Huidhonger

Foto: vader en te vroeg geboren kind

Opeens dook het weer eens op: het onderzoek uit 2007 (Erlandson et al) over vaders die Kangaroo Mother Care (nu ja, Kangaroo Father Care) toepassen op hun zojuist per keizersnede geboren kind. En dat dat net zo goed werkt als wanneer moeder dat doet. Niet dat ik dat erg vind, hoor, dat dat eens herhaald wordt. Het is kennis die belangrijk genoeg is om herhaald en breed bekend te worden. In feite maakt het voor de baby – afgezien van de voeding die zijn moeder te bieden heeft – niets uit tegen welke huid hij ligt, zolang het maar menselijke huid is. Baby’s worden namelijk hongerig geboren. Niet zozeer calorieën-honger, maar wel huidhonger. Die huidhongerige pasgeboren baby heeft aanraking van zijn huid door andere mensenhuid net zo hard nodig als zuurstof, water en voeding. De volgorde van voorkeur wiens huid het is waar baby tegenaan ligt is duidelijk: moeder – vader* – om het even wie. In gevallen dus waar het voor de moeder om medische redenen niet mogelijk is het eerste huidcontact te bieden is de vader de voor de hand liggende eerste keus. Kinderen die huid-op-huid bij hun vader zijn, doen het gewoon in alle opzichten beter dan kinderen die de tijd tot moeder beschikbaar is overbruggen in een bedje, wiegje of couveuse.

In twee onderzoeken (Christensson et al,  Velandia et al)  waaraan ook oxytocine expert Kerstin Uvnäs–Moberg meedeed in respectievelijk 1995 en 2010 werd gekeken naar de geluiden die baby’s maken wanneer zij wel of niet bij hun moeder in direct lichaamscontact zijn. Ik denk dat het, met het bovenstaande onderzoek in gedachten, veilig is te stellen dat deze uitkomsten probleemloos kunnen worden vertaald naar lichaamscontact met de vader. Het oudere onderzoek keek naar verontrustende geluiden van de baby: de separation distress call. In gewone mensentaal: de baby die huilt als hij alleen is, alleen en verlaten en blootstaand aan alle gevaren die zijn evolutionaire geheugen maar kan bedenken. En dat zijn er nogal wat. Het onderzoek liet zien dat elke baby die alleen is (in een bedje en verstandelijk bezien veilig tegen alle mogelijke gevaren) zal gaan huilen, af en aan (‘’pulserend’’). Dit huilen stopt als het kind niet meer alleen is, lichaamscontact heeft. (Het huilen stopt ook, uiteindelijk, als de baby de hoop op hulp opgeeft en zich dood houdt.) 

Het nieuwere onderzoek keek dan juist naar positieve geluiden. Kinderen die in direct huidcontact blijven in de eerste tijd na een keizersnede (en zet dat uiteraard maar gerust ook over naar een normale geboorte) bij de moeder  of de vader - na een initiële 15 minuten bij de moeder - maakten meer stemgeluidjes die uitnodigen tot gesprek, maar ook de ouders die het kind vasthebben hebben meer vocale interactie met het kind en met elkaar.

Het laatste en nieuwste onderzoek dat ik hier aanhaal (Dumas et al, 2013) werd uitgevoerd in verschillende landen (onder andere in Zweden met enkele onderzoekers uit de Uvnäs–Moberg groep) en vergeleek het gedrag vroeg postpartum met moederlijk gedrag op dag vier. De opmerkelijke uitkomst was dat moeders van kinderen, die van hen werden gescheiden en werden ingebakerd (in de USA heel gewoon voor pasgeborenen), vier dagen na de geboorte veel ruwer met hun kinderen omgingen dan moeders die veel huid- en lichaamscontact hadden gehad. Ook de op dag vier geobserveerde borstvoeding verliep bij de moeders die gescheiden waren van hun kind en bij kinderen die waren ingebakerd direct na de geboorte minder goed dan moeders die bij hun kind waren gebleven en veel lichaamscontact hadden.

*) met vader wordt bedoeld de persoon die fungeert als co-ouder naast de moeder, in de praktijk zal dat over het algemeen de mannelijke partner van de moeder zijn en de biologische vader van het kind, maar dat is dus niet perse noodzakelijk. Het idee is, dat het de tweede hechtingsfiguur zal zijn naast de moeder als eerste hechtingsfiguur, omdat zij degene met de borsten en de melk is. Een kind in de gelukkige omstandigheid dat hij twee moeders heeft, kan ook twee eerste hechtingsfiguren hebben, want beiden hebben borsten en kunnen melk hebben.

Erlandsson K, Dsilna A , Fagerberg I , Christensson K: Skin-to-Skin Care with the Father after Cesarean Birth and Its Effect on Newborn Crying and Prefeeding Behavior. Birth, 2007; 34 (2): 105 DOI: 10.1111/j.1523-536X.2007.00162.x
K, Cabrera T, Christensson E, Uvnäs–Moberg K, Winberg J: Separation distress call in the human neonate in the absence of maternal body contact. (1995) Acta Paediatrica, 84: 468–473. doi: 10.1111/j.1651-2227.1995.tb13676.x
Velandia M, Matthisen A-S, Uvnäs-Moberg K, Nissen E: Onset of Vocal Interaction Between Parents and Newborns in Skin-to-Skin Contact Immediately After Elective Cesarean Section. (2010) Birth, 37: 192–201. doi: 10.1111/j.1523-536X.2010.00406.x
Dumas L, Lepage M, Bystrova K, Matthiesen A-S, Welles-Nyström B, Widström A-M: Influence of Skin-to-Skin Contact and Rooming-In on Early Mother–Infant Interaction: A Randomized Controlled Trial Clin Nurs Res August 2013 22: 310-336, first published on January 3, 2013 doi:10.1177/1054773812468316

Karakter

Foto: Vandaag jarig Carroll O'Connor, (1924–2001), zette in zijn werkende jaren ruim 30 rolprenten achter zijn naam, maar kreeg de grootste faam als de homofobe, racistische Archie Bunker in  All in the Family (1971–1979)

Oppervlakkig kijkend naar All-in the family zou de kijker het idee kunnen krijgen dat Carroll O’Connor net zo’n racistische, homofobe rechtse sukkel is als het karakter Archie Bunker, terwijl in werkelijkheid de acteur een rooie rakker was. In deze aflevering van de zomerspecial In de herhaling een paar stukjes waarin ook duidelijk wordt dat aannames niet altijd overeenstemmen met de werkelijkheid. Over slapen, relatieve veiligheid, preventie en kangoeroes.

Waar zal dat kindje slapen ...
De plaats waar een baby slaapt is sinds mensenheugenis en over de hele wereld geen vraag geweest, maar een automatisme: bij de moeder. In de laatste eeuw is het in de Westerse wereld mode geworden om kinderen alleen te slapen te leggen en in de laatste decennia is de boodschap dat het gevaarlijk is kinderen bij hun moeder te laten slapen er met vaak grove middelen in gestampt. (Het feit dat het aantal kinderen dat overlijdt als gevolg van wiegendood ongeveer even groot is als het aantal kinderen dat overlijdt als gevolg van het niet krijgen van borstvoeding, wordt angstvallig verzwegen; het feit dat geen borstvoeding krijgen het risico van wiegendood verdubbeld wordt niet hardop genoemd, want daar zouden ouders maar schuldgevoel van krijgen.) Diverse onderzoeken, onder andere van de experts in dit gebied Ball (UK) en McKenna (USA) tonen echter aan dat veilig toegepast samen slapen geen verhoogd risico voor het kind met zich meebrengt. De onderzoekers benadrukken echter wel dat er niet 1 advies is dat voor alle ouders en kinderen geldt en dat er goede en volledige informatie moet worden gegeven over veilig samen slapen en over risicofactoren zoals roken, alcohol, slapen op bank of leunstoel en onjuiste bedmaterialen. 7 oktober 2010

