combinatie met andere vormen van buikklachten en mogelijk eczeem, vaak verkouden en hoorbaar ademhalen. Het spugen bij allergie kan worden veroorzaakt door het meeslikken van lucht. Om de kriebel aan het gehemelte (een veel gezien symptoom bij allergie) te verminderen duwt het kind de tong tegen het gehemelte, waardoor het vacuüm gelost wordt.

Reflux kan ook een symptoom of bijwerking zijn van variaties in de orale anatomie, zoals een hoog gehemelte, te korte tong- en lipriempjes. Deze variaties zorgen ervoor dat een kind niet goed kan drinken, geen goed vacuüm kan maken en vasthouden, en daardoor bijvoorbeeld veel lucht mee inslikt. Geboortetrauma’s, waarbij in de kaak-hals-schoudergordel iets kan zijn verschoven of afgekneld tijdens de zwangerschap of de geboorte, veranderen iets in de anatomie en de functie van dat deel van het lichaam. Daardoor kan het kind mogelijk de mond niet goed opendoen, zijn hoofd niet goed draaien of in een bepaalde houding houden of het drinken doet hem zeer. Het drinken wordt daardoor rommelig, er wordt lucht mee geslikt of het slikken op zich lukt niet zo goed. vaak duurt het even voor dit soort klachten zijn opgebouwd. vaak wordt dan de link met de zware geboorte niet meer gelegd.

*) Instituut voor verantwoord medicijngebruik: Minder medicijnen bij refluxklachten baby's