Bed

Foto:  Adam Sandler als Skeeter Bronson vertelt in Bedtime Stories (2008) bedtijd verhaaltjes die waarheid worden.

Ik zal het nog maar eens over slapen hebben. Slapen is een van mijn meest geliefde hobby’s, ik doe dat elke dag toch zeker een uurtje of zes-zeven. Langer zou ik wel willen, maar mijn rug meestal niet. Mijn blaas meestal ook niet. Evenmin als de hond. Die vindt het rond een uur of zeven in de ochtend wel dag en wil zijn ontbijt. Hij heeft makkelijk praten, want na zijn ontbijt gaat hij lekker een tukje doen. Slapen is ook zijn hobby en hij doet dat nog veel meer en vaker dan ik. Ik heb die ene slaapperiode en dan wacht het werk. Overdag slapen, dat lukt mij niet zo best. Waar mijn echtgenoot echt kan opknappen van een power-nap, word ik daar alleen groggy van. Slapen betekent voor alle mensen net even iets anders en iedereen verwacht er iets anders van. Die verwachtingen zijn voor een deel cultureel bepaald, zoals het idee dat een goede nachtrust bestaat uit een ononderbroken slaapperiode van een uurtje of zeven-acht.

Die ene ononderbroken slaapperiode hebben wij onszelf aangewend omdat dat economisch gunstiger is. Een meer natuurlijk nachtritme schijnt te bestaan uit twee slaapperiodes met daartussen in enkele uren van rustig bezig zijn, het onderhouden van sociale en echtelijke relaties. Dat houdt in dat je eerder begint met je eerste slaapdeel en dat dus je dag korter is. Economisch gezien is dat tijdverspilling. Dus maken wij onszelf wijs - we geloven dat zo sterk, dat ons lichaam het ook gelooft en zich ernaar gedraagt - dat we overdag geen half mens zijn als we onze ononderbroken slaap niet krijgen.

In zo’n sterk ingebakken gewoonte is het slaapgedrag van een baby een verstoring. Elke nacht je slaap wel 2-3-4 keer in je slaap worden gestoord, kan niet ander dan je opbreken overdag, zodat je je nog slechts als een zombie erdoorheen kan slepen. Dit verschijnsel wordt versterkt door het eveneens maatschappelijk gebaseerde idee dat baby’s in een eigen kamer, maar toch zeker in een eigen bed thuishoren. Want als een kind in een eigen bed ligt en zelfs op een eigen kamer moet je elke keer dat de baby wakker wordt ook echt helemaal wakker worden, de baby opnemen, voeden en onderwijl goed wakker blijven en dan weer wegleggen (en hopen dat hij direct gaat slapen). Dat is inderdaad slopend, zeker wanneer je lichaam denkt dat het niet kan functioneren zonder een ononderbroken slaapperiode van tenminste zes uur.

Toch is er een manier om je lichaam te laten geloven dat je eigenlijk gewoon doorslaapt en toch tegemoet te komen aan de noden van je baby. Want die baby weet niet beter en snapt helemaal niets van slaaptrainingen, daar wordt hij alleen maar heel erg verdrietig en ongelukkig van. De handigste oplossing (die door eeuwen en eeuwen en eeuwen van evolutie ook zo is bedacht, is je baby bij je in bed nemen. Ja, je leest het goed, tegen alle officiële aanbevelingen in, raad ik je aan je kind wel bij je in bed te nemen. Maar wel op een veilige manier.

Veilig het bed delen (bed-sharing) bevordert borstvoeding. Geen borstvoeding krijgen is een risicofactor voor allerlei ziekten en aandoeningen op directe, korte en lange termijn en het verhoogt de kans op wiegendood. De bezwaren tegen het delen van het bed gelden vooral het verhoogde risico van wiegendood voor kinderen die geen borstvoeding krijgen. De eerste veiligheidsmaatregel voor samen slapen is dus borstvoeding te geven. Vaak en veel en op vraag van het kind, dag en nacht. De beveiliging door borstvoeding is multifactorieel. Zuigend inslapen is een risico verlager (vandaar het onzinnige advies om fopspenen te geven aan borstkindjes). De infectie bestrijdende bestanddelen van de melk verlagen het risico van infectieziekten, waarvan met name die in de luchtwegen risico verhogers voor wiegendood zijn. (Aardig extra weetje: de matrassen van kinderen die geen borstvoeding krijgen wasemen gifstoffen uit door bederf van het braaksel erin. Kinderen die borstvoeding krijgen braken ook wel, maar daarbij komen geen toxinen vrij. Die uitgewasemde toxinen bij kunstvoeding kindjes kunnen en van de verklaringen zijn waarom op de buik slapen meer risico geeft.) Samen slapen beïnvloedt dan weer het borstvoeding gedrag van de baby, want door de lichamelijke nabijheid wordt het slapen en ontwaken mechanisme beter afgestemd en elke keer dat baby wat wakker wordt gaat hij aan de borst: krijgt veilig makende melk binnen en valt zuigend weer in slaap.

Het leuke is dat deze beredeneerde risico analyse wordt bevestigd door allerlei soorten onderzoek. Walsh (2013) besprak één hiervan en vroeg ook commentaar van enkele experts in dat vakgebied. De laatste alinea, een quote van medisch borstvoeding expert dr. Ruth Lawrence, vat mijn betoog samen: "Unfortunately, they concluded that bed-sharing increases the risk of SIDS. Well it does, in bottle-fed babies, but it does not in breastfed babie."

Walsh N: Bed-Sharing Aids Breastfeeding, but Is It Safe?  Medpage today, Sep 23, 2013 | Updated: Sep 24, 2013
Bespreking van Huang Y, et al "Influence of bedsharing activity on breastfeeding duration among US mothers" JAMA Pediatrics 2013

Oedipus

Foto: Poster ‘’What’s on a man’s mind’’, waarbij het gezicht van de grondlegger van de psycho-analyse Sigmund Freud is weergegeven als een naakte vrouw. Freud is ook de bedenker van de theorie van het Oedipuscomplex.

Op Facebook postte iemand twee foto’s van pagina’s uit een magazine uit de wachtkamer van de kinderafdeling in een ziekenhuis.  Ik werd er onpasselijk van. Nee, het is geen antiek boekwerkje, het is de uitgave ‘’Zomer 2013’’. In het eerste stukje* staat welgeteld één zin die waar is, de laatste: ‘’Het gaat namelijk om een cruciaal element voor hun latere emotionele ontwikkeling.‘' En de hele tekst van het artikel is een opsomming van dingen die je niet moet doen, die heel erg slecht zijn voor die emotionele ontwikkeling. Het volkomen uit de lucht gegrepen idee dat kinderen zouden moeten leren om alleen te gaan slapen omdat ze dat anders nooit zullen leren. Iemand schreef in een commentaar: ‘’Als ik zoiets lees zie ik gelijk mijn zoon over 20 jaar, die ik dan natuurlijk nog dagelijks in slaap moet borsten.’’ Slapen is iets dat volkomen vanzelf gaat, tenzij je het tegenwerkt. Wie moe is, gaat slapen. Bij kinderen is dat gewoon nog zo simpel. Tenzij ze er bang voor worden of worden gemaakt, niet alleen door het eigen kamertje en het eigen bed als strafplaats voor stoute kindertjes in te zetten. Ook door perse alleen te moeten slapen en de donkere onbekendheid van de nacht verplicht alleen te moeten doorstaan. En als papa en mama nu nog eens het goede voorbeeld zouden even, maar neen, die slapen gezellig dicht tegen elkaar aan.

In het volgende stukje** komt de zieke geest van de schrijver van dit gedrocht pas werkelijk naar voren. Het heeft namelijk, volgens deze perverse geest, allemaal met seks en macht te maken. ‘’Een regelrechte incestueuze vorm van intimiteit’’ wordt het delen van het bed met ouders en kinderen genoemd. Wie bij de combinatie vader, moeder, kind, bed direct aan incest denkt heeft een waarlijk verdraaide en zieke geest. Een onverwerkt oedipuscomplex wellicht, de aandoening waarvan de schrijver vreest dat het met het jongetje of het meisje in kwestie aan de haal zal gaan. Ik vermoed bij de schrijver van dit als informatief bedoelde artikeltje heeft getracht zijn eigen kinderlijke frustraties en neuroses van zich af te schrijven.

Het is jammer en sneu voor deze schrijver dat hij moet leven met onverwerkte en neurotiserende jeugdervaringen. Dat hij er niet  in is geslaagd om tijdens zijn opleiding tot kinderarts deze achterhaalde theorieën te ontkrachten (wat leren ze eigenlijk aan kinderartsen in opleiding over de psychologie van het kind?) en zichzelf te helen. Maar het is schandalig dat deze zieke geest in staat is gesteld zijn absurde en gevaarlijke ideeën als waarheid rond te strooien voor een kwetsbaar publiek. Ouders van jonge kinderen zijn kwetsbaar als het om hun kinderen gaat. Woorden die van een dokter komen worden voor eeuwige en onaantastbare waarheid aangenomen. De man heeft er immers over geleerd? Hij is immer de expert als het om kinderen gaat? Ergens ‘’voor’’ geleerd hebben is geen garantie op deskundigheid. Dat iemand is geslaagd voor zijn examens vertelt voornamelijk dat hij goed kan leren, memoriseren, het gaat vaak niet over deskundigheid. Daarbij komt dat kinderartsen voornamelijk leren over de lichamelijke kanten van het kind, niet over zijn psychologie, zijn emotionele ontwikkeling en zijn opvoeding.

Maar wat mij pas werkelijk tegen de haren instreek was de zeer prominente sponsoring in het magazientje en op de site. Reclame voor allerlei soorten zuigelingen- en kindervoeding en verzorgingsproducten, zelfs medicijnen. Geredeneerd vanuit de reclamemakers een sublieme zet, uiteraard. Want hier hebben ze hun hele doelgroep bij elkaar en dan ook nog eens op een plaats die door autoriteitsfiguren wordt goedgekeurd en gepromoot. Marketing luilekkerland. Een zeer substantieel deel van de lezers blijkt geen onderscheid te kunnen maken tussen informatieverstrekking en reclame. Als de boodschap van de fabrikanten daar zwart op wit staat, te midden van informatieve artikelen van artsen ook nog eens, dan moet die tekst wel betrouwbare informatie bevatten. De ouders die deze blaadjes lezen worden bedonderd waar ze bij staan en nemen het vriendelijk en dankbaar aan. De goede dokter zal het wel weten toch?