en

Kunstvoeding veilig verwerken
Hoewel WHO en Unicef overtuigd zijn van de superioriteit van borstvoeding en algemeen aanbevelen dat kinderen 6 maanden uitsluitend borstvoeding krijgen en tot 2 jaar of langer borstvoeding naast geschikt ander voeding, realiseren zij zich dat er altijd kinderen zullen zijn die geen borstvoeding krijgen en evenmin menselijke donormelk. Om de risico's voor die kinderen zoveel mogelijk in te perken, bieden zij richtlijnen voor het veilig klaarmaken van en voeden met kunstvoeding. WHO heeft een uitgebreide brochure met uitleg waarom deze aanwijzingen worden gegeven (onder andere voor het elimineren van de potentieel dodelijke pathogenen E Sakazikii en Salmonella) en met gedetailleerde instructies voor de bereiding in het ziekenhuis en thuis. Deze brochure is niet geïllustreerd. Unicef UK (Groot Brittannië) heeft 2 brochures: 1 voor ouders en een handleiding bij de ouder-brochure voor zorgverleners. De Engelse brochures zijn evenmin geïllustreerd. De brochure voor ouders geeft uitleg over de verschillend soorten kunstvoeding en waarom sommige soorten wel of niet geschikt en/of gewenst zijn. Daarnaast een hoofdstukje over voeden op verzoek, hongersignalen en weten of de baby genoeg heeft, die opmerkelijke overeenkomsten vertoont met deze informatie bij borstvoeding. De handleiding voor zorgverleners geeft hierbij achtergrond informatie en referenties naar de gebruikte literatuur. Een ouder foldertje van de NHS geeft de advisering van de WHO weer met foto's. 18 oktober 2010

en

Overgewicht preventie voor kinderen
In de hele Westerse wereld voeren overheden harde campagnes om overgewicht in alle bevolkingsgroepen en met name in kinderen te bestrijden. Er worden programma's opgezet voor pubers, schoolkinderen en zelf al voor peuters. Gezonde voeding, een ban op vet en suiker en veel bewegen is de boodschap. In vrijwel alle programma's wordt volledig voorbij gegaan aan de meest betrouwbare vorm van preventie: gezonde zwangerschap voor moeder en gezond eten voor het kind in zijn eerste levensjaren. Kinderen die uit een moeder met een gezond zwangerschapsgewicht worden geboren en vervolgens op een goede manier borstvoeding krijgen (volgens bio-normale patronen, 6 maanden exclusief en tot 2 jaar of langer naast geschikte andere voeding) groeien volgens universele standaarden en hebben maar een zeer laag risico om al als peuter overgewicht te hebben. 19 oktober 2010

en

Kangoeroe-zorg (huid-op-huid-contact)
Over de hele wereld doen wetenschappers onderzoek naar de effecten van direct huidcontact voor pasgeboren en kwetsbare kinderen. In het Academisch kinderziekenhuis in Aken, Duitsland keken Heimann et al naar de verschillen in hartfunctie bij prematuur geboren kinderen die op de buik (de aanbevolen houding voor prematuren), op de rug (de aanbevolen houding voor op tijd geboren kinderen) en in direct huidcontact met de moeder lagen. Zij vonden dat kinderen die in direct huidcontact waren geen negatieve effecten daarvan ondervonden voor de hartfunctie ten opzichte van kinderen die op de buik lagen. Schultz c.s. in het kinderziekenhuis van Westmead in Australië onderzochten de kennis van beginnende artsen over pijn bij prematuur geboren kinderen. Zij vonden dat er gaten in die kennis zaten en dat het met name schortte aan kennis van en geloof in de effecten van massage en huidcontact en zij bevelen dan ook aan dat er aan dit onderdeel meer aandacht wordt gegeven in de opleidingen. Effecten van kangoeroe zorg en de uitvoering daarvan bij op tijd geboren gezonde zuigelingen werd in Scandinavië onderzocht door Calais et al. Zij vonden dat vooral informatie voor de bevalling belangrijk was bij het topassen van kangoeroezorg en de tevredenheid van de ouders. Bij en deel van de onderzochte gezinnen bleek bezoek anders dan het directe gezin als hinderlijk te worden ervaren. 20 oktober 2010

Heimann K, Vaessen P, Peschgens T, Stanzel S, Wenzl TG, Orlikowsky T: Impact of skin to skin care, prone and supine positioning on cardiorespiratory parameters and thermoregulation in premature infants. Neonatology. 2010 Jun;97(4):311-7.
Schultz M, Loughran-Fowlds A, Spence K: Neonatal pain: a comparison of the beliefs and practices of junior doctors and current best evidence. J Paediatr Child Health. 2010 Jan;46(1-2):23-8.
Calais E, Dalbye R, Nyqvist Kh, Berg M: Skin-to-skin contact of fullterm infants: an explorative study of promoting and hindering factors in two Nordic childbirth settings. Acta Paediatr. 2010 Jul;99(7):1080-90.
WHO Multicentre Growth Reference Study Group. WHO child growth standards based on length/height, weight and age. Acta Paediatrica 2006;Suppl 450:76-85.
Ruth A. Lawrence. Childhood Obesity (Formerly Obesity and Weight Management). August 2010, 6(4): 193-197.
UNICEF UK, October 2010: A guide to infant formula for parents who are bottle feeding
UNICEF UK, October 2010: ''The health professional’s guide to: “A guide to infant formula for parents who are bottle feeding”
World Health Organization in collaboration with Food and Agriculture Organization of the United Nations: Safe preparation, storage and handling of powdered infant formula: guidelines.
NHS Leaflet 'Bottle Feeding>
Vennemann, MM, Bajanowski T, Brinkmann B, Jorch G, Yucesan K, Sauerland C, Mitchell EA, GeSID Study Group: Does Breastfeeding Reduce the Risk of Sudden Infant Death Syndrome? Pediatrics 2009 123: e406-e410
Ball, H. (2009), Airway covering during bed-sharing. Child: Care, Health and Development, 35: 728–737
Ball, Helen L. (2009) 'Bed-sharing and co-sleeping : research overview.', NCT new digest., 48 . pp. 22-27.
Gettler LT, McKenna JJ: Never Sleep with Baby? Or Keep Me Close But Keep Me Safe: Eliminating Inappropriate “Safe Infant Sleep” Rhetoric in the United States. Current Pediatric Reviews, 2010, 6(1):71-77(7)

Anders

Foto: Vandaag jarig: Michael Welch, een jonge acteur met al een flinke lijst van films en series waarin hij speelde, en bovenaan die lijst staan maar liefst acht films die pre-, peri- of post-productie zijn, maar nog niet uitgebracht. Een bezig baasje dat eerder figureerde als illustratie in de Flits! Geboeid, 28-11-202. Op deze foto als Hansel met Molly C. Quinn als Gretel in  Hansel & Gretel Get Baked (2013)

De stukjes die vandaag in de herhaling gaan, gaan over verschuivende opvattingen in de peri- en postnatale zorg. Door dingen die vanzelfsprekend en zelfs wetenschappelijk bewezen leken te zijn vanaf een andere kant te benaderen, blijken sommige aannames niet te kloppen en kunnen uitslagen sterk verbeterd worden. Over lipriempjes, cariës, suikerwater en kwetsbare ienieminimensjes. En indirect over het belang van de juiste onderzoeksvraag bij wetenschappelijke studies.

