Foto: Wim de Bie als Otto den Besten; de met consumptie sprekende, doorgedraaide ex-leraar Duits
Ik had het natuurlijk kunnen verwachten. Je kan niet het begrip incontinente borsten* droppen zonder een reactie te zien aankomen. Veel mensen, zowel moeders als zorgverleners en lactatiekundigen, zijn ervan overtuigd dat lekkende borsten een onvermijdelijk deel zijn van de borstvoeding ervaring. Maar is dat wel zo vanzelfsprekend? Er zijn diverse lichaamsopeningen waar op gezette tijden vocht uitkomt. De mond scheidt speeksel af, nodig tijdens de spijsvertering. Het speeksel blijft, als het goed is in de mond en wordt met het gekauwde voedsel mee doorgeslikt. Mensen die met de mond open eten zien wel eens een straaltje de andere kant op gaan. Men vindt dat algemeen een onsmakelijk gezicht. Bij sommige mensen is de speekselafgifte niet zo best afgesteld, zodat er wel eens druppeltjes het luchtruim kiezen tijdens het spreken. Men vindt dit in het algemeen onsmakelijk (vooral de ontvangende partij). Kindertjes die tandjes krijgen hebben ook een overvloedige speekselafscheiding die zowel langs voor als langs achter de mond verlaat. Men vindt dit algemeen een weinig smakelijk gezicht, maar ziet het wegens omstandigheden door de vingers. Aan het andere uiteinde van het spijsvertering spectrum bevinden zich ook uitgangen voor lichaamsvloeistoffen en steviger uitscheiding. Afgezien van kleine kinderen die nog niet zindelijk zijn, worden die vloeistoffen binnen gehouden tot een aangewezen tijd en plaats is bereikt om zich er dan geheel privé van te ontdoen. De meeste mensen vinden het uitermate gênant wanneer zij niet in staat zijn hun lichaam in deze functies te regeren. Men noemt hen incontinent en zij moeten zich behelpen met opvangmiddelen. Normaliter zal lekkage echter niet optreden, tenzij de reservoirs te zeer overvuld raken of er druk op uit wordt geoefend.
Borsten zijn ook organen die een vloeistof maken en die uitscheiden. Het aanmaken van de moedermelk, ofwel afscheiding of secretie, is een vol-continue proces, met snellere en tragere fasen. De aangemaakte melk blijft in de borst tot ze nodig is. Kleine hoeveelheden van de afgescheiden melk worden meer naar de uitgang van de borst bewaard en die zullen makkelijk de borst verlaten door enige vorm van vraag, hetzij drinken, hetzij duwen. De werkelijk melk uitscheiding of excretie**, kan alleen plaatsvinden als er een toeschietreflex is, waarbij minuscule spiertjes rondom de melkvormende cellen de melkklieren uitknijpen als een spons. Als dat gebeurt op het moment dat er een babymond of een kolftrechter om de uitgangen van de borst heen zit, is men enthousiast. Als het echter gebeurt zonder die opvang, vindt men het eerder, tja, onsmakelijk. En in feite is het natuurlijk net zo min normaal als het continue lekken van de eerder besproken lichaamsvloeistoffen. Borsten zijn niet en masse incontinent. Toch dragen ontelbare vrouwen maandenlang continue miniluiertjes voor lekkende melk en gedragen hun borsten zich kennelijk alsof ze incontinent zijn. Ik heb daar een paar theorieën over. En met theorieën moet e het doen, want onderzoek naar lekken is eigenlijk niet gedaan. Het is, zeg maar, geen erg sexy onderzoek onderwerp. In mensen dan toch. De koemelkindustrie denkt daar anders over en daar is dus wel onderzoek gedaan naar incontinentia lactis bij melkkoeien. Het onderzoek van Rovai et al (2007) bevestigt een van mijn theorieën, namelijk dat een grote melkproductie leidt tot meer lekken. Liever gezegd, een grote melkproductie die niet vaak wordt afgenomen. Een volle borst dus, tot het randje gevuld en overlopend. Romai stelde ook vast dat er tijdens het lekken geen toeschietreflex was. Dit kan dus leiden tot de conclusie dat borsten die vol en overvol raken overlopen. Dit kun je zien als ingebouwde preventie tegen verstoppingen on borstontstekingen. Beter zou het natuurlijk zijn om de borsten niet zo vol te laten worden door bijvoorbeeld de intervallen tussen voedingen klein te houden. Dat zou een flink deel lekken kunnen schelen. Een andere theorie van mij, die ik niet heb kunnen bevestigen, is de aantrekkingskracht van een vochtig kompres, waarbij het vochtige kompres tegen de tepelopeningen aan een hevelwerking zou kunnen krijgen en de stroom van melk uit de borst aantrekken. Op die manier zou dus het dragen van het zoogkompres de conditie waarvoor het wordt gebruikt zelf in stand kunnen houden. Een derde theorie gaat over druk. Strakke kleding, strakke beha, een extra laagje zoogkompres in die beha, kunnen allemaal zorgen voor extra druk op de zich vullende borst, waardoor een soort kolvende werking ontstaat.