Arme kindjes van goedgelovige ouders: een l neurotische generatie in de maak.

*)

‘’… een nachtzoen geven, er goed op letten dat knuffels en fopspeen binnen handbereik liggen en eventueel en nachtlampje laten branden. Al die kleine dingen maken dat de kleintjes zich wat veiliger voelen en dat ze voorbereid zijn op het slapengaan. Als je kinderen niet leert om alleen in hun kamer te blijven zullen ze nooit naar dromenland vertrekken zonder iemand in de buurt,. Het is heel belangrijk dat je de kleintjes helpt de stap op weg naar onafhankelijkheid te zetten. Het gaat namelijk om een cruciaal element voor hun latere emotionele ontwikkeling.’’

**) 

 ‘’… bang om de liefde en aandacht van hun mama en papa te verliezen. Ze kruipen in het ouderlijk bed met de bedoeling hun plek op te eisen en macht uit te oefenen, controle te hebben over hun ouders, de aard van hun relatie in de gaten te houden. Kleine jongetjes zullen zelfs proberen om de plek van hun vader in te nemen, kleine meisjes die van hun moeder. , die hun latere emotionele ontwikkeling in de weg kan staan, want op die kan niet wordt de illusie in stand gehouden dat de kleintjes lijfelijk bij hun ouders kunnen blijven en zich zo aan het scheidingsproces kunnen onttrekken., Het verbod moet heel duidelijk zijn, het bed van de ouders is een grens die ze niet mogen overschrijden. Impliciet maakt het verbod duidelijk dat hun vader en moeder niet van hen zijn.’’

Uit: Babyssimo, zomer 2013. Een magazine voor ouders van kinderen 0-6 jaar, ondersteund door de Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde, uitgegeven door New Way NV, Leuven, volledig betaald door kindervoeding en –verzorgingindustrie. Wordt verspreid via wachtkamers van afdelingen pediatrie in Vlaamse ziekenhuizen en via internet.

 

Family business

Foto: (vlnr) Liam Hemsworth als Gale Hawthorne  in  The Hunger Games (2012),  Chris Hemsworth als Thor  in  Thor (2011) en  Luke Hemsworth als Shadow in  Bikie Wars: Brothers in Arms (2012– )

Bij het zoeken naar jarige acteurs voor de zomerspecial kwam ik regelmatig acteurs-families tegen en gelijk daarmee uiteraard het idee daar ook eens iets mee te doen. Vandaar een paar afleveringen family business na elkaar. Borstvoeding is duidelijk ook een gezinsaangelegenheid, het hele gezin wordt erdoor beïnvloed, beïnvloedt het en werkt eraan mee. Natuurlijk kan een moeder ook alleen met haar borstkindje bezig zijn, maar dat zal een gezin niet functioneler maken. Door iedereen te betrekken wordt een gezin hechter, buitensluiten geeft jaloezie. Een weekje familie dus.

Van mijn vijf kinderen werd vaak gezegd dat ze zo op elkaar lijken. Natuurlijk zie ik ook bepaalde familietrekjes, zoals die ook in de broers Hemsworth (afbeelding) te zien zijn. Een bepaalde oog- of haarkleur, de vorm van de ogen en de mond, de lichaamsverhoudingen, zijn zo van die kenmerken die je in families ziet terugkomen. Zo zijn de kinderen van mijn man (blond, blauwogig) en mij (blond en grijs-blauwogig) allemaal, surprise-surprise, blond met blauwe ogen. Maar het blond varieert van witblonde baby’s tot donkerblonde volwassenen, soms met een rossige gloed. Qua huidskleur is goed te zien dat ze twee verschillende grootvaders hebben: de meesten kleuren in de zon vrij eenvoudig naar een rood-bruine tint, fijne erfenis van de ene opa, maar eentje is spierwit (roomblank mag ook), verbrandt en is vervolgens weer spierwit. Erfenis van de andere opa, net als de rossige gloed in het haar. Die gelijkenis valt dus ook wel weer mee. Ik vond mijn kinderen altijd allemaal vooral sterk op zichzelf lijken. Vijf kinderen, vijf zwangerschappen, vijf baringen en vijf keer borstvoeding en allemaal verschillend. Bij mijn kleinzoons zie ik dan weer wel duidelijke trekken van mijn kinderen terug en die zijn niet noodzakelijk te vinden bij de eigen ouders van de jochies. De een heeft wel net zo veel praatjes als zijn pappa, maar de ander heeft exact dezelfde sterretjes in zijn ogen als zijn ene oom. De een heeft precies de lichaamsbouw van zijn oom, de ander lijkt sprekend op zijn moeder op dezelfde leeftijd.

Het is niet het op elkaar lijken dat het ouderschap over meerdere kinderen moeilijk maakt, maar juist het niet op elkaar lijken. Omdat men verwacht dat kinderen op elkaar lijken en min of meer het zelfde soort gedrag zullen vertonen, kunnen ouder lelijk in de problemen komen. Want wat voor de een volstrekt normaal is, is voor de ander vreemd. Ik heb al mijn kinderen gedragen, behalve de middelste, die wilde dat niet. Die wilde ook niet samen slapen en ook geen troostborst. Eentje droeg ik tot ze bijna drie was en voor haar was de doek er alleen maar om andere mensen niet zenuwachtig te maken, want zij zat als een aapje tegen me aangeplakt. Toen ik dat van het volgende kind ook verwachtte kwam ik van een koude kermis thuis. Hem kon ik niet jarenlang dragen, want hij wilde rechtop en zelfstandig zitten en kukelde af en toe bijna uit de draagdoek en legde zijn zwaartepunt veel te ver bij me vandaan. Twee zijn fervente duimers geweest, eentje stak zijn eigen ogen uit toen hij het probeerde en eentje wilde lange tijd enkel een borst in de mond. Eentje wilde zijn voedingen op min of meer gezette tijden, een ander wilde van de eerste tot de laatste dag vaak een beetje.

Nee, geen twee hetzelfde, maar wel gelijke trekjes. Een manier van lachen, een manier van kijken. En karakters die uiteindelijk heel sterk overeen blijken te komen. De koppels die het meeste ruzie maakten, zijn degenen die het meest op elkaar lijken en onveranderlijk ondanks de ruzie naar elkaar blijven toe trekken, ook nu ze allemaal volwassen zijn. Het familie bedrijf is nog sterk hier, ook al wonen ze allemaal zelfstandig. Wel, drie wonen in hetzelfde huis, dat dan weer wel, maar dat zijn niet degenen die veel op elkaar lijken. Degenen die sterk op elkaar lijken 'meugen niet ván elkaar, maar deugen niet bíj elkaar'. Ze blijven naar elkaar toe trekken, maar kunnen niet onder één dak leven.

Deze bijdrage is opgedragen aan mijn kinderen, die van mij de mens, de moeder en de lactatiekundige maakten die ik werd.

Karakter

Foto: Vandaag jarig Carroll O'Connor, (1924–2001), zette in zijn werkende jaren ruim 30 rolprenten achter zijn naam, maar kreeg de grootste faam als de homofobe, racistische Archie Bunker in  All in the Family (1971–1979)

Oppervlakkig kijkend naar All-in the family zou de kijker het idee kunnen krijgen dat Carroll O’Connor net zo’n racistische, homofobe rechtse sukkel is als het karakter Archie Bunker, terwijl in werkelijkheid de acteur een rooie rakker was. In deze aflevering van de zomerspecial In de herhaling een paar stukjes waarin ook duidelijk wordt dat aannames niet altijd overeenstemmen met de werkelijkheid. Over slapen, relatieve veiligheid, preventie en kangoeroes.

Waar zal dat kindje slapen ...
De plaats waar een baby slaapt is sinds mensenheugenis en over de hele wereld geen vraag geweest, maar een automatisme: bij de moeder. In de laatste eeuw is het in de Westerse wereld mode geworden om kinderen alleen te slapen te leggen en in de laatste decennia is de boodschap dat het gevaarlijk is kinderen bij hun moeder te laten slapen er met vaak grove middelen in gestampt. (Het feit dat het aantal kinderen dat overlijdt als gevolg van wiegendood ongeveer even groot is als het aantal kinderen dat overlijdt als gevolg van het niet krijgen van borstvoeding, wordt angstvallig verzwegen; het feit dat geen borstvoeding krijgen het risico van wiegendood verdubbeld wordt niet hardop genoemd, want daar zouden ouders maar schuldgevoel van krijgen.) Diverse onderzoeken, onder andere van de experts in dit gebied Ball (UK) en McKenna (USA) tonen echter aan dat veilig toegepast samen slapen geen verhoogd risico voor het kind met zich meebrengt. De onderzoekers benadrukken echter wel dat er niet 1 advies is dat voor alle ouders en kinderen geldt en dat er goede en volledige informatie moet worden gegeven over veilig samen slapen en over risicofactoren zoals roken, alcohol, slapen op bank of leunstoel en onjuiste bedmaterialen. 7 oktober 2010