Cariës bij jonge kinderen bij borst- en flesvoeding
''Zuigfles cariës'', de naam zegt het al wordt veroorzaakt door flesvoeding en dan met name flesjes die meegaan naar bed. Dit soort tandbederf zie je bij jonge kinderen aan de voortanden, meestal van de bovenkaak. Vaak wordt ook gedacht dat borstvoeding in de nacht en voortgezette borstvoeding na de eerst 6-12 maanden ook dit soort cariës kan veroorzaken. Dat klopt niet. Moedermelk bevat weliswaar veel suiker, maar ook beschermende stoffen. Onderzoek van Kotlow wees echter uit dat kinderen die een te krap of te dik bovenlipriempje (maxillair frenulum) hebben ook bij borstvoeding een verhoogd risico hebben voor het ontwikkelen van cariës in de boven-voortanden. Zij kunnen namelijk minder goed melkresten tussen de lip en de kaak verwijderen. Zij beveelt daarom aan dit lipriempje zo snel mogelijk te clippen. Hierdoor valt het cariës risico weg en zal het kind gelijk een betere borstdrinktechniek krijgen.
5 september 2010

en

Suikerwater toch niet zo'n goede pijnstilling voor baby's
Voor pijnlijk procedures krijgen pasgeborenen en prematuurtjes vaak suikerwater als pijnstilling. Suikerwater leek namelijk een bewezen pijnstillend effect te hebben op basis van onderzoeken die keken naar uiterlijke kenmerken en gedrag bij het bepalen van het pijnniveau tijdens medische ingrepen zoals bloedafname. In een dubbel-blind gerandomiseerd onderzoek door Slater et al in Londen onder 59 pasgeborenen werd daarentegen niet gekeken naar uiterlijke kenmerken, maar hersenfunctie. De uitslag was verrassend: ondanks de minder pijnlijke gezichtsuitdrukking van de kinderen die suikerwater in plaats van gewoon kraanwater kregen, was aan de hersenactiviteit duidelijk af te lezen dat er geen verschillen waren in het ervaren van pijn in beide groepen. De onderzoekers concluderen dan ook dat men er niet meer zo maar van mag uitgaan dat suikerwater een afdoende pijnstilling is bij kleine medisch ingrepen bij pasgeborenen.
2 september 2010

en

Kleine pasgeborenen doen het beter op moeder dan in de couveuse
Nils Bergman, de grote Kangaroo Mother Care pionier, onderzocht het verschil tussen eerste zorgverlening na de geboorte van kleine pasgeborenen (1200-2000gram)  bloot op bloot op het lichaam van de moeder of in de couveuse.  Kinderen bij de moeder waren, waren stabieler en hadden betere vitale functies dan kinderen die dezelfde zorg kregen in een couveuse. De onstabiliteit van hartfunctie en ademhaling die in de eerte 6 uur na de geboorte wordt gezien bij kinderen in de couveuse vertoont zeer sterke overeenkomsten met het ''protest-despair''-gedrag van zoogdierjongen die direct na de geboorte van hun moeder worden gescheiden. Bergmans conclusie luidt dan ook: pasgeborenen moeten niet worden gescheiden van hun moeder.
3 september 2010

en

Kangaroo Mother Care: goed voor moeder en kind
Kangaroo Mother Care (KMC, ''kangoeroe-en'') wordt gekenmerkt door de positie van het kind: rechtop tegen het lichaam van de moeder, tussen haar borsten met volledig huidcontact tussen moeder en kind 24/7. Kinderen die te vroeg en te licht worden geboren moeten worden gezien als ''buitenbaarmoederlijke foetussen''  die huidcontact nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat deze vorm van zorg (in combinatie met exclusief borstvoeding) voor deze kwetsbare kinderen leidt tot fysiologische stabiliteit en vermindering van pijn, bevordering van de hechting en responsief ouderlijk gedrag en minder voorkomen van postpartum depressie bij moeders die KMC toepassen. Bergman et al concluderen dan ook dat KMC zo snel mogelijk na de geboorte moet worden toegepast en zo consequent mogelijk doorgevoerd en dat het scheiden van moeder en kind tot het minimum zou moeten worden beperkt.
KMC is ook voor gezonde en op tijd geboren kinderen een goede manier om aan het leven buiten de moeder te wennen en zorgt in combinatie met onbeperkt borstvoeding zonder bijvoeding voor minder afvallen in de eerste dagen, een betere groei en minder voedingsproblemen.
4 september 2010

Kotlow LA: The influence of the maxillary frenum on the development and pattern of dental caries on anterior teeth in breastfeeding infants: prevention, diagnosis, and treatment. J Hum Lact. 2010 Aug;26(3):304-8. Epub 2010 Mar 22.
Slater R, Cornelissen L, Fabrizi L, Patten D, Yoxen J, Worley A, Boyd S, Judith Meek J, Fitzgerald M: Oral sucrose as an analgesic drug for procedural pain in newborn infants: a randomised controlled trial. The Lancet, Early Online Publication, 1 September 2010. doi:10.1016/S0140-6736(10)61303-7
Bergman NJ, Linley LL, Fawcus SR. Randomized controlled trial of maternal-infant skin-to-skin contact from birth versus conventional incubator for physiological stabilization in 1200g to 2199g newborns. Acta Paediatr 2004; 93: 779-785. Stockholm. ISSN 0803-5253
Meer informatie over KMC<http://kangaroomothercare.com/> (Kangaroo Mother Care)
KMC filmpjes<http://www.preciousimagecreations.com/Scripts/video.asp>
Nyqvist KH, Anderson GC, Bergman N, Cattaneo A, Charpak N, Davanzo R, Ewald U, Ibe O, Ludington-Hoe S, Mendoza S, Pallás-Allonso C, Ruiz Peláez JG, Sizun J, Widström AM: Towards universal Kangaroo Mother Care: recommendations and report from the First European conference and Seventh International Workshop on Kangaroo Mother Care. Acta Paediatr. 2010 Jun;99(6):820-6. Epub 2010 Mar 6.

Buidel

Foto: Jerry O'Connell als Charlie Carbone, Anthony Anderson als Louis Booker en een kangoeroe met zeer a-typisch gedrag in  Kangaroo Jack (2003)
Was het dan alleen maar kommer en kwel wat er uit mijn oproep te voorschijn kwam? Nee, er kwamen ook heel positieve ervaringen. Een respondent zei dat ze geen voorbeelden van slechte adviezen kon geven, want dat ze daar nooit naar luistert; ze gaat liever zelf op zoek bij borstvoeding.com of bij Kellymom. Een ander zei: ‘’Na 4 kinderen weet ik dat je eigen gevoel het belangrijkste is! En je dat moet volgen; en dat het fijn is als er mensen zijn in je omgeving die alle goed bedoelde adviezen thuis laten! En je laten genieten van het mooiste wat er is!’’ Beiden zijn het erover eens dat je slechte adviezen moet negeren of buiten laten en dat je op jezelf moet vertrouwen. Dat is mooi, want moeders weten eigenlijk best hoe het moet en hun kindjes weten dat ook. Je moet het wel toelaten. De andere positieve opmerkingen gaan hier ook over:

''Huid op huid contact en veel knuffelen (bij pasgeboren baby met aanleg problemen). 'In het begin moet je gewoon even doorzetten. Het wordt makkelijker'- dit schepte reële verwachtingen. Bezoek info avond van VBN. Doe wat je gevoel zegt. Gewoon voeden op verzoek en samen slapen. Luister naar jezelf en kijk naar je kind.''

Zelfvertrouwen, vertrouwen in je kind en dicht bij elkaar zijn, zijn eigenlijk de kernadviezen die die vrouwen kregen en die ze zichzelf geven. Dat is ook wat een moeder deed met haar, door de dokter doodverklaarde, te vroeg geboren kindje*. Ze nam hem bij zich, knuffelde hem, terwijl zijn papa vertelde wie zij waren en wat hun pannen als gezin waren. Na twee uur begon hij weer te ademen en te bewegen. Wat de dokters niet lukte met al hun state-of-the-art techniek, apparaten en machines deden moeder en vader met aanraking, nabijheid en liefde. Natuurlijk, dit is een uitzonderlijk verhaal, maar het illustreert wel de kracht van aanraking, nabijheid en menselijk contact. Er circuleert over het wereldwijde web ook al lange tijd een verhaal over een te vroeg geboren tweeling, waarvan de ene het heel slecht deed en nauwelijks reageerde op de inspanningen van de artsen en verpleegkundigen. Tot beide kindjes  bij elkaar in een wieg werden gelegd en het sterkere kindje zijn armpje over de ander legde. Het zwakke kindje reageerde daar wel op en zijn vitale functies verbeterden snel.

