Samen

Foto: Helena Bonham Carter speelt vaak karakters met een hechtingsstoornis
Niet alleen was daar zaterdag de Ouders Natuurlijk Beurs, de vrijdag en donderdag ervoor heb ik mondelinge examens afgenomen bij leerling-lactatiekundigen. Ik ben dus drie dagen lang samen met allerlei mensen geweest. Examineren, overleggen met collega-examinator en daarna communiceren met collega standhouders en organisatoren, maar vooral samenzijn met heel veel vaders, moeders en kinderen. De oxytocine was in die zalen haast voelbaar aanwezig. Bij de examens straalden collega en ik mogelijk wel oxytocine uit, maar van de examinandi kwamen toch ook flinke flarden stresshormonen overwaaien. Niet elk samenzijn veroorzaakt de toevloed van oxytocine, de omstandigheden kunnen ook het tegendeel veroorzaken. Een examinator kan de rust zelve zijn, een examinandus (of –da) daarentegen kan flink in de stress zitten. Tijdens een beurs, zeker een beurs met een redelijk nauw gedefinieerde doelgroep, bevinden zich erg veel mensen in een beperkte ruimte, maar vanwege de gelijkgestemdheid, wordt dat voor de meesten niet onaangenaam.
De mens is een sociaal levens zoogdier. Dat wil zeggen dat hij voor zijn initiële overleving (dus in de eerste levensfase na de geboorte)  afhankelijk is van een zogende moeder en voor zijn levenslange functioneren als mens van menselijke nabijheid. Kluizenaars worden gezien als de ultieme rariteit, omdat ze die basale levensbehoefte afzweren. (Ik heb het altijd vreemd gevonden te veronderstellen dat je tot een hoger geestelijk/moreel/spiritueel vlak kunt komen door je lichaam (zelfkastijding) en je basale menselijke behoeften [voedsel, slaap, menselijke nabijheid] te negeren of te mishandelen. Hoe kun je tot een beter mens worden door je basale menselijkheid te ontkennen? Nu, ja, ander onderwerp, ik dwaal af.)
Hoe tragisch is het dat weldenkende, goed opgeleide zorgverleners met droge ogen en in volle overtuiging dat ze het bij het rechte eind hebben, ouders kunnen aanraden om de basale menselijke behoeften van de allerjongste mensen en hun ouders te negeren, ja, zelfs af te straffen. De richtlijnen voor de verzorging, voeding en het slapen van zuigelingen gaan over het algemeen lijnrecht in tegen elke fysiologische wetmatigheid. Waar de fysiologie van het kind het nodig heeft dat er op elke roep wordt gereageerd, krijgen ouders het advies hun kind gerust een x aantal minuten te laten huilen. Waar de fysiologie nood heeft aan voortdurende menselijke nabijheid, zeggen de richtlijnen dat kinderen apart, afgezonderd van andere mensen de nacht moeten doorbrengen. Waar de fysiologie floreert op frequente tot zeer frequente kleine beetjes eten, zeggen de richtlijnen dat voedingen in vrij rap tempo groter moeten worden en verder uit elkaar aangeboden dienen te worden.
De ernstigste schending van de fysiologie is het structurele en consequent doorgevoerde scheiden van moeder en kind vanaf kort na de geboorte. De ironie wil dat de meest kwetsbaren de hoogste kans hebben van hun moeder te worden gescheiden en dat bij hen de mogelijke gevolgen daarvan het ernstigst zullen zijn. De grote denkers over psychologie, menselijke ontwikkeling en gedrag komen steeds meer tot de conclusie dat onveilige hechting in de eerste jaren de basisoorzaak is voor heel veel dat kan fout gaan in de menselijke karakter- en persoonlijkheidsontwikkeling. Moeder en kind nabijheid (vader en kind nabijheid net zo goed) is de basis voor een veilige hechting.  Veilige hechting begint met nabijheid. Dag en nacht.
Mckenna J: Slapen met je baby (vertaling Marianne Vanderveen-Kolkena) Eurolac.net Boekenplank
Meer Eurolac Flits over samen slapen (lijst)
Samen slapen bij Borstvoedingcentrum Panta Rhei (lijst)
Samen slapen bij Kenniscentrum Borstvoeding (met verwijzingen naar meer)