en

Kunstvoeding veilig verwerken
Hoewel WHO en Unicef overtuigd zijn van de superioriteit van borstvoeding en algemeen aanbevelen dat kinderen 6 maanden uitsluitend borstvoeding krijgen en tot 2 jaar of langer borstvoeding naast geschikt ander voeding, realiseren zij zich dat er altijd kinderen zullen zijn die geen borstvoeding krijgen en evenmin menselijke donormelk. Om de risico's voor die kinderen zoveel mogelijk in te perken, bieden zij richtlijnen voor het veilig klaarmaken van en voeden met kunstvoeding. WHO heeft een uitgebreide brochure met uitleg waarom deze aanwijzingen worden gegeven (onder andere voor het elimineren van de potentieel dodelijke pathogenen E Sakazikii en Salmonella) en met gedetailleerde instructies voor de bereiding in het ziekenhuis en thuis. Deze brochure is niet geïllustreerd. Unicef UK (Groot Brittannië) heeft 2 brochures: 1 voor ouders en een handleiding bij de ouder-brochure voor zorgverleners. De Engelse brochures zijn evenmin geïllustreerd. De brochure voor ouders geeft uitleg over de verschillend soorten kunstvoeding en waarom sommige soorten wel of niet geschikt en/of gewenst zijn. Daarnaast een hoofdstukje over voeden op verzoek, hongersignalen en weten of de baby genoeg heeft, die opmerkelijke overeenkomsten vertoont met deze informatie bij borstvoeding. De handleiding voor zorgverleners geeft hierbij achtergrond informatie en referenties naar de gebruikte literatuur. Een ouder foldertje van de NHS geeft de advisering van de WHO weer met foto's. 18 oktober 2010

en

Overgewicht preventie voor kinderen
In de hele Westerse wereld voeren overheden harde campagnes om overgewicht in alle bevolkingsgroepen en met name in kinderen te bestrijden. Er worden programma's opgezet voor pubers, schoolkinderen en zelf al voor peuters. Gezonde voeding, een ban op vet en suiker en veel bewegen is de boodschap. In vrijwel alle programma's wordt volledig voorbij gegaan aan de meest betrouwbare vorm van preventie: gezonde zwangerschap voor moeder en gezond eten voor het kind in zijn eerste levensjaren. Kinderen die uit een moeder met een gezond zwangerschapsgewicht worden geboren en vervolgens op een goede manier borstvoeding krijgen (volgens bio-normale patronen, 6 maanden exclusief en tot 2 jaar of langer naast geschikte andere voeding) groeien volgens universele standaarden en hebben maar een zeer laag risico om al als peuter overgewicht te hebben. 19 oktober 2010

en

Kangoeroe-zorg (huid-op-huid-contact)
Over de hele wereld doen wetenschappers onderzoek naar de effecten van direct huidcontact voor pasgeboren en kwetsbare kinderen. In het Academisch kinderziekenhuis in Aken, Duitsland keken Heimann et al naar de verschillen in hartfunctie bij prematuur geboren kinderen die op de buik (de aanbevolen houding voor prematuren), op de rug (de aanbevolen houding voor op tijd geboren kinderen) en in direct huidcontact met de moeder lagen. Zij vonden dat kinderen die in direct huidcontact waren geen negatieve effecten daarvan ondervonden voor de hartfunctie ten opzichte van kinderen die op de buik lagen. Schultz c.s. in het kinderziekenhuis van Westmead in Australië onderzochten de kennis van beginnende artsen over pijn bij prematuur geboren kinderen. Zij vonden dat er gaten in die kennis zaten en dat het met name schortte aan kennis van en geloof in de effecten van massage en huidcontact en zij bevelen dan ook aan dat er aan dit onderdeel meer aandacht wordt gegeven in de opleidingen. Effecten van kangoeroe zorg en de uitvoering daarvan bij op tijd geboren gezonde zuigelingen werd in Scandinavië onderzocht door Calais et al. Zij vonden dat vooral informatie voor de bevalling belangrijk was bij het topassen van kangoeroezorg en de tevredenheid van de ouders. Bij en deel van de onderzochte gezinnen bleek bezoek anders dan het directe gezin als hinderlijk te worden ervaren. 20 oktober 2010

Heimann K, Vaessen P, Peschgens T, Stanzel S, Wenzl TG, Orlikowsky T: Impact of skin to skin care, prone and supine positioning on cardiorespiratory parameters and thermoregulation in premature infants. Neonatology. 2010 Jun;97(4):311-7.
Schultz M, Loughran-Fowlds A, Spence K: Neonatal pain: a comparison of the beliefs and practices of junior doctors and current best evidence. J Paediatr Child Health. 2010 Jan;46(1-2):23-8.
Calais E, Dalbye R, Nyqvist Kh, Berg M: Skin-to-skin contact of fullterm infants: an explorative study of promoting and hindering factors in two Nordic childbirth settings. Acta Paediatr. 2010 Jul;99(7):1080-90.
WHO Multicentre Growth Reference Study Group. WHO child growth standards based on length/height, weight and age. Acta Paediatrica 2006;Suppl 450:76-85.
Ruth A. Lawrence. Childhood Obesity (Formerly Obesity and Weight Management). August 2010, 6(4): 193-197.
UNICEF UK, October 2010: A guide to infant formula for parents who are bottle feeding
UNICEF UK, October 2010: ''The health professional’s guide to: “A guide to infant formula for parents who are bottle feeding”
World Health Organization in collaboration with Food and Agriculture Organization of the United Nations: Safe preparation, storage and handling of powdered infant formula: guidelines.
NHS Leaflet 'Bottle Feeding>
Vennemann, MM, Bajanowski T, Brinkmann B, Jorch G, Yucesan K, Sauerland C, Mitchell EA, GeSID Study Group: Does Breastfeeding Reduce the Risk of Sudden Infant Death Syndrome? Pediatrics 2009 123: e406-e410
Ball, H. (2009), Airway covering during bed-sharing. Child: Care, Health and Development, 35: 728–737
Ball, Helen L. (2009) 'Bed-sharing and co-sleeping : research overview.', NCT new digest., 48 . pp. 22-27.
Gettler LT, McKenna JJ: Never Sleep with Baby? Or Keep Me Close But Keep Me Safe: Eliminating Inappropriate “Safe Infant Sleep” Rhetoric in the United States. Current Pediatric Reviews, 2010, 6(1):71-77(7)

Veilig

Foto: Vandaag jarig: Donald Sutherland, speelde ooit een van de hoofdrollen in M*A*S*H, al vrij jong vaak gekozen voor de vaderlijke figuur, maar even vaak voor de slechterik. Als President Snow in de verfilmingen van de Hunger Games serie laat hij op meesterlijke wijze angstaanjagendheid door een ogenschijnlijk grootvader-veilig uiterlijk heen stralen.

De herhaalde stukjes in mijn bijdrage van vandaag in de zomer-special ‘In de herhaling’ gaan over veiligheid, vermeende veiligheid en vermomde veiligheid.

 ''Veilig samen slapen'' is een betere boodschap dan ''baby hoort alleen te slapen'''.
De strikte boodschap dat baby's het veiligst alleen slapen is in tegenspraak met allerlei onderzoeken die uitwijzen dat baby's die op een eigen slaap-oppervlak, maar binnen handbereik van hun moeder slapen het veiligst zijn. In de literatuur en het spraakgebruik is er geen overeenstemming in terminologie, zoals samen slapen, co-sleeping en bed-sharing. Wereldwijd ervaren moeders dat zij het best tegemoet kunnen komen aan de nachtelijke behoeften van hun kind en henzelf door  in hetzelfde bed te slapen of binnen elkaars handbereik te zijn. De meeste recente onderzoeken wijzen uit dat het het best werkt als ouders worden geïnformeerd over veilige manieren om met hun kind te slapen in plaats van alleen maar te verbieden het bed te delen.
(31-07-2010)

en

Nachtelijke moeder-kind nabijheid bevordert de borstvoeding en is veilig
De bekende onderzoekers Ball, Ward-Platt et al onderzochten wat de invloed is van slaap-arrangement, van moeder en kind die op de kraamafdeling verblijven,  op de borstvoeding en de veiligheid van het kind. Baby's werden naar willekeur ingedeeld in de groep die bij moeder in bed lag, in een wiegje aan moeders bed zonder barrière tussen moeder en kind (side-car ofwel aanklikbedje) of in een wiegje naast moeders bed. De kinderen die in bed bij de moeder lagen hadden meer positief borstvoeding gedrag dan kinderen in een eigen bedje in dezelfde kamer. Geen van de drie slaapcondities werden geassocieerd met negative effecten, hoewel er enkele potentiële risico's waren in de in-bed-groep. Aanklikbedjes bleken goed te voldoen voor borstvoeding stimulerend gedrag en tegelijk een veilige slaapplaats voor de baby te zijn op de kraamafdeling.
(02-08-1020)

en

Borstvoeding belangrijkste factor bescherming wiegendood
Kinderen die geen borstvoeding krijgen hebben dubbel zoveel kans te overlijden als gevolg van wiegendood als kinderen die wel de borst krijgen, stellen Vonnegut en Mitchell in een door het Duitse Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen en de Nieuwzeelandse Child Health Research Foundation betaalde studie. De onderzoekers adviseren dan ook om minimaal 6 maanden borstvoeding prominent op te nemen in de anti-wiegendood campagnes. Het onderzoeksteam van Edmond et al, verbonden aan  onder andere de Universiteit van Oxford, voegden daar met hun studie nog de kennis aan toe dat kinderen vooral zo snel mogelijk na de geboorte moeten beginnen met borstvoeding. 16% en zelfs 22% van alle overleden zuigelingen zou kunnen worden voorkomen als alle kinderen respectievelijk binnen de eerste dag en binnen het eerst uur van hun leven beginnen met borstvoeding.
(03-08-2010)

Op een of andere manier zijn de begrippen ‘’veilig’’, ‘’slapen’’, ‘’zuigeling’’ in het maatschappelijk onderbewuste samengevat in de strikte en strakke en bijna als een wet of een evangelie verwoorde stelling dat baby’s alleen veilig de nacht kunnen doorkomen wanneer zij plat op hun rug, met een fopspeen in de mond in een apart bed met spijlen te slapen worden gelegd. Omgeven door het Aura van het Heilige Evidencebeest drukt de last tot blinde gehoorzaamheid op de ouders, die immers ‘’het beste met hun kind voorhebben’’. Dat argument is de ultieme discussiekiller. Daar valt namelijk niet tegen te argumenteren. Het is hetzelfde argument dat, vaak door overheidsinstanties of overheids-ondersteunde instanties, wordt gebruikt om ouders over te halen tot allerlei handelingen en gedragingen die te maken hebben met de zorg voor hun kind. Het is ook het meest verwerpelijke argument dat kan worden gebruikt, regelrecht overgenomen uit de reclame-industrie. Het is paternalistisch en neemt de verantwoordelijkheid en de vrije wil en het vermogen tot zelfstandig en logisch nadenken van ouders weg. Ogenschijnlijk vaderlijk en liefhebbend, zoals President Snow, maar ondertussen niets meer dan onderdrukking en overheersing.