Behalve deze mooie, maar tranentrekkende en moeilijk te verifiëren verhalen op het internet zijn er ook heel erg degelijke studies gedaan naar de invloed van scheiding van moeder en kind versus nabijheid en huidcontact. Zowel over het delen van de slaapplaats als over intensief huidcontact (Kangoeroe Moeder Zorg, KMZ, of Kangaroo Mother Care, KMC) stapelen de onderzoeken zich op**. Veel van het KMC onderzoek is specifiek gericht op te vroeg geboren kindjes, maar de meeste uitkomsten zijn zeker ook van toepassing op gezonde op tijd geboren kinderen. Kindjes die in de couveuse worden verzorgd in plaats van in hun natuurlijke habitat, het lichaam van hun moeder, hebben minder goede vitale functies (hartslag, ademhaling, bloeddruk, zuurstofsaturatie en temperatuur)***. Ze hebben minder stress hormonen en ze doen het over de hele lijn beter. In een aantal onderzoeken waren de kinderen hun eigen controle groep: hun waarden voor bloed, hart, ademhaling en temperatuur werden gemeten wanneer ze in huidcontact met de moeder (sommige onderzoeken ook met de vader) waren en wanneer ze in een bedje, verwarmd bedje of couveuse waren. Er waren dus geen bijkomende factoren die de verschillen konden verklaren. De uitkomsten waren onveranderlijk gunstiger voor de kinderen in huidcontact.

Baby’s horen tegen hun moeder aan (of hun andere ouder, maar die mist vaak de ingebouwde voedingsapparatuur), dat is de simpele waarheid en moeders weten dat (soms diep begraven onder allerlei culturele schijnwaarheden) en baby’s weten dat. Daarom noteerden de respondenten dit als de beste adviezen die ze kregen. Ze vertrouwden in zichzelf en hun kind en herkenden de waarheid die hen in het gezicht staarde.

*) Het kindje werd als een van een tweeling voor de 30ste zwangerschap geboren. de andere van de twee deed het goed, maar dit kindje niet.

**) Eurolac Boekenplank: (even omlaag scrollen) de boeken ‘’Slapen met je baby’’ en Koester je kleintje’’ over nabijheid, contact, aanraking en liefde als belangrijkste instrumenten voor de verzorging en opvoeding van je kinderen. (Te koop onder het tabblad *boekenplank* in de Eurolac WebWinkel
***) KMC in het Universiteitsziekenhuis in Uppsala, Zweden.

Eurolac Flits! met label of zoekterm Kangoeroe Moeder Zorg, KMC, buidelen, moeder en kind nabijheid, scheiding-van-moeder-en-kind. Deze links leiden elk naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Met dank aan @BorstgevoedNL, @bvBennebroek, @ElsJF, @KaboutertuinNL, @Marjolief, @melpronk, @NancyPloeger, @nelsy_salden, @POHMiranda voor hun bijdragen via Twitter en Angelina van Es, Anita Paardekooper, Anja Mones, Barbara de Lugt, Cynthia Groenveld Breebaart, Efrat Altman, Inge Höpe, Irina Reulink-Bosman, Myrte van Lonkhuijsen , Nadine Paasschens-Barroso, Nish Barnard, Simone Compier, Stephanie Van Schaik, Susanne Boekhorst via Facebook

Ten derde

Foto: Jenna Mattison als Maggie Malone en Betty White als Lettie  in The Third Wish.
We hebben de baby eten gegeven en de melkproductie veilig gesteld, nu is het de beurt aan het veilig stellen van de borstvoeding. Dat lijkt misschien een vreemde volgorde voor iemand die altijd zo op het belang van borstvoeding hamert en borstvoeding belangrijker vindt dan de melk. En toch is dat de volgorde van belangrijkheid. Maar dat wil niet zeggen dat die drie dingen ook perse in een chronologische volgorde na elkaar moeten worden uitgevoerd. Met name ‘ten tweede’ en ‘ten derde’ kunnen naast elkaar voorgang vinden. In feite zijn er een aantal maatregelen die zowel 2 als 3 bevorderen. En er zijn omstandigheden waar het tweede wel kan en het derde niet of omgekeerd.
Borstvoeding is een proces waarbij moeder en kind samenwerken aan een relatie, inwerken op elkaars hormonale systemen en hersenverbindingen en waarbij de baby de moeder (of liever gezegd haar borsten) stimuleert tot het maken en loslaten van melk die hij vervolgens opdrinkt. Borstvoeding is oneindig veel meer dan een handige manier om goede voeding in de baby te krijgen. Borstvoeding geven is oneindig veel meer dan eten geven, het is liefde geven en ontvangen, het is opvoeding, het is karaktervorming, bescherming, verpleging en relatie-coaching. Borstvoeding nemen is naast eten vooral ook jezelf beschermen, ontwikkelen en investeren in je toekomst.
De borstvoeding veilig stellen begint voor elk moeder-kind-paar met het volgen van de biologische basisregels voor het species-specifiek voeden en verzorgen van de baby. Om dr. Nils Bergmann nog maar eens te citeren: ‘’ZERO SEPARATION!’’ Geen scheiding van moeder en kind. Scheiding van moeder en kind is zowat de meest gemaakte en een van de ernstigste medische missers die je je denken kunt. Een kind dat werd gescheiden van zijn moeder is in een acute en ernstige staat van stress, verbruikt onnodige energie, zijn hersenen ondergaan aanvallen van cortisol en adrenaline en processen van leren, gevoed worden, voedsel opnemen, groeien en ontwikkelen worden stopgezet of op de laagste stand aan de gang gehouden. Ook het lichaam van de moeder reageert slecht op scheiding van het zojuist geboren kind en reageert met stress- en rouw symptomen op die scheiding. Dit is niet erg gunstig voor het op gang komen van de melkproductie. Ja u leest het goed, dit schreef ik eerder al over het veilig stellen van de melkproductie. Het geldt voor beide en kan niet te vaak gezegd worden.
Soms is het niet mogelijk een kind aan de borst te voeden. In dat geval moet er een melkproductie veilig gesteld worden bij de moeder of een van een andere moeder. Maar als er geen eigen melkproductie is kan er wel degelijk aan de borst gevoed worden. Als er een borst is met genoeg weefsel om een kind houvast te geven kan er aan de borst gevoed worden en gelden alle andere factoren behalve voeding nog volop. De melk wordt dan via een hulpsysteem aangevoerd terwijl de baby aan de borst drinkt.