Buidel

Foto: Jerry O'Connell als Charlie Carbone, Anthony Anderson als Louis Booker en een kangoeroe met zeer a-typisch gedrag in  Kangaroo Jack (2003)
Was het dan alleen maar kommer en kwel wat er uit mijn oproep te voorschijn kwam? Nee, er kwamen ook heel positieve ervaringen. Een respondent zei dat ze geen voorbeelden van slechte adviezen kon geven, want dat ze daar nooit naar luistert; ze gaat liever zelf op zoek bij borstvoeding.com of bij Kellymom. Een ander zei: ‘’Na 4 kinderen weet ik dat je eigen gevoel het belangrijkste is! En je dat moet volgen; en dat het fijn is als er mensen zijn in je omgeving die alle goed bedoelde adviezen thuis laten! En je laten genieten van het mooiste wat er is!’’ Beiden zijn het erover eens dat je slechte adviezen moet negeren of buiten laten en dat je op jezelf moet vertrouwen. Dat is mooi, want moeders weten eigenlijk best hoe het moet en hun kindjes weten dat ook. Je moet het wel toelaten. De andere positieve opmerkingen gaan hier ook over:

''Huid op huid contact en veel knuffelen (bij pasgeboren baby met aanleg problemen). 'In het begin moet je gewoon even doorzetten. Het wordt makkelijker'- dit schepte reële verwachtingen. Bezoek info avond van VBN. Doe wat je gevoel zegt. Gewoon voeden op verzoek en samen slapen. Luister naar jezelf en kijk naar je kind.''

Zelfvertrouwen, vertrouwen in je kind en dicht bij elkaar zijn, zijn eigenlijk de kernadviezen die die vrouwen kregen en die ze zichzelf geven. Dat is ook wat een moeder deed met haar, door de dokter doodverklaarde, te vroeg geboren kindje*. Ze nam hem bij zich, knuffelde hem, terwijl zijn papa vertelde wie zij waren en wat hun pannen als gezin waren. Na twee uur begon hij weer te ademen en te bewegen. Wat de dokters niet lukte met al hun state-of-the-art techniek, apparaten en machines deden moeder en vader met aanraking, nabijheid en liefde. Natuurlijk, dit is een uitzonderlijk verhaal, maar het illustreert wel de kracht van aanraking, nabijheid en menselijk contact. Er circuleert over het wereldwijde web ook al lange tijd een verhaal over een te vroeg geboren tweeling, waarvan de ene het heel slecht deed en nauwelijks reageerde op de inspanningen van de artsen en verpleegkundigen. Tot beide kindjes  bij elkaar in een wieg werden gelegd en het sterkere kindje zijn armpje over de ander legde. Het zwakke kindje reageerde daar wel op en zijn vitale functies verbeterden snel.

Behalve deze mooie, maar tranentrekkende en moeilijk te verifiëren verhalen op het internet zijn er ook heel erg degelijke studies gedaan naar de invloed van scheiding van moeder en kind versus nabijheid en huidcontact. Zowel over het delen van de slaapplaats als over intensief huidcontact (Kangoeroe Moeder Zorg, KMZ, of Kangaroo Mother Care, KMC) stapelen de onderzoeken zich op**. Veel van het KMC onderzoek is specifiek gericht op te vroeg geboren kindjes, maar de meeste uitkomsten zijn zeker ook van toepassing op gezonde op tijd geboren kinderen. Kindjes die in de couveuse worden verzorgd in plaats van in hun natuurlijke habitat, het lichaam van hun moeder, hebben minder goede vitale functies (hartslag, ademhaling, bloeddruk, zuurstofsaturatie en temperatuur)***. Ze hebben minder stress hormonen en ze doen het over de hele lijn beter. In een aantal onderzoeken waren de kinderen hun eigen controle groep: hun waarden voor bloed, hart, ademhaling en temperatuur werden gemeten wanneer ze in huidcontact met de moeder (sommige onderzoeken ook met de vader) waren en wanneer ze in een bedje, verwarmd bedje of couveuse waren. Er waren dus geen bijkomende factoren die de verschillen konden verklaren. De uitkomsten waren onveranderlijk gunstiger voor de kinderen in huidcontact.

