Foto: Daryl Hannah als Ayla, een jonge vrouw die in The Clan of the Cave Bear (naar het gelijknamige boek van Jean Auel) opgroeit, jong moeder wordt en zich staande houdt in een vijandige omgeving is een wereld die voor een groot deel is veranderd in een vriezer
Het eerste waar mijn oog op valt als ik deze ochtend mijn Tweetdeck open is ‘’borstvoeding weer veilig in de vriezer’’. Daarvan slaat mijn beelddenkende taalpuristenhart een slag over en mijn taalpuristische beeddenkershoofd op hol. Wat een geschenk, zo’n bericht. Instant inspiratie voor een borstvoeding blogger. Als taalpurist gebruik ik graag het juiste woord in de juiste context, bij voorkeur ook nog juist gespeld en grammaticaal correct ingezet. Daar beleef ik genoegen aan, dat appelleert aan mijn gevoel voor schoonheid, orde en regelmaat. Goede woorden op de verkeerde plaats, of verkeerde woorden op de goede plaats, verstoren die taalpuristische schoonheid en orde, maar wat zijn diepe foute woorden een geschenk voor mijn beelddenkende kant. Die ziet dat tafereel namelijk helemaal voor zich.
‘’Borstvoeding veilig in de vriezer’’, zo’n opmerking is voldoende om een schilderij of zelfs een korte film in mijn hoofd te laten beginnen. Een flinke diepvrieskist, gezellig aangekleed met kleedjes en een schemerlampje en bekleed met kussens, de wanden gecapitonneerd als een isoleercel. Veilig en heel knusjes zitten daarin een moeder en haar kind zich bezig te houden met borstvoeding; de moeder gevend, de baby nemend. Mijn meer zwarte kant probeert er dan een paar alternatieve vervolgscenario’s tussen te schuiven zoals die waarin iemand buiten de vriezer het aanknopje aanzet of die waarin iemand vergeten is voor ventilatie te zorgen. Die scenario’s moet ik beslist weghouden, want dan is het helemaal niet meer veilig in die vriezer met die borstvoeding. Aan de andere kant zullen meerdere voedende moeders de afgelopen dagen nu en dan gewenst hebben dat ze in de vriezer borstvoeding konden gaan geven.
Mijn taalpuristische kant ondertussen beredeneert dit alles met koele logica. Natuurlijk bedoelde die moeder helemaal niet dat ze veilig borstvoeding kon geven in de vriezer, maar dat ze haar moedermelk veilig in de vriezer kon bewaren. De terminologie rondom het voedsel en het eten geven van zuigelingen is dan ook redelijk verwarrend en allerlei termen worden door elkaar gebruikt en woorden worden vaak ten onrechte als synoniem gebruikt. Bij het kiezen van een woord is het handig om eerst na te gaan of het om een proces of een product gaat. Dus of het over het eten geven gaat of over het soort eten dat wordt gegeven. Als het in de vriezer kan is het zeker weten geen proces, maar een product. Moedermelk gaat dus in de vriezer, borstvoeding niet. Bij de alternatieven voor borstvoeding en moedermelk is flesvoeding de tegenhanger van borstvoeding en kunstvoeding die van moedermelk. Om het nu even ingewikkeld te maken, let op: dit is de les voor gevorderden, je kan kunstvoeding aan de borst geven en moedermelk uit de fles. Dan heb je ‘’aan-de-borstvoeding’’ en ‘’moedermelkvoeding’’. En tenslotte de masterclass: Een vrouw die alle melk kolft en per fles geeft, lacteert wel, maar geeft technisch gezien geen borstvoeding; een vrouw (of een man!) die kunstvoeding met een hulpmiddel aan de borst geeft lacteert niet, maar geeft op een bepaalde manier wel borstvoeding.