Ten eerste

Foto: Tony Christian (L), de dubbel van Rupert Grint (R) in de Harry Potter films: ook rood haar en een big smile, maar toch net niet de echte, vooral neit als je naar de samenstelling (DNA) kijkt.
Wie een officiële DVD afspeelt moet eerst door zo’n verplicht clipje heen over downloaden en diefstal en vervolgens door een paar reclames voor andere officiële DVD’s. Wie een onofficiële film afspeelt, zo’n illegaal gedownloade, heeft niet dat irritante waarschuwingsfilmpje en ook niet die aankondigingen voor ander films, maar wel vaak slechtere beeldkwaliteit of voor het beeld langslopende bioscoop bezoekers. Die reclames zijn irritant, want ze gaan over films die je al in de bioscoop zag en toch al wilde hebben of over films die je helemaal niet wilt zien. Maar zo’n DVD met waarschuwingen en reclames geeft je dan wel weer een braaf gevoel, want je hebt er netjes voor betaald, zodat de filmmakers en de acteurs nog meer kunnen toevoegen aan de miljoenen die ze toch al verdienden. Maar ondanks de slechte kwaliteit voel je je met zo’n half-illegaal filmpje van het internet toch ook best wel goed, want je ziet die film toch maar mooi zonder andermans toch al goed gevulde portefeuille te spekken met jouw zuurverdiende en niet erg rekbare centen. Daar neem je nu en dan het slechte beeld en onregelmatige geluid voor op de koop toe.
Terwijl ik dit schrijf kijk ik met een half oog naar een film. Een officiële nog maar liefst. Sommige films zie ik zo graag, dat ik er het geld voor over heb. Ik draai ze dan ook grijs (als dat kon met een DVD). Deze heb ik ook al ‘tig keer gezien, dus ik kan het me permitteren om hem in een hoekje van mijn beeld te laten draaien, ondertussen te schrijven en bij de mooiste scenes even goed te kijken. Oeps, voorbij. Even terugspoelen dan en nog eens. Jááá, daar, hè, mooi stukje. En ander stukjes kunnen even doorgespoeld worden, die stukjes waar je, van plaatsvervangende gene, met kromme tenen naar kijkt. Geen kwestie van roekeloos sensatie-zoeken, zoals zou lijken uit het onderzoek dat ik gisteren in mijn PS* aanhaalde, maar eigenlijk geen tijd en toch graag die film nog eens willen zien. Kwestie van prioriteiten stellen. Ik zou toch niet mijn trouwe lezers het genot van een nieuw verhaaltje willen misgunnen omdat ik zo nodig voor de tigste keer dezelfde film wil kijken. En ik leer er eindelijk ook nog blind typen door, dat is me in de voorgaande decennia nooit gelukt.
Ten eerste is mijn werk belangrijk, ten tweede mijn pleziertjes. Bij borstvoeding ondersteuning zijn er ook zo van die regeltjes van ten eerste, ten tweede en ten derde. Daar zullen we het nu en de komende dagen over hebben. Vandaag de eerste regel: Ten eerste: geef de baby eten. Baby’s moeten eten, dat is letterlijk van levensbelang. Nooit in zijn  hele leven zal hij nog zo hard groeien, zo’n ontwikkeling doormaken als in zijn eerste levensweken en –maanden. Dat kost een ongelooflijke hoeveelheid energie en voedingsstoffen. De baby wordt geboren met een reserve om enkele dagen te overleven, maar overleven is niet genoeg. Het kind moet niet alleen overleven, maar groeien, zich ontwikkelen en gedijen. Daarvoor is eten nodig, vrij veel eten en in een min of meer constante stroom.
Het liefst komt al dat eten rechtstreeks van zijn moeder, als dat niet kan is het afgekolfde melk van zijn moeder. Als die opties niet beschikbaar of onvoldoende zijn, is het ''ten eerste''-alternatief de melk van een andere moeder. Met name voor een kind van wie de gezondheid toch al gevaar loopt, is mensenmelk van essentieel belang. Het geeft de minste risico’s voor belasting van zijn toch al op scherp staande systeem. Het geeft hem goed opneembare voeding in de juiste verhoudingen en met de minste risico’s op bijkomende ziekte, nu direct, op korte termijn of op langere termijn. De uitkomsten van kinderen die menselijke melk krijgen zijn statistisch gezien beter dan die van kinderen die geen menselijke melk krijgen, maar op dierlijke of plantaardige melk gebaseerde substituten. Zo’n substituut is net als een dubbel of een stuntman in een film. Van een afstandje lijkt hij best op het origineel en hij voldoet ook zeker voor het aspect van de rol waarvoor hij wordt ingezet, maar hij draagt de film niet. Niet-menselijke melk voldoet op een bepaald moment aan de nutritionele eisen van het kind, niet helemaal, maar voldoende om hem aan de gang te houden, te groeien en zich te ontwikkelen. Maar het zal hem minder waarschijnlijk tot zijn volle potentieel kunnen brengen.
Het is over het algemeen niet nodig een kind dat ander eten nodig heeft van zijn moeder te scheiden. Het is, voor de volledigheid, vrijwel nooit nodig een pasgeboren kind van zijn moeder te scheiden. De meeste redenen waarom een kind in de couveuse wordt gelegd (de belangrijkste reden voor scheiding van een moeder en haar pasgeboren kind) zijn niet wetenschappelijk onderbouwd. Een ziek kind, een zwak kind, een te klein of te zwaar kind is over het algemeen beter af in direct huidcontact met zijn moeder (of met zijn vader als moeder niet beschikbaar is) dan in een couveuse. Allerlei onderzoeken geven aan dat een kind tijdens structurele kangoeroemoederzorg betere vitale functies heeft dan hetzelfde kind in de couveuse. Technisch is het heel goed mogelijk alle bewakings- en behandelingsapparatuur in te zetten terwijl de baby bij zijn moeder is. Het mooie van dat directe en doorgaande huidcontact is dat het ‘’geef de baby eten’’ veel effectiever is. Een baby die in nauw lichaamscontact is met een ander mens is, heeft namelijk nauwelijks energieverlies (geen temperatuur om goed te houden, geen stress, een interactieve metronoom om zijn hartslag op gang te houden en een voortdurende prikkel om te blijven ademen) en heeft dus minder eten nodig of hij komt met dezelfde hoeveelheid verder.

Foto: multitasking aan de computer
 *) Sanbonmatsu DM, Strayer DL, Medeiros-Ward N, Watson JM (2013) Who Multi-Tasks and Why? Multi-Tasking Ability, Perceived Multi-Tasking Ability, Impulsivity, and Sensation Seeking.

PS: Deze drie regels besprak ik eerder in deel drie van de miniserie Een, twee, drie

