Foto: Johnny Weissmuller doet als Tarzan linke dingen in Tarzan the Ape Man (1932)
Mijn ochtenden beginnen meestal met een rondje sociale media en mail. Dat kan een linke boel zijn en mijn voorgenomen dagschema volledig in de war schoppen. Want soms zijn er zoveel interessante links, dat het rondje een grote ronde wordt, met extra uitstapjes van link naar link. Wat ik zeg, linke boel die linken. Vaak wel erg interessant en niet zelden komt mijn inspiratie voor een blog er vandaan. Zo was daar gisteren de link naar alle ophef over mazelen en inenten in het algemeen. Het bracht me ook weer op verschillende plaatsen in verschillende discussies over risico’s en veiligheid. Dit schreef ik aan een Facebook groep over vaccineren: ‘’ Natuurlijk is het heel triest dat er kindjes zo erg ziek zijn en sommige overlijden. Maar dat is gewoon een fact of life. We kunnen op geen enkele manier - wel vaccineren, niet vaccineren, een aluminiumfoliehoedje dragen, bidden, mediteren, je een slag in de rondte eten aan superfoods, fill in the blank - alle risico's uitsluiten. Wij zijn kwetsbare, sterfelijke wezens. Wij worden ziek. Wij gaan dood. Het enige dat we kunnen doen is onze gezondheid zo goed mogelijk maken en ondersteunen en geen onnodige risico's nemen.’’ Leven is een linke zaak. Het enige waarvan je absoluut zeker kunt zijn, is dat het eens is afgelopen.
Risico is een fact of life. Je kan risico niet uitsluiten. Risico kan wel beperkt worden en ingecalculeerd. Soms moet je een risico nemen om ander risico te vermijden. Mijn aandacht werd vandaag getrokken door een link naar een artikel in Kiind (nee dat is geen typefout, spellingschecker, dat hoort zo, die dubbele ’i’) over het bouwen van een goed vuur. Ik heb ook een stel vuurmeesters als kinderen en dat is meestal goed gegaan en een enkele keer fout. Ze weten nu allemaal heel erg goed hoe je veilig een mooi vuur bouwt en dat je niet met blote handen eens tuk ijzer eruit moet halen. Dit artikel legde voor mij een link naar het boek van Gever Tulley over 50 gevaarlijke dingen die je je kinderen beslist moet laten doen en het bijbehorende filmpje, een registratie van zijn TedX praatje daarover. Tulley gaat uit van het standpunt dat je het elven voor kinderen niet veiliger maakt door ze van elk gevaar weg te houden. Dat maakt ze juist hulpeloos en niet in staat adequaat te reageren als er echt gevaar is. Ik vind dat een heel gezond standpunt. Vandaar dat ik die link naar het Kiind artikelen deelde en er gelijk die naar het boek en het praatje van Tulley achteraan stuurde.
Het is dus, om even kort door de bocht te gaan, linke business om kinderen nooit iets links te laten doen. Gecontroleerde (min of meer) risico’s nemen is op den duur waarschijnlijk veiliger dan proberen alle risico’s uit te sluiten. Vaak wordt gedacht dat het veiliger is om kinderen een bot mes te laten gebruiken, dan kunnen ze tenminste zichzelf niet verwonden. Maar met een bot mes kunnen ze niet alleen niet zichzelf snijden, maar ver ook niets. Dat is vreselijk frustrerend en laat het kind denken dat hij simpele dingen niet kan. Dat kan ontmoedigen om nog eens iets te proberen of de frustratie kan haar boos maken en met wilde bewegingen en grote druk, rukken, trekken en zagen toch te bereiken wat ze wil. Juist dan gebeuren er ongelukken. Het is veiliger om een kind te leren om te gaan met goed gereedschap.
Er wordt wel eens gefilosofeerd dat alle beveiligingsdingen in auto’s in feite het verkeer gevaarlijker maken. Mensen zouden namelijk een gevoel van onkwetsbaarheid kunnen krijgen en juist daardoor risicovoller rijgedrag gaan vertonen, minder goed opletten, niet meer goed inschatten wat er kan gebeuren als gevolg van bepaald gedrag. Daar zit wel wat in. Je zou hetzelfde kunnen zeggen voor alle soorten van lichaamsdeel beschermers voor kinderen voor fietsen en, rolschaatsen. Een keertje vallen en je knie openhalen is een hel goede manier om de volgende keer beter in te schatten wat je doet. Aan de andere kant kan een fietshelm een kind wel beschermen tegen link gedrag van andere weggebruikers.
Ik ga ervan uit dat goede en brede informatie in combinatie met gezond verstand en logisch nadenken kan zorgen voor voldoende beveiliging tegen onaanvaardbare risico’s. Angst aan de andere kant is een heel slechte raadgever. Angst vertroebelt het logisch denkvermogen. Kennis verscherpt het denkvermogen en dat zorgt voor een zo goed mogelijke afweging van aanvaardbare en onaanvaardbare risico’s en geeft handvatten voor een zo goed mogelijke voorbereiding.
Voor wie kinderen al die gevaarlijke dingen van Tulley wil laten doen: doe het vooral en geniet er zelf ook van. Maar bedenk: help je kind alleen in het leren gebruiken van gereedschappen, niet bij het bereiken van een doel dat nog te hoog is. Een kind optillen om ergens in te klimmen is onaanvaardbaar risico: hij kan er alleen veilig weer uit komen als hij er zelf in kon komen. Een kind duwen op de schommel als hij die zelf nog niet in gang kan krijgen is een recept voor linke dingen. Laat hem liever zien hoe jij die schommel op gang krijgt terwijl je erop zit. En ontdek gelijk zelf weer hoe leuk schommelen ook al weer is. En bouw vooral samen dat vuur en laat je kind ook de lucifers hanteren. Nadat je haar hebt geleerd hoe je dat veilig doet.