Incontinente borsten zijn dus zeker niet normaal, hoewel wel heel gewoon i de zin van vaak voorkomend. Om het vóórkomen te voorkómen zou men de borsten minder vol kunnen laten worden door vaker te voeden en druk op de borsten vermijden. Lekken door een toeschietreflex op een ongewenst moment kan simpel worden gestopt (al als je het aan voelt komen) door stevige druk op de tepel te geven met de basis van de hand of met de deurbelmethode (tepel indrukken met de vinger. Hiermee worden de melkkanalen even afgeknepen, waardoor de melk stopt met stromen. Soort van stevig billenknijpen, zeg maar.
*) In: BorstenBibber, Eurolac Flits 15-03-2012
Ik had het natuurlijk kunnen verwachten. Je kan niet het begrip incontinente borsten* droppen zonder een reactie te zien aankomen. Veel mensen, zowel moeders als zorgverleners en lactatiekundigen, zijn ervan overtuigd dat lekkende borsten een onvermijdelijk deel zijn van de borstvoeding ervaring. Maar is dat wel zo vanzelfsprekend? Er zijn diverse lichaamsopeningen waar op gezette tijden vocht uitkomt. De mond scheidt speeksel af, nodig tijdens de spijsvertering. Het speeksel blijft, als het goed is in de mond en wordt met het gekauwde voedsel mee doorgeslikt. Mensen die met de mond open eten zien wel eens een straaltje de andere kant op gaan. Men vindt dat algemeen een onsmakelijk gezicht. Bij sommige mensen is de speekselafgifte niet zo best afgesteld, zodat er wel eens druppeltjes het luchtruim kiezen tijdens het spreken. Men vindt dit in het algemeen onsmakelijk (vooral de ontvangende partij). Kindertjes die tandjes krijgen hebben ook een overvloedige speekselafscheiding die zowel langs voor als langs achter de mond verlaat. Men vindt dit algemeen een weinig smakelijk gezicht, maar ziet het wegens omstandigheden door de vingers. Aan het andere uiteinde van het spijsvertering spectrum bevinden zich ook uitgangen voor lichaamsvloeistoffen en steviger uitscheiding. Afgezien van kleine kinderen die nog niet zindelijk zijn, worden die vloeistoffen binnen gehouden tot een aangewezen tijd en plaats is bereikt om zich er dan geheel privé van te ontdoen. De meeste mensen vinden het uitermate gênant wanneer zij niet in staat zijn hun lichaam in deze functies te regeren. Men noemt hen incontinent en zij moeten zich behelpen met opvangmiddelen. Normaliter zal lekkage echter niet optreden, tenzij de reservoirs te zeer overvuld raken of er druk op uit wordt geoefend.