En dat hele Evidencebeest is nog geschapen uit slechte wetenschap ook. Niet iedereen weet dat, maar de cijfers die de alleen-en-op-de-rug-slapen-campagnevoerders gebruiken, zijn willekeurig eruit genomen om een bepaald plaatje te schetsen. Wie alle cijfers over wiegendood goed napluist komt ook heel andere cijfers tegen. Weet je bijvoorbeeld waar en wanneer een flink deel van de kindjes overlijdt aan wiegendood? In goedgekeurde bedjes, alleen en op de rug slapend – in de eerste week van de kinderopvang. Dan zijn er nog de kindjes die op de grond vallen als hun oververmoeide moeder, die hen midden in de nacht in de stoel aan het voeden is, in slaap valt. Of de kinderen die geen borstvoeding krijgen, of van wie de moeder rookte tijdens de zwangerschap.

Gettler, LT; McKenna, JJ: Never Sleep with Baby? Or Keep Me Close But Keep Me Safe: Eliminating Inappropriate “Safe Infant Sleep” Rhetoric in the United States.  Current Pediatric Reviews, Volume 6, Number 1, February 2010 , pp. 71-77(7)
Ball HL, Ward-Platt MP, Heslop E, Leech SJ, Brown KA: Randomised trial of infant sleep location on the postnatal ward. Arch Dis Child  2006;91:1005-1010
Vennemann MM,  Mitchell EA: Breast-Feeding May Reduce Risk for SIDS by Half Throughout Infancy. Pediatrics. 2009;123:e406-e410
Edmond KM, Zandoh C, Quigley MA, Amenga-Etego S, Owusu-Agyei S, Kirkwood BR: Delayed Breastfeeding Initiation Increases Risk of Neonatal Mortality. PEDIATRICS Vol. 117 No. 3 March 2006, pp. e380-e386

Samen

Foto: Helena Bonham Carter speelt vaak karakters met een hechtingsstoornis
Niet alleen was daar zaterdag de Ouders Natuurlijk Beurs, de vrijdag en donderdag ervoor heb ik mondelinge examens afgenomen bij leerling-lactatiekundigen. Ik ben dus drie dagen lang samen met allerlei mensen geweest. Examineren, overleggen met collega-examinator en daarna communiceren met collega standhouders en organisatoren, maar vooral samenzijn met heel veel vaders, moeders en kinderen. De oxytocine was in die zalen haast voelbaar aanwezig. Bij de examens straalden collega en ik mogelijk wel oxytocine uit, maar van de examinandi kwamen toch ook flinke flarden stresshormonen overwaaien. Niet elk samenzijn veroorzaakt de toevloed van oxytocine, de omstandigheden kunnen ook het tegendeel veroorzaken. Een examinator kan de rust zelve zijn, een examinandus (of –da) daarentegen kan flink in de stress zitten. Tijdens een beurs, zeker een beurs met een redelijk nauw gedefinieerde doelgroep, bevinden zich erg veel mensen in een beperkte ruimte, maar vanwege de gelijkgestemdheid, wordt dat voor de meesten niet onaangenaam.
De mens is een sociaal levens zoogdier. Dat wil zeggen dat hij voor zijn initiële overleving (dus in de eerste levensfase na de geboorte)  afhankelijk is van een zogende moeder en voor zijn levenslange functioneren als mens van menselijke nabijheid. Kluizenaars worden gezien als de ultieme rariteit, omdat ze die basale levensbehoefte afzweren. (Ik heb het altijd vreemd gevonden te veronderstellen dat je tot een hoger geestelijk/moreel/spiritueel vlak kunt komen door je lichaam (zelfkastijding) en je basale menselijke behoeften [voedsel, slaap, menselijke nabijheid] te negeren of te mishandelen. Hoe kun je tot een beter mens worden door je basale menselijkheid te ontkennen? Nu, ja, ander onderwerp, ik dwaal af.)
Hoe tragisch is het dat weldenkende, goed opgeleide zorgverleners met droge ogen en in volle overtuiging dat ze het bij het rechte eind hebben, ouders kunnen aanraden om de basale menselijke behoeften van de allerjongste mensen en hun ouders te negeren, ja, zelfs af te straffen. De richtlijnen voor de verzorging, voeding en het slapen van zuigelingen gaan over het algemeen lijnrecht in tegen elke fysiologische wetmatigheid. Waar de fysiologie van het kind het nodig heeft dat er op elke roep wordt gereageerd, krijgen ouders het advies hun kind gerust een x aantal minuten te laten huilen. Waar de fysiologie nood heeft aan voortdurende menselijke nabijheid, zeggen de richtlijnen dat kinderen apart, afgezonderd van andere mensen de nacht moeten doorbrengen. Waar de fysiologie floreert op frequente tot zeer frequente kleine beetjes eten, zeggen de richtlijnen dat voedingen in vrij rap tempo groter moeten worden en verder uit elkaar aangeboden dienen te worden.
De ernstigste schending van de fysiologie is het structurele en consequent doorgevoerde scheiden van moeder en kind vanaf kort na de geboorte. De ironie wil dat de meest kwetsbaren de hoogste kans hebben van hun moeder te worden gescheiden en dat bij hen de mogelijke gevolgen daarvan het ernstigst zullen zijn. De grote denkers over psychologie, menselijke ontwikkeling en gedrag komen steeds meer tot de conclusie dat onveilige hechting in de eerste jaren de basisoorzaak is voor heel veel dat kan fout gaan in de menselijke karakter- en persoonlijkheidsontwikkeling. Moeder en kind nabijheid (vader en kind nabijheid net zo goed) is de basis voor een veilige hechting.  Veilige hechting begint met nabijheid. Dag en nacht.
Mckenna J: Slapen met je baby (vertaling Marianne Vanderveen-Kolkena) Eurolac.net Boekenplank
Meer Eurolac Flits over samen slapen (lijst)
Samen slapen bij Borstvoedingcentrum Panta Rhei (lijst)
Samen slapen bij Kenniscentrum Borstvoeding (met verwijzingen naar meer)

Slaapgedoe

Vandaag wegens drukte geen eigen blog, maar een verwijzing naar het blog van collega Marianne Vanderveen-Kolkena met hetzelfde thema als Slaper (Eurolac Flits! 22-05-2013)

Samen slapen... nog steeds een goed idee!

