Foto: aandeel van een aantal voedingsstoffen in 500ml moedermelk per dag na de eerste verjaardag
Ik wilde weer eens een meer borstvoeding-inhoudelijk stukje schrijven, want het was me opgevallen dat ik de laatste tijd wel erg activistisch werd. Borstvoeding op verzoek leek me wel wat. Maar is dat wel wat mensen willen lezen? Borstvoeding-stukje-op-verzoek dan maar. Binnen een kwartier kwamen er al een paar reacties binnen op Twitter, die verzochten om zuigbehoefte en samenstelling en waarde van moedermelk na de eerste verjaardag. Hoe mooi passen deze twee bij elkaar. Gisteren de zuigbehoefte; vandaag de samenstelling.
Moedermelk is een redelijk stabiel product tijdens de hele lactatieperiode. Voor het kind wordt geboren wordt en een meestal vrijwel heldere vloeistof geproduceerd en in de eerste dagen nadat het kindje geboren is is er colostrum. Deze dikke, geconcentreerde, crèmekleurige tot geel-oranje vloeistof is een cocktail van voeding en bescherming, in hoeveelheid exact aangepast op het nog kleine, niet rekbare maagje van de pasgeborene. (Voor kindjes die te vroeg geboren worden is er een speciaal aangepaste prematurenvoeding, met een andere verhouding van eiwitten, vitaminen en mineralen.) Na een paar dagen gaat colostrum veranderen: er komt meer suiker in, waardoor meer water wordt aangetrokken en de hoeveelheid aangemaakte melk snel meer gaat worden. Na een week, of 2 weken of drie als het wat trager gaat, is de melk’’matuur’’ geworden. Dat wil zeggen dat ze dan de samenstelling heeft bereikt die ze ruwweg zal blijven behouden tot het einde van de lactatieperiode. De veranderingen die er optreden zijn in drie groepen in te delen: bescherming, concentratie en vetgehalte. Telkens als een kind in aanraking komt met nieuwe ziekteverwekkers komen er nieuwe beschermende stoffen in zijn melk. Daarom is de melk van de baby in de eerste weken anders dan die van de baby die naar de kinderopvang gaat en van de baby die gaat kruipen en de plantenbakken met potgrond ontdekt. de concentratie van de melk kan veranderen wanneer om een of andere reden er een plotselinge dip is in productie, bijvoorbeeld als moeder koorts heeft of weer ongesteld wordt. De melk is dan minder waterig en smaakt zouter door de meer geconcentreerde mineralen. Ook de hoeveelheid afweerstoffen is dan relatief hoger. Tot slot het vet. afgezien van de in water oplosbare vitaminen is dit zo’n beetje het enige ingrediënt van moedermelk dat kan worden beïnvloed door de voeding van de moeder. Het soort vetten dat de moeder eet beïnvloedt namelijk de verhouding van de vetzuren in haar melk. Maar ook het vetgehalte kan veranderen: wanneer een moeder vaak voedt en haar borsten relatief leeg blijven is haar melk vetter dan wanneer zij telkens heel volle borsten heeft voor ze gaat voeden. en in de loop van de tijd, naarmate het kindje ouder wordt, wordt de melk gemiddeld ook vetter. Mogelijk omdat het kindje dit nodig heeft, mogelijk ook omdat de borsten na verloop van tijd steeds minder vol raken tussen de voedingen door. Omdat de samenstelling voer het algemeen niet sterk verandert en de kwaliteit zeker niet minder wordt, blijft borstvoeding geven ook wat voeding betreft waardevol tot ver na de eerste verjaardag. De tabel hierboven geeft duidelijk aan dat met maar een halve liter moedermelk (een keer of drie per etmaal voeden) een kind van diverse nutriënten al een flink deel van de dagelijkse portie binnenkrijgt.
