 |
Foto: Helena Bonham Carter als Ari, Erick Avari als Tival en Evan Parke als Gunnar in Planet of the Apes (2001)
Vandaag staat de aap model voor mijn praatje. Apen zijn de zoogdieren die het dichts bij de mens staan. Hun genenpakket vertoont maar weinig verschil met dat van de mens, met name de chimpansee en daarvan vooral de Bonobo, is voor meer dan 95% gelijk aan de mens in genetisch opzicht. Tussen de mensapen en de mens is minder verschil dan tussen mensapen en halfapen. De meeste mensen houden er niet zo van herinnerd te worden aan onze nauwe verwantschap met deze wezens en al helemaal niet aan onze gezamenlijke afstamming. Toch zijn wij, of je het leuk vindt of niet, niet veel meer dan aangeklede apen. Vandaar dus vandaag de link met de aap. Om te beginnen een paar spreekwoorden en zegswijzen. Al draagt een aap een gouden ring, ’t is en blijft een lelijk ding. Aapjes kijken. Apenstreken. Daar komt de aap uit de mouw. Broodje-aap verhaal. En eentje in het Engels: Monkey see, monkey do*.
‘’Monkey see, monkey do’’ was de aanleiding voor mijn thema vandaag. Ik las hem in het blog van Boos ’n Burbs** en ik werd vooral getroffen de laatste, concluderende alinea: ''Je baby eten geven zou je altijd en overal mogen en moeten doen. De borst is daarbij de meest voor de hand liggende manier. En toch is het net die manier waar we ons wat ongemakkelijk bij voelen, of extra tekst en uitleg bij moeten geven. Gek hè.'' Voeden, borstvoeden in het openbaar geeft veel mensen een ongemakkelijk gevoel en veel moeders zoeken daarom een wat meer privaat plekje of ze bedekken zichzelf en hun baby. Die moeders voelen zich ongemakkelijk omdat ze weten dat andere mensen zich ongemakkelijk kunnen voelen bij het zien van een kind die zijn lunch ‘’at mom’s’’ krijgt. Met regelmaat verschijnt er een twitterberichtje over iemand die zijn afschuw uitspreekt over een moeder met kind aan de borst tegenover zich in een openbare gelegenheid.
Voor een deel is deze afschuw waarschijnlijk te verklaren doordat we het niet vaak genoeg zien. Vreemd is eng, maar wat je vaak ziet wordt vanzelf normaal, vandaar monkey see, monkey do. Dus in plaats van meer private plaatsen creëren waar moeders kunnen voeden, zouden meer moeders het moeten aandurven om gewoon te voeden wanneer en waar hun kind het nodig heeft. De enige reden om je af te zonderen of bedekken is als moeder en/of kind dat zelf plezieriger vinden, voor zichzelf, niet voor anderen.
Maar daar komt de aap uit de mouw, want moeders die openbaar voeden zonder zich te verhullen in doeken of zich terug te trekken wordt verweten geen rekening te houden met de gevoelens van andere mensen. Welbeschouwd is dat een drogreden, want andersom zou je ook kunnen stellen dat het getuigt van weinig empathie met de etende baby om te eisen dat moeder zich met haar baby onzichtbaar maakt. Mensen, die zo fel afkeurend reageren op borstvoeding in het openbaar, getuigen van uitermate weinig consideratie met de gevoelens van andere mensen, voelen alleen hun eigen ongemak. Zij zouden ook een doek over hun eigen hoofd kunnen gooien om het een ander niet zo ongemakkelijk te maken. Per slot van rekening gaat het enkel om een etend kind. Deal with it.
‘’Al draagt een aap een gouden ring, ’t is en blijft een lelijk ding’’ is een spreekwoord dat ik op het eerste gezicht niet goed begrijp. Ik vind apen namelijk helemaal niet lelijk. Ik denk dat de gedachte aan de genetische nabijheid van mensen en apen is wat mensen ze laat afdoen als lelijk en in niets gelijkend op de edele soort mens. We willen niet graag worden herinnerd aan onze dierlijke achtergrond, aan het feit dat we maar een paar genen verwijderd zijn van een aap. Wellicht dat dat ook een reden is dat we ons ongemakkelijk voelen bij sommige vormen van normaal menselijk gedrag die sterk doen denken aan onze dierlijke oorsprong. Zoals het voeden van een kind aan de borst. Precies die activiteit die ons onze plaatsing in de orde der zoogdieren geeft. Aapjes kijken doen we liever in de dierentuin of de Apenheul. Een mensenmoeder die op een zonnig terras haar baby zijn namiddagsnack serveert terwijl zij haar thee drinkt, doet voor sommigen te veel denken aan de gorillamoeder die ze hetzelfde zagen doen in het apenverblijf.
Het ‘’Broodje-aap verhaal’’ bewaar ik voor een andere keer, dat gaat namelijk meer over algemeen bekende waarheden die achteraf bekeken toch niet zo’n stevige basis in de realiteit hebben. Daar kan ik met gemak een hele nieuwe bladzijde over volschrijven. Dat is voor mij gewoon een apenkunstje.
*) PS: Apes en Monkeys zijn in het Engels niet hetzelfde als de verzamelterm Apen in het Nederlands. Apes zijn de mensapen, meestal wat groter en zonder staart, Monkeys de ''mindere'' apen, meestal met staart en wat kleiner.
**) Boobs 'n Burbs: Voeden in het openbaar opgehaald 26-9-2013, 10:35