Slaper

Foto: Woody Allen als Miles Monroe en Diane Keaton als Luna Schlosser in Sleeper (1973)
Leven, mijn beste lezer, is levensgevaarlijk. Leven eindigt, hoe je het ook wendt of keert, uiteindelijk, vroeger of later, in de dood. Leven is een eindeloze reeks van  risico’s. Je mag eigenlijk van geluk spreken dat het nog zo vaak goed gaat en dat het onvermijdelijke einde pas laat of heel laat komt. Voor sommigen komt het vroeger of nog vroeger of heel vroeg. Voor sommigen als ze er nog maar net zijn of als ze er nog niet eens helemaal zijn. Sommige risico’s voor voortijdig overlijden zijn makkelijk te voorkomen, andere met wat meer moeite. Het is een illusie te geloven dat alle risico’s kunnen worden uitgesloten. Er zijn te veel factoren die invloed hebben, waarvan verschillende factoren in samenhang elkaar versterken en andere elkaar verzwakken. Toch blijven er mensen en instanties doen alsof dat wel mogelijk is. Zij blijven zoeken naar de Steen der Wijzen of een Levenselixer. Tot ze dat gevonden hebben stellen ze zich tevreden met het opstellen van regels en richtlijnen. Bijvoorbeeld over hoe en waar baby’s moeten slapen.
De veiligheid van slapen houdt de regelgevers al geruime tijd bezig. (Net als de bescherming tegen zeldzame aandoeningen, het voorkomen van tekorten en het afweren van normale kinderziekten, maar die bewaar ik voor een ander verhaal.) Een heel belangrijke stap, en eigenlijk het begin van de hard-core veilig-slapen campagnes, was de richttijd om kinderen enkel nog op de rug te slapen te leggen en ze enkel en alleen onder ononderbroken ouderlijk toezicht op de buik te laten liggen. Deskundigen stellen dat sinds de invoering van die richtlijn de incidentie van wiegendood abrupt is gedaald. Wat schets mijn verbazing als ik die gegevens eens nader beschouw in één beeld (relatie richtlijn rugslapen en wiegendood). De lijn waar de groene pijl naar wijst is die van het verloop van de incidentie van overlijden van kinderen tot een jaar oud tussen 1967 en 2007. We zien daar in de eerste jaren een vrij sterke daling, waarna de daling heel langzaam verder gaat. Pas een paar jaar nadat(!) de sterke daling is gestopt komt de aanbeveling om kinderen nooit meer op hun buik te leggen. Het effect op de zuigelingensterfte is minimaal. Dat komt omdat wiegendood in het geheel maar een klein deel uitmaakt van de totale kindersterfte. Een halvering van de incidentie lijkt een groot resultaat, maar afgezet tegen de totale zuigelingensterfte is het minimaal. Natuurlijk, elk voorkomen sterfgeval is er één, maar je moet heel erg veel baby’s altijd op een voor hen oneigenlijke manier te slapen leggen om een paar kinderen per jaar te redden. En dan nog weet je niet zeker of de slaaphouding de doorslaggevende factor was.
Maar er zijn meer speerpunten in het wiegendood spektakel, die op het eerste gezicht logisch lijken, maar die dat bij nadere beschouwing niet zijn. Als eerste moet altijd duidelijk zijn en blijven dat wiegendood betekent dat je niet weet waaraan een kind is doodgegaan. Zodra je de directe doodsoorzaak weet, is het geen wiegendood meer. Ten tweede moet altijd duidelijk zijn en blijven dat wiegendood altijd, per definitie multifactorieel is. En ten derde moet vooral ook nooit vergeten worden dat bij een zo weinig voorkomend verschijnsel statistiek nauwelijks betrouwbaar is. Wanneer een dodental terugloopt van 10 naar 5 lijkt dat een zeer significante uitkomst. Wanneer dat een terugloop is van 10 naar 5 per 10.000 is de significantie al een stuk minder of eigenlijk afwezig.
Nu is goochelen met cijfers natuurlijk niet iets waar alleen de wiegendood preventisten patent op hebben, maar ze zijn wel gretige afnemers van dat verschijnsel. Ze werden we eerder deze week opgeschrikt door schreeuwende koppen als  ‘Risico op wiegendood vijf keer groter als baby bij ouders slaapt’. Onderzoekers hadden zich over een stapeltje onderzoeken gebogen en de daarin verzamelde gegevens vergeleken om tot deze conclusie te komen. Gelukkig hebben anderen dit artikel al geanalyseerd en als onwetenschappelijk afgedaan, dus dat hoef ik niet meer te doen. Ik weet niet wat de motieven van deze en vergelijkbare onderzoekers zijn, wanneer ze met alle geweld willen bewijzen dat het te slapen leggen van zuigelingen in houdingen en op plaatsen die volledig ingaan tegen hun fysiologie veiliger voor die kindjes is. De natuurlijke habitat van de jonge baby is het lichaam van zijn moeder en de houding waarin zijn neurologie optimaal functioneert is voorover liggend met het hoofd wat hoger dan de billen.
Waarom zou iemand willen bewijzen dat het negeren van de fysiologie (in miljoenen jaren ontworpen, getest en gefinetuned) veiliger is? Waarom niet onderzoeken waarom sommige kinderen toch voortijdig overlijden wanneer ze op een fysiologische manier slapen? Gebruiken hun ouders bewustzijn veranderende middelen? Is het slaapoppervlak of beddengoed ongeschikt? Krijgt het kind geen borstvoeding? Roken de ouders? Zijn de ouders oververmoeid omdat ze probeerden hun kind ver van zich vandaan en op de rug liggend te laten slapen?
Andere onderzoeken hebben allang aangetoond dat er meer kinderen in een eigen bedje overlijden dan bij hun ouders in bed. Dat een significant groot deel van de wiegendood gevallen optreedt tijdens de eerste week in de georganiseerde kinderopvang. Dat het niet krijgen van borstvoeding een vrij constante factor is bij wiegendood. Dat lang niet alle kindjes die levenloos gevonden worden op hun buik liggen, maar keurig op de rug in een eigen bedje.
Uiteindelijk komt het gewoon weer terug op het uitgangspunt dat niet elk risico is uit te sluiten is en dat angst een uitermate slechte raadgever is. Mijn gezond verstand advies voor het voor zover mogelijk reduceren van het risico van wiegendood is: voed, verzorg en koester baby’s op de manier die daarvoor is ontworpen, en voor beleidsmakers en regelgevers: zorg ervoor dat ouders niet oververmoeid raken en daardoor rare dingen gaan doen die hun kinderen in gevaar brengen. Met andere woorden: geef normale adviezen die niet inschreeuwen tegen de ouderlijke instincten, respecteer de fysiologie van het kind en zorg voor redelijk ouderschapsverlof. Investeren in ouderschap is investeren in sociale en economische stabiliteit van de samenleving.
NIeuwsblad.be:  ‘Risico op wiegendood vijf keer groter als baby bij ouders.slaapt’. 21 mei 2013. Bron: BBC, Telegraph
UNICEF UK Baby Friendly Initiative statement on new bed sharing research. www.unicef.org.uk. 21 mei 2013.
Tekstra-van Lochem M: Wiegedood en borstvoeding Kenniscentrum Borstvoeding
van Veldhuizen-Staas G: Veilig (samen) slapen; Een praktijk gerichte, evidence based benadering van veilige en borstvoeding bevorderende slaaparrangementen voor kinderen in het eerste levensjaar. Eurolac.net 2010

Mckenna J: Slapen met je baby (vertaling Marianne Vanderveen-Kolkena) Eurolac.net Boekenplank

Wieg

Foto: Annabella Sciorra als Claire Bartel en Rebecca De Mornay als Mrs. Mott / Peyton Flanders in  The Hand That Rocks the Cradle, (1992)
Mijn oog viel vanmorgen op twee berichten op Twitter: ‘’Baby wordt altijd zo misselijk als ze weer in haar bedje ligt na de voeding. Tips anyone?’’ en ‘’Wat maakt nou echt het verschil? Onnatuurlijke slapen op rug of borstvoeding?’’ Los van elkaar geplaatst, onafhankelijk van elkaar, maar toevallig in mijn tijdlijn vlak onder elkaar. Maar wel over hetzelfde thema: baby’s ‘’moeten’’ op hun rug te slapen worden gelegd, alleen, in een eigen bedje. Dat is de algemeen geldende richtlijn in de oorlog tegen wiegendood. Wiegendood is de naam. Niet ‘’op de buik slapen dood’’. Niet ‘’bij de ouders slapen dood’’. Klink ik hard? Ja, ik klink hard. Dat klinken namelijk de overheidscampagnes ook. En de manier waarop door zorgverleners de boodschap wordt gebracht ook. Door deze campagnes en het zeer dwingend overbrengen van die boodschap voelen ouders zich potentiële kindermoordenaars wanneer ze zelf maar overwegen hun kind anders dan alleen in een bedje en plat op zijn rug te slapen te leggen.
Die richtlijnen richten zich primair op die twee aspecten: alleen en plat op de rug. Beide zijn biologisch gezien vreemd en onlogisch. Op de rug liggend functioneert het neurologische systeem van het kind slecht, zijn reflexen functioneren niet of minder goed dan gewenst. De jonge zuigeling heeft vanuit rugligging geen enkele manier om zich te beschermen tegen gevaar. Dat is evolutionair gezien een groot nadeel. Evolutie gaat langzaam en de verandering in menselijke levensomstandigheden sinds de steentijd heeft evolutionair gezien nog veel te kort geduurd om tot verandering te leiden aangaan de perceptie van gevaar. Plat op je rug en nog alleen bovendien heeft een jonge zuigeling geen enkele manier om zich te verdedigen tegen de fysieke gevaren van roofdieren en dergelijke. Hij ligt daar met al zijn weke delen bloot, niet in staat zich om te rollen en geen sterke volwassene in de buurt om het roofdier uit te schakelen. Doodeng voor een kwetsbare baby. Daarnaast is de spijsvertering ook niet ingesteld op een horizontale, op de rug liggende houding en dit kan de maag van streek brengen en tot spugen leiden. Plat op de rug liggend spugen is potentieel gevaarlijk.
De evolutie heeft er wel voor gezorgd dat de combinatie van borstvoeding en nooit alleen zijn de beste overlevingskansen biedt en dus ook de veiligste is. Moeders die borstvoeding geven en met hun kind slapen, slapen anders dan vrouwen in andere omstandigheden en ook als moeders die geen borstvoeding geven. Zij stemmen hun ademhaling en hun slaappatroon af op dat wat een kind nodig heeft en zij zijn makkelijker te wekken als het kind dat nodig heeft. Slaaplaboratorum onderzoeken hebben laten zien dat zij zelfs nog min of meer in slaap een stukje bewustzijn wakker houden voor hun kind. Dit werkt sterker naarmate hun kind dichter bij hen is.
De werkelijke oorzaken van wiegendood zijn moeilijk te achterhalen. Eigenlijk helemaal niet, want zodra je een aanwijsbare doodsoorzaak hebt, is het geen wiegendood meer. Wiegendood is per definiete dood door onbekende oorzaak en uiteindelijk is het vrijwel altijd een of andere vorm van stoppen met ademhalen. Het zijn de bijkomende factoren die het doelwit zijn van de onderzoeken naar wiegendood. Van een aantal factoren zijn statistische verbanden aan te wijzen. Dat is om twee redenen een wiebelige basis voor het maken van aanbevelingen. De eerste is dat wiegendood zo weinig voorkomt dat het erg lastig is daar significante statistische data uit te halen. De tweede is dat statistische correlatie wetenschappelijk niet een erg sterke bewijskracht heeft. Het geeft namelijk geen oorzakelijk verband aan, maar een bewijs van gelijktijdig optreden. Het feit dat in de jaren 50-60 van de vorige eeuw het koelkastbezit toenam en tegelijkertijd het geboortecijfer begon te dalen,  kan ook niet bewijzen dat koelkasten een contraceptieve werking hebben.
Maar wat die rijen cijfers meestal ook achterwege laten is het kijken naar combinaties. Nu is dat met die kleine aantallen wel moeilijk, maar niet ondoenlijk. Daarvoor is het wel noodzakelijk dat er van elk verdacht geval van sterfte van een zuigeling een volledige beschrijving van omstandigheden werd gegeven. Dus niet alleen de plaats waar het kind werd gevonden, maar ook de toestand van die plaats (soort matras en beddengoed, kussens, speelgoed/pluche beesten, …) en met wie het kind daar was en de toestand van die co-slapers (roken, drinken, medicijnen, drugs, …). En vooral of het kind borstvoeding kreeg en hoe exclusief die borstvoeding was.
Het uitpluizen van de cijferrijen geeft de volgende resultaten. Wiegendood is altijd gerelateerd aan meerdere factoren (stikken in los beddengoed is geen wiegendood, maar verstikking). Een aantal  kinderen word wel degelijk op hun rug liggend in een bedje gevonden, maar daar spelen altijd andere factoren ook een rol. Een aantal kinderen wordt gevonden op een ander slaapoppervlak dan een kinderbedje of terwijl ze een slaapoppervlak delen met een ander mens. Hierbij spelen ook altijd andere factoren ook een rol (intoxicatie van de andere persoon, ongeschikt bedmateriaal of een sofa of luie stoel. De enige vrij stabiele, dus vrijwel altijd meespelende, factor is 'geen of maar gedeeltelijk borstvoeding'.
Exclusief borstvoeding in de eerste zes levensmaanden is de belangrijkste factor bij het voorkomen van wiegendood. Niet op de rug slapen. Niet alleen slapen. Borstvoeding.
Het delen van het bed is op zich niet gevaarlijk*, maar het kan op gevaarlijke manieren worden gedaan. Het gaat dus om de combinatie van borstvoeding en veilig samen slapen. Baby’s zijn het veiligst als ze borstvoeding krijgen, nooit verder dan op aanraakafstand van een ander mens zijn, het bed waarin zij slapen een vlakke, stevige matras heeft, zonder kuilen en kieren, zonder fluffy dingen als pluche beesten, kussens en dekbekken, de mede bedgebruikers geen rokers zijn, geen alcohol dronken of bewustzijn veranderende medicijnen gebruiken of ernstig obees zijn. Een aanhaakbedje is een veilig compromis tussen een eigen bed en het bed delen.
McKenna JJ, McDade T: Why babies should never sleep alone: A review of the co-sleeping controversy in relation to SIDS, bedsharing and breast feeding. PAEDIATRIC RESPIRATORY REVIEWS (2005) 6, 134–152
*) McKenna: 'Slapen met je baby' (vertaling M. Vanderveen-Kolkena). Platypus Media, L.L.C., 2011. ISBN 1930775636, 9781930775633
Eurolac Flits! met label samen slapen, wiegendood, veilig, SIDS. Deze links leiden elk naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Literatuur

