(Foto: Hugh Laurie als dr. House, de gek-geniale diagnosticus in de gelijknamige TV serie.)
Het stellen van een diagnose is een soort detectivewerk. Het is een zoeken naar bewijsmateriaal, middelen en mogelijkheden. Als een echte Sherlock Holmes moet de diagnosticus combineren en deduceren om antwoorden te vinden. Ook een lactatiekundige ontkomt daar niet aan. Sommige lactatiekundige diagnoses zijn zo gesteld, maar andere zijn lastiger. Er zijn allerlei symptomen die bij meerdere diagnoses passen. Zo kan een lactatiekundige zich soms net dr. House voelen door het schuiven, passen en meten van alle belangrijke, bijkomende en vergeten maar later opduikende factoren en symptomen. Neem bijvoorbeeld de moeder die meldt dat het voeden pijnlijk is, dat de tepel wit uitslaat en ook na het voeden intens pijn doet. De combinerende en deducerende lactatiekundige wil dan weten wat voor pijn, waar, hoe lang, precies wanneer? En wit? hoe wit, waar: erin of erop, altijd of trekt het weg? Heel vaak wordt bij ‘’pijn en witte tepel’’ direct de diagnose spruw gesteld. Dan wordt er medicinaal behandeld voor spruw en dat slaat niet aan. De vervolgdiagnose is dan meestal niet ‘’dan zal het geen spruw zijn geweest’’, maar: de behandeling was niet goed en vervolgens wordt anders, langer of agressiever behandeld. Terwijl het heel goed mogelijk is dat de diagnose niet ‘’spruw’’ maar ‘’fenomeen van Raynaud’’ had moeten zijn. Ook dat is extreem pijnlijk tijdens en ook nog minuten lang na de voeding. De tepels worden ook wit, maar dan niet door een aanslag of beslag, maar door het wegtrekken van het bloed door het onderbreken van de bloedsomloop. Het is niet vreemd dat meer aan spruw dan aan Raynauds fenomeen wordt gedacht. Candida Albicans wordt gevonden in de mondholte van een derde van alle kinderen die borstvoeding krijgen (en in twee derde van alle kinderen die kunstvoeding krijgen!) en op de tepels en tepelhoven van een derde van alle lacterende en op ruim een zesde van alle niet-lacterende moeders (Zolner, 2003). Ondanks het vele voorkomen van spruw bij moeders en kinderen is er weinig recent onderzoek te vinden. Door artsen wordt een candida infectie bij het voeden koppel geridiculiseerd: het is niet ernstig en gaat vanzelf over. Zij gaan daarbij voorbij aan de pijn die het zowel moeder als kind kan geven en het grote risico van vroegtijdig stoppen met borstvoeding als gevolg daarvan. Hanna en Cruz (2011)adviseren artsen dan ook dringend alerter te zijn op symptomen van spruw en dit adequaat te behandelen, hoe moeilijk dit ook vaak blijkt te zijn. Raynauds is bekend als verschijnsel in handen en voeten, minder in de borsten van voedende vrouwen. De behandeling hiervan is (ook) lastig, want de oorzaak is niet helemaal duidelijk, maar waarschijnlijk divers (Anderson et al, 2004). Soms wordt, met matig succes, gewerkt met bloeddrukverlagers. Andere maatregelen zijn voedingssupplementen vitamine B6, magnesium met calcium, en, recent gehoord: omega 3 en 6. Afknelling van de tepel tijdens het drinken van de baby (door een verkeerde techniek of afwijkingen in de mond), temperatuurschommelingen en blootstelling aan koude kunnen een aanval triggeren en moeten dus waar mogelijk worden voorkomen. Het blijft zoeken en uitproberen dus: de lactatiekundige als een combinatie van Sherlock Holmes en dr. House.
Zöllner MS, Jorge AO. Candida spp occurrence in oral cavities of breast-feeding infants and in their mothers' mouths and breasts. Pesqui Odontol Bras. 2003 Apr–Jun;17(2):151–5.
Louisa Hanna, MD and Stacie A Cruz, MD: Candida Mastitis: A Case Report. Perm J. 2011; 15(1):62–64.
Anderson JE, Held N, Wright K.: Raynaud's phenomenon of the nipple: a treatable cause of painful breastfeeding. Pediatrics. 2004;113(4):e360-4.
