Voeding

Foto: Kirsten Stewart als Bella Swan en Robert Pattinson als Edward Cullen in Twilight Saga: New Moon. Overeenkomend boekcitaat: "No! This is about my soul, isn't it? [...] Carlisle told me about that, and I don't care Edward. I don't care! You can have my soul. I don't want it without you — it's yours already!" Bella Swan, p. 69**
Er is voeding en er is voeding. En dan is er ook nog voeding en voeding. In de meest gangbare betekenissen is voeding het eten, de maaltijd; maar het betekent ook dat wat gegeten wordt, het voedsel. Dat geldt zowel voor het hele organisme als voor de cellen waaruit dat organisme is opgebouwd. Voeding is ook een term uit de elektrotechniek en betekent daar het punt waar de elektrische stroom naar binnenkomt in een apparaat. Indien nodig wordt daar ook de soort stroom omgezet van het aanbod van de elektriciteitsaanbieder naar wat het betreffende apparaat nodig heeft of kan verwerken. Voeding is dus, samengevat, dat wat een apparaat of organisme nodig heeft om te zorgen voor energie (en bij organismen ook bouwstoffen) om te functioneren. Er is sprake van vraag en aanbod en van vertering of omzetting. 

Bij voeding voro mensen is er allerlei onderscheid te maken, zeker bij voeding voor de allerjongsten. Borstvoeding is niet voeding voor de borst, maar voeding door de borst; zuigelingenvoeding daarentegen is voeding voor zuigelingen, maar ook voeding die door zuigelingen wordt opgenomen. Die twee zijn niet volledig uitwisselbaar. Er zijn namelijk ook allerlei zuigelingenvoedingen die absoluut geen borstvoeding zijn, maar kunstvoeding. Kunstvoeding is dan weer niet voeding voor kunst of voeding door kunst, maar kunstmatig nagemaakte voeding voor zuigelingen. Kunstvoeding kan van alles zijn, maar is nooit borstvoeding. Borstvoeding is dan ook veel meer dan zuigelingenvoeding, het is voeding uit de borst van de moeder voor het onderhoud, de groei en ontwikkeling van alle aspecten van een kind. Andere zuigelingenvoedingen zijn alleen ergens vandaar komend, min of meer geschikt voedsel voor de lichamelijk groei en ontwikkeling van een kind. Borstvoeding zorgt naast de bouw- en brandstoffen voor het lichaam van het kind ook voor brand- en bouwstoffen voor de groei en ontwikkeling en het functioneren van zijn hersenen en daarbovenop nog eens voor voedsel voor zijn ziel. [Vrees niet, beste lezer, dit wordt geen levensbeschouwelijke verhandeling over het al dan niet bestaan van de ziel en waar die is gesitueerd en wat ermee gebeurt als het lichaam ophoudt te bestaan. Ziel in deze context staat symbool voor dat deel van het wezen wat niet fysiek-lichamelijk is en ook niet geestelijk in de zin van product van hersenactiviteit. De ziel is in dit verband de zetel van het nog minder grijpbare dan wat het brein produceert: liefde, emotie, relaties, en dergelijke zweverige, maar voor menselijk functioneren toch wel belangrijke zaken. Sommigen zouden zeggen dat de ziel-in-deze-betekenis woont in de ene hersenhelft en de geest in de andere.]  Die tweede en derde betekenis van borstvoeding zijn voor een kind vaak nog belangrijker dan die eerste. Toch wordt over het algemeen door de meeste mensen vooral de eerste voeding, die voor het lijf, bedoeld als men het over borstvoeding heeft. Door moeders en door zorgverleners. En dat kan, onbedoeld, leiden tot misverstanden tussen moeders en hun kinderen. Omdat borstvoeding drie verschillende soorten voeding in zich verzamelt, heeft een kind het veel en vaak nodig. De ene keer voedt hij zijn lichaam, de volgende keer zijn geest en de derde keer zijn ziel. En misschien nog een vierde keer opnieuw voor de ziel. Zielen zijn vreemde dingen. Vooral omdat ze moeilijk te lokaliseren zijn en omdat ze zoveel aandacht en voedsel vragen. Als ze die aandacht en voedsel niet krijgen, kwijnen ze weg en lijken ze te verdwijnen. Verdwijnende zielen hebben de neiging een deel van het brein met zich mee te nemen, waardoor uiteindelijk het hele functioneren en de persoonlijkheidsstructuur van de betroffen persoon veranderen.*
Kindertjes die dus heel vaak aan de borst willen, hebben dus inderdaad honger, veel honger. Maar lang niet altijd honger naar de voeding die hun moeder of de zorgverlener denkt; niet de voeding voor het lijf, maar de voeding voor de ziel. Moeders van kindjes die heel vaak willen drinken, zouden zich geen zorgen moeten maken of hun melk wel voldoet, maar zouden zich moeten verheugen in alle voeding die zij hun kind geven om zijn ziel-honger te stillen. Met hun melk geven zij als het ware steeds beetjes van hun eigen ziel aan die van hun kind, zodat dat beginnende zieltje kan groeien en gedijen. En net als de melk uit haar borsten steeds wordt aangevuld naarmate er van gebruikt is, wordt ook de ziel van de vrijelijk delende moeder steeds weer aangevuld. Een typisch gevalletje van ‘’delen verdubbeld’’.
*) Het begrijpen van effecten van mishandeling op de vroege ontwikkeling van hersenen. Oorspronkelijk artikel: In Focus © Administration for Children and Families
Oktober 2001 US Department of Health and Human Services. Vertaling: Emma van Weringh - augustus 2003

**) Natuurlijk is mijn keuze van deze foto deels bepaald door mijn ietwat adolescente enthousiasme voor deze boeken en films, maar ook wel degelijk omdat in dit deel van de series een mooie metafoor wordt geboden voor het lichamelijk en geestelijk wegkwijnen wanneer een ziel verkommert. Ik had natuurlijk ook de alarmerende foto's van verwrongen ontwikkelde hersenen van verwaarloosde kinderen uit het hierboven genoemde artikel kunnen gebruiken ...