Foto: Mijn vader, Carel Staas jr., trouwt met mijn moeder, Alida Roozen.
Vaderdag. Eigenlijk doe ik niet aan vaderdag. Of moederdag. Of secretaressedag. Of enige andere dag om een bepaald deel van de bevolking omwille van hun functie van cadeautjes te voorzien. Mensen hebben een functie met een bepaalde rol en als ze dat goed doen krijgen ze vanzelf het respect dat ze verdienen en ook cadeautjes of knuffels of natte klapzoenen. Zomaar op een doordeweekse dinsdagmiddag of zo. Alleen als bedoelde personen er niet meer zijn, wordt dat spontane vertoon van genegenheid en waardering wat lastiger. Vandaar deze keer toch maar een speciale Vaderdag bijdrage ter ere van mijn eigen vader. Als hij er nog was, zou hij zaterdag 8 juni 2013 96 geworden zijn. Helaas heeft hij net zijn 73ste verjaardag niet meer gehaald. We begroeven hem terwijl ik mijn jongste kind van toen drie maanden, zijn dertiende kleinkind, in de draagdoek en aan mijn borst had.
Mijn vader deed aan geweldloze communicatie en geweldloze opvoeding voordat zoiets als methode bekend was. Hij was een pacifist in hart en nieren en dat ging verder dan alleen een politiek standpunt. Het was een levenshouding. Het was de leidraad voor zijn handelen als mens en als vader. Onvoorwaardelijke liefde werd toen nog niet zo benoemd, maar wel beoefend in ons gezin. Ik heb daardoor aan den lijve mogen ondervinden welk effect zo’n zorg en opvoeding kan hebben op een kind en de volwassene die eruit opgroeit. Was mijn vader perfect? Nee, verre van dat. Waren de opvoeding en zorg die hij gaf perfect? Eveneens, verre van dat. Maar dat mag je ook van niemand vragen. Hij wist dat ook en ontkende het niet. En juist dat maakte weer heel veel goed. Een ouder moet durven erkennen dat hij een mens is en niets menselijks hem vreemd is. Mijn ongeduld en drift heb ik van hem, en ik heb die in verschillende vormen doorgegeven aan mijn kinderen. Maar ik heb ook zijn manier van opvoeden me eigen gemaakt en doorgegeven aan mijn kinderen. Want een ouder voedt niet alleen zijn eigen kinderen op, maar via zijn kinderen ook zijn kleinkinderen en achterkleinkinderen.
Het is dus nogal een taak die een vader opgelegd krijgt of zichzelf oplegt door vader te worden. Gelukkig zijn ouders over het algemeen met zijn tweeën (ik weet dat er ouders zijn die het gepland of door overmacht alleen doen) en hoeft een vader die taak en verantwoordelijkheid niet alleen op zich te nemen. De meeste taken binnen zorg en opvoeding kunnen door beide ouders gelijkelijk worden opgepakt en uitgevoerd. Alle taken kunnen worden verdeeld of er kan tot een taakverdeling worden gekomen. Wanneer één van beide ouders een moeder is, ligt het voor de hand dat de taakverdeling zodanig is dat de moeder vooral in het begin de voeding op zich neemt. Dat is biologisch in elk geval het meest voor de hand liggend. Dat wil niet zeggen dat de andere ouder bij dat voeden buitenspel staat. Borstvoeding is nogal een onderneming, zeker in de eerste tijd en de voedende ouder kan alle steun en aanmoediging gebruiken die er maar beschikbaar is.
Een voedende moeder is emotioneel kwetsbaar en het is goed als er een co-ouder is die haar beschermd tegen negatieve invloeden. In de eerste dagen kan het lijken of er voor de niet-voedende ouder weinig te doen overblijft, want het kind is aan de borst, gaat aan de borst of is net aan de borst geweest. Maar ook in de eerste dagen kan de niet-voedende ouder volop bezig zijn met het kind, ervoor zorgen, ermee knuffelen en een stevige, veilige hechtingsbasis leggen. Onderzoeken geven aan dat huid-op-huidcontact met de vader voor een kind dezelfde effecten heeft als met de moeder. Op de vaders heeft het vergelijkbare effecten: zij hechten zich makkelijker aan hun kind en ervaren minder gevoelens van buitengesloten zijn. Hun testosteron spiegels dalen en die van prolactine en oxytocine stijgen. Bij mannen zal dat niet direct resulteren in melkproductie (hoewel dat ook te verwezenlijken kan zijn), maar wel in meer zorgend gedrag.
Ook al voor het kind geboren is kan de vader van betekenis zijn door cursussen over borstvoeding te volgen. Wolfberg et al onderzochten het effect van borstvoeding promotie in prenatale cursussen voor aanstaande vaders. Zij vonden dat de kinderen van vaders die een borstvoeding promotiecursus volgden bijna dubbel zoveel kans had borstvoeding te krijgen als kinderen van vaders die dat niet hadden gedaan.
Adam J. Wolfberg, Karin B. Michels, Wendy Shields, Patricia O'Campo, Yvonne Bronner, Jessica Bienstock: Dads as breastfeeding advocates: Results from a randomized controlled trial of an educational intervention. American journal of obstetrics and gynecology 1 September 2004 (volume 191 issue 3 Pages 708-712 DOI: 10.1016/j.ajog.2004.05.019)
Eurolac Flits! met label of zoekterm vader, vaderschap. Deze links leiden elk naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