Baby’s horen tegen hun moeder aan (of hun andere ouder, maar die mist vaak de ingebouwde voedingsapparatuur), dat is de simpele waarheid en moeders weten dat (soms diep begraven onder allerlei culturele schijnwaarheden) en baby’s weten dat. Daarom noteerden de respondenten dit als de beste adviezen die ze kregen. Ze vertrouwden in zichzelf en hun kind en herkenden de waarheid die hen in het gezicht staarde.

*) Het kindje werd als een van een tweeling voor de 30ste zwangerschap geboren. de andere van de twee deed het goed, maar dit kindje niet.

**) Eurolac Boekenplank: (even omlaag scrollen) de boeken ‘’Slapen met je baby’’ en Koester je kleintje’’ over nabijheid, contact, aanraking en liefde als belangrijkste instrumenten voor de verzorging en opvoeding van je kinderen. (Te koop onder het tabblad *boekenplank* in de Eurolac WebWinkel
***) KMC in het Universiteitsziekenhuis in Uppsala, Zweden.

Eurolac Flits! met label of zoekterm Kangoeroe Moeder Zorg, KMC, buidelen, moeder en kind nabijheid, scheiding-van-moeder-en-kind. Deze links leiden elk naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Met dank aan @BorstgevoedNL, @bvBennebroek, @ElsJF, @KaboutertuinNL, @Marjolief, @melpronk, @NancyPloeger, @nelsy_salden, @POHMiranda voor hun bijdragen via Twitter en Angelina van Es, Anita Paardekooper, Anja Mones, Barbara de Lugt, Cynthia Groenveld Breebaart, Efrat Altman, Inge Höpe, Irina Reulink-Bosman, Myrte van Lonkhuijsen , Nadine Paasschens-Barroso, Nish Barnard, Simone Compier, Stephanie Van Schaik, Susanne Boekhorst via Facebook

Ten tweede

Foto: Stockard Channing als Ouisa en Donald Sutherland als Flan  in Six Degrees of Separation
Ten tweede: stel de melkproductie veilig. Volgens de eerste regel heeft de baby eten gekregen, de tweede stap is om ervoor te zorgen dat het eten dat hij krijgt voor zover enigszins mogelijk de melk van zijn eigen moeder is. Welke melk de baby nu ook krijgt en op welke manier hij dat ook krijgt, het doel is dat hij uiteindelijk volledig leeft, groeit, gedijt en zich ontwikkeld op de melk van zijn eigen moeder. Gelukkig is het overgrote deel van alle moeders die een kind hebben gekregen volkomen in staat een ruim voldoende hoeveelheid melk voor haar kind te maken. Er zijn helaas ook heel veel moeders die die melk onder bemoeilijkende omstandigheden moeten produceren, waardoor het kan lijken dat zij geen melk kunnen maken. Of niet genoeg of melk die niet goed genoeg is. En dan zijn er helaas ook vrouwen die echt niet genoeg of helemaal geen melk kunnen maken. Het enige dat eigenlijk onbestaanbaar is, is dat er wel melk is, maar geen voeding in de melk. Dat is wel een hele zorg minder.
Punt is dat we van te voren eigenlijk niet kunnen weten van een individuele moeder of zij hoort tot die paar promille die werkelijk fysiek niet in staat is tot het produceren van melk, tenzij haar borsten zijn afgezet. Geen borsten, geen melk; een harde, maar simpele waarheid. Vrijwel alle andere borsten verklappen niet door hun maat of vorm hun capaciteit. Er zijn evenwel enkele aanwijzingen die mogelijk kunnen wijzen in de richting van problemen met de productiecapaciteit. Vrouwen met deze tekenen doen er goed aan al voor de geboorte van hun kind advies te zoeken bij een goede lactatiekundige, zodat ze goed voorbereid zijn. Voor alle vrouwen geldt dat een verkeerd beleid in de eerste uren en dagen een in aanleg goede melkproductie capaciteit om zeep kan helpen, en dat is niet altijd omkeerbaar door aanpassingen in dat beleid na de eerste dagen. Soms wel, niet altijd en vaak alleen met veel pijn en moeite in de vorm van letterlijk bloed, zweet en tranen.

