Geachte redactie van Nataal

Extra editie!

In uw laatste uitgave vraagt u reacties op de discussievraag ''Werkt de WHO-code in de praktijk nog wel in het voordeel van de cliënt?'' Ik zal hier graag mijn antwoord op geven.
Ten eerste is de vraagstelling onduidelijk. Wie is de cliënt?
Als met ''de cliënt'' de zuigeling wordt bedoelt, dan is het antwoord volmondig Ja! De Code is opgesteld ter bescherming van de gezondheid en het welzijn van zuigelingen over de hele wereld, inclusief de Westerse wereld. Over de hele wereld worden kinderen ziek, ernstig ziek en overlijden als gevolg van het niet krijgen van borstvoeding. Ook in de Westerse wereld. (zie onder andere hier voor berekeningen in Nederland (Smeets, 2012) (van Rossum, Buchner, & Hoekstra, 2005)). Voor een deel zijn die verschillen in gezondheidsuitkomsten te verklaren door de samenstelling van de melk als voedsel (de verschillende micro- en macronutriënten, hun chemische structuur en onderlinge verhoudingen en soortspecifieke nutriënten uniek voor humane melk), maar voor een flink deel ook door de manier waarop moedermelk het kind beschermt tegen infecties en door infectie overdraagbare ziekten (Hanson, 2007). Het adverteren voor deze optie is dus gewoon onethisch, want het zet aan tot ongezond gedrag. Als zorgverlener moet je dat niet willen en dus moet je je als zorgverlener gewoon houden aan de Code die dat soort marketing beperkt.

Ten tweede wordt in de vraagstelling geen referentie gegeven  voor de inhoud van de Code (WHO, 1981), noch voor besprekingen ervan (Wemos, 2009). De niet volledig ingelezen lezer moet dus in het duister tasten over wat de Code precies behelst. Dat is een strategisch handige zet om de uitkomst van een discussie te sturen naar een negatief antwoord. De Code wordt namelijk vaak misverstaan en aangezien voor een verbod op en verbanning van kunstvoeding in zijn algemeen. De hele formulering van de oproep tot deze discussie doet vermoeden dat het de bedoeling van de redactie is dat het tot een negatief antwoord komt. De formulering doet ook vermoeden dat niet de zuigeling als cliënt wordt aangemerkt, maar de moeder. Dat lijkt ook wel logisch, aangezien de moeder ook het primaire doel is voor de marketing van moedermelksubstituten.

Ten derde, en zeker niet het minst belangrijk, is de stellingname van het blad Nataal zelf, door de brede sponsoring ervan door, met name, de industrie die door de WHO Code in zijn marketing mogelijkheden wordt beperkt. Het is niet in het belang van een zo gesponsorde uitgave om zich te houden aan de WHO-Code. Daarmee vervalt de waarde van de vraag of de Code in het voordeel van de cliënten van de lezers van het blad werkt.

De WHO Code voor de marketing van moedermelk vervangende middelen schaadt op geen enkele wijze de belangen van zuigelingen of hun moeders. De Code beschermt hen tegen de invloed van marketing voor het aanschaffen van dingen die zij waarschijnlijk niet nodig hebben en dat onder valse voorwendselen en met onduidelijke, niet wetenschappelijk onderbouwde gezondheidsclaims. De WHO Code verhindert op geen enkele wijze de mogelijkheden van zorgverleners om hun cliënten goede, wetenschappelijk gebaseerde voorlichting te geven over vervangingsmiddelen voor borstvoeding en moedermelk of over het veilig klaarmaken ervan en voeden ermee.

Hanson, L. (2007). The role of breastfeeding in the defence of the infant. In T. Hale, & P. Hartmann, Textbook of Human Lactation (pp. 159-192). Amarillo, TX: Hale Publishing, L.P.

Smeets, A. (2012). Wat zijn de mogelijke gezondheidsgevolgen van borstvoeding? In F. Büchner, C. van Rossum, & C. Thijs, Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM.

van Rossum, C., Buchner, F., & Hoekstra, J. (2005). Kwantificering van de gezondheidseffecten van borstvoeding - Literatuuroverzicht en modelsimulatie. Bilthoven: RIVM.

