Foto: John Travolta als Tony Manero danst zich warm in Saturday Night Fever
Het is warm voor de tijd van het jaar. Elke dag als ik buitenkom, vraag ik me af waarom ik de moeite heb gedaan mijn winterjas uit de figuurlijke mottenballen te halen. Voor de vele regen is die jas met grote capuchon dan wel weer handig. Als al die regen sneeuw was geweest - wat het in januari hoort te zijn, toch? - dan waren we tot halverwege de deur ingesneeuwd. Maar nee, het is veel en veel te warm voor sneeuw. En dus is het alleen maar nat. Warm en nat. Relatief te warm en zeker te nat. De kachel brand (ook al weer figuurlijk, want met stadsverwarming is er geen kachel in het hele huis te bekennen natuurlijk), niet omdat het zo koud is in huis, maar om te voorkomen dat het te vochtig wordt. Vocht in huis is niet goed. Vocht is te aantrekkelijk voor organismen waarbij wij ons niet goed voelen. Schimmels en zo. Verwarmen dus, zodat het vocht verdampt en ventileren zodat het eruit kan. Want warme vochtigheid is schimmel-nirwana.
Fungi ofwel schimmels of zwammen zijn, aldus Wikipedia*, levensvormen die uit cellen met een celkern, mitochondriën en een cytoskelet bestaan. Schimmels zijn afbrekers of saprofyten van voornamelijk plantaardig materiaal (bacteriën houden zich met name bezig met de afbraak van dierlijk materiaal) en spelen daarmee een belangrijke ecologische rol. Afbraak door schimmels levert planten in de omgeving voedsel in een goed opneembare vorm. De schimmels op hun beurt nemen zetmelen af van de planten voor hun eigen voedsel. Schimmels hebben vocht nodig om te kunnen functioneren. Warmte is geen absolute voorwaarde, maar wordt meestal zeer gewaardeerd.
Naast planten gebruiken schimmels ook dieren en mensen als gastheer. Ze spelen een belangrijke rol in de vertering van het voedsel in de darm. In die darm hebben ze als het goed is de vorm van gisten, de nederige eencellige leden van de fungi-familie. In de darm werken ze samen met, en worden in bedwang gehouden door, bacteriën. Darmgisten zijn namelijk opportunisten, met een neus voor mogelijkheden tot uitbreiding. Wanneer door een overdaad aan voedsel of door het wegvallen van bacteriën de gisten kunnen gaan uitbreiden worden het schimmels en die kunnen de darm verlaten. Direct buiten de darm komen de schimmels, meestal candida albicans, al direct in een voor hen zeer zonnige omgeving: de vochtig-warme genitaliën. Bij een normale zuurgraad is de omgeving voor schimmels niet erg uitnodigend, maar als de omgeving minder zuur is, kan het feest beginnen. Vooral vrouwen bieden ruime accommodatie, vooral als ze zich goed met zeep wassen (en daarmee het zuur verwijderen) of als de zuurgraad in de vagina door hormonale veranderingen te laag is.
Opportunist als de schimmel is, laat hij zich makkelijk meevoeren naar andere plaatsen. En waar de man dacht de dans te ontspringen door zijn, voor schimmelgroei minder gunstige, huidflora in het anaal-genitale gebied, is hij wel een zeer geschikt vervoermiddel voor de schimmels van zijn vrouwelijke partner. Overigens zijn er meerdere soorten schimmels die zich voeden met keratine (het materiaal waar opperhuid en haar mee worden gemaakt) op vochtige en bij voorkeur warme plaatsen, zoals de tenen, onder de nagels, in het haar en de baard. Binnen het vakgebied borstvoeding is de candida albicans wel de belangrijkste veroorzaker van problemen. Net zo makkelijk als de uitstekende delen van haar mannelijke partner neemt het kind tijdens zijn passage door de vagina de schimmels en schimmelsporen mee.
Je zou, op basis daarvan, kunnen stellen dat spruw bij een baby een aangeboren aandoening is: hij krijgt het mee bij zijn geboorte**. Zijn hoofd, inclusief gezicht en mond, veegt het baringskanaal redelijk schoon en veegt daarna ook nog even langs het perineum. Dat is zijn eerste kolonisatie met alle organismen die het begin vormen van zijn eigen darmflora. Meteen daarachteraan komt de eerste slok colostrum die de darmflora vervolmaakt met andere bacteriën, pre- en probiotica. Met die eerste slok colostrum veegt hij ook alles wat er aan zijn mond en gezicht zit aan de borst van zijn moeder. Moeder wordt terug-besmet met haar eigen flora en zij zal hierop gelijk reageren door het aanmaken van antistoffen tegen mogelijke pathogenen daarin. Bij de volgende voedingen zal de baby die afweerslokken gelijk al meekrijgen en zo worden beschermd tegen die zelfde ziekteverwekkers. de aanmaak van antistoffen in de voedende borst gaat sneller dan die in haar eigen darmen en zo wordt de baby sneller dan zijn moeder beschermd.