Vrouwen die vanaf de geboorte niet de gereedschappen hebben meegekregen of bij wie die gereedschappen in de loop van hun leven zijn weggenomen, kunnen geen melk maken. Dat kan een anatomisch probleem zijn –gebrekkige of ontbrekende aanleg van melkklierweefsel- of hormonaal. Vrouwen met een verstoring rond de hormonen die melkproductie en afscheiding mogelijk maken, hebben vaak ook problemen met andere onderdelen van het hormonale stelsel. Zij werden bijvoorbeeld ook niet of maar moeizaam spontaan zwanger, kwamen pas laat in de puberteit of hadden een heel onregelmatige cyclus. Ook hirsutisme of PCOS kunnen wijzen op een mogelijk verstoorde melkproductie, hoewel deze ook in de richting van een overproductie kunnen gaan. Hormonale problemen zijn vaak goed medicinaal te behandelen, waarna normale borstvoeding mogelijk is. Kleine borsten op zich hoeven niet op een te kort aan klierweefsel te wijzen. Ontbrekend klierweefsel kan door middel van echografie worden vastgesteld.  Ontbrekend klierweefsel kan niet worden gerepareerd.

Vrouwen met een in essentie normale aanleg van klierweefsel en een normaal functionerend hormonaal systeem kunnen door omstandigheden problemen ervaren met het maken van melk. Zij kunnen door bijvoorbeeld medicijngebruik, ziekte of stress een afwijking krijgen in de hormoonfunctie. Of zij hebben een zware bevalling gehad en zijn oververmoeid en verzwakt. Bij vrouwen die tijdens en na de baring erg veel bloed verloren kan de melkproductie vertraagd op gang komen. Achtergebleven placentaresten belemmeren de werking van de hormonen die moedermelk maken en uitscheiden. Medicatie voor het aanmoedigen van de baring en pijnstilling kunnen het op gang komen van de melkproductie op verschillende manieren belemmeren of bemoeilijken. De meeste van deze problemen kunnen worden behandeld, waarna normale melkproductie weer of alsnog mogelijk is. Om dat te bereiken is naast het behandelen van de conditie die de problemen veroorzaakt ook een strikt gehanteerd optimaal borstvoedingbeleid nodig.

Dan als derde de groep vrouwen met wie eigenlijk niets aan de hand is, prima aanleg, prima hormonaal functioneren, hooguit kleine factoren die wat extra oplettendheid zouden vergen, kortom het overgrote deel van alle vrouwen die normaal zwanger worden en een kind krijgen en perfect tot normaal voeden in staat zouden moeten zijn. De vrouwen bij wie vervolgens de hele boel deskundig om zeep wordt geholpen door onwetendheid en onbenul. Deels dat van hen zelf, maar vooral en bovenal door de mensen die hen adviseren en begeleiden. Een over Facebook zwervende spreuk stelt dat in onze tijd van informatie onwetendheid een keuze is. Dat is in principe wel waar, maar niet iedereen is in staat om op de goede plaats op basis van de goede vragen de goede informatie te vinden. Veel moeders gaan ervan uit (en dat zouden ze ook veilig moeten kunnen doen!) dat de zorgverleners om hen heen weten waar ze mee bezig zijn in de zorg voor moeder en kind.
In de praktijk blijkt dat bedroevend veel zorgverleners bedroevend weinig weten over hoe borstvoeding eigenlijk werkt. En eveneens bedroevend veel die dan proberen aan symptoombestrijding te doen of maar direct de moeder voorbereiden op een teleurstelling en kunstvoeding adviseren. De melkproductie veilig stellen begint voor elk moeder-kind-paar met het volgen van de biologische basisregels voor het species-specifiek voeden en verzorgen van de baby. Om dr. Nils Bergmann nog maar eens te citeren: ‘’ZERO SEPARATION!’’ Geen scheiding van moeder en kind. Scheiding van moeder en kind is zowat de meest gemaakte en een van de ernstigste medische missers die je je denken kunt. Een kind dat werd gescheiden van zijn moeder is in een acute en ernstige staat van stress, verbruikt onnodige energie, zijn hersenen ondergaan aanvallen van cortisol en adrenaline en processen van leren, voedsel opnemen, groeien en ontwikkelen worden stopgezet of op de laagste stand aan de gang gehouden. Ook het lichaam van de moeder reageert slecht op scheiding van het zojuist geboren kind en reageert met stress- en rouwsymptomen op die scheiding. Dit is niet erg gunstig voor het op gang komen van de melkproductie.
Zolang moeder en kind bij elkaar zijn moeten ze zo veel mogelijk met rust gelaten worden. De taak van de zorgverlener is vooral om te zorgen voor een veilige en voeding stimulerende omgeving. De taak van de zorgverlener is eerder faciliterend dan interveniërend. Ondertussen kunnen moeder en kind worden geobserveerd, moeder kan worden verzorgd terwijl haar kind bij haar is en baby kan worden onderzocht terwijl hij bij zijn moeder is, nadat ze eerst een uurtje ongestoord samen waren. Heus, hij weegt over een uur of over een paar uur nog vrijwel hetzelfde als nu. En een beetje zorgverlener kan met geoefende klinische waarneming ook zien of een kind in essentie ‘’goed’’ is of acute medische hulp nodig heeft. Bedenk dat de vitale functies van een kind vrijwel altijd gunstiger zijn wanneer hij bij zijn moeder is, huid op huid, dan in de couveuse of een warm bedje of op een onderzoekstafel.
Na dat eerste ongestoorde uur blijven moeder in principe 24/7 bij elkaar op maximaal een armlengte afstand, maar liever tegen elkaar aan. Baby heeft volkomen onbeperkte toegang tot de borst en kan drinken zo vaak en zo veel en zo lang hij wil. En of hij nu wel of geen colostrum binnen krijgt, de nabijheid en de frequente stimulatie van de borst is de belangrijkste interventie voor het veilig stellen van de melkproductie. Mochten er aanwijzingen zijn dat er ondanks die nabijheid en frequentie geen of te weinig melktransfer is, dan kan de moeder in de eerste dagen met de hand colostrum uitdrukken en van een lepeltje geven, terwijl er wordt gekeken naar en gewerkt aan de aanleg- en drinktechnieken. Moeder en kind blijven bij elkaar en de baby blijft frequent de borst nemen.
En alsjeblieft, moeders en zorgverleners: wacht niet te lang met het inroepen van specialistische hulp als een bobbel niet direct kan worden gladgestreken. Die kleine bobbeltjes hebben de neiging zich exponentieel te vermenigvuldigen en binnen no-time uit te groeien tot een ‘’er is te weinig melkproductie mogelijk’’ diagnose.