Disclaimer

Als mijn intellectueel eigendom zal deze ingezonden brief ook worden gepubliceerd op mijn eigen websites en andere websites, indien daarom wordt verzocht. U heeft mijn volledige toestemming deze ingezonden brief in zijn geheel en onveranderd, voorzien van auteursnaam, via uw eigen kanalen te publiceren

Vegetariër

Foto: ‘’Vegetarische’’ vampiers: Filmische verbeeldingen van vampiers die geen mensenbloed drinken en daarmee hun slachtoffer doden, of dat althans proberen, en ervoor in de plaats dierenbloed, donormensenbloed of synthetisch bloed drinken. Vanaf linksboven met de klok mee: Nikki Reed als Rosalie Hale in de verfilmingen van Stephenie Meyer's  Twilight Saga, Alexander Skarsgård als Eric Northman in de TV serie True Blood op basis van de Sookie Stackhouse novellenreeks van Charlaine Harris, Alex O'Loughlin als Mick St. John in de TV serie Moonlight, en Aidan Turner als Mitchell in de Britse TV serie Being Human
Over weinig dingen worden zulke verhitte, felle en soms vuile discussies gevoerd als over borstvoeding versus kunstvoeding. Naast nog enkele ouderschapsthema’s, en thema’s over de beslissingsbevoegdheid aangaande  leven en dood, mag ook het onderwerp vegetarisme zich binnen deze elitegroep van discussiestarters scharen. Eigenlijk is het vreemd dat het onderwerp ‘’wat is het geëigende voedsel voor de mens’’ überhaupt tot discussie kan leiden. Bij elke andere levensvorm is het duidelijk en onbediscussieerbaar wat de primaire en eventuele secundaire voedselbronnen zijn. Planten nemen opgeloste mineralen en dergelijke op uit de grond en halen energie uit zonlicht. Sommige planten, die daarvoor speciaal zijn toegerust, eten dierlijke materialen. Bij dieren is aan hun kaken, gebit en maagdarmsysteem over het algemeen duidelijk af te lezen wat zij eten. Geen enkele leeuw zal zich afvragen of hij misschien af moet zien van de antilopelammetjes en liever gras en bladeren gaan eten, evenmin als de antilope zich aan de leeuwenwelp zal wagen.
Mensen zijn, af te lezen aan hun gebit en maagdarmsysteem, alleseters, vergelijkbaar met beren en varkens. En chimpansees, natuurlijk. De mens is geen simpele carnivoor of herbivoor, maar een omnivoor. We eten eigenlijk zo’n beetje alles wat niet regelrecht giftig is (en soms zelfs dat), maar kunnen niet goed overleven op een eenzijdig dieet van alleen vlees of alleen puur plantaardig materiaal. Plantaardig materiaal voorbereiden door koken en fermenteren maakt het beter toegankelijk zodat het meer voedingswaarde heeft(Wrangham&Conklin-Brittain, 2003), maar sommige essentiële nutriënten kunnen wij niet zelf maken in ons lichaam en zijn alleen uit dierlijke bron verkrijgbaar. Aan de andere kant kunnen we ook niet zonder plantaardige voedselbronnen. Zelfs notoire carnivoren eten plantaardig materiaal. Soms rechtstreeks, zoals katten die gras eten om te braken, meestal door het eten van de inhoud van de maag en darmen van hun prooidier. Daarin zitten gefermenteerde en voorverteerde plantaardige voedingsstoffen die ook voor pure carnivoren essentieel zijn.
De heftigste discussies gaan dan ook niet over de vraag of de mens van nature een herbivoor, cq. vegetariër of veganist is, maar of we het ons ethisch gezien kunnen veroorloven dieren te gebruiken als voedsel, met name in het licht van de gangbare dierhouderij en de voedselverdeling over de wereld. Ethisch gezien is er niets op tegen om dat te eten wat van nature voor je bestemd is; niemand zal het de wolf uit ethische motieven verwijten dat hij konijnen eet. Mensen zijn zo ontworpen en geëvolueerd dat zij dierlijke voeding nodig hebben voor gezonde groei, ontwikkeling en gezondheid. De ethische discussie zal er dus over moeten gaan of je dieren mag houden en, zo ja, of daarvoor regels moeten worden opgelegd. Bijvoorbeeld regels over de manier waarop dieren worden gehouden en geëxploiteerd. Of over de hoeveelheid dierlijk voedsel die wij nodig hebben.
De discussie over moeder versus poeder, borst versus fles, origineel versus substituut gaat niet over de ethiek van het natuurlijke voedsel. Borstvoeding geven en krijgen is de natuurlijke manier van voeden van elk zoogdierenjong, herbivoren, omnivoren en carnivoren. Wat hun latere voedingsvoorkeuren ook zullen zijn, voor het zogen wordt niets en niemand uitgebuit, verwond of gedood. Het vermijden van het natuurlijke voedsel heeft in het geval van de voeding van zuigelingen geen ethische voordelen. Wanneer het houden van dieren om hun eetbare delen te kunnen oogsten (eieren, melk of vlees) als onethisch wordt gezien, dan zou je het onthouden van borstvoeding voor een zuigeling om dezelfde reden als onethisch kunnen aanmerken. Het ontkent namelijk de natuurlijke manier van leven van het kind, zijn natuurlijke voeding en verzorging.
Wat je eet is soort-specifiek bepaald en dat geldt ook voor de voeding van de zuigeling. Argumenten om toch voor een alternatief te kiezen gaan niet om ethiek en ook nooit (een hoogst zelden voorkomend onvermogen tot het verwerken van moedermelk daargelaten) over het kind en zijn gezondheid en welzijn. Als het aan het kind lag, zou het er nooit voor kiezen een ''vegetarisch vampier'' te worden door af te zien van het keer op keer leeg drinken van zijn moeder's borst.
 Wrangham R, Conklin-Brittain NL:  ‘Cooking as a biological trait’, Comparative Biochemistry and Physiology Part A: Molecular & Integrative Physiology, 2003, 136(1):35-46