Foto: Veel literatuur in de boekwinkel ''The Shop Around The Corner'' uit You've Got Mail (1998) 

Vandaag doe ik aan literatuur. Geen literaire literatuur, maar achtergrond literatuur over zuigelingenvoeding, zuigobjecten, slapen en wiegendood. Voor wie graag eens al die claims die ik in mijn stukjes nu en dan over deze combinatie van onderwerpen neerleg wil nalezen. Dit is maar een deel van alles wat er over deze thema’s in verband met elkaar is gepubliceerd.

Ball, H. (2009), Airway covering during bed-sharing. Child: Care, Health and Development, 35: 728–737

Ball, Helen L. (2009) 'Bed-sharing and co-sleeping : research overview.', NCT new digest., 48 . pp. 22-27.

Barry DMJ, Allen EM, Roberts AP: Breastfeeding and the Risk of Sudden Infant Death Syndrome Int. J. Epidemiol. (1993) 22(5):885-890

Bartick, M., & Reinhold, A. (2010). The Burden of Suboptimal Breastfeeding in the United States: A Pediatric Cost Analysis. Pediatrics, 125:5 e1048-e1056.

Blair PS, Fleming PJ: Recurrence risk of sudden infant death syndrome. Arch Dis Child 2008;93:269-270

Blair PS, Heron J, Fleming PJ: Relationship Between Bed Sharing and Breastfeeding: Longitudinal, Population-Based Analysis. Pediatrics 2010 126: e1119-e1126 

Blair PS,  Sidebotham P, Evason-Coombe C, Edmonds M, Heckstall-Smith EMA, Fleming P: Hazardous cosleeping environments and risk factors amenable to change: case-control study of SIDS in south west England. BMJ 2009; 339:b3666 

Bullard JW, Glas RT, Nekouian N, Clary C, Collier S, Conrad RS: Microbial Contamination of Infant Pacifiers: Are Binkies Making Baby Sick? Oklahoma State University Health Sciences Center in Tulsa. Poster presentatie. Afbeeldingen van kweken. How dirty is your baby's pacifier? Bespreking vd studie

Edmond KM, Zandoh C, Quigley MA, Amenga-Etego S, Owusu-Agyei S, Kirkwood BR: Delayed Breastfeeding Initiation Increases Risk of Neonatal Mortality. PEDIATRICS Vol. 117 No. 3 March 2006, pp. e380-e386  

Ford RPK, Taylor BJ, Mitchell EA, Enright SA, Stewart AW, Becroft DMO, Scragg R, Hassall IB, Barry DMJ, Allen EM, Roberts AP: Breastfeeding and the Risk of Sudden Infant Death Syndrome Int. J. Epidemiol. (1993) 22(5):885-890

Hauck FR, Omojokun OO, Siadaty MS.: Do pacifiers reduce the risk of sudden infant death syndrome? A meta-analysis. Pediatrics. 2005 Nov;116(5):e716-23.

Hauck FR, Thompson JMD, Tanabe KO, Moon RY, Vennemann MM: Breastfeeding and Reduced Risk of Sudden Infant Death Syndrome: A Meta-analysis. Pediatrics 2011; peds.2010-3000; published ahead of print June 13, 2011, doi:10.1542/peds.2010-3000

Hewitt K, Binns C, Scott J, Forbes D: Pacifier Use, Breastfeeding and Sudden Infant Death Syndrome. Current Pediatric Reviews, Volume 8, Number 4, November 2012 , pp. 285-291(7)

Gettler LT, McKenna JJ: Never Sleep with Baby? Or Keep Me Close But Keep Me Safe: Eliminating Inappropriate “Safe Infant Sleep” Rhetoric in the United States. Current Pediatric Reviews, 2010, 6(1):71-77(7)  

MasonE: Save the children: Superfood for babies; how overcoming barriers to breastfeeding will save children’s lives, London, 2013, WHO's Department of Maternal, Newborn, Child and Adolescent Health and Development, in: Breastfeeding key to saving children’s lives 

McKenna JJ, McDade T: Why babies should never sleep alone: A review of the co-sleeping controversy in relation to SIDS, bedsharing and breast feeding. PAEDIATRIC RESPIRATORY REVIEWS (2005) 6, 134–152

M.M. Vennemann, T. Bajanowski, B. Brinkmann, G. Jorch, K. Yücesan, C. Sauerland, E.A. Mitchell,  and the GeSID Study Group: Does Breastfeeding Reduce the Risk of Sudden Infant Death Syndrome? PEDIATRICS Vol. 123 No. 3 March 2009, pp. e406-e410

Vennemann MM,  Mitchell EA: Breast-Feeding May Reduce Risk for SIDS by Half Throughout Infancy. Pediatrics. 2009;123:e406-e410

Bedrituelen

Foto: Kristen Stewart als Bella Cullen-Swan  brengt Mackenzie Foy als dochter Renesmee Cullen naar bed en blijft bij haar tot ze slaapt in  The Twilight Saga: Breaking Dawn - Part 2 (2012)
Mensen die van elkaar houden delen hun bed. Ook om alleen maar te slapen. Want dat is wat je doet als je van iemand houdt: je wil zoveel mogelijk samen zijn, zeker in de lange, donkere nachtelijke uren. Kinderen zijn ook mensen. Sterker nog, kinderen zijn net echte mensen. Ze willen dus het liefst ook die echte mensendingen. En ze willen vooral, over het algemeen, zolang ze klein zijn, niet alleen slapen. Alleen in de stilte en het donker. Alleen met wie weet wat voor enge creaturen onder het bed en in de kast. Nog jongere kinderen hebben nog geen referentiekader voor wat eng is of zou kunnen zijn, maar die weten al wel dat alleen zijn niet goed is. Als zich te midden van gevaarlijke roofdieren ontwikkelende soort is het al vroeg in onze genen verankerd te weten wat veilig is. En alleen zijn is dat per definitie niet. Onze genen weten niet dat die sabeltandtijger allang uitgestorven is en er over het algemeen ook geen andere roofdieren in de slaapkamer komen. Die genen blijven de alarmbel luiden bij alleen zijn.
Uit een onderzoek van The National Sleep Foundation blijkt dat (in de USA) de helft van de ouders van peuters en jonge kleuters in de kamer blijft tot hun kind slaapt en bij ouders van baby’s is dat zelfs 68%. Ik ben plezierig verrast door die cijfers, want ik vreesde dat dat er veel minder zouden zijn. Kennelijk vinden de adviezen over alleen laten en laten huilen toch niet zoveel goedkeurende respons als de tamtam eromheen doet vermoeden. Ik stel mij graag voor dat op zijn minst een deel van die ouders niet alleen in dezelfde kamer blijven, maar veel dichter bij hun kind.
Baby’s en peuters die om hun ouders roepen in de nacht en die eigenlijk bij hen in bed willen slapen doen dat niet om te manipuleren en hun zin te krijgen. Ze zijn er niet op uit het leven van hun ouders miserabel te maken. Ze doen dat omdat ze niet anders kunnen. Zo zijn ze gemaakt. Het is hun ingebouwde bedritueel.
Bedrituelen zijn eigen vervangingsmiddelen voor een meer natuurlijke manier van slapen gaan. Bedrituelen gaan veelal vooraf aan het in zijn eigen bed te slapen leggen van een baby, dreumes of peuter. Het zijn, in feite, hulpmiddelen voor het opwekken van een geconditioneerde reflex. Nu is er, op zich, niets tegen op geconditioneerde reflexen. ze maken vaak het leven eenvoudiger omdat je minder hoeft na te denken bij wat je doet, minder moeite hoeft te doen voor een bepaald resultaat. Het waren niet alleen de honden van onderzoeker Pavlov die al een speekselstroom kregen bij signalen dat er iets te eten aankwam, dat gebeurt bij ons ook als we al denken aan het eten dat op tafel staat of komt te staan. Zo kan er snel aan het verteringsproces worden begonnen zodra het eten de mond binnenkomt. Vrouwen die hun melk moeten kolven als ze werken, merken vaak al een toeschietreflex als ze nog maar naar de kolfkamer lopen of als ze het flesje met de neusspray uit de tas halen.
Een bedritueel zorgt er op dezelfde manier voor dat een kind zich al gaat instellen op de slaap die komen gaat, zodra het ritueel begint. Het kan ook tot een averechtse reflex leiden. Het ritueel kan ook betekenen dat het alleen zijn in de lange donkere nacht er weer aan zit te komen. In dat geval werkt het ritueel niet, kind gaat niet slapen, blijft lang roepen of huilen of wordt regelmatig in paniek wakker. Een kind dat samen met mama of papa in slaap mag vallen en als het wakker wordt mama of papa naast zich vindt, zal beter slapen, ook als het regelmatig wakker wordt. Er is immers geen angst die tot paniek kan leiden. Er kan wel honger zijn die gestild wil worden of dorst gelest, maar dat is, met mama zo vlak bij, geen enkel probleem. Een beetje geroutineerde moeder doet dat half-slapend en weet vaak tegen de ochtend niet meer hoe vaak ze heeft gevoed. En iedereen is lekker uitgerust.
De slaap van moeders die hun kind bij zich hebben in de nacht en die borstvoeding geven zodra het kind zich roert is langer in minuten per nacht (gemiddeld 45 minuten zelfs!) en van betere kwaliteit. De rest van het huis (en de buren naast, boven en onder) hebben er niets van gemerkt en slapen dus ook beter.  De baby, dreumes, peuter heeft ook heerlijk geslapen zonder stress. Hij heeft geen energie verspild aan huilen en stressen (energievreters eerst klas), maar heeft geslapen en rijke nachtmelk gedronken en daarmee al slapend keihard gewerkt aan groei en ontwikkeling. Zo’n bedritueel is een win-win-win situatie.
Eurolac Flits! met label evolutie, slapen, samen, samen slapen en met zoekterm slaap. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Weldoener