Moeder de vrouw

Foto: Eddie Murphy als Charlie Hinton en Jeff Garlin als Phil  in Daddy Day Care 

In de hele geschiedenis van de mensheid en overal ter wereld werkten en werken vrouwen. Op allerlei manieren en in allerlei beroepen en functies. Economieën die afhankelijk zijn van de arbeid van vrouwen waren en zijn geen uitzondering. Daarbij maakt het niet uit of die vrouwen moeder zijn of niet. Een probleem met de combinatie werkende vrouw en moeder is er eigenlijk alleen in de Westerse wereld. En dat probleem gaat voornamelijk over de scheiding van moeder en kind. Een heel simpel feit. Een heel ongemakkelijk feit. Een feit dat moeilijk te verteren is in een kind- en vrouwonvriendelijke maatschappij.
Onze maatschappij is zo vrouwonvriendelijk dat zelfs feministen (van bepaalde stromingen) denken dat gelijkheid van vrouwen aan mannen moet betekenen dat zij identiek worden aan mannen en dat vrouwen alleen gelijkwaardig zijn aan mannen wanneer zij meedoen aan diezelfde ratrace, waar likken naar boven en trappen naar onder de meest profijtelijke strategie heet te zijn. Als een soort tegenwicht is er dan de tendens naar overseksualisering en pornificatie van de vrouw. In geen van beide ideeënwerelden is ruimte voor de vrouw als moeder, die zelfstandig en zelfverantwoordelijk haar eigen ding doet. Voor kinderen, met name jonge kinderen, is daarin al helemaal geen plaats en liefst worden die maar zo snel mogelijk groot en identiek aan de rest van de mensheid. Volgens macho-mannelijk model, wel te verstaan.
Wil ik dan maar weer alle vrouwen terug naar af met het aanrecht als enige recht? Nee, dank je wel, liever niet. Ik wil dat vrouwen, net als mannen, worden gezien en gewaardeerd als volwaardige mensen, die in staat zijn zelf te bepalen wie en wat ze zijn en wat goed voor hen is. Geen namaakmannen zonder Y-chromosoom, geen stoeipoezen ten behoeve van mannelijk vermaak en ter verhoging van de verkoopcijfers en vooral geen serviele huissloofjes. Tenzij ze dat zelf graag willen zijn. Ik ben zo blij met die deodorantreclame over sterke vrouwen, waarin als één van de voorbeelden een vrouw als moeder wordt getoond. Niet dat ik over het algemeen van reclame houd, integendeel, maar dat beeld raakt me. Sterke vrouwen. Vrouwen die zelf wel bepalen wat ze doen en die als ze hulp nodig hebben of advies, daar zelf wel om komen vragen.
Kindonvriendelijk is onze maatschappij ook. Hoe meer speciale voorzieningen voor kinderen er zijn en komen, hoe kindonvriendelijker de maatschappij als geheel wordt. Want al die voorzieningen stoppen kinderen weg, zodat ze de gewone mensen niet storen en voor de voeten lopen. Videohoekjes in de supermarkt, ballenbak in de woonwinkel, afgeschermde speelplaats bij het fastfoodrestaurant. En voor-tussen-na-buitenschoolse opvang. En kinderdagverblijf. Vooral de opbergplaatsen voor kinderen van (vooral) werkende moeders zijn een teken van de verregaande kindonvriendelijkheid (én vrouwonvriendelijkheid!) in onze samenleving. Vrouwen die kiezen voor het zelf voeden, verzorgen en opvoeden van hun kinderen wordt vertelt dat ze parasieten zijn die geen enkele bijdrage leveren aan het welzijn van de samenleving; terwijl als die kinderen in verzamelplaatsen door andere vrouwen (die nota bene daarvoor soms hun eigen kinderen in een andere verzamelplaats moeten onderbrengen) worden verzorgd en gevoed, die vrouwen belangrijk en gewaardeerd werk doen waarvoor ze nog betaald krijgen ook.