Als alles goed gaat worden die schimmels in dit hele proces goed in bedwang gehouden door bacteriën, pre- en probiotica en de specifieke schimmelwerende bestanddelen van colostrum en moedermelk. Maar het gaat niet altijd goed en door allerlei factoren kan een evenwicht worden verstoord. Stress is een belangrijke factor. Hoe minder natuurlijk een baring verloopt, hoe hoger de stressfactor bij zowel de moeder als haar kind. Een andere belangrijke uitlokker van schimmelproblemen is antibioticagebruik. Er zijn allerlei redenen waarom rondom de geboorte (en in de periode daarna) antibiotica worden voorgeschreven. De ellende met een antibioticum is, dat het niet heel erg selectief te werk gaat, zeker niet als er een breed-spectrumantibioticum wordt gebruikt. Het antibioticum vernietigt dus niet alleen de ziekteverwekkende bacteriën waartegen het wordt ingezet, maar ook een deel van de beschermende bacteriën die de schimmels in toom moeten houden. Soms is niet duidelijk wat de trigger naar het ontwikkelen van een spruw infectie is. Misschien toch alleen de vochtige warmte in het babymondje of in de zoogkompressen. Of herhaalde herbesmetting uit een nog niet herkende bron. Of gewoon pech. Daar zou je het warm van krijgen.
*) Schimmels. Wikipedia.
**) Gewoonlijk betekent ‘aangeboren’ natuurlijk dat je het in aanleg hebt meegekregen, dat het in je genen zit of tijdens de zwangerschap is ontstaan en/of ontwikkeld.
Van Veldhuizen-Staas CGA: Spruw bij moeder en kind. Online bij eurolac.net
Eurolac Flits! met label spruw, darmflora, schimmelinfecties. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
Het is warm voor de tijd van het jaar. Elke dag als ik buitenkom, vraag ik me af waarom ik de moeite heb gedaan mijn winterjas uit de figuurlijke mottenballen te halen. Voor de vele regen is die jas met grote capuchon dan wel weer handig. Als al die regen sneeuw was geweest - wat het in januari hoort te zijn, toch? - dan waren we tot halverwege de deur ingesneeuwd. Maar nee, het is veel en veel te warm voor sneeuw. En dus is het alleen maar nat. Warm en nat. Relatief te warm en zeker te nat. De kachel brand (ook al weer figuurlijk, want met stadsverwarming is er geen kachel in het hele huis te bekennen natuurlijk), niet omdat het zo koud is in huis, maar om te voorkomen dat het te vochtig wordt. Vocht in huis is niet goed. Vocht is te aantrekkelijk voor organismen waarbij wij ons niet goed voelen. Schimmels en zo. Verwarmen dus, zodat het vocht verdampt en ventileren zodat het eruit kan. Want warme vochtigheid is schimmel-nirwana.
Fungi ofwel schimmels of zwammen zijn, aldus Wikipedia*, levensvormen die uit cellen met een celkern, mitochondriën en een cytoskelet bestaan. Schimmels zijn afbrekers of saprofyten van voornamelijk plantaardig materiaal (bacteriën houden zich met name bezig met de afbraak van dierlijk materiaal) en spelen daarmee een belangrijke ecologische rol. Afbraak door schimmels levert planten in de omgeving voedsel in een goed opneembare vorm. De schimmels op hun beurt nemen zetmelen af van de planten voor hun eigen voedsel. Schimmels hebben vocht nodig om te kunnen functioneren. Warmte is geen absolute voorwaarde, maar wordt meestal zeer gewaardeerd.