Foto: Maggie Smith als 'Grace Hawkins'  en Rowan Atkinson als dominee Walter Goodfellow in  Keeping Mum
Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, ga er dan maar van uit dat het niet waar is. Een ideale huishoudster die zo maar uit het niets komt aanwaaien en een ontspoord domineesgezin op het goede spoor brengt, en dat allemaal ook nog volledig belangeloos, nee dat is te mooi om waar te zijn. De huishoudster van bijgaande illustratie blijkt dan ook een moordenares te zijn, in plaats van een beschermer. Problemen risicovrij oplossen en zelfs voorkomen door het gebruik van vervangingsmiddelen van het originele, beproefd en evolutionair bewezen, ontwerp, dat lijkt op het eerste gezicht mooi. Te mooi, haast, om waar te zijn. En net als 'Grace Hawkins' is het ook een als beschermer vermomde killer. Prachtig uitgebeeld, met goede referenties en zo op het oog ongelooflijk efficiënt. Ongelooflijk, dus. Niet te geloven. Geloof het daarom ook maar niet.
Waar ik het over heb is het ophemelen van de fopspeen als redder in de nood, als grote beschermer tegen wiegendood. Wiegendood is het grote schrikbeeld van ouders. Zo heb je een gezond kind, niks aan de hand, en zo maar ineens heb je geen kind. Zonder aanwijsbare oorzaak of reden. Iedereen die met de magische spreuk ‘’bescherming tegen wiegendood’’ schermt wordt van alle kanten omarmd en kritiekloos binnengehaald. Wie het durft die wonderen te betwijfelen of zelfs maar aan kritisch nader onderzoek bloot te stellen wordt als potentiële kindermoordenaar aan de kaak gesteld. Heb je dan helemaal geen hart voor het lot van die kindjes die zomaar doodgaan als ze geen fopspeen krijgen? Of als ze op hun buik moeten slapen? Of bij hun moeder in bed? Vrijwel alle maatregelen die worden aangeraden om wiegendood te voorkomen zijn fysiologisch gezien uitermate onlogische handelswijzen. En die zijn nodig omdat we om te beginnen van de biologische, evolutionair bepaalde norm zijn afgedwaald. Alles in ons hele ontwerp wijst erop dat wij horen bij de diersoorten die hun jong nooit, geen moment, alleen laten, altijd in nauw fysiek contact zijn en hen om de haverklap en dan nog eens aan de borst voeden.
Mensenkindjes functioneren het beste wanneer ze in dicht contact zijn met een ander mens, als ze een bijna doorlopende toevoer van soort-specifiek voedsel krijgen en als ze een groot deel van hun tijd in een verticale en/of iets voorover liggende positie doorbrengen. En wat doen wij, in onze ik-weet-alles-beter arrogantie? Wij leggen baby’s alleen en plat op hun rug in een bedje en voeden ze veel te grote hoeveelheden niet soort-specifiek eten met veel te grote tussenpozen. En dan zijn we verbaasd als die kindjes problemen hebben met het op gang houden van hun systeem, vaak ziek zijn en een relatief hoog risico hebben om gewoon zomaar dood te gaan. En het zijn niet alleen de ouders die dit zelf zo bedenken, maar het wordt hen zelfs dringend aangeraden door zorgverleners. Door hen, die zeggen het beste voor te hebben met hun cliënten, en dat beste willen bereiken op basis van wetenschappelijk bewezen methoden. Wetenschappelijk bewezen? Nou, ik zal voor een keer eens vulgair zijn, maar dat mag je van mij stoppen op een plaats waar de zon nooit schijnt.
Ik daag onderzoekers en beleidmakers uit om eens op zoek te gaan naar cijfers waaruit blijkt hoeveel van de kinderen, die werden geregistreerd als overleden aan wiegendood, routinematig vanaf hun geboorte volop borstvoeding kregen, predominant in nauw lichaamscontact met hun moeder waren en bij hun moeder in bed sliepen. Niet een beetje borstvoeding, af en toe dragen en nu en dan in uiterste wanhoop bij moeder in bed, maar als dagelijkse gewoonte. Ik durf te voorspellen dat die cijfers uitermate laag zullen blijken te zijn. Wanneer je namelijk de werkelijke statistieken over wiegendood gaat uitpluizen, is niet de fopspeen, de slaapplaats of slaaphouding de stabiele risicofactor, maar die stabiele factor is ‘’geen borstvoeding’’ (McKenna en Dade, 2005). Borstvoeding met soort-specifieke melk die beschermt tegen infectie en inflammatie (twee belangrijke factoren bij wiegendood), melk die bij teruggeven geen giftige bacterie-toxinen veroorzaakt in matras en beddengoed, melk die de maag niet overbelast, waardoor energie overblijft voor een goed functioneren van de andere systemen. Borstvoeding die de neurologie ondersteunt en die het kind, ook in slaapstaat alert houdt wat betreft ademhaling. En een moeder dichtbij die haar ademhaling als herinnering en voorbeeld voorhoudt, zodat het kind zich daarop kan richten en niet vergeet te ademen (vergeten te ademen lijkt de belangrijkste directe oorzaak van wiegendood te zijn).

De dichte nabijheid van moeder en kind zorgt ervoor dat de borst onbelemmerd beschikbaar is en het kind er onbeperkt gebruik van kan maken. Dit houdt hem alert, zodat hij niet in een te diepe slaap wegzakt en vergeet te ademen. Het is, naar alle waarschijnlijkheid, die functie van borstvoeding in de nacht, die door de fopspeen wordt geïmiteerd, die verantwoordelijk is voor de gunstige uitkomsten van kinderen die een fopspeen hebben bij het inslapen (Hewitt et al, 2012). Door de vreemde draai in het zogenoemde wetenschappelijke denken, adviseert men nu om kinderen gescheiden van hun moeder te laten slapen en de borst te vervangen door een fopspeen om de risico’s van die scheiding te verkleinen. Ik had beter een afbeelding van Alice in Wonderland kunnen nemen, denk ik, want daar kunnen ze ook zo prachtig krom redeneren. 

Borstvoeding deskundigen hebben altijd al sceptisch tegen die aanbeveling van de fopspeen gestaan, maar recent onderzoek heeft die scepsis nog een extra handvat gegeven. Bullard en zijn team hebben namelijk eens een aantal fopspenen in stukjes gesneden en kweken gemaakt van de buitenkant en de binnenkant van die stukken plastic, rubber en siliconen. En daar komt de ware moordenaars-aard van de ogenschijnlijke weldoener naar buiten: de spenen zaten aan de binnen- en de buitenkant vol met bacteriën en schimmels in alle vormen, soorten en variëteiten. Op de tien onderzochten spenen werden in totaal maar liefst veertig verschillende ziekteverwekkers gevonden in significante hoeveelheden. De onderzoekers leggen uit dat een dergelijke blootstelling kan leiden tot een staat van chronische ontsteking in het hele lichaam, waardoor dit over het geheel minder goed functioneert en de weerstand verlaagd is.
Ik hoef het dus helemaal niet meer te hebben over de al dan niet aantoonbare riciso’s van fopspeen gebruik op de borstvoeding. Of over de risico’s van intensief speengebruik voor de ontwikkeling van het gebit, kaak en gehemelte en de daarmee oplopende kansen om later logopedie en orthodontie nodig te hebben en de verhoogde risico’s van middenoorontstekingen en ademhalingsafwijkingen. Een constante staat van inflammatie. Dit soort berichten brengt mij dan ook in een acute staat van mentale inflammatie. 
McKenna JJ, McDade T: Why babies should never sleep alone: A review of the co-sleeping controversy in relation to SIDS, bedsharing and breast feeding. PAEDIATRIC RESPIRATORY REVIEWS (2005) 6, 134–152
Bullard JW, Glas RT, Nekouian N, Clary C, Collier S, Conrad RS: Microbial Contamination of Infant Pacifiers: Are Binkies Making Baby Sick? Oklahoma State University Health Sciences Center in Tulsa. Poster presentatie. Afbeeldingen van kweken. How dirty is your baby's pacifier? Bespreking vd studie
Hewitt K, Binns C, Scott J, Forbes D: Pacifier Use, Breastfeeding and Sudden Infant Death Syndrome. Current Pediatric Reviews, Volume 8, Number 4, November 2012 , pp. 285-291(7)
Eurolac Flits! met label samen slapen, wiegendood, fopspeen, met zoekterm McKenna. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Slapeloos

