Luchtje

Foto: Ashley Greene als Alice Cullen en Kristen Stewart als Bella Swan bespreken luchtjes in The Twilight Saga: New Moon
Soms heb je van die dingen, daar zit een luchtje aan. Op het eerste gezicht kan het goed lijken, maar bij nadere beschouwing, of liever gezegd: bij nadere besnuffeling, riekt het. Noem mij een misantroop, maar ik vind het hele Serious Request gebeuren dit jaar steeds meer een luchtje krijgen. Begrijp me niet verkeerd: ik ben helemaal voor het voorkomen dat kinderen onnodig dood gaan. En ik vind ook dat er meer mensen zouden mogen zijn die zich daarvoor inzetten. Maar ik denk ook dat het eerlijker is om gewoon geld te geven omdat je dat wilt en niet omdat er allerlei acties voor worden ondernomen. Waarom niet gewoon geld geven aan hulporganisaties die zich toch al inzetten voor de bescherming van kinderen wereldwijd? Waarom moeten daarvoor eerst een stel kerels exhibitionistisch in een soort hongerstaking gaan? En ten tweede is het een ongekend werkzame manier voor allerlei leveranciers om reclame te maken en te werken aan het oppoetsen van het imago. Een zuivelfabrikant? Werkelijk? Tuinen we daar in, dat dat gaat helpen om kinderen gezond te laten overleven in de Afrikaanse bush? Daar zit toch echt een luchtje aan hoor. Een heel zuur melkluchtje.

Ik geef al jaren structureel aan bepaalde goede doelen. Ik ga niet zeggen welke en hoeveel ze van me krijgen. En ik ga ook niet meer geven als u meer bij mij koopt. En verder houd ik me liever gewoon bij mijn eigen vak. Daar kan ook best wel eens een luchtje aanzitten. Maar dan letterlijk. Had ik het enkele dagen terug over de kleuren van moedermelk, nu wil ik het eens hebben over de geur van melk en van melk die al eens binnen is geweest. Want wat die baby in- en uitgaat, man-man, dáár kan een luchtje aan zitten.

Moedermelk heeft een heel eigen specifieke geur. De geur van moedermelk, van colostrum meer precies, en de geur van de uitscheiding van de kliertjes van Montgomery (die pukkeltjes op de tepelhof) en de geur van vruchtwater hebben dezelfde componenten en dezelfde feromonen. Het reukvermogen is waarschijnlijk bij het pasgeboren kind het best ontwikkelde zintuig, samen met de tastzin, en het kind herkent de geur van zijn moeder en haar melk als horend bij die van het vruchtwater. Door telkens aan zijn handjes te ruiken en proeven (geur en smaak vullen elkaar aan) en dan met zijn neus de omgeving te scannen, volgt hij als een speurhond het spoor naar de borst en de tepel. Naar voedsel, bescherming, warmte en veiligheid. Naar huis.

De geur van elke moeder, haar vruchtwater en haar melk, is anders en een kind van nog geen dag oud kan de geuren van zijn eigen moeder al onderscheiden van die van andere moeders. De baby zelf heeft ook een heel specifieke geur en moeders herkennen die geur ook te midden van andere geurtjes. Daarvoor is het wel nodig dat zij er goed kennis mee hebben kunnen maken. Kindjes worden dus liever voorlopig nog niet gewassen en schoongepoetst als ze geboren zijn, want dan valt er weinig meer te ruiken. Het ruiken van haar kind, vooral zijn hoofdje, ondersteunt het spel van hormonen, reflexen en instincten bij een pasgeboren moeder. Wanneer moeders en baby’s intensief met elkaar hebben kunnen kennismaken en zich elkaars geur eigen gemaakt, is het onwaarschijnlijk dat kinderen ongemerkt bij een verkeerde moeder kunnen worden gelegd. (Natuurlijk zou dat geen overweging hoeven zijn, wanneer kinderen nooit buiten moeders arm-reikwijdte en blikveld worden gebracht.)

Melk neemt makkelijk luchtjes aan, dat weet iedereen die wel eens een niet afgesloten pak of kan melk in de koelkast heeft laten staan. Ook de geurstoffen, natuurlijk of kunstmatig, die een moeder met haar eten en drinken binnenkrijgt, komen heel makkelijk in haar melk. Dat hoeft helemaal gen probleem te zijn, maar kinderen merken dat verschil wel. Onderzoek heeft aangetoond, dat heel kleine baby’s al een voorkeur hebben voor melk met een knoflook geur. Andere geurtjes worden dan weer minder gewaardeerd, zoals bijvoorbeeld biergist. Nou kan ik me daar wel wat bij voorstellen, want dat ruikt, tja, alsof er een luchtje aan zit.

Moedermelk die al in de baby is geweest kan er langs twee kanten weer uitkomen. Over het algemeen ruikt het dan nog steeds niet erg onaangenaam. Uitgespuugde moedermelk ruikt weliswaar zurig, maar eerder fris-zuur dan vies-zuur. De melksuikers worden na het drinken omgezet in melkzuur. De eiwitten in moedermelk zijn voornamelijk wei-eiwtten en die worden bij het verteren ook wat zurig (caseine wordt eerder bitter-achtig). Die zuren zorgen ervoor dat uitgespuugde, halfverteerde moedermelk eerder wat yoghurt- of karnemelk-achtig ruikt dan de meer bedorven lucht die we meestal met overgeven associëren.

Melk die de maag langs de meer voor de hand liggende route verlaat en die na verdere vertering in de darmen langs de andere kant het lichaam verlaat heeft zo zijn eigen specifieke luchtje. Ook hier geldt weer dat de melkzuurbacteriën en andere darmflora-bewoners zorgen voor een fermentatie die geen onaangename feces geur veroorzaken. Dit geldt alleen als die darmflora mensenmelk te verteren krijgt. Melk van andere dieren of uit de fabriek geeft een heel andere luiervulling en die ruikt wel degelijk onaangenaam. Al is het niet waar de keuze voor de ene of de andere voeding mee zal staan of vallen, het is toch mooi meegenomen dat borstvoeding geven je een half jaar stinkende luiers verschonen bespaart.

Zeer sterke geurstoffen kunnen niet alleen de uitscheidingen van de moeder parfumeren, maar soms zelfs die van de baby, waardoor moeder drie keer plezier kan hebben van één portie asperges. Soms kan de inhoud van de luier ook uitermate onaangename luchtjes verspreiden als er alleen gewone moedermelk is gedronken. Een overdaad aan suikers in de melk bij een relatief kleine hoeveelheid vet (suiker-vet onbalans) kan voor sterke gisting in de darm zorgen. De darminhoud gaat borrelen en schuimen en krijgt een aparte kleur en geur. De ontlasting wordt groen, soms een soort gifgroen, en gaat scherp-zuur stinken. Van dat scherpe zuur dat je krijgt in een pot of fles zoete vloeistof die goed dicht was en is gaan gisten. Die walm die eruit vliegt als je het opendoet en die je bijna knock-out slaat. Dat dus.

Eurolac Flits! met label geur, suiker, smaak, schuim . Deze links leiden naar lijsten met bijdragen met deze labels. Klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
Mennella A, Beauchamp GK: Maternal Diet Alters the Sensory Qualities of Human Milk and the Nursling's Behavior. Pediatrics 1991; 88:4 737-744