Foto: Sherlock Holmes, hier in vele gedaanten, oud en nieuwer, een waarheidzoeker die juist vond dat opium zijn denkvermogen versterkte
Terwijl ik in mijn kantoortje aan mijn computer zit om nog wat avondwerk te doen, begint mijn neus te prikken. Een vreemd, weeïg zoet luchtje gemengd met tabaksrook. Ah, de buurman is ook thuis en het weekend aan het inluiden met een joint. Als de wind verkeerd staat, kan ik blowen zonder joint, meeliftend op die van buurman. Buurman kiest ervoor, heb ik geen probleem mee, ieder zijn eigen genotmiddel. Maar als ik kies voor mijn cafeïne verslaving, dwing ik die niet op aan mijn buurvrouw, terwijl die rook wel bij mij naar binnen komt. Ik houd niet van roken, met of zonder wiet erin. Ik vind het vies en het slaat op mijn keel en mijn ogen. Ik houd ook niet van het effect van cannabis op mijn oordeelsvermogen en bewustzijn. Nu zal ik van wat tweedehandse rook niet snel echt stoned raken, maar toch. Ik krijg niet graag iets opgedrongen, ik kies liever zelf mijn eigen vergif, zo te zeggen.
Stoned is eigenlijk een vreemd woord voor de toestand van het bewustzijn als gevolg van cannabisgebruik. Naar men mij vertelt ben je verre van versteend, maar juist heel luchtig, licht, zwevend. Versteend is wel een omschrijving die ik vind passen bij de standpunten die mensen kunnen innemen bij sommige gezondheidsonderwerpen. Vaccinatie is zo’n onderwerp. Aan beide zijden van die discussie zitten versteende denkers die van elkaar lijken te vinden dat ze stoned zijn en niet helder kunnen denken. De vaccinatiediscussie heeft een paar elementen die niet erg bijdragen aan het vruchtbaar maken ervan. Eentje ervan is het volkomen en kritiekloos omvatten van het Evidence Based principe. Iets is waar als het op een bepaalde manier is onderzocht en niet waar als het niet zo is onderzocht. Extreem doorgetrokken is gras in deze manier van redeneren pas groen wanneer het door een prospectief, gerandomiseerd, dubbelblind onderzoek bewezen is groen te zijn in een significant percentage van de onderzoeksgroep.
Een ander niet uit te vlakken punt is het complotdenken aan de andere zijde van het discussieveld. De diepgewortelde overtuiging dat iedereen er altijd op zijn minst één andere agenda op na houdt en dat niets is wat het lijkt te zijn. En met een fanatisme dat dat van de wetenschappelijke waarheidvolgers evenaart wordt gezocht naar bewijs voor valse voorwendselen en complotten om de bevolking eronder te houden en waar mogelijk te decimeren. Dingen zijn welhaast per definitie gevaarlijk of op zijn minst verdacht wanneer zij door de overheid en de reguliere medische wetenschap worden aanbevolen of gepromoot. Beide kampen gebruiken angst als een argument tot overtuiging van degenen die een keuze moeten maken. Angst voor ongewenste en waarschijnlijk gevaarlijke of enge gevolgen van het niet opvolgen van de voorgestelde koers. Angst om niet als goede ouder te boek komen te staan, angst voor het label ’’onverantwoordelijke ouder’’ of ‘’antisociale burger’’’.
Die laatste, de anti-sociale burger, is een uitermate geniepige. Het is het principe van de groepspressie, de sociale intimidatie en chantage. Voor een sociale soort als de mens is dat een krachtig pressiemiddel. Het zit ons ingebakken dat we voor een ander moeten zorgen, dat we elkaar moeten beschermen en dat we soms iets van onszelf moeten opofferen voor het welzijn van een ander. De suggestie dat de keuze, die jij als ouder maakt voor de gezondheid van je gezin, mogelijk voor het kind van een ander gevaar kan opleveren, is beangstigend, maakt op zijn minst onrustig. Beide partijen gebruiken ook het argument van de boosheid van het kind later als het kind ziek is geworden door de keuze van de ouders. Hoe voel je je als ouder als je kind polio krijgt en levenslang gehandicapt blijft, terwijl je het had kunnen voorkomen door vaccineren? Maar ook: hoe voel je je als ouder als je kind levenslang ziekelijk of gehandicapt blijft door de complicaties van een vaccinatie die je niet verplicht was te geven?
Angst is een uitermate slechte raadgever. Angst maakt het oordeelsvermogen wazig, alsof je stoned bent, of verstard, versteend. Wat nodig is, is een helder hoofd en goede, deugdelijke, eerlijke en volledige informatie over alle opties en de mogelijke consequenties van die opties. Terwijl ik dat zo opschrijf, valt me op dat ik precies diezelfde bewoordingen gebruik voor een andere moeilijke keuze voor veel ouders: die van wel of geen borstvoeding. En het is waar ik bij alles steeds weer op terug kom. Mensen moeten belangrijke beslissingen nemen en keuzes maken op basis van kennis, niet op basis van angst. Zuigelingenvoeding, vaccinaties, de plaats en houding waarin hun kind slaapt en waarschijnlijk nog meer onderwerpen vragen allemaal om een helder hoofd en goede informatie, niet om angstaanjagerij en groepsdwang.
