Boos

Foto:  Summer Glau als River, een frêle uitziend meisje dat dodelijk boos wordt vanwege het onrecht dat haar van overheidswege werd aangedaan in  