Foto: Vandaag jarig: David Duchovny of Charlize Theron? Moeilijke keuze. David staat natuurlijk op mijn netvlies ge-etst als Fox Mulder, die zo dolgraag in het vreemde en buitenaardse wilde geloven. Maar Charlize heeft mijn hart veroverd als bad-ass boze stiefmoeder in Snow White and the Huntsman. Ik doe ze gewoon allebei: Fox Mulder zou zo graag het mysterie van Sneeuwwitje hebben opgelost. In de stukjes die in deze aflevering van de zomerspecial in de herhaling gaan wordt ook getracht mysteries te ontrafelen.
Borstvoeding zonder zwangerschap
Borstvoeding is het logische en natuurlijke vervolg op conceptie, zwangerschap en baring. Toch kan een vrouw ook borstvoeding geven zonder dat daar een zwangerschap aan is voorafgaan. (Szucs et al 2010, Biervliet et al 2001) Dit noemt men geïnduceerde lactatie. Om lactatie te induceren wordt vaak gebruikt gemaakt van een protocol waarin hormoon medicatie een belangrijke rol speelt. De vooronderstelling is dat het moeilijk, zo niet onmogelijk, is om tot een volledige lactatie te komen die de totale voedingsbehoefte van een kind dekt. Gribble vond echter in haar diepgaande literatuurstudie dat het in sommige culturen helemaal geen probleem lijkt te zijn om te relacteren en vervolgens langdurig volledig borstvoeding te geven. Moeders die een geadopteerd kind borstvoeding geven in een ontwikkelingsland lijken meer melk te maken omdat zij meer weten over borstvoeding, zeer frequent voeden, altijd in dicht fysieke nabijheid van hun kind zijn en leven in een omgeving waar borstvoeding wordt ondersteund. Westerse adoptief moeders zouden moeten worden aangemoedigd hun melkaanmaak te maximaliseren door de moederschapsstijlen van vrouwen in ontwikkelingslanden over te nemen en een sterk borstvoeding netwerk op te zetten. 4 december 2010
en
Versterkte melk
Menselijke melk is de ideale voeding voor mensenkindjes, met precies de hoeveelheden voedingsstoffen en energie die een kind nodig heeft voor gezonde groei en ontwikkeling. Vaak wordt aan de waarde van moedermelk getwijfeld en wil men die ‘’versterken’’. Dit wordt soms gedaan door toevoeging van een of meer schepjes poedervormige kunstvoeding. Dit is een potentieel gevaarlijk gebruik, want de zich nog ontwikkelende nieren kunnen dat hoge mineralengehalte nog niet goed verwerken, met mogelijk ziekte als gevolg. Niet goed groeiende kinderen hebben meer aan optimalisatie van het borstvoeding beleid (meer en beter borstvoeden). Voor hele kleine, te vroeg geboren kindjes kan het inderdaad kloppen dat zij meer voedingsstoffen nodig hebben dan de melk van hun eigen moeder op dat moment geeft. Voor hen zijn er speciale mengsels (HMF: human milk fortifier) te koop met uitgekiende mineralen en eiwitten. Helaas betekent dit in de praktijk dat deze kinderen koemelk gebaseerde bijvoeding krijgen en dat blijkt voor hen gezondheidsschade te kunnen geven, volgens de onderzoeken van Chan et al en Oval et al. Vooral de toevoeging van ijzer gaf een versterkte bacterie en schimmelgroei in de darmen. In een ander onderzoek echter vond Chan samen met anderen dat het gebruik van op humane melk gebaseerde HMF niet leidt tot de negatieve consequenties van koemelk gebaseerd HMF. 3 december 2010
en
Wiegendood en slaapomgeving
Blair definieert in zijn editorial wiegendood als een uitsluitingsdiagnose: een kind is overleden en na het onderzoeken van alle factoren hebben we geen adequate doodsoorzaak kunnen vinden. Deze definitie is al in 1969 door Beckwith zo neergelegd en na de 40 jaren van intensief onderzoek die daarop volgden ziet het er niet naar uit dat we een enkele doodsoorzaak voor wiegendood kunnen aanwijzen. Er zijn wel statistische factoren aan te wijzen die het risico van wiegendood vergroten. Blair onderzocht in verschillende onderzoeksgroepen de relaties tussen SIDS en slaap arrangementen en tussen