Erkens (2012) schreef een boek over kinderopvang voor het jongste kind. Wat zij daarin zegt is voor sommige mensen een verademing: zie je wel, ik ben niet gek, onderzoek bewijst het gelijk van mijn instincten. Voor anderen is het een klap in het gezicht. Een uitermate onaangenaam bericht. Erkens stelt dat de manier waarop wij in het algemeen de zorg voor het jonge kind in onze samenleving invullen niet goed is voor kinderen. Daarbij doelt ze dan met name over de groepsopvang van baby’s in kinderdagverblijven en crèches. De kwaliteit van de zorg is niet in overeenstemming met wat het jonge kind nodig heeft voor een goede groei en ontwikkeling op lichamelijk, maar vooral emotioneel-psychisch gebied. De zorg in de kinderopvang is bijna uitsluitend toegespitst op veiligheid en lichamelijke zorg. Op gebied van een opvoedkundige kant is de kinderopvang nog niet veel geëvolueerd na het instituut bewaarschool*.
Er zijn ook andere oplossingen, toepasbaarheid uiteraard afhankelijk van persoonlijke leef- en werkomstandigheden. Langer ouderschaps- of moederschapsverlof, zoals in Scandinavië of Canada, voorkomt dat kinderen van nog geen jaar oud door een wisselend palet van vreemden worden verzorgd. In veel beroepen zou het ook goed mogelijk zijn om een kind mee te nemen. Echt, dat kan, probeer er eens met een open geest naar te kijken, naar dat idee. Over de hele wereld doen en deden moeders dat. Of kleine groepjes ouders (moeders én vaders) kunnen samen, om de beurt, voor de kinderen zorgen wanneer ze hun werktijden daarop afstemmen en een rooster opstellen. Ze kunnen dan ook allemaal het geld ervoor in hun zak houden en het biedt meer mogelijkheden om de eigen zorg en opvoeding en die van de oppas volledig op elkaar te laten aansluiten. Er kan een oppas in huis worden genomen, waardoor het aantal zorgfiguren wordt geminimaliseerd en het kind in de eigen omgeving blijft. Het aantal werkuren en de werktijden van zowel de vader als de moeder kunnen worden aangepast zodat er eigenlijk altijd wel één van beide ouders thuis is.
Maar voorlopig zullen de meeste ouders moeten roeien met de riemen die ze hebben en zullen de kinderen het leven moeten nemen zoals het komt. Weet dan dat er in de wet wel een en ander redelijk goed geregeld is op gebied van bescherming van de werkneemster die borstvoeding geeft en voor het voeden van of kolven voor het kind.
*) Ik scheer hier natuurlijk alle kinderdagverblijven over één kam, terwijl er ook instellingen zijn waar wel goed wordt gewerkt. Die zijn helaas wel sterk in de minderheid.