Borsten zijn ook organen die een vloeistof maken en die uitscheiden. Het aanmaken van de moedermelk, ofwel afscheiding of secretie, is een vol-continue proces, met snellere en tragere fasen. De aangemaakte melk blijft in de borst tot ze nodig is. Kleine hoeveelheden van de afgescheiden melk worden meer naar de uitgang van de borst bewaard en die zullen makkelijk de borst verlaten door enige vorm van vraag, hetzij drinken, hetzij duwen. De werkelijk melk uitscheiding of excretie**, kan alleen plaatsvinden als er een toeschietreflex is, waarbij minuscule spiertjes rondom de melkvormende cellen de melkklieren uitknijpen als een spons. Als dat gebeurt op het moment dat er een babymond of een kolftrechter om de uitgangen van de borst heen zit, is men enthousiast. Als het echter gebeurt zonder die opvang, vindt men het eerder, tja, onsmakelijk. En in feite is het natuurlijk net zo min normaal als het continue lekken van de eerder besproken lichaamsvloeistoffen. Borsten zijn niet en masse incontinent. Toch dragen ontelbare vrouwen maandenlang continue miniluiertjes voor lekkende melk en gedragen hun borsten zich kennelijk alsof ze incontinent zijn. Ik heb daar een paar theorieën over. En met theorieën moet e het doen, want onderzoek naar lekken is eigenlijk niet gedaan. Het is, zeg maar, geen erg sexy onderzoek onderwerp. In mensen dan toch. De koemelkindustrie denkt daar anders over en daar is dus wel onderzoek gedaan naar incontinentia lactis bij melkkoeien. Het onderzoek van Rovai et al (2007) bevestigt een van mijn theorieën, namelijk dat een grote melkproductie leidt tot meer lekken. Liever gezegd, een grote melkproductie die niet vaak wordt afgenomen. Een volle borst dus, tot het randje gevuld en overlopend. Romai stelde ook vast dat er tijdens het lekken geen toeschietreflex was. Dit kan dus leiden tot de conclusie dat borsten die vol en overvol raken overlopen. Dit kun je zien als ingebouwde preventie tegen verstoppingen on borstontstekingen. Beter zou het natuurlijk zijn om de borsten niet zo vol te laten worden door bijvoorbeeld de intervallen tussen voedingen klein te houden. Dat zou een flink deel lekken kunnen schelen. Een andere theorie van mij, die ik niet heb kunnen bevestigen, is de aantrekkingskracht van een vochtig kompres, waarbij het vochtige kompres tegen de tepelopeningen aan een hevelwerking zou kunnen krijgen en de stroom van melk uit de borst aantrekken. Op die manier zou dus het dragen van het zoogkompres de conditie waarvoor het wordt gebruikt zelf in stand kunnen houden. Een derde theorie gaat over druk. Strakke kleding, strakke beha, een extra laagje zoogkompres in die beha, kunnen allemaal zorgen voor extra druk op de zich vullende borst, waardoor een soort kolvende werking ontstaat.
Incontinente borsten zijn dus zeker niet normaal, hoewel wel heel gewoon i de zin van vaak voorkomend. Om het vóórkomen te voorkómen zou men de borsten minder vol kunnen laten worden door vaker te voeden en druk op de borsten vermijden. Lekken door een toeschietreflex op een ongewenst moment kan simpel worden gestopt (al als je het aan voelt komen) door stevige druk op de tepel te geven met de basis van de hand of met de deurbelmethode (tepel indrukken met de vinger. Hiermee worden de melkkanalen even afgeknepen, waardoor de melk stopt met stromen. Soort van stevig billenknijpen, zeg maar.
*) In: BorstenBibber, Eurolac Flits 15-03-2012
**) Meer over secreten en excreten in Secreet, Eurolac Flits 10-10-2011
M. Rovai, M.T. Kollmann, R.M. Bruckmaier: Incontinentia Lactis: Physiology and Anatomy Conducive to Milk Leakage in Dairy Cows . Journal of Dairy Science - February 2007 (Vol. 90, Issue 2, Pages 682-690, DOI: 10.3168/jds.S0022-0302(07)71551-5)
M. Rovai, M.T. Kollmann, R.M. Bruckmaier: Incontinentia Lactis: Physiology and Anatomy Conducive to Milk Leakage in Dairy Cows . Journal of Dairy Science - February 2007 (Vol. 90, Issue 2, Pages 682-690, DOI: 10.3168/jds.S0022-0302(07)71551-5)
