Dag 3 van een blogweek ‘’Wereld Borstvoeding Week’’ waarin telkens een synoniem van het WBW thema de inspiratie vormt.
Borstvoeding bruist. In metaforische zin, dan wel natuurlijk. Borstvoeding is een proces en kan derhalve niet bruisen en het product moedermelk kan maar beter niet bruisen. De meeste kinderen zullen slecht reageren op bruisende moedermelk. De krampjes zouden niet te overzien zijn. Ook als het bruisen niet door koolzuurbubbels komt is het een slecht idee. Melk kan namelijk ook gaan bruisen als het ziedend kookt. Een vloeistof die aan kook raakt gaat zieden. De lucht in de vloeistof is lichter en wil bij warm worden sneller omhoog. De lucht zit gevangen in een bel van de vloeistof (dat komt door cohesie, de neiging van een stof om zich aan zichzelf vast te houden) en bij het zieden bruisen en bubbelen en borrelen al die belletjes aan het oppervlak van de kokende vloeistof. En moedermelk zo hard laten koken is geen goed idee.
Moedermelk is een levende vloeistof en wat leeft kan niet tegen koken. Koken verandert de structuur van eiwitten, vetten en koolhydraten, waardoor de opneembaarheid verandert. Sommige vitaminen worden door verhitting vernietigd. De voedingswaarde van moedermelk loopt dus dor koken sterk achteruit. Behalve de voedingswaarde gaat ook de bescherming omgekeerd evenredig aan de stijging van de temperatuur van de melk. Veel van de beschermende delen van de melk zijn levende cellen. Levende cellen uit het bloed van de moeder. Deze levende cellen zijn robuust en kunnen meer hebben dan de meestal andere cellen van het menselijk lichaam, maar ziedend koken maakt ze heus dood.
Moedermelk is op zijn best als het direct aan de bron wordt genoten, direct van de tap, op lichaamstemperatuur. Wanneer dat om een of andere reden niet mogelijk of wenselijk is, kan melk worden afgekolfd en op andere manier worden gedronken. Hoe sterker de temperatuur verandert en hoe vaker de temperatuur verandert, hoe meer voedingsstoffen en beschermende stoffen verloren gaan. Koelen en verwarmen, invriezen en ontdooien, zijn allemaal handelingen die de voedingswaarde en de bescherming van moedermelk steeds een beetje aantasten. Om ook als de baby niet direct aan de borst drinkt de melk zo veel mogelijk voedings- en beschermingswaarde te laten behouden zorg je dus voor zo min mogelijk temperatuurveranderingen. Niet koelen als de melk kort bewaard moet worden, niet te warm verwarmen, niet vriezen als koelen ook volstaat.
Omdat moedermelk vol zit met actieve en pro-actieve beschermende, bacterie-bevechtende cellen, zal het niet snel bederven, Daarvan kun je goed gebruik maken als je melk moet bewaren. Vers afgekolfde moedermelk bevat na een paar uur op kamertemperatuur minder bacteriën dan direct na het kolven. Melk die binnen enkele uren na het kolven zal worden gedronken, dan kan ze dus gerust bij kamertemperatuur worden bewaard. De meeste kinderen hebben geen bezwaar tegen melk op kamertemperatuur, dus opwarmen is vaak ook niet nodig. Als het bewaren waarschijnlijk langer dan enkele uren gaat duren, dan is snel koelen wel beter. gekoeld is moedermelk vijf tot acht dagen houdbaar. De voedingswaarde loopt wat terug, maar hygiënische bewaarde, onbewerkte, gekoelde moedermelk zal niet binnen een week bederven. Wanneer gelijk al duidelijk is dat de melk niet binnen een week gebruikt gaat worden is snel koelen en invriezen aan te bevelen. Vries in in kleine porties, die snel ontdooid kunnen worden en waarvan niet te veel wordt ontdooid. Overigens kan ontdooide moedermelk in tegenstelling tot de meeste andere voedingsmiddelen best nog een keer opnieuw worden ingevroren na ontdooien. Hoewel de kwaliteit er niet op vooruit zal gaan, zal de melk ook niet bederven.
Koken en zieden is meestal geen goed idee voor de kwaliteit van moedermelk. Na koken is de melk steriel, maar daarna zal ze net zo snel bederven als alle andere melk, omdat de bacterie-bevechters gedood zijn. Aan de andere kant: de moeder die wat al te enthousiast aan het kolven is geweest kan de melk gebruiken als alle andere melk inclusief koken om er pap en pudding van te maken. Het is prima melk en weggooien is pas echt zonde. Wie erg veel melk over heeft zou zelfs kunnen proberen er Dulce de Leche van te maken. er gezond is dat niet meer, maar lekker wel.