Feijen K en Hiemstra R: Borstvoeding en werken in Nederland. Kenniscentrum BorstvoedingBudding-Hennink A: Borstvoeding en werken gaat niet vanzelf. Redactie Medicalfacts, 1 augustus 2012Eerkens M: Wat doen we met de baby? -over hechting, hersens en kinderopvang. Bertram + De Leeuw Uitgevers BV, 2012. ISBN 9789461560766

Eurolac Flits! met label werkende moeder, werkgever

Onafscheidelijk

Foto: Lindsay Lohan in de dubbelrol van gescheiden tweelingzusjes    
Hallie Parker/Annie James in Parent Trap
In de periode direct na de geboorte is contact tussen de moeder en haar jong van vitaal belang voor de gezondheid en het overleven van het jong. Scheiding van moeder en kind brengt het jong zowel fysiek als psychische in gevaar. Schapen- en geitenboeren weten er alles van: als moeder het jong verstoot of als om andere redenen het jong met de hand gevoed moet worden is de kans dat het jong ziekelijk zal worden of dood gaat groot. In psychologische onderzoeken bij zoogdieren worden jongen bij de moeder weggenomen om stress te veroorzaken. Hoewel veel van de uitslagen van die onderzoeken met groot gemak op mensen worden geprojecteerd ziet de Westerse mens zich niet als een dier en denkt collectief dat het met de gevaren van scheiding van een mensenmoeder en haar kind wel zal loslopen.
Maar dat loopt dus niet los. Het is zelfs onlosmakelijk aan elkaar verbonden, die nabijheid en de lichamelijke en geestelijke gezondheid van moeder en kind. Scheiding van moeder en kind na de geboorte levert voor beiden stress op en slechtere prognoses voor de lichamelijke en emotionele ontwikkeling van het kind en het welzijn van de moeder. Omdat het uitermate onethisch zou zijn om kinderen willekeurig in te delen in een groep met of zonder contact met de moeder en omdat het onmogelijk is dit blind uit te voeren, zijn er maar erg weinig onderzoeken te vinden die de voldoen aan de zelfopgelegde gouden standaard van de medisch-wetenschappelijke wereld van prospectief, dubbelblind, gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek. Een Cochrane meta analyse komt dus met ietwat teleurstellende resultaten. Er worden toch wel positieve dingen gevonden op het gebied van borstvoeding, uitkomsten en cardiovasculair stabiliteit en minder huilen. en men vond op korte en lange termijn in elk geval geen negatieve uitkomsten.
Toch betekent dit meer dan je op het eerste gezicht zou denken en er zijn andere positieve factoren die kunnen worden geëxtrapoleerd uit andere kennis over menselijk gedrag. Stabiele cardiovasculaire functie en minder huilen betekent minder stress. Stress in zeer jonge kinderen werkt anders dan bij oudere kinderen en volwassenen en laat veel langer zijn sporen na. Stress in pasgeborenen kan uiteindelijk leiden tot slechtere stress verwerking in de rest van het leven. Stres nu, in combinatie met mindere hartfunctie en minder goede borstvoeding, verhoogt het risico van te veel afvallen, te lange tijd voor het beginnen met groeien en te weinig groei, maar ook van hyperbilirubinemie (geelzucht) en hypoglycemie (te alge bloedsuikers). Minder goede borstvoeding verhoogt het risico van bijvoeding met kunstvoeding en een fles met speen, met alle risico’s van dien.
Kinderen die in hun eerste weken in direct lichaamscontact met hun moeder zijn slapen beter en eten beter. Moeders die dicht bij hun kind zijn slapen beter. Een onafscheidelijk paar waarvan beide partners het best functioneren als ze bij elkaar zijn en negatieve verschijnselen vertonen bij scheiding. Zo’n onafscheidelijk paar toch scheiden, daar komt alleen ellende van.
Moore ER, Anderson GC, Bergman N, Dowswell T: Early skin-to-skin contact for mothers and their healthy newborn infants. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2012.
Morgan BE, Horn AR, Bergman NJ: Should Neonates Sleep Alone? Biological psychiatry, 2011, 70(9):817-825. DOI: 10.1016/j.biopsych.2011.06.018)