Beeld

Foto: Sandra Bullock als Gracie Hart en Regina King als Sam Fuller, politievrouwen die zich met matig succes proberen aan te passen aan het beeld van een Las Vegas revue ster in Miss Congeniality 2: Armed and Fabulous
De een doet aan beeldvorming, de ander neemt beelden waar. Mensen hebben bij diverse zaken een beeld, een voorstelling van hoe dat iets is, of hoort te zijn. Zo is er het beeld dat een diploma iets is dat beroepsbekwaamheid bepaalt. Een gediplomeerd beroepsbeoefenaar wordt geacht op zijn of haar vakgebied van alle markten thuis te zijn, alwetend en alles-kunnend in zijn of haar vakgebied. Dat is een utopisch beeld, om heel eerlijk te zijn. We weten ook allemaal dat we pas goed leren autorijden wanneer we het autorijdersdiploma eenmaal op zak hebben. Een diploma betekent dat je braaf je lessen geleerd hebt. Of het toont aan dat je toevallig erg goed bent in een bepaalde manier van examen afleggen. Sommige mensen met een diploma zijn erg goed in het vak waarvoor ze het diploma haalden, sommigen zijn er niet goed in, ook al konden ze alle gevraagde feiten reproduceren. Het grootste probleem met diploma’s en braaf lerende kandidaten is, dat het erop lijkt dat een diploma vooral aangeeft dat het oorspronkelijke, zelfstandige en logische denkvermogen met succes de kop is ingedrukt. Maar dat is een akelig beeld.
Het beeld is dus dat een diploma (of bul of getuigschrift of certificaat) aantoont dat iemand een bekwaam beroepsbeoefenaar is. Ik stel dat sommige mensen ondanks een diploma een goed beroepsbeoefenaar zijn. Dat zijn vaak mensen die niet met vliegende vaandels, maar eerder met de hakken over de sloot zijn geslaagd. De mensen die de vervelende kritische vragen stelden tijdens de opleiding en zich niet strikt aan de opdrachten hielden. Die bij de multiple choice vragen nooit dat ene precies goede antwoord zien staan of vinden dat ze te weinig informatie hebben om een enigszins juist antwoord te geven. De mensen die altijd met een ‘’ja, maar als’’ een nieuwe discussie begonnen die de soepele loop van de cursus omver gooide. U krijgt het beeld.
Ik zal u eens iets verklappen: ik ben die vervelende student die de les in de war schopt. De leerling die bij HAVO2 biologie de klas werd uitgestuurd vanwege de vraag: ‘’Meneer, wat is de hik eigenlijk precies?” tijdens de goed voorbereide les over de ademhaling. Ik was die examenkandidaat die bij het mondeling psychologie van de kleuterleidstersopleiding glashard tegen de examinator zei: “U gelooft toch niet dat ik rijtjes uit mijn hoofd heb zitten leren!” in antwoord op de vraag naar een opsomming van vier belangrijke psychologische begrippen, en vervolgde met een ‘’maar het gaat over dit en over dat en dat verhoudt zich zus en zo tot dat en dat.’’ Ik slaagde, dat wel, want ik ‘’gaf blijk van goed inzicht in en begrip van de materie’’, maar dat werd niet geheel van harte toegegeven. Ik verwacht eigenlijk een dergelijk beeld van mijn studenten.
Van mijn student-lactatiekundigen verwacht ik eigenzinnigheid, zelfstandig denkvermogen en een kritische houding ten aanzien van de algemeen geldende beelden van medisch en verpleegkundige beroepsuitoefenaren, inclusief henzelf en ondergetekende.  Niet zozeer het beeld van die mensen, maar het beeld dat veel van die mensen hebben over hun beroep en de uitoefening daarvan. Want, hoewel het begrip Evidence Based als een beest rondwaart binnen deze takken van sport, excuseer, deze disciplines -ik werd even afgeleid door berichtgeving over een zekere heer Armstrong-, zijn veel van de dagelijks gebruikte routines, beleidsstukken en protocollen op van alles gebaseerd, behalve wetenschappelijk bewijs. Vervolgens wijzen werkers in deze sector nieuwe routines, beleidsstukken of protocollen af wanneer ze niet op stapels zeer recent wetenschappelijk bewijs zijn gebaseerd. Er heerst een sterk beeld dat logisch nadenken en beredeneren vanuit basale theoretische kennis onmogelijk legitiem kan zijn.
Als voorbeeld de couveuse. Wist u, lieve lezer, dat er nooit ook maar enig schrapje onderzoek is gepleegd naar het nut, de noodzaak en de veiligheid van de couveuse is gepleegd? Niets, noppes, nada. Toch wordt de couveuse alom gezien als de hoogste vorm van wetenschappelijke zorg voor zieke, te vroeg geboren of te kleine zuigelingen. Het beeld dat zorgverleners hebben van de couveuse is welhaast gelijk aan dat van een altaar voor religieuze mensen. Nu is er een andere manier van zorg voor deze uiterst kwetsbare zuigelingen, waar wel onderzoek naar is gedaan en waarvan voor de betreffende zuigelingen de uitkomsten over het algemeen veel gunstiger zijn dan die van in de couveuse verzorgde kinderen. Het heet Kangoeroemoederzorg, wordt in een aantal zeer vooraanstaande universiteitsziekenhuizen al toegepast, met succes, maar wordt in de overgrote meerderheid van de ziekenhuizen gezien als een risicovolle, experimentele interventie op de bestaande ononderzochte vorm van zorg, die maar mondjesmaat kan worden toegepast. Ik krijg de schokkend tegengestelde beelden van de kinderen in beide zorgvormen maar niet uit mijn hoofd.
Ik weet het. Het beeld dat velen van mij hebben is dat van een rebel, een anarchist, een tegenspreker, een opstoker. En weet u, ik vind dat eigenlijk wel oké. Het betekent dat ik zaag aan de poten van ''veilig doen wat iedereen zegt'' regeltjes. Dat ik aan wil zetten tot zelfstandig nadenken, logisch nadenken, tot verlaten van dogma’s en regeltjes-om-de-regeltjes. Dat ik, o-lieve-help-hoe-durft-ze, aanzet tot het zoeken van de waarheid achter de wetenschap, misschien wel tot het zoeken van de waarheid tegenover de wetenschap. Ik vind dat eigenlijk wel een aardig beeld.

Eurolac Flits! met label Kangoeroe Moeder Zorg, KMC, EBP, EBM, RCT. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Geel

Foto: William Hurt als Brett Hanson en Maria Bello als May bij de zonnig-gele herkenningsvlaggetjes in The Yellow Handkerchief
Geel is een kleur van tegenstellingen, het staat voor zon en levenskracht. In Azië symboliseert het goddelijkheid, maar in de Westerse Middeleeuwen stond geel voor haat. In de natuur is geel zowel een aantrekkende als een afstotende kleur. In de film van de illustratie worden de gele vlaggetjes gebruikt als al van verre zichtbaar herkenningsteken. Om dezelfde reden zijn veel bloemen geel, wat goed is voor de bevruchting door bijen die bij voorkeur op geel afgaan. In combinatie met zwart is het juist een kleur die waarschuwt voor gevaar, zoals de zwart-gele streeppatronen van bijen en wespen. In de symboliek van bloemen staat de paardenbloem, de meest intens gele van alle gele bloemen voor zowel gematigd als extravagant. Geel is goud, maar ook zwavel, prachtig van kleur, maar stinkend als de hel (de geur van rotte eieren). Veel mensen omringen zich graag door de aanstekelijke vrolijkheid van geel, maar een gele verkleuring van de huid en het oogwit is een waarschuwing van een ongezonde toestand.
Een gele baby is iets wat we liever niet zien. Toch komt geelzucht vrij vaak voor en een lichte verhoging van de bilirubine is waarschijnlijk nodig als antioxydant (Sedlack&Snyder, 2004). Dat het ergens goed voor is, is ook ergens wel logisch: als vrijwel alle baby’s op zijn minst een heel klein beetje geel worden, is waarschijnlijk niet alleen normaal, maar zelfs nuttig. Ook als we nog niet weten waarom dat zo is. Zo weten we tegenwoordig dat amandelen en blinde darmen geen lastige uitsteeksels zijn die daar door de natuur zijn neergeplant om ons te plagen en die je er maar beter zo snel mogelijk uit kunt halen. Nee, het zijn allebei organen met een functie in de afweer. Het feit dat ze soms ontsteken of geïnfecteerd raken en dan problemen geven, wil niet zegen dat ze de oorzaak van problemen zijn, net zo min als elke geelzucht bij pasgeborenen de oorzaak van problemen is. Wat niet wegneemt dat een baby die zonnig geel wordt toch wel een verhoogd risico op meer problemen heeft. Te langdurig te hoge bilirubine waarden kunnen leiden tot kernicterus en dat kan leiden tot hersenbeschadiging.
Daarom willen we pasgeborenen toch wel op kleur controleren en de gelen apart nemen om ze te behandelen*. Kinderen met een te hoog bilirubinegehalte in het bloed worden meestal behandeld met blauw licht. Dat licht zet het bilirubine om in een vorm die beter in water oplosbaar is en zo het lichaam kan verlaten. Als dat onvoldoende werkt is een wisseltransfusie nodig, waarbij de volledige bloedvoorraad van de baby wordt vervangen door donorbloed. Dat is een ingrijpende maatregel die liever wordt voorkomen. Samra et al (2012) onderzochten of de blauw licht behandeling effectiever kon worden gemaakt. Ze ontdekten dat fototherapie in combinatie met Kangoeroemoederzorg ervoor zorgt dat de geelzucht sneller verdwijnt dan met alleen de blauw licht behandeling. Dat is mooi, want de lichttherapie heeft wel bijwerkingen en het zorgt in de klassieke vorm voor intensieve scheiding van moeder en kind en secundaire borstvoeding problemen.
Maar wat nu als we ons eens zouden richten op het voorkomen van de noodzaak om lichttherapie toe te passen. Voorkomen in plaats van genezen is toch meestal de preferente optie. Want, hoewel een beetje geel en dus een beetje vrij bilirubine in de bloedbaan gunstig is, vormt een grote hoeveelheid ervan een grote belasting voor een zich nog ontwikkelend systeem. Om te voorkomen dat iets ontstaat, moet je weten hoe het ontstaat. Welnu, de ongeboren baby heeft meer rode bloedcellen dan hij na zijn geboorte nodig heeft. Die worden dus na de geboorte direct afgebroken en verwijderd. Bij de afbraak van de rode bloedcellen komt bilirubine vrij. Bilirubine is slecht wateroplosbaar en wordt voor het grootste deel via de bloed-lever-darm route afgevoerd. De bij het afbreken van overtollige foetale rode bloedcellen vrijgekomen bilirubine sluit aan bij het meconium dat in de endeldarm wacht om geloosd te worden. Maar bilirubine is als een ongeduldige klant bij de bushalte en als het te lang duurt zoekt hij een andere weg. Het verdwijnt weer uit de darm en in de bloedbaan. Daar verspreidt het zich, in afwachting van hernieuwde behandeling in de lever, door het lichaam en verkleurt en passant de huid en het oogwit geel.
Het is dus zaak het meconium zo snel mogelijk geloosd te krijgen, voor het bilirubine ongeduldig wordt en de benen neemt. Om de darm aan het werken te krijgen is voedsel nodig, liefst voedsel dat de darmwerking extra prikkelt. Colostrum is van dat soort voedsel. Om de darm zo snel mogelijk en effectief mogelijk aan het werk te zetten is dus een snelle en doorgaande toevoer van colostrum nodig. Een extra reden om de eerste voeding niet uit te stellen, niet te vervangen door iets anders en vooral zeer frequent te herhalen. Kangoeroemoederzorg is een handig hulpmiddel bij het vaak voeden. Mogelijk is dat ook wel de achterliggende reden voor het positieve effect ervan op de geelzucht behandeling. En zo arriveer ik dan weer eens bij mijn favoriete onderwerp: moeder en kind blijvend en dicht bij elkaar en vaak een beetje eten. Op dat ene patroon is de opbouw van het afweersysteem van de baby gebaseerd, het zorgt voor voldoende voedsel voor groei en ontwikkeling, voorkomt energieverlies en te lage suikerwaarden, het voorkomt geelzucht en het bouwt aan de band tussen moeder en kind en legt daarmee de basis voor alle relaties die het kind in de rest van zijn leven zal aangaan en onderhouden. Een zonnig beeld.
Eurolac Flits! met label geelzucht, Kangoeroe Moeder Zorg. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
*) The Academy of Breastfeeding Medicine Protocol Committee: ABM Clinical Protocol #22: Guidelines for Management of Jaundice in the Breastfeeding Infant Equal to or Greater Than 35 Weeks’ Gestation. BREASTFEEDING MEDICINE, 5(2), 2010Samra NM, El Taweel A, Cadwell K: The effect of kangaroo mother care on the duration of phototherapy of infants re-admitted for neonatal jaundice. J Matern Fetal Neonatal Med. 2012 Aug;25(8):1354-7. doi: 10.3109/14767058.2011.634459. Epub
Sedlak TW, Snyder SH: Bilirubin Benefits: Cellular Protection by a Biliverdin Reductase Antioxidant Cycle. Pediatrics 2004; 113:6 1776-1782

