Foto: Kellan Lutz als Poseidon volledig immuun voor elke vorm van ziekte in Immortals (2011)
Ik kan er niet omheen. Waar je ook kijkt, leest, luistert, het is al vaccineren (of niet) wat de klokt slaat. Er is niet aan te ontkomen, ik moet erover schrijven. Dat worden knuppels en hoenderhokken, uiteraard, want zoals bij zoveel gezondheidsonderwerpen ga ik niet mee met de grote stroom. Laat ik u om te beginnen geruststellen: ik ben geen fanatieke antivaccinatieprofeet. Ik ben eigenlijk nergens een fanatieke profeet van, zelfs niet van borstvoeding. Waar ik wel heel erg fanatiek in ben is vrije keuze. Maar dan wel vrije keuze die is gebaseerd op volledige, juiste, eerlijke en zo mogelijk wetenschappelijk gebaseerde informatie. De informatie die het gewone publiek, om precies te zijn de ouders van kinderen in de vaccinatieleeftijd, krijgt is niet volledig, niet eerlijk en zeker niet zo goed mogelijk wetenschappelijk gefundeerd. Het is meer propaganda dan informatie en de propagandisten hebben duidelijk dubbele agenda’s.
Zoogdieren zijn een product van de evolutionaire krachten die de bescherming van het jonge leven garanderen ten dienste van het overleven van de soort. De naamgevende eigenschap van de familie der zoogdieren, het zogen, is niet primair ontstaan als een manier om het nageslacht te voeden, maar om het nageslacht te beschermen. De transitie van voorgeboortelijk leven naar zelfstandig leven buiten een ei of moederlichaam is een kwetsbare periode waarin het jonge leven blootstaat aan allerlei gevaren. Er is natuurlijk het risico om opgegeten te worden door een groter organisme, maar er is zeker ook het gevaar van geconsumeerd te worden door een grote hoeveelheid zeer kleine organismen, zoals bacteriën en virussen.
In een poging die laatste bedreiging te neutraliseren begonnen sommige soorten, de voorlopers van de zoogdieren, beschermende substanties af te scheiden uit hun zweetklieren. Die substanties werden door het pasgeboren jong opgelikt en vormden de basis voor zijn eigen, nog op te bouwen afweersysteem. Die klieren werden in de loop van vele eeuwen ontwikkeling steeds meer gespecialiseerd, kregen een beter afleversysteem (tepels bijvoorbeeld) en naast de beschermende stoffen werden er ook steeds meer voedingsstoffen in meegegeven. De afweerstoffen, samen met de huidflora van de moeder en de op maat gemaakte voedingsstoffen vormden in de darm van het jong een gunstige darmflora en een blauwdruk voor zijn eigen immuunsysteem. Bij alle soorten zoogdieren, inclusief de mens, werkt het nog steeds op die manier.
In die cocktail van afweerstoffen zitten alle mogelijke passieve, actieve en proactieve afweerstoffen, inclusief de afweerstoffen die de moeder aanmaakt en aanmaakte tegen allerlei pathogenen waarmee zij in aanraking is gekomen. Deze specifieke afweerstoffen verlenen het kind voor en enige tijd na zijn geboorte een passieve bescherming tegen deze zelfde pathogenen. Ze dienen tevens als een soort receptenboek voor het aanmaken van eigen afweerstoffen. Dit werkt met name goed wanneer het bij de moeder actieve afweerstoffen zijn en geen passieve. Actieve afweer maakt een lichaam in reactie op een besmetting, passieve bescherming komt van vaccinatie. Vaccinatie is vrijwel nooit een definitieve bescherming, maar moet worden herhaald om werkzaam te blijven. Passieve bescherming wordt ook vrijwel niet doorgegeven van moeder op kind. Het gevolg is dat in een gemeenschap met een hoge vaccinatiegraad, de jonge baby’s minder goed beschermd zijn dan in gebieden met een lage vaccinatiegraad. De kuddebescherming (zo die al bestaat) zorgt ironisch genoeg voor een verhoogd risico voor de meest kwetsbare groep.
Nog ironischer is het dat dit verschijnsel werd onderzocht en gepubliceerd door dezelfde instantie die in Nederland het hardste aan de weg timmert om maar zo veel mogelijk te vaccineren (Waaijenborg et al, 2013). Niet dat het hen ertoe aanzet vraagtekens te plaatsen bij het vaccinatiebeleid en het verder koeioneren van ouders die sceptisch staan ten aanzien van vaccineren. En pas op, he, het zijn echt niet alleen ‘’verdwaasde religieus misleiden’’ die die vraagtekens hebben. Een groeiende groep zelfstandig denkende ouders gaat op zoek naar meer, eerlijker en juistere informatie over de ins en outs van ziekte en vaccinatie. Ze stuiten dan op artikelen zoals dat van Waaijenburg et al, maar ook (en alweer komend van het RIVM zelf!) de statistieken waaruit blijkt dat de sterfte door de gevolgen van mazelen al lang en breed op zijn retour was en al vrijwel het huidige dieptepunt had bereikt vlak voor de introductie van de mazelen vaccinatie.
De belangrijkste middelen in de strijd tegen ernstige complicaties bij en overlijden als gevolg van besmettelijke ziektes zijn verbeteren van de levensomstandigheden, bestrijden van armoede, verbeteren van de hygiëne en van de voedingsstatus. Als kinderen toch al in een miserabele toestand zijn, dan is elke infectie potentieel dodelijk. Kinderen die in principe verder gezond en goed gevoed en verzorgd zijn, zijn over het algemeen in staat om, met de juiste zorgen omringd, zo’n infectie te bestrijden en er beter uit te komen.
Waaijenborg S, Hahné SJM, Mollema L, Smits GP, Berbers GAM, van der Klis FRM, de Melker HE, Wallinga J: Waning of Maternal Antibodies Against Measles, Mumps, Rubella, and Varicella in Communities With Contrasting Vaccination Coverage jid.oxfordjournals.org
