Debat

Foto:Sumo worstelaars: een gewichtige strijd

Het debat op 2 gisteravond was iets waar ik de hele dag al naar uitgekeken had. Een goed debat is entertainment van de hoogste orde. Een stevige stelling en goed van de tongriem gesneden voor- en tegenstanders die, volgens strenge regels en onder leiding van een stevige, onpartijdige leider, met onderbouwde argumenten hun positie verdedigen. Het deelnemerslijstje had me al een beetje doen fronsen: naast arts-antropoloog Ivan Wolfers en wetenschapsjournaliste Asha ten Broeke (beide spanden mijn verwachtingen hoog met hun al bekende standpunten), TV-chefkok Pierre Wind en verder ervaringsdeskundigen en de baas van de supermarketeersberoepsvereniging. Waar waren de andere deskundigen in dit speelveld, de psycholoog, de diëtist, de bewegingsdeskundige? Waar waren de beleidsmakers van overheid en zorg? Het werd dus een debat over meningen en niet over feiten. De enige twee die wetenschap als argument inbrachten, Wolfers en ten Broeke, werden letterlijk overschreeuwd door de kok en de supermarketeer. De discussieleider leek vooral zijn stretchoefeningen te willen etaleren. In een Twitter reactie achteraf meldde Wolfers dat hij ’’moet wennen aan feit dat meningen belangrijker zijn geworden dan kennis. Zal wel democratisch zijn. Een mening heeft iedereen, kennis niet.’’ Kernwoorden bleken ‘’verantwoordelijkheid’’ en ‘’schuld’’. Ik had terstond een deja-vu ervaring, omdat dit dezelfde woorden zijn die bij het informele brede maatschappelijke debat over zuigelingenvoeding ook steeds terugkeren. Ouders zijn verantwoordelijk voor wat ze hun kinderen te eten geven; wat, wanneer, hoe, hoeveel en soms waarom. En ze worden schuldig bevonden wanneer ze de verkeerde keuzes maken. Maar in een maatschappij waar meningen boven feiten gaan en waar geld verdienen waardevoller is dan gezondheid is het maken van verantwoordelijke keuzes voor de meeste ouders vrijwel onmogelijk. (En voor ouders die wel de gezonde keuzes willen en kunnen maken is de uitvoering voor gezinnen met lage inkomens vrijwel onmogelijk omdat de gezonde keuzes in de supermarkt - we laten de speciaalzaken bakker, groenteboer en slager maar helemaal buiten beschouwing- de dure keuzes zijn; hoe ongezonder, hoe goedkoper. Ten Broeke, 2011) De feitelijke, wetenschappelijk gebaseerde informatie is voor een flink deel van de ouders niet toegankelijk; informatie op etiketten ontbreekt, is onleesbaar of onbegrijpelijk of regelrecht misleidend en de informatie die door zorgverleners wordt gegeven is niet zelden gekleurd door de voedingsmiddelenindustrie. De overheid trekt zich terug onder het mom niet te willen betuttelen, maar in werkelijkheid om er geen geld aan te hoeven uitgeven (en mogelijk hierin gestimuleerd door de lobby van de rijke industrie?)
Mijn oplossing is simpel: Hef belasting op ongezond voedsel (vooral met suiker en geraffineerde zetmelen, maar ook verkeerde vetten, smaak-, geur- en kleurstoffen, smaakverbeteraars en appetijt-stimulanten) en gebruik de opbrengsten daarvan voor het goedkoper maken van gezond voedsel (voornamelijk vers en onbewerkt voedsel: groenten en fruit, eerlijk brood, vlees en zuivel) en voor eerlijke, feitelijke (niet door de industrie betaalde of anderszins beïnvloedde) informatie over gezond gedrag en voedsel (inclusief eerlijke, leesbare en begrijpelijk informatie op etiketten). Te beginnen bij de voeding voor de allerjongsten: moeder of poeder; pannetje of potje.
Asha ten Broeke: Wat kost eten eigenlijk? Is een budget van 50 per week genoeg om echt gezond te eten? 22 december 2011