Foto: Tom Hanks als Sam Baldwin, Ross Malinger (midden)  als Jonah Baldwin en Meg Ryan als Annie Reed  in Sleepless in Seattle
Nr.6   in de top tien meest gelezen Eurolac Flits!: Rozentuin. 22 apr. 2012

Eén van mijn eigen favorieten staat op nummer zes van de lijst die we deze week volgen: de Rozentuin die nooit werd beloofd of nooit beloofd had mogen worden. Het gaat over verwachtingen, realiteit en slaap. En over beloftes. Beloftes die maar al te vaak niet worden waargemaakt en nagekomen. Al die beloftes dat borstvoeding gewoon gaat werken als je het maar hard genoeg probeert; als je maar precies zus of juist zo doet; als je maar volhoudt en doorzet. Dat je baby heus na een paar weken minder vaak zal willen eten en de nacht gaan doorslapen. En dat jij gewoon instinctief zal weten wat hij bedoelt als hij huilt. En als jij dan een paar weken na de geboorte daar zit met je huilende kind in je armen, je wimpers met wasknijpers aan je wenkbrauwen om je ogen open te houden, en je wallen op je knieën rusten, waar zijn die belovers dan met hun mooie praatjes? O, kijk daar zitten naar je te wijzen: je deed het niet goed, je zette niet door, je gaf te snel op. En je denkt dat ze gelijk hebben, want hoe moeilijk kan het nou helemaal zijn, zo’n kind.
Om eerlijk te zijn: moeder zijn is de allermoeilijkste taak die je in je hele leven te doen zal krijgen. Je kunt je er maar nauwelijks op voorbereiden, er zijn geen algemene methodes die voor iedereen werken en je doet het altijd fout. Fout in de ogen van de omstanders, maar vooral in je eigen ogen. Vrijwel geen enkele moeder is er van overtuigd dat ze het goed doet. Vrijwel elke moeder twijfelt aan haar kunnen, aan haar inzet, aan de kwaliteit van haar moederschap. Niet altijd, niet voortdurend, maar, bij de een meer dan de ander, met enige regelmaat slaat de twijfel toe. Vrouwen die in hun voor-moederlijke bestaan gewone competente mensen waren, die hun werk met plezier en zonder twijfel goed deden, twijfelen aan zichzelf wanneer ze moeder zijn. Voortdurend dat duiveltje op de ene schouder dat met je meekijkt en je in je oor fluistert of je misschien toch niet beter dit of juist dat zou doen, of je toch niet denkt dat de buurvrouw, je zus of je schoonmoeder het veel beter doen.
Je andere oor is een dankbaar doelwit voor mensen wiens vak het is je over te halen hun zin te doen. Hun toverwoord, in vele vermommingen en fraseringen is: ‘’je wilt toch het beste voor je kind’’. Ja, natuurlijk wil je dat, dat is nu juist het hele probleem. want hoe weet je nu als moeder absoluut zeker dat je ook het beste voor je kind doet? En kan je dat wel? En wat blijft er dan nog voor jezelf over? En wie vangt je op als je valt? En wie vangt je kind op als jij valt? En zal die ook wel het beste met jouw kind voorhebben? En als het niet over het beste voor je kind willen gaat, dan gaat het wel over goed zijn voor jezelf. Want je bent er zelf ook nog. Doe je jezelf niet te kort door zo op je kind te focussen? Is dat eigenlijk wel goed voor je kind om daar zo op te focussen? Nee, een rozentuin is het niet, eerder de doornhaag rond het kasteel van Doornroosje. Slapeloze nachten zou je er van hebben. Voor zover je al geen slapeloze nachten hebt door een kind dat niet slaapt.
Sommige mensen denken dat het door de borstvoeding komt dat moeders zo onzeker zijn en dat baby’s niet doorslapen. Dat is niet zo. Moeders zijn toch wel onzeker, wat ze ook voor eten geven aan hun kind. Onzekerheid bij moeders is universeel, alleen waarover ze zich onzeker voelen is cultureel bepaald. In grote delen van de wereld zijn borstvoeding en slapen wel het allerlaatste waar een moeder zich druk om maakt. In onze cultuur zijn ze de belangrijkste reden voor zorg en ze worden de laatste decennia alleen meer zorg-wekkend door de veranderingen in de samenleving, waardoor meer moeders al weer vrij snel na een bevalling moeten gaan werken. Gebrek aan slaap wordt dan een factor van betekenis bij het functioneren als betaald lid van de samenleving.
Ik kan twee adviezen geven om met deze zorg en onzekerheid om te gaan: 1. Leer zoveel mogelijk over wat normale slaappatronen zijn, over wetenschap en bakerpraatjes over slaap bij volwassenen, kinderen en baby’s. Begrijp wat er aan de hand is en hoe het werkt. 2. Lees nog eens het hierboven genoemde stuk voor tips om de nachten zo eenvoudig te maken met een zo klein mogelijke verstoring van de nachtrust.
Welterusten.
Eurolac Flits! met label slaap, slapen, slaaptraining, slaapproblemen, slaapcondities, slaapomgeving, slaappatroon, samen slapen. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

In de contramien

Foto: Macaulay Culkin als Kevin McCallister met Joe Pesci (M) en Daniel Stern (R) als de boeven Harry en Marv in Home Alone, waarin duidelijk blijkt dat een kind alleen boot staat aan allerlei gevaren die hij zelf maar moeilijk kan bevechten.
De medische wereld is over het algemeen vrij eensgezind als het gaat om het accepteren van Evidence Based richtlijnen. En soms zijn ze net zo eensgezind in het vasthouden aan archaïsche en obsolete inzichten. Sommige artsen gaan in tegen die heersende opvatting en worden vervolgens als een profeet in eigen land weggehoond. Deze keer een hommage aan twee van die dokters die op basis van zelfstandig en logisch nadenken en het echt bestuderen van de literatuur en eigen onderzoek tot heel andere conclusies kwamen voor routines die door de overgrote meerderheid van hun beroepsgroep al decennialang als opperste waarheid worden beschouwd: de glucose controle en standaard bijvoeden bij neonaten (dr. Martin Ward-Platt) en de couveuse voor prematuren (dr. Nils Bergman). Beide artsen spraken op een SBO congres. Deze stukjes zijn herhalingen van eerdere Flitsen.
Een zeer geanimeerd sprekende Martin Ward-Platt bracht kleine sensaties te weeg bij het publiek van het SBO Borstvoedingcongres (Ede, 2010). Hij ontrafelde de geheimen van en professionele bakerpraat over te lage bloedsuikers in pasgeborenen. Voor velen die werken met pasgeborenen op kraamafdelingen en afdelingen neonatologie zal het schokkend zijn geweest om te horen dat alle pasgeboren kinderen lage bloedsuiker hebben en dat dat gewoon zo hoort. Sterker nog: je hoeft de eerste 2 uur niet te prikken en niet te behandelen. Lage suikerspiegels in de volgende uren en dagen worden voornamelijk opgevangen doordat de baby over gaat op andere energiebronnen en door het kind vooral dicht bij moeder te houden en vaak klein beetjes aan de borst te laten drinken. Zelfs kinderen geboren uit moeders met zwangerschapsuiker of kinderen die om andere redenen een hoog geboortegewicht hebben, hoeven geen kunstvoeding bij te krijgen, vooropgesteld dat zij borstvoeding krijgen en daar al op de verloskamer mee beginnen. Hoewel al tientallen jaren bekend is hoe de suikerhuishouding van pasgeboren kinderen werkt, wordt met die kennis nog weinig gedaan en worden kinderen met vage en niet ter zake doende risicofactoren en masse vroeg geprikt en onnodig bijgevoed of aan glucose-infusen gelegd.
In zijn lezingen tijdens het SBO Congres Borstvoeding Bruist (Ede, 2012) sprak dr. Nils Bergman zich er in zijn drie presentaties duidelijk over uit: ‘’Zero Separation’’. Hoe jonger het kind bij de geboorte, hoe strikter deze opdracht. Met name te vroeg en veel te vroeg geboren kinderen zouden nooit zonder direct lichamelijk contact mogen zijn. (‘’Er is geen enkele wetenschappelijke onderbouwing voor het gebruik van couveuses.’’) Het lichaam van de moeder (eventueel de vader) is de natuurlijke habitat (leefomgeving) van een pasgeboren mensenkind. Dat is waar hij veilig is en zijn overlevingsmodus uit kan laten staan en zich richten op de voedsel-opname-modus en de hersen-ontwikkeling-modus. Niets heeft voor de heel jonge zuigeling enige betekenis los van het lichaam van zijn moeder. Borstvoeding is een manier waarop dit samenzijn wordt geïntensiveerd en vergemakkelijkt. Tijdens borstvoeding en tijdens lichaamscontact worden hersenen gebouwd.
Natuurlijk heeft het ontwerp van deze noodzakelijkheid van de baby er ook in voorzien dat er iemand willig beschikbaar is om dat samenzijn mogelijk te maken. Intens lichamelijk contact zorgt voor golven van hormonale activiteit bij het kind, maar ook bij de moeder en zorgt ook bij beiden voor verhoogde activiteit in de hersenen. Het geven van borstvoeding, vooral op een dusdanige manier dat er een dicht contact is tussen moeder en kind, maakt dat de moeder graag borstvoeding wil geven en graag dicht bij haar kind wil zijn. Het is de essentie van mens-zijn.
Martin Ward Platt M, Deshpand S: Metabolic adaptation at birt. Seminars in Fetal & Neonatal Medicine, 2005, 10(4):341-350Chertok IRA, Raz I, Shoham I, Haddad H, Wiznitzer A: Effects of early breastfeeding on neonatal glucose levels of term infants born to women with gestational diabetes. Journal of Human Nutrition and Dietetics. 2009, 22(2):166-169
Moore ER, Anderson GC, Bergman N, Dowswell T: Early skin-to-skin contact for mothers and their healthy newborn infants (Review). The Cochrane LibraryPublished Online: 16 MAY 2012
Morgan BE, Horn AR, Bergman NJ: Should Neonates Sleep Alone?  BIological Psychiatry, 2011, 70(9):817-825