samen slapen en borstvoeding. Zij vonden onder andere dat kinderen die overleden aan wiegendood terwijl zij de slaapplaats deelden met anderen, er altijd andere factoren waren die een grote rol speelden, zoals te vroeg geboren kinderen, kinderen die voorafgaand aan de nacht al niet lekker waren, rokende ouders, ouders die onder invloed waren van alcohol of medicijnen, het gebruik van hoofdbedekking, kussens en sofa’s. Samen slapen in de eerste 15 maanden (of langer) was positief gecorreleerd aan borstvoeding uitkomsten. Advisering over samen slapen of niet moet deze gunstige uitkomst van samen slapen voor borstvoeding altijd mee-overwegen. Goede voorlichting over veilige manieren van samen slapen lijken het meest effectief te zijn om zowel het geven van borstvoeding veilig te stellen als wiegendood zoveel mogelijk te voorkomen. 2 december 2010
en
Borstvoeding en depressie
Nut en noodzaak van borstvoeding voor de gezondheid en het welzijn van moeder en kind zijn uitgebreid en degelijk gedocumenteerd. Hoewel borstvoeding geven en krijgen voor moeder en kind aangeboren vermogens zijn, zijn het ook aangeleerde vaardigheden en als zodanig gevoelig voor verstoringen. Maternale depressie is en gekende risicofactor voor de initiatie en duur van borstvoeding. Dennis et al vonden in een literatuuronderzoek dat er sterke aanwijzingen zijn dat moeders die in het vroege postpartum depressieve klachten hebben een verhoogd risico hebben om korter borstvoeding te geven en meer problemen te ervaren bij het voeden. Ook lijkt het erop dat depressieve vrouwen minder vaak kiezen om met borstvoeding te beginnen en om exclusief borstvoeding te geven. Bogen c.s. vonden in hun studie eigenlijk geen directe relatie tussen het depressief zijn op zich en de borstvoeding uitkomsten op 2 en 12 weken, maar wel met het gebruik van antidepressiva in de zwangerschap. SRI gebruik in de zwangerschap leidde tot een lagere intentie om met borstvoeding te beginnen. 1 december 2010
Gribble KD: The influence of context on the success of adoptive breastfeeding: developing countries and the west. Breastfeed Rev. 2004 Mar;12(1):5-13.
Szucs KA, Axline SE, Rosenman MA: Induced Lactation and Exclusive Breast Milk Feeding of Adopted Premature Twins. J Hum Lact August 2010 26: 309-313, first published on June 22, 2010
Biervliet FP, Maguiness SD, HayDM, Killick SR, Atkin SL: Induction of lactation in the intended mother of a surrogate pregnancy: Case report Hum. Reprod. (2001) 16(3): 581-583
Chan GM: Effects of Powdered Human Milk Fortifiers on the Antibacterial Actions of Human Milk. Journal of Perinatology (2003) 23, 620–623
Oval F, Ciftci IH, Cetinkaya Z, Bukulmez A: Effects of human milk fortifier on the antimicrobial properties of human milk. Journal of Perinatology (2006) 26, 761–763.
Chan GM, Lee ML, Rechtman DJ: Effects of a Human Milk-Derived Human Milk Fortifier on the Antibacterial Actions of Human Milk. Breastfeeding Medicine. December 2007, 2(4): 205-208.
Blair PS, Fleming PJ: Recurrence risk of sudden infant death syndrome. Arch Dis Child 2008;93:269-270
Blair PS, Sidebotham P, Evason-Coombe C, Edmonds M, Heckstall-Smith EMA, Fleming P: Hazardous cosleeping environments and risk factors amenable to change: case-control study of SIDS in south west England. BMJ 2009; 339:b3666
Blair PS, Heron J, Fleming PJ: Relationship Between Bed Sharing and Breastfeeding: Longitudinal, Population-Based Analysis. Pediatrics 2010 126: e1119-e1126
Dennis CL, McQueen K: The relationship between infant-feeding outcomes and postpartum depression: a qualitative systematic review. Pediatrics. 2009 Apr;123(4):e736-51.
Bogen DL, Hanusa BH, Moses-Kolko E, Wisner KL: Are maternal depression or symptom severity associated with breastfeeding intention or outcomes? J Clin Psychiatry. 2010 Aug;71(8):1069-78. Epub 2010 Jun 15.