Schermen

Schermen is een zwaar gereguleerde duellerende vechtsport met slag- en/of steekwapens. Van oorsprong waren zwaardvechten en schermen natuurlijk militaire aangelegenheden en geen sport. Zwaardvechters oefenden en trainden in meer sportieve omstandigheden om hun vaardigheden te ontwikkelen en onderhouden en hun kans om levend en zegevierend uit een veldslag te komen te vergroten. Pas in de Romeinse tijd werd schermen ook primair als sportieve activiteit ontwikkeld en werden er speciale wapens voor ontworpen en spelregels opgesteld. In de Olympische Spelen is het één van de vijf disciplines die onafgebroken vanaf de eerste editie van de moderne spelen op het programma stonden. Het draait om spelregels, tactiek en strategie. Aanval en verdediging met sterke gelijkenis met een dispuut, debat of discussie, waar de degen of floret door retoriek wordt vervangen en de bescherming door argumentatie.
Persoonlijk houd ik meer van een steekspel met woorden dan met scherpe metalen wapens. Ik houd persoonlijk zelfs erg veel van een stevige woordenschermutseling. Ik houd me bij voorkeur aan de spelregels om het beschaafd te houden, maar soms is de verleiding om de grenzen iets te verleggen moeilijk te weerstaan, als er een aanlokkelijk gat in de verdediging van de opponent valt. Ik chargeer ook graag, soms met wat al te veel aplomb, maar dat maakt het juist zo’n spektakel om te zien/horen/lezen. Mijn schrijfsels hier zijn soms een stellingname, een poging tot openen van een debat, of soms een riposte, een reactie op de stellingname van bijvoorbeeld een andere blogger of columnist. En soms voelt het als het werpen of opnemen van de handschoen als uitdaging voor een duel.
Discussies over zuigelingenvoeding worden niet alleen in blogs en columns van professionals gevoerd, maar over het hele internet. Vaak nemen deze discussies, debatten en disputen de vorm aan van minder sportieve schermutselingen en worden ze duellen of moddergevechten. Soms lijkt het op oorlog. In Engelstalige internetkringen wordt al gesproken over de ‘’mommy-wars’’ ofwel moederoorlogen. In plaats van over zuigelingenvoeding, keuzes, voorlichting en reclame, bijvoorbeeld, gaat het dan ineens over goed of slecht moederschap. En dat is, om maar in sporttermen te blijven, een regelrechte stoot onder de gordel. En stoten, slaan of steken onder de gordel is in elk vechtsport absoluut verboden.
Er zijn maar weinig onderwerpen waarbij het zo hard toegaat als in de zuigelingenvoeding-discussie, hoewel wel of geen of welke kinderopvang en wel of niet vaccineren hard hun best doen te stijgen in het klassement.  Je zou haast gaan vermoeden dat er in plaats van een scheidsrechter een opstoker bij zit, die het vuur aanwakkert. Waarom anders zouden vrouwen zo massaal het spel op de man (uh … op de vrouw) spelen en de tegenpartij niet alleen beschuldigen van een foute keuze, maar van fout moederschap en van vuil spel. Waar detectives van oudsher aanraden de vrouw te zoeken voor de oplossing van een raadsel, zie je tegenwoordig toch steeds vaker het advies om het geld te zoeken en te volgen. Het geld, de geldstroom, maar vooral het gretigste verlangen naar het vergaren van geld, veel geld, meer geld.