Naast planten gebruiken schimmels ook dieren en mensen als gastheer. Ze spelen een belangrijke rol in de vertering van het voedsel in de darm. In die darm hebben ze als het goed is de vorm van gisten, de nederige eencellige leden van de fungi-familie. In de darm werken ze samen met, en worden in bedwang gehouden door, bacteriën. Darmgisten zijn namelijk opportunisten, met een neus voor mogelijkheden tot uitbreiding. Wanneer door een overdaad aan voedsel of door het wegvallen van bacteriën de gisten kunnen gaan uitbreiden worden het schimmels en die kunnen de darm verlaten. Direct buiten de darm komen de schimmels, meestal candida albicans, al direct in een voor hen zeer zonnige omgeving: de vochtig-warme genitaliën. Bij een normale zuurgraad is de omgeving voor schimmels niet erg uitnodigend, maar als de omgeving minder zuur is, kan het feest beginnen. Vooral vrouwen bieden ruime accommodatie, vooral als ze zich goed met zeep wassen (en daarmee het zuur verwijderen) of als de zuurgraad in de vagina door hormonale veranderingen te laag is.
Opportunist als de schimmel is, laat hij zich makkelijk meevoeren naar andere plaatsen. En waar de man dacht de dans te ontspringen door zijn, voor schimmelgroei minder gunstige, huidflora in het anaal-genitale gebied, is hij wel een zeer geschikt vervoermiddel voor de schimmels van zijn vrouwelijke partner. Overigens zijn er meerdere soorten schimmels die zich voeden met keratine (het materiaal waar opperhuid en haar mee worden gemaakt) op vochtige en bij voorkeur warme plaatsen, zoals de tenen, onder de nagels, in het haar en de baard. Binnen het vakgebied borstvoeding is de candida albicans wel de belangrijkste veroorzaker van problemen. Net zo makkelijk als de uitstekende delen van haar mannelijke partner neemt het kind tijdens zijn passage door de vagina de schimmels en schimmelsporen mee.
Je zou, op basis daarvan, kunnen stellen dat spruw bij een baby een aangeboren aandoening is: hij krijgt het mee bij zijn geboorte**. Zijn hoofd, inclusief gezicht en mond, veegt het baringskanaal redelijk schoon en veegt daarna ook nog even langs het perineum. Dat is zijn eerste kolonisatie met alle organismen die het begin vormen van zijn eigen darmflora. Meteen daarachteraan komt de eerste slok colostrum die de darmflora vervolmaakt met andere bacteriën, pre- en probiotica. Met die eerste slok colostrum veegt hij ook alles wat er aan zijn mond en gezicht zit aan de borst van zijn moeder. Moeder wordt terug-besmet met haar eigen flora en zij zal hierop gelijk reageren door het aanmaken van antistoffen tegen mogelijke pathogenen daarin. Bij de volgende voedingen zal de baby die afweerslokken gelijk al meekrijgen en zo worden beschermd tegen die zelfde ziekteverwekkers. de aanmaak van antistoffen in de voedende borst gaat sneller dan die in haar eigen darmen en zo wordt de baby sneller dan zijn moeder beschermd.
Als alles goed gaat worden die schimmels in dit hele proces goed in bedwang gehouden door bacteriën, pre- en probiotica en de specifieke schimmelwerende bestanddelen van colostrum en moedermelk. Maar het gaat niet altijd goed en door allerlei factoren kan een evenwicht worden verstoord. Stress is een belangrijke factor. Hoe minder natuurlijk een baring verloopt, hoe hoger de stressfactor bij zowel de moeder als haar kind. Een andere belangrijke uitlokker van schimmelproblemen is antibioticagebruik. Er zijn allerlei redenen waarom rondom de geboorte (en in de periode daarna) antibiotica worden voorgeschreven. De ellende met een antibioticum is, dat het niet heel erg selectief te werk gaat, zeker niet als er een breed-spectrumantibioticum wordt gebruikt. Het antibioticum vernietigt dus niet alleen de ziekteverwekkende bacteriën waartegen het wordt ingezet, maar ook een deel van de beschermende bacteriën die de schimmels in toom moeten houden. Soms is niet duidelijk wat de trigger naar het ontwikkelen van een spruw infectie is. Misschien toch alleen de vochtige warmte in het babymondje of in de zoogkompressen. Of herhaalde herbesmetting uit een nog niet herkende bron. Of gewoon pech. Daar zou je het warm van krijgen.
*) Schimmels. Wikipedia.
**) Gewoonlijk betekent ‘aangeboren’ natuurlijk dat je het in aanleg hebt meegekregen, dat het in je genen zit of tijdens de zwangerschap is ontstaan en/of ontwikkeld.
Van Veldhuizen-Staas CGA: Spruw bij moeder en kind. Online bij eurolac.net
Eurolac Flits! met label spruw, darmflora, schimmelinfecties. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.