Trucjes

Foto: Simon Baker als Patrick Jane en  Malcolm McDowell als Mr. Styles die elkaar met trucjes proberen te overtreffen in The Mentalist (S4E16)
Voor een zoogdierjong is zogen een aangeboren vermogen en vaardigheid. Niemand vraagt zich af of het jong het wel kan of stuurt een moederzoogdier op cursus. Bij mensen ligt dat toch wat ingewikkelder. Het vermogen is nog steeds aangeboren, zowel voor moeder als kind, maar de vaardigheid moet in veel gevallen toch worden aangeleerd. De problemen die zij kunnen ervaren kunnen  aangeboren of verkregen zijn en onderscheiden worden in moederlijke en kinderlijke factoren. Vaak is er een stapeling van factoren, die ieder op zich wellicht weinig tot geen echte problemen opleveren, maar samen een hoop ellende kunnen geven.
Aan de kant van de moeder kunnen er variaties zijn in de vorm en stevigheid van de borst en de tepel en tepelhof. De ene borst pakt wat makkelijker dan de andere. Over het algemeen is groot lastiger dan klein en hard en strak lastiger dan slap en los. Maar wanneer een kind iets stevigs in de mond heeft gehad voor de eerste borstvoeding of tussen de eerste borstvoedingen door, dan kan een zachte tepel niet worden herkend door gebrek aan stimulus in vergelijking met de hardere vinger of speen. Een beetje zoals het heldere, zilveren licht van een volle maan wordt weggevaagd door de harde gouden schittering van de zon.
Aan de kant van de baby kunnen er ook allerlei anatomische variaties zijn waardoor de tepel niet goed in zijn mond past of waardoor hij zijn tong of lippen niet goed kan gebruiken. Als de variatie klein is en de borst van zijn moeder is van een goed toegankelijk model hoeft dat geen problemen te geven, maar bij meervoudige variaties of grotere variaties of een combinatie met variaties bij de moeder kan het aanhappen en drinken schier onmogelijk lijken.
Geniepiger om te vinden en te duiden zijn de verkregen problemen. Heel vaak zijn dit factoren die te maken hebben met de protocollen en de hulp bij het aanleggen. De meeste kans op succesvol aanleggen, aanhappen en drinken aan de borst hebben kinderen die na de geboorte huid-op-huid bij de moeder blijven tot de eerste een voeding een feit is (liever langer), die zelf de borst vinden en aanhappen en die geboren zijn zonder medisch ingrijpen. Onder medisch ingrijpen verstaan we in dit verband niet alleen een keizersnede of tang- en vacuümverlossingen, maar ook inleiden en medicinale pijnbestrijding. Een hele zware, langdurige of juist een heel erg snelle geboorte kunnen ook problemen geven.
Zorgverleners rondom baring en kraambed hebben een heel arsenaal aan trucjes ter beschikking om aanlegproblemen aan te pakken. Sommige werken goed, andere geven de illusie van positief effect. Een illusie van positief effect zie je bijvoorbeeld wanneer een voortvarende hulpgever de borst in de ene hand neemt en het hoofdje van de baby in de andere en de twee aan elkaar schroeft. Hoppa en de baby drinkt. Toegegeven, soms werkt het echt en blijvend en had de baby even een zetje nodig om te ervaren wat het is om aan de borst te drinken. Maar vaak werkt het alleen wanneer die ene keer of wanneer de trucjes mevrouw het doet. Aan de kant van de moeder zorgt het vaak voor aangeleerde hulpeloosheid: ze weet nog steeds niet hoe zij haar kind aan de borst krijgt en ligt de volgende voedingstijd hulpeloos te wachten tot iemand de truc doet.  Aan de kant van de baby kan het uiteindelijk een zeer averechts effect hebben. Sommige baby’s hebben zo’n weerstand tegen het tegen het hoofd geduwd worden dat zij die weerstand fysiek maken en zich bij ene volgende poging tot aanleggen tegen die hand tegen het hoofd verzetten en zich strak en stijf als een plank van de borst afzetten. De oplossing die zo goed leek te werken heeft dan uiteindelijk het probleem verergerd.
Eurolac Flits! met label aanleggen, keizersnede, houding