Bij die disputen, discussies en moddergevechten over zuigelingenvoeding is duidelijk te zien waar het geld stroomt, waarvandaan en waarnaartoe. Alle retoriek, alle argumenten over schuldgevoel, voor- en nadelen, makkelijk en moeilijk komen uiteindelijk uit dezelfde koker: die van de kunstvoedingindustrie. De ontwerpers, ontwikkelaars, makers en verkopers van vervangingsmiddelen voor borstvoeding ruiken groot geld. Kunstmatige zuigelingenvoeding is een miljardenindustrie, gelijkend op en verwant aan de farmaceutische industrie (gisteren ook op het nieuws gezien hoe een simpel pilletje 50 keer zo duur kan worden en de fabrikant daar gillend van de pret mee weg komt?*). Die industrie creëert een vraag, chargeert de status quo (die geen cent te makken, noch te verdienen heeft en dus totaal verrast wordt door deze aanval) met valse argumentatie en drogredenen en gebruikt niet of nauwelijks toegestane truckjes en uitrustingsstukken. En terwijl de scheidsrechter verblind is door de flitsende uitrusting van de aanvaller, geeft de laatste even een paar venijnige steken onder de gordel van de eveneens verdwaasde tegenstander.
Wow. Gewoon Wow! ik moet me een paar van die trucjes eigen maken, samen met de manier om er mee weg te komen. Maar ja, die geldstroom, hè. Want wie verdient er nu iets aan gezonde moeders en gezonde kinderen die gewoon borstvoeding geven en krijgen. En ik? Ik prijs mezelf uit de markt door de paar bij wie het niet lukt zo snel mogelijk te helpen het weer zonder mijn hulp te kunnen. Daar zal ik toch nooit rijk van worden. Misschien, hè, misschien, als ik nu eens met die andere luitjes ging samenwerken om het voor meer moeders moeilijker te maken om borstvoeding te geven, dan zou ik meer klanten hebben en meer verdienen. Raar idee? Er zijn volop ziekenhuizen en overheden die dat doen. Zelfs instituten die met overheidsgeld lijken op te komen voor borstvoeding. Zij hebben de truc kennelijk door, want ze krijgen er nog een nominatie voor de Borstvoedingprijs voor ook …
*) Hoe een pil 50 keer zo duur werd op nos.nl, 3 aug 2012.

Olympiade

Afbeelding: iconisch: borstvoeding als olympische prestatie
Zwanger zijn en vervolgens een kind baren wordt wel vergeleken met een Olympische duursport. Die Olympische prestatie wordt als het aan het lichaam van de moeder en aan de baby ligt afgerond met een lange en intensieve cooling down: borstvoeding. Ter ere van de Olympische Spelen en van de Olympische prestatie die elke vrouw levert als zij moeder wordt zolang de Spelen duren elke dag een stukje met een olympische sport als thema en afbeelding. Deze serie begon met een Proloog op 26 juli.