Het stellen van een diagnose is een soort detectivewerk. Het is een zoeken naar bewijsmateriaal, middelen en mogelijkheden. Als een echte Sherlock Holmes moet de diagnosticus combineren en deduceren om antwoorden te vinden. Ook een lactatiekundige ontkomt daar niet aan. Sommige lactatiekundige diagnoses zijn zo gesteld, maar andere zijn lastiger. Er zijn allerlei symptomen die bij meerdere diagnoses passen. Zo kan een lactatiekundige zich soms net dr. House voelen door het schuiven, passen en meten van alle belangrijke, bijkomende en vergeten maar later opduikende factoren en symptomen. Neem bijvoorbeeld de moeder die meldt dat het voeden pijnlijk is, dat de tepel wit uitslaat en ook na het voeden intens pijn doet. De combinerende en deducerende lactatiekundige wil dan weten wat voor pijn, waar, hoe lang, precies wanneer? En wit? hoe wit, waar: erin of erop, altijd of trekt het weg? Heel vaak wordt bij ‘’pijn en witte tepel’’ direct de diagnose spruw gesteld. Dan wordt er medicinaal behandeld voor spruw en dat slaat niet aan. De vervolgdiagnose is dan meestal niet ‘’dan zal het geen spruw zijn geweest’’, maar: de behandeling was niet goed en vervolgens wordt anders, langer of agressiever behandeld. Terwijl het heel goed mogelijk is dat de diagnose niet ‘’spruw’’ maar ‘’fenomeen van Raynaud’’ had moeten zijn. Ook dat is extreem pijnlijk tijdens en ook nog minuten lang na de voeding. De tepels worden ook wit, maar dan niet door een aanslag of beslag, maar door het wegtrekken van het bloed door het onderbreken van de bloedsomloop. Het is niet vreemd dat meer aan spruw dan aan Raynauds fenomeen wordt gedacht. Candida Albicans wordt gevonden in de mondholte van een derde van alle kinderen die borstvoeding krijgen (en in twee derde van alle kinderen die kunstvoeding krijgen!) en op de tepels en tepelhoven van een derde van alle lacterende en op ruim een zesde van alle niet-lacterende moeders (Zolner, 2003). Ondanks het vele voorkomen van spruw bij moeders en kinderen is er weinig recent onderzoek te vinden. Door artsen wordt een candida infectie bij het voeden koppel geridiculiseerd: het is niet ernstig en gaat vanzelf over. Zij gaan daarbij voorbij aan de pijn die het zowel moeder als kind kan geven en het grote risico van vroegtijdig stoppen met borstvoeding als gevolg daarvan. Hanna en Cruz (2011)adviseren artsen dan ook dringend alerter te zijn op symptomen van spruw en dit adequaat te behandelen, hoe moeilijk dit ook vaak blijkt te zijn. Raynauds is bekend als verschijnsel in handen en voeten, minder in de borsten van voedende vrouwen. De behandeling hiervan is (ook) lastig, want de oorzaak is niet helemaal duidelijk, maar waarschijnlijk divers (Anderson et al, 2004). Soms wordt, met matig succes, gewerkt met bloeddrukverlagers. Andere maatregelen zijn voedingssupplementen vitamine B6, magnesium met calcium, en, recent gehoord: omega 3 en 6. Afknelling van de tepel tijdens het drinken van de baby (door een verkeerde techniek of afwijkingen in de mond), temperatuurschommelingen en blootstelling aan koude kunnen een aanval triggeren en moeten dus waar mogelijk worden voorkomen. Het blijft zoeken en uitproberen dus: de lactatiekundige als een combinatie van Sherlock Holmes en dr. House.
Zöllner MS, Jorge AO. Candida spp occurrence in oral cavities of breast-feeding infants and in their mothers' mouths and breasts. Pesqui Odontol Bras. 2003 Apr–Jun;17(2):151–5.
Louisa Hanna, MD and Stacie A Cruz, MD: Candida Mastitis: A Case Report. Perm J. 2011; 15(1):62–64.
Anderson JE, Held N, Wright K.: Raynaud's phenomenon of the nipple: a treatable cause of painful breastfeeding. Pediatrics. 2004;113(4):e360-4.