Separatie

Foto: Lenora Crichlow (R) als Annie, Russell Tovey als George en Aidan Turner (L) als Mitchell die als respectievelijk geest, weerwolf en vampier in Being Human (GB) door het imiteren van menselijk gedrag proberen menselijk te blijven.
In de psychiatrie en in penitentiaire inrichtingen wordt separatie toegepast als ordemaatregel. Patiënten die een gevaar voor zichzelf of de andere bewoners vormen en gedetineerden die zich misdragen hebben worden gesepareerd. De separeer in de psychiatrie, mogelijk  gecapitonneerd om te voorkomen dat de patiënt zich verwondt, is een kale ruimte waarin de geïsoleerde persoon alleen gelaten wordt, gescheiden van elk menselijk contact. Alleen het brengen van voedsel en medicijnen, lichamelijke verzorging en het verwijderen van afval biedt enig menselijk contact. Gedetineerden die worden geïsoleerd zitten alleen in een cel en hebben ook alleen contact met een bewaker die hun voedsel brengt en de restanten opruimt en die hen begeleidt naar de binnenplaats voor het kwartiertje luchten als er geen andere gevangenen zijn. Separeren is dus een laatste maatregel voor agressieve patiënten en een extra straf voor gevangenen.
Totale afzondering van menselijk contact wordt dus bij volwassenen gebruikt als laatste redmiddel of als extra zware straf. Bij jonge kinderen, baby’s is het meer dan een straf. Een menselijke baby heeft menselijk contact, puur fysiek contact, net zo hard nodig als zuurstof. En net zo constant. Een gebrekkige toevoer van zuurstof geeft direct en duidelijk waarneembaar resultaat, gebrek aan fysieke nabijheid niet. Maar het effect is net  zo snel en kan een leven lang aanwezig blijven. In extreme vormen kan gebrek aan lichamelijk contact leiden tot ernstige deformatie van de hersenen en zelfs tot de dood. De gruwelijke rapporten van de beruchte Roemeense kinderhuizen in een nog niet zo heel ver verleden waren daarvan het bewijs*. Minder extreme vormen geven minder extreme effecten, maar zijn nog altijd ernstig.
In zijn lezingen tijdens het SBO Congres Borstvoeding Bruist sprak dr. Nils Bergman zich er in zijn drie presentaties duidelijk over uit: ‘’Zero Separation’’. Hoe jonger het kind bij de geboorte, hoe strikter deze opdracht. Met name te vroeg en veel te vroeg geboren kinderen zouden nooit zonder direct lichamelijk contact mogen zijn. (‘’Er is geen enkele wetenschappelijke onderbouwing voor het gebruik van couveuses.’’) Het lichaam van de moeder (eventueel de vader) is de natuurlijke habitat (leefomgeving) van een pasgeboren mensenkind. Dat is waar hij veilig is en zijn overlevingsmodus uit kan laten staan en zich richten op de voedsel-opname-modus en de hersen-ontwikkeling-modus. Niets heeft voor de heel jonge zuigeling enige betekenis los van het lichaam van zijn moeder. Borstvoeding is een manier waarop dit samenzijn wordt geïntensiveerd en vergemakkelijkt. Tijdens borstvoeding en tijdens lichaamscontact worden hersenen gebouwd.
Natuurlijk heeft het ontwerp van deze noodzakelijkheid van de baby er ook in voorzien dat er iemand willig beschikbaar is om dat samenzijn mogelijk te maken. Intens lichamelijk contact zorgt voor golven van hormonale activiteit bij het kind, maar ook bij de moeder en zorgt ook bij beiden voor verhoogde activiteit in de hersenen. Het geven van borstvoeding, vooral op een dusdanige manier dat er een dicht contact is tussen moeder en kind, maakt dat de moeder graag borstvoeding wil geven en graag dicht bij haar kind wil zijn. Het is de essentie van mens-zijn.
*) In: Het begrijpen van effecten van mishandeling op de vroege ontwikkeling van hersenen. Oorspronkelijk artikel: In Focus © Administration for Children and Families. Oktober 2001 US Department of Health and Human Services. vertaling: Emma van Weringh - augustus 2003 