Om alle losse eindjes netjes af te werken toch ook nog even over de combinatie vriezer en veilig. Het twitterbericht dat deze keer de muze was voor mijn schrijfsel ging over uitvallende en teruggekeerde stroom, waardoor de vriezer weer de gewenste veiligheid aan de erin opgeslagen producten gaf. Invriezen is een heel veilige manier om moedermelk lange tijd te bewaren. In de laatste ijstijd bevroren mammoeten worden nu nog vrijwel ongeschonden en onbedorven uit het ijs gehaald. Een vriezer met een temperatuur van min achttien graden of lager houdt moedermelk ook vrijwel onbeperkt goed. Bij die temperaturen is er geen bacteriële activiteit mogelijk en dus ook geen bederf. De kwaliteit van de melk kan achteruit lopen omdat, de een na de ander, de beschermende stoffen in de melk ophouden te functioneren en niet meer gereactiveerd kunnen worden. Het vet in de melk kan afgebroken worden waardoor het ranzig wordt. Het maakt dat de melk vies gaat ruiken en smaken, maar technische gesproken is de melk niet bedorven. Wat betreft kwaliteit zou moedermelk niet langer dan zes maanden diepgevroren bewaard moeten blijven. Weggooien is niet nodig. Ontdooide moedermelk, die niet ranzig is en stinkt, kan worden gebruikt in elk recept waarin melk nodig is: pannenkoeken, soepen, sauzen, pap, pudding, ijs, milkshake, noem maar op. Het is namelijk gewoon melk, net als dat spul dat uit de uier van een koe kwam, in de fabriek werd geschud en ontvet en in een kartonnen pak of plastic container verpakt. In geval de stroom langer uitvalt en de inhoud van de vriezer begint te ontdooien: vriezer niet openen en hopen dat er binnen 24 weer stroom is. De melk zal dan weer bevriezen en moedermelk is dan nog goed om te gebruiken. Dit geldt voor melk die vers is ingevroren. Moedermek die voor het invriezen werd verwarmd (bijvoorbeeld ‘’spruwmelk’’ of bij verhitten om de vetafbraak enzymen te deactiveren) is minder goed houdbaar na ontdooien.
van Veldhuizen-Staas G: Borstvoeding terminologie, gepubiceerd oline, 2011
Eurolac Flits! met label terminologie, bewaren, houdbaarheid
Het eerste waar mijn oog op valt als ik deze ochtend mijn Tweetdeck open is ‘’borstvoeding weer veilig in de vriezer’’. Daarvan slaat mijn beelddenkende taalpuristenhart een slag over en mijn taalpuristische beeddenkershoofd op hol. Wat een geschenk, zo’n bericht. Instant inspiratie voor een borstvoeding blogger. Als taalpurist gebruik ik graag het juiste woord in de juiste context, bij voorkeur ook nog juist gespeld en grammaticaal correct ingezet. Daar beleef ik genoegen aan, dat appelleert aan mijn gevoel voor schoonheid, orde en regelmaat. Goede woorden op de verkeerde plaats, of verkeerde woorden op de goede plaats, verstoren die taalpuristische schoonheid en orde, maar wat zijn diepe foute woorden een geschenk voor mijn beelddenkende kant. Die ziet dat tafereel namelijk helemaal voor zich.
‘’Borstvoeding veilig in de vriezer’’, zo’n opmerking is voldoende om een schilderij of zelfs een korte film in mijn hoofd te laten beginnen. Een flinke diepvrieskist, gezellig aangekleed met kleedjes en een schemerlampje en bekleed met kussens, de wanden gecapitonneerd als een isoleercel. Veilig en heel knusjes zitten daarin een moeder en haar kind zich bezig te houden met borstvoeding; de moeder gevend, de baby nemend. Mijn meer zwarte kant probeert er dan een paar alternatieve vervolgscenario’s tussen te schuiven zoals die waarin iemand buiten de vriezer het aanknopje aanzet of die waarin iemand vergeten is voor ventilatie te zorgen. Die scenario’s moet ik beslist weghouden, want dan is het helemaal niet meer veilig in die vriezer met die borstvoeding. Aan de andere kant zullen meerdere voedende moeders de afgelopen dagen nu en dan gewenst hebben dat ze in de vriezer borstvoeding konden gaan geven.
