Foto: Alan Davies lost als Jonathan Creek lastige raadsels op in Jonathan Creek (1997–2013)
Mensenmelk voor mensenkindjes en koeienmelk voor koeienkindjes. Het zo simpel en een waarheid als een koe, maar dat blijkt in de praktijk niet altijd evident. Op Facebook circuleert een foto van een aapje aan de borst (bij zijn moeder) met als tekst iets als: ‘’Haar vriendin zei mijn moeder dat ik te oud werd voor borstvoeding en dat ze mij zebramelk moest gaan geven. Ik heb de bitch de boom uitgeduwd.’’ We zouden het idee een babyaapje van de borst te halen en vervolgens zebramelk te voeren absurd vinden. Of een ijsbeerjong over te laten gaan op elandenmelk. Elke zoogdiersoort heeft melk voor de eigen jongen die met de grootste zorg is ontworpen en samengesteld om precies te voldoen aan alle specifieke behoeften van die jongen van die specifieke soort. Soort specifiek dus. Elke bioloog die het zout in zijn pap waard is zal je bevestigen dat het over het algemeen geen goed idee is om een zoogdierjong niet-soort-specifieke melk te geven. Voor geen enkel zoogdier komt er een moment dat de melk van zijn eigen soort niet meer goed genoeg is en melk van een andere soort nodig is.
Zoogdierjongen hebben melk nodig. De melk van hun eigen moeder of van een andere moeder van hun eigen soort. Zodra die melk van de eigen moeder niet meer volstaat wordt deze eerst aangevuld en op de juiste tijd volledig vervangen door het voedsel dat de volwassen dieren van de soort eten. Niemand zal op het idee komen om bij honden, paarden of walrussen te gaan onderzoeken of de soorteigen melk voordelen heeft boven de –aangepaste- melk van een andere soort. Evenmin gaat men onderzoeken of borstvoeding naast gezinsvoedsel voordelen heeft boven melk van een andere soort in combinatie met gepureerd gezinsvoedsel met toegevoegde vitamines. Dat zijn absurde ideeën en het geld voor een onderzoek niet waard. Toch worden dit soort onderzoeken aan de lopende band gedaan bij één bepaalde zoogdiersoort, de mens.
Als men nu zou onderzoeken of er veilige alternatieven zouden zijn voor kinderen die om een of andere zeldzame reden geen melk van hun eigen of een vervangende mensenmoeder kunnen krijgen, dat zou ik van harte toejuichen. Voor het overgrote deel van de kinderen is moedermelk of humane donormelk uitstekend geschikt, precies zoals het is. De Amerikaanse organisatie van kinderartsen heeft een duidelijk statement over de aanbevolen voeding voor jonge kinderen: een half jaar uitsluitend borstvoeding en dan borstvoeding naast geschikte andere voeding tot minstens de eerste verjaardag of zolang al moeder en kind samen willen. De WHO heeft een vergelijkbare aanbeveling, maar dan tot minimaal twee jaar. De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde heeft geen stellingname. Het enige dat de NVK over borstvoeding te melden heeft is dat als een kind bijvoeding nodig heeft op medische indicatie (het zegt er niet bij wat dan medische indicaties zijn) dat dan voor kinderen met een familiehistorie van allergie gekozen kan worden voor een hypoallergene voeding. Het hele idee van menselijke melk als optie na moeders eigen melk komt niet in ze op.
Voor kinderen die te vroeg geboren worden ligt het ietwat minder simpel. Afhankelijk van de zwangerschapsduur hebben zij een meer aangepaste voeding nodig. De natuur heeft hier ten dele in voorzien: kinderen die na ruim 30 weken zwangerschap worden geboren krijgen van hun eigen moeder een aangepaste premature melk. Mits zij er voldoende en voldoende vaak van krijgen groeien, gedijen en ontwikkelen zij daar prima op. Diezelfde natuur heeft nooit voorzien dat wij kinderen in leven kunnen houden die nog veel vroeger dan dat worden geboren. Die zeer kleine te vroeg geborenen hebben een nog meer aangepaste voeding nodig dan hun moeder zelf maakt. Wat er precies anders moet is niet helemaal duidelijk, dus leveren de verschillende fabrikanten allemaal een net andere formulering. De grootst overeenkomsten tussen alle ‘’moedermelk versterkers’’ is dat zij zijn gemaakt op basis van koemelk en dat zij niet veilig zijn. Dat koemelk gebaseerde voeding gevaarlijk is, is nu door onderzoek van Christofalo et al duidelijk gemaakt. In hun (weliswaar kleine) onderzoek bleken kinderen die een dieet van uitsluitend speciale prematuren kunstvoeding kregen een significant langere periode afhankelijk waren van parenterale voeding (36 versus 27 dagen) en dat zij 7 keer vaker NEC ontwikkelden dan kinderen die menselijke melk kregen. Van de kinderen met NEC moest in de kunstvoeding groep en dat van hen 20% daarvoor moest worden geopereerd, in vergelijking met geen van de kinderen uit de humane melk groep.
From the American Academy of Pediatrics: Policy Statement: Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012; 129:3 e827-e841; published ahead of print February 27, 2012, doi:10.1542/peds.2011-3552
Cristofalo EA, Schanler RJ, Blanco CL, Sullivan S, Trawoeger R, Kiechl-Kohlendorfer U, Dudell G, Rechtman DJ, Lee ML, Lucas A, Abrams S: Randomized Trial of Exclusive Human Milk versus Preterm Formula Diets in Extremely Premature Infants. The Journal of pediatrics 22 August 2013
NVK-standpunt inzake bijvoeding tijdens de eerste levensdagen
(Dit standpunt is in eerste instantie geformuleerd door de sectie kinderallergologie van de NVK in januari 2007. De NVK-secties gastro-enterologie & voeding en neonatologie, alsmede de NVK-commissie Voeding, hebben dit standpunt onderschreven, waarmee het sinds juni 2007 een NVK-standpunt is.)