Kangaroe Moeder Zorg: Kangaroo Mother Care

Buideldier

Afbeelding: Kangoeroe met een jong in de buidel.
Soms zijn er van die onderzoeken waarvan je denkt: ‘’Er had zeker iemand een afstudeer onderwerp nodig’’. Want wat moet je nu met een onderzoek waaruit blijkt dat moeders die borstvoeding heel belangrijk vinden langer borstvoeding geven dan moeders die het alleen maar belangrijk vinden. Dat moeders die een vorig kind langer dan 6 maanden voedden nu ook geneigd zijn langer borstvoeding te geven dan moeders die een vorige keer korter dan een half jaar de borst gaven. Is het niet logisch dat naarmate iemand iets belangrijker vindt ze het langer doorzet, vooral als ze het al een keer eerder ervaren heeft? Een wel relevante uitkomst, hoewel niet echt nieuw, was dat kinderen die eerder dan 33 weken zwangerschap geboren worden waarschijnlijk korter borstvoeding krijgen dan kinderen die weliswaar ook te vroeg, maar na 33 weken worden geboren. Een tekortkoming van dit soort onderzoeken is dat er dingen worden gesignaleerd die wetenschappelijk vast staan, dubbel gecontroleerd en zeer significant en zo, maar dat je eigenlijk nog niks weet. Want waaróm is dat dan zo met die heel vroeg geboren kindjes? Alleen weten dat iets zo is lost het niet op. Is het omdat borstvoeding geven voor moeders die zo vroeg bevallen moeilijker is; omdat borstvoeding nemen voor die kindjes moeilijker is? Worden de cijfers beïnvloed door een hoog aantal kindjes waarbij de reden voor vroeggeboorte ook de reden voor voedingsproblemen zijn? Zijn dit kindjes waarvan de moeders borstvoeding maar belangrijk en niet heel belangrijk vinden of kindjes van moeders met nog maar weinig borstvoeding ervaring? Misschien staan die antwoorden in het volledige artikel (denk ik eigenlijk niet, maar het zou kunnen), maar het lijkt erop dat de auteurs of de uitgever dit soort uitkomsten stil willen houden, want het volledige artikel is alleen voor abonnees in te zien of voor mensen die voor een enkele peepshow een dikke vijftig dollar willen neertellen. Bij gebrek aan toegankelijke opheldering gaat de geïnteresseerde lezer dus maar filosoferen en proberen door redenatie en voorgaande kennis tot antwoorden te komen. De voeding van zeer vroeg geboren kinderen is op zijn zachtst gezegd problematisch. Die 33 weken is een grens die veelal wordt gehanteerd voor het in staat zijn tot gecoördineerd zuigen en drinken. Moeders die te vroeg baren maken een speciale melk voor vroeggeborenen en die is geschikt voor kinderen vanaf deze zwangerschapsleeftijd. Vroeger geboren kinderen hebben andere behoeften waaraan door enkel de onbewerkte elk van hun eigen moeder niet volledig word voldaan. Borstvoeding geven aan een kind dat vroeger dan 33 weken zwangerschap is geboren betekent altijd kolven voor kortere, maar vaak langere tijd. Kolven is niet de meest handige manier om voor het op gang brengen en houden van een goede melkproductie te zorgen. Bij al die puur praktische zaken moet dan zeker niet de emotionele toestand van de moeder worden vergeten: te vroeg gebaard, dus voelt ze zich door haar lichaam zwaar in de steek gelaten. En zal het lichaam dat haar één keer in de steek liet in staat zijn om de volgende taak, de baby voeden, wel naar behoren uit te voeren? Tel daarbij op de zorgen om het kind dat zo vreselijk hard moet werken om er doorheen te komen. Eigenlijk is het een wonder dat het überhaupt nog zoveel moeders lukt om hun veel te vroeg, te klein en vaak ziek geboren kindje nog borstvoeding te geven. Deze moeders (en hun partners) verdienen alle lof en steun die er te vinden is. een belangrijk hulpmiddel om het geven van borstvoeding (of het produceren van voldoende melk om op andere manieren te geven) te bevorderen en het leven van moeder en kind te veraangenamen, het emotionele en mentale verlies door de vroeggeboorte een beetje goed te maken, is Kangoeroe Moeder Zorg (KMZ, KMC). Onderzoeken door onder andere het Universiteitsziekenhuis in Uppsala, Zweden en door dr. Nils Bergman* tonen aan dat KMC niet alleen veilig is vanaf heel jonge leeftijd (extreem prematuren), maar ook positieve effecten heeft op het welzijn van het kind en de uiteindelijke opnameduur. Het zou prachtig zijn wanneer ook in Nederlandse en Vlaamse ziekenhuizen huidcontact tussen ouders en hun zeer vroeggeboren kinderen niet werd beperkt tot incidentele buideluurtjes, maar net als in Uppsala gedurende meer dan de helft van elke 24 uur kon worden toegepast.
*) Dr. Nils Bergman zal als spreker aanwezig zijn op het congres Borstvoeding Bruist in Ede op 25 september 2012. Vroege aanmelders kunnen na afloop van het normale dagprogramma een extra sessie met dr. Bergman bijwonen
Perrella SL, Williams J, Nathan EA, Fenwick J, Hartmann PE,  Geddes DT: Influences on Breastfeeding Outcomes for Healthy Term and Preterm/Sick Infants. Breastfeeding Medicine. -Not available-, ahead of print. doi:10.1089/bfm.2011.0118.

Draagling

Foto: Koalabeermoeder draagt haar jong.  Het schrijven van de eerdere blogs Outrageously icky white stuff   en Outrageously good white stuff   zorgde voor een uitbarsting van inspiratie voor meer. In vijf delen volgt dus nu het vijfstappenpan dat daarin werd aangekondigd. Deze keer stap 2: Informeer elke moeder van een te vroeg, te klein of ziek geboren baby over het belang van haar (en van haar partner’s) aanwezigheid en waar mogelijk fysieke nabijheid voor het welzijn van haar kind. Pas zo veel mogelijk Kangoeroe Moederzorg toe (in afwisselende diensten tussen vader en moeder) tijdens het hele ziekenhuisverblijf van de baby.
Mensenkinderen zijn draaglingen, net als buideldieren, apen en veel beren. Het ontwerp van draaglingsoorten is zodanig dat de temperatuurregeling en de regeling van vrijwel alle vitale functies in het pasgeboren jong moet worden ondersteund door lichamelijk contact met het moederdier of soms ook het vaderdier. Draaglingen zijn overwegend ook soorten met een soort melk die vaak in relatief kleine hoeveelheden moet worden gegeven om voluit functioneel te zijn. Onderzoek heeft dan ook aangetoond dat kinderen die in de eerste dagen na de geboorte in dicht (huid-)contact met de moeder doorbrengen veel minder stress kenmerken hebben, beter op temperatuur blijven en minder afvallen en sneller gaan groeien. Voor te vroeg geboren en anderszins kwetsbare kinderen geldt dit nog meer. Zij hoorden immers niet slechts op het lichaam van de moeder te zijn, maar nog erin. De resultaten van onderzoeken naar verzorging in de couveuse versus verzorging in de vorm van Kangaroo Mother Care [KMC] (Kangoeroe Moeder Zorg, KMZ) zijn verbijsterend. Verbijsterend vooral omdat ze in de westerse wereld nauwelijks worden toegepast. De vrijwel totale ontkenning van de fysiologie en de biologie van de mens als zoogdier en als draagling is een dure vergissing. Het kost de maatschappij veel geld (onnodig lange en dure ziekenhuisopnames en behandelingen), kost ouders veel verdriet en kost voor veel kinderen hun gezondheid of zelfs hun leven. KMZ is meer dan af en toe een uurtje of anderhalf buidelen. Het is meer een vorm van semi-continue zorg, waarbij het kind het overgrote deel van elk etmaal doorbrengt in vooroverliggende positie in direct huidcontact met zijn moeder of vader (of partner van de moeder). Vrijwel alle medische en verpleegkundige zorg kan worden toegepast terwijl het kind in deze voor hem natuurlijke houding en habitat verblijft. De vitale functies van het kind (ademhaling, hartslag, bloeddruk, zuurstofsaturatie, temperatuur en stresshormoonspiegels) zijn gunstiger tijdens deze vorm van zorg dan in de best ingestelde couveuse. Het stabiel houden van zijn vitale functies kost veel minder energie en er gaat geen energie verloren door stress. Tijdens het lichaamscontact met de moeder wordt moeder gekoloniseerd met de ziekmakers die het kind bij zich draagt, zodat zij in haar melk speciale antistoffen kan aanmaken ter bescherming. Het nauwe lichaamscontact zorgt er bij de moeder voor dat haar melkproductie veel makkelijker gaat. Onderzoek en ervaring in bijvoorbeeld het academisch ziekenhuis in Uppsala, Zweden toont aan dat kinderen die op deze manier verzorgd worden beter groeien en functioneren en minder terugval hebben. (moeders (en hun partners!) zijn de sleutelfiguren in deze zorg en zouden moeten worden aangemoedigd om dit te doen.
Alles over Kangoeroe Moeder Zorg