Foto: Renée Zellweger als Betty Sizemore denkt dat ze een verpleegster is die op zoek gaat naar een dokter die niet echt is, waarvan ze denkt dat het haar verloofde is in Nurse Betty (2000) (met Chris Rock als Wesley en Morgan Freeman als Charlie)
Na een heerlijke week vakantie ben ik weer terug. Helemaal fris en fruitig, klaar om ertegenaan te gaan. Als opmaatje was ik begonnen met het poneren van een stelling op Twitter/Facebook in de hoop wat discussie los te krijgen. De stelling was:
‘’Een lactatiekundige heeft meer aan een achtergrond in psychologie/pedagogie dan in een medisch georiënteerde’’
Het proces van borstvoeding geven, nemen en krijgen is veel meer dan een medisch proces en kan niet in volle breedte en diepte worden begrepen zonder enig psychologisch/psychologisch inzicht. Voor de fysieke kant is kennis van anatomie en fysiologie nodig, maar dat is meer biologie dan medisch. Een grote nadruk op het medische deel medicaliseert een in essentie fysiologisch proces, negeert de vooral psycho-somatische kenmerken en vergroot het risico van iatrogene pathologie. Het benadrukken van het medisch van lactatie werkt ook in de hand dat borstvoeding vooral wordt gezien als een manier, een heel goede manier dat wel, om goed voedsel in een baby te krijgen.
In de zijbalk van Eurolac.net staat omschreven wat de filosofie en de missie van Eurolac zijn. Een citaat daaruit luidt:
‘’Borstvoeding is de natuurlijke manier om baby's te voorzien van goede voeding, bescherming en koestering. Borstvoeding is meer dan de verbinding van een melkproducerend klierstelsel met een spijsverteringsstelsel; het is niet alleen nutritief, het is ook unificatief, éénmakend. Borstvoeding is een relatie tussen twee mensen die elkaar aanvullen en complementeren.’’
Mijn grote probleem met het medicaliseren van de borstvoeding is dat daardoor aan die brede betekenis van borstvoeding als relatie wordt voorbij gegaan. Ik durf zelfs te stellen dat het overgrote deel van problemen met borstvoeding worden veroorzaakt door een onvoldoende kennis over het geheel van borstvoeding, die inherent is aan het isoleren van het voedseldeel van het geheel van borstvoeding en de ontwikkeling van een kind.
Een argument om toch te pleiten voor wel een medische of para-medische achtergrond voor lactatiekundigen is dat dat nodig is om geen dingen over het hoofd te zien en te kunnen communiceren met, c.q. te participeren in, de ketenzorg. Dat lijken zinnige argumenten, maar ze gaan ervan uit dat borstvoeding iets is dat binnen het systeem van medische zorg hoort. In mijn visie klopt dat niet. Ik ben er ook niet van overtuigd dat het nodig is dat een lactatiekundige een deel van ‘’de ketenzorg’’ is, want dat gaat ervan uit dat lactatiekundige zorg iets medisch-verpleegkundigs is. Daar komt het telkens op terug. Wat is je uitgangspunt, wat is je gezichtspunt. Mijn visie is duidelijk afwijkend van die van de mainstream van mijn collegae, denk ik. Ik zie de lactatie en het borstvoeden als een holistisch iets, waar medische en verpleegkundige aspecten bij kunnen komen, maar die in feite tot het vlak van de fysiologie en het opgroeien van een kind tot volwassen mens horen.
Mijn voorkeur zou uitgaan naar lactatiekunde als primaire hogere beroepsopleiding waarin al die aspecten hun plaats krijgen. Nu is het een extra opleiding na het beroepsonderwijs, die door velen wordt gezien als een aanvulling op of uitbreiding van hun initiële zorgopleiding. Dat doet geen recht aan het beroep, maar evenmin aan het complexe geheel van een moeder en haar kind en hun relatie, evenmin aan de biologische verwachtingen van de moeder en het kind. Fysiotherapeuten, diëtisten en andere therapeuten hebben ook een basale kennis nodig van de medische raakvlakken van hun eigen expertisegebied om de werking van de systemen waar hun beroep zich bezighoudt te kunnen begrijpen en hun functie binnen hun eigen specialisatie. Zo zal ook een lactatiekundigen die kennis moeten hebben. Daarvoor is echter geenszins een volledige opleiding tot verpleegkundige, verloskundige of arts noodzakelijk. Net zomin als fysiotherapie of diëtiek verpleegkundige specialisaties zijn, is lactatiekundige dat.