Mijn taalpuristische kant ondertussen beredeneert dit alles met koele logica. Natuurlijk bedoelde die moeder helemaal niet dat ze veilig borstvoeding kon geven in de vriezer, maar dat ze haar moedermelk veilig in de vriezer kon bewaren. De terminologie rondom het voedsel en het eten geven van zuigelingen is dan ook redelijk verwarrend en allerlei termen worden door elkaar gebruikt en woorden worden vaak ten onrechte als synoniem gebruikt. Bij het kiezen van een woord is het handig om eerst na te gaan of het om een proces of een product gaat. Dus of het over het eten geven gaat of over het soort eten dat wordt gegeven. Als het in de vriezer kan is het zeker weten geen proces, maar een product. Moedermelk gaat dus in de vriezer, borstvoeding niet. Bij de alternatieven voor borstvoeding en moedermelk is flesvoeding de tegenhanger van borstvoeding en kunstvoeding die van moedermelk. Om het nu even ingewikkeld te maken, let op: dit is de les voor gevorderden, je kan kunstvoeding aan de borst geven en moedermelk uit de fles. Dan heb je ‘’aan-de-borstvoeding’’ en ‘’moedermelkvoeding’’. En tenslotte de masterclass: Een vrouw die alle melk kolft en per fles geeft, lacteert wel, maar geeft technisch gezien geen borstvoeding; een vrouw (of een man!) die kunstvoeding met een hulpmiddel aan de borst geeft lacteert niet, maar geeft op een bepaalde manier wel borstvoeding.
Om alle losse eindjes netjes af te werken toch ook nog even over de combinatie vriezer en veilig. Het twitterbericht dat deze keer de muze was voor mijn schrijfsel ging over uitvallende en teruggekeerde stroom, waardoor de vriezer weer de gewenste veiligheid aan de erin opgeslagen producten gaf. Invriezen is een heel veilige manier om moedermelk lange tijd te bewaren. In de laatste ijstijd bevroren mammoeten worden nu nog vrijwel ongeschonden en onbedorven uit het ijs gehaald. Een vriezer met een temperatuur van min achttien graden of lager houdt moedermelk ook vrijwel onbeperkt goed. Bij die temperaturen is er geen bacteriële activiteit mogelijk en dus ook geen bederf. De kwaliteit van de melk kan achteruit lopen omdat, de een na de ander, de beschermende stoffen in de melk ophouden te functioneren en niet meer gereactiveerd kunnen worden. Het vet in de melk kan afgebroken worden waardoor het ranzig wordt. Het maakt dat de melk vies gaat ruiken en smaken, maar technische gesproken is de melk niet bedorven. Wat betreft kwaliteit zou moedermelk niet langer dan zes maanden diepgevroren bewaard moeten blijven. Weggooien is niet nodig. Ontdooide moedermelk, die niet ranzig is en stinkt, kan worden gebruikt in elk recept waarin melk nodig is: pannenkoeken, soepen, sauzen, pap, pudding, ijs, milkshake, noem maar op. Het is namelijk gewoon melk, net als dat spul dat uit de uier van een koe kwam, in de fabriek werd geschud en ontvet en in een kartonnen pak of plastic container verpakt. In geval de stroom langer uitvalt en de inhoud van de vriezer begint te ontdooien: vriezer niet openen en hopen dat er binnen 24 weer stroom is. De melk zal dan weer bevriezen en moedermelk is dan nog goed om te gebruiken. Dit geldt voor melk die vers is ingevroren. Moedermek die voor het invriezen werd verwarmd (bijvoorbeeld ‘’spruwmelk’’ of bij verhitten om de vetafbraak enzymen te deactiveren) is minder goed houdbaar na ontdooien.
van Veldhuizen-Staas G: Borstvoeding terminologie, gepubiceerd oline, 2011
Eurolac Flits! met label terminologie, bewaren, houdbaarheid