Kenniscentrum Borstvoeding: tabellen met samenstellling van moedermelk
Ik wilde weer eens een meer borstvoeding-inhoudelijk stukje schrijven, want het was me opgevallen dat ik de laatste tijd wel erg activistisch werd. Borstvoeding op verzoek leek me wel wat. Maar is dat wel wat mensen willen lezen? Borstvoeding-stukje-op-verzoek dan maar. Binnen een kwartier kwamen er al een paar reacties binnen op Twitter, die verzochten om zuigbehoefte en samenstelling en waarde van moedermelk na de eerste verjaardag. Hoe mooi passen deze twee bij elkaar. Gisteren de zuigbehoefte; vandaag de samenstelling.
Moedermelk is een redelijk stabiel product tijdens de hele lactatieperiode. Voor het kind wordt geboren wordt en een meestal vrijwel heldere vloeistof geproduceerd en in de eerste dagen nadat het kindje geboren is is er colostrum. Deze dikke, geconcentreerde, crèmekleurige tot geel-oranje vloeistof is een cocktail van voeding en bescherming, in hoeveelheid exact aangepast op het nog kleine, niet rekbare maagje van de pasgeborene. (Voor kindjes die te vroeg geboren worden is er een speciaal aangepaste prematurenvoeding, met een andere verhouding van eiwitten, vitaminen en mineralen.) Na een paar dagen gaat colostrum veranderen: er komt meer suiker in, waardoor meer water wordt aangetrokken en de hoeveelheid aangemaakte melk snel meer gaat worden. Na een week, of 2 weken of drie als het wat trager gaat, is de melk’’matuur’’ geworden. Dat wil zeggen dat ze dan de samenstelling heeft bereikt die ze ruwweg zal blijven behouden tot het einde van de lactatieperiode. De veranderingen die er optreden zijn in drie groepen in te delen: bescherming, concentratie en vetgehalte. Telkens als een kind in aanraking komt met nieuwe ziekteverwekkers komen er nieuwe beschermende stoffen in zijn melk. Daarom is de melk van de baby in de eerste weken anders dan die van de baby die naar de kinderopvang gaat en van de baby die gaat kruipen en de plantenbakken met potgrond ontdekt. de concentratie van de melk kan veranderen wanneer om een of andere reden er een plotselinge dip is in productie, bijvoorbeeld als moeder koorts heeft of weer ongesteld wordt. De melk is dan minder waterig en smaakt zouter door de meer geconcentreerde mineralen. Ook de hoeveelheid afweerstoffen is dan relatief hoger. Tot slot het vet. afgezien van de in water oplosbare vitaminen is dit zo’n beetje het enige ingrediënt van moedermelk dat kan worden beïnvloed door de voeding van de moeder. Het soort vetten dat de moeder eet beïnvloedt namelijk de verhouding van de vetzuren in haar melk. Maar ook het vetgehalte kan veranderen: wanneer een moeder vaak voedt en haar borsten relatief leeg blijven is haar melk vetter dan wanneer zij telkens heel volle borsten heeft voor ze gaat voeden. en in de loop van de tijd, naarmate het kindje ouder wordt, wordt de melk gemiddeld ook vetter. Mogelijk omdat het kindje dit nodig heeft, mogelijk ook omdat de borsten na verloop van tijd steeds minder vol raken tussen de voedingen door. Omdat de samenstelling voer het algemeen niet sterk verandert en de kwaliteit zeker niet minder wordt, blijft borstvoeding geven ook wat voeding betreft waardevol tot ver na de eerste verjaardag. De tabel hierboven geeft duidelijk aan dat met maar een halve liter moedermelk (een keer of drie per etmaal voeden) een kind van diverse nutriënten al een flink deel van de dagelijkse portie binnenkrijgt.
Kenniscentrum Borstvoeding: tabellen met samenstellling van moedermelk
Voedingscentrum: tabel aanbevolen hoeveelheden voedingstoffen op verschillende leeftijden 0-4 jaar (blz 62)
