Vandaag hebben we een symmetrische datum: 21112 (2-11-’12). Ik houd van symmetrie, het appelleert aan mijn gevoel voor schoonheid. Het appelleert ook aan mijn gevoel voor evenwicht, ritme en regelmaat. Volgens mijn dochter betekent het vooral dat ik toch wel enigszins een freak ben. Hoe dan ook, het spreekt me aan, dat evenwicht, die symmetrie. Ik probeer dat in mijn werk ook te vinden en ermee te werken.
Evenwicht tussen wat een moeder te geven heeft en ervoor terug krijgt. Soms lijken interventies zwaar, te zwaar voor moeders. Zorgverleners zijn al snel geneigd vóór de moeder te denken en ervan uit te gaan dat iets wel niet haalbaar zal zijn. Maar zouden we dat niet gewoon aan de moeder zelf overlaten? Zij is zelf toch degene die het beste weet waar haar evenwicht ligt, wat zij te bieden heeft en wat zij nog in reserve heeft. Onze kant (als zorgverlener) van het evenwicht ligt in de informatie die we geven: dit is wat we zien, dat is waarvan we denken dat de oorzaken kunnen zijn en hier zijn wat mogelijke manieren om er mee om te gaan, het te verhelpen of verbeteren. Moeders bijdrage aan het evenwicht is alles in zich op te nemen en af te zetten tegen haar eigen situatie, prioriteiten, mogelijkheden en grenzen.
Ook binnen de borstvoeding dyade (moeder en kind) moet een evenwicht gevonden worden tussen wat beiden geven en krijgen. De moeder faciliteert, de baby voert uit. De moeder produceert, de baby consumeert. De een ageert, de ander reageert. De een neemt wat de ander geeft. De een biedt wat de ander vraagt. En alles vice versa. De taak van de zorgverlener is om dat evenwicht of ook het zoeken naar dat evenwicht niet te verstoren. Om daar omheen te werken.
Symmetrie zit ook in ons lichamelijke ontwerp. Links en rechts van de verticale middenlijn zien wij er min of meer hetzelfde, in spiegelbeeld, uit. Niet helemaal, maar op het eerste gezicht wel. Minuscule verschillen in vorm en formaat maken een gezicht in spiegelbeeld of opgebouwd uit twee dezelfde maar gespiegelde kanten onherkenbaar. Het zijn wel die kleine onregelmatigheden die een gezicht interessant maken. Een volkomen symmetrisch gezicht is prachtig mooi, maar in wezen vrij oninteressant. Het houdt de aandacht niet lang vast. Kleine variaties in de symmetrie doen geen kwaad, grotere variaties of afwijkingen kunnen wel problemen geven. Een van oorsprong mooi symmetrisch kindje dat door klem zitten in de baarmoeder of een heel erg snelle of juist moeizame geboorte asymmetrisch werd kan daarvan grote problemen ondervinden.
Bij een heel snelle passage van het geboortekanaal, of juist bij een heel moeizame, kunnen er kleine botjes verschuiven of verdraaien in het gebied tussen de kaakscharnieren en de schoudergordel. Soms kan iets dergelijks ook gebeuren wanneer een kind in de laatste weken van de zwangerschap in een gefixeerde positie is gedwongen. Omdat het hele nek-schoudergebied van een pasgeboren baby dansen op een paar vierkante centimeters is, met een flinke hoeveelheid kleine botje en gewrichtjes met zachte weefsel ertussen en eromheen, kan daar makkelijk iets mis gaan. Net na de geboorte is daar vaak nog niets van te merken in de algehele verwarring, maar in de loop van de eerste dagen gaan de uit balans geraakte botjes en structuren zichzelf en elkaar irriteren. Het wordt voor het kindje moeilijk om zijn mond goed open te doen, zijn kaken te bewegen of in een bepaalde houding te liggen of zijn hoofd te draaien. Dan ontwikkelt het kind compensatie gedrag of houdingen. Iedereen, die wel eens is wakker geworden met een stijve nek, weet dat je na een paar uren aan de andere kant van je nek ook pijn krijgt, doordat je je hoofd de hele tijd in een vreemde houding houdt om de pijnlijke plaats te ontlasten.
De gevolgen breed zijn: het kindje huilt veel, drinkt onrustig en ineffectief; moeder krijgt kapotte tepels, stuwing die niet goed weg gedronken wordt; het kindje groeit onvoldoende of blijft afvallen. Heel vaak wordt dit beeld onvoldoende herkend of wordt de oorzaak –geboortetrauma- niet herkend of erkend. Er wordt naar bijvoeding gegrepen, want de borstvoeding lijkt niet te werken en er worden manieren aangewend om het huilen te verminderen. Wanneer de oorzaak niet wordt aangepakt, zal het probleem verergeren of een andere uiting gaan zoeken als alle symptomen worden onderdrukt. De verschuiving in de onderlinge positie verhouding van de kleine skeletdeeltjes gaat zich vastzetten en kan het kind in een voorkeurshouding gaan forceren, die steeds ernstiger vormen gaat aannemen tot een kind zijn ene oor bijna permanent op zijn schouder heeft liggen of over zijn schouder naar achter lijkt te kijken terwijl zijn rug helemaal hol wordt. De problemen met het drinken kunnen worden genegeerd door met flessen te gaan werken, maar dat kan niet voorkomen dat de melk op een vreemde manier zijn maag binnenkomt (de slokdarm kan ook in de knel geraakt zijn). De maag kan daarop reageren met onrust en reflux-achtige verschijnselen. De verstoring van de spijsvertering kan zich voortzetten in de darm, waar eventueel te veel mee geslikte lucht de zaken er niet beter op maakt. Krampen, buikpijn en moeite met ontlasten kunnen daar weer op volgen.
Onbehandelde KISS* symptomen blijven problemen geven, ook als het kind opgroeit. Het gaat dan KIDD heten, wat een verwijzing is naar de dyspraxie (onhandigheid die normaal functioneren moeilijk maakt) die er het gevolg van kan zijn. Leerproblemen door concentratiestoornissen en chronische hoofdpijn, blijven problemen met de spijsvertering en de ademhaling, verstoring van de spraakontwikkeling, de lijst met mogelijke consequenties van onbehandelde KISS is lang. En dat allemaal door de verschuiving of verstoring van een paar kleine botjes bij de geboorte. Door het niet rechtzetten van de verstoring in de symmetrie. Een huilend kindje met voedingsproblemen moet vooral eerst eens goed bekeken worden door iemand met oog voor symmetrie. Dat kan een hoop ellende voorkomen. Er is ook een andere betekenis van de afkorting KISS: Keep It Simple&Straithforward. Het is een principe uit de ICT, maar komt hier ook van pas: houd het simpel, kijk eerst naar oorzaken, voor je symptomen gaat bestrijden en alles nog ingewikkelder maakt.
*) KISS Kopfgelenk-Induzierte Symmetrie-Störung; http://www.kisskids.nl/; http://www.kiss-kinderen.nl/
Eurolac Flits! met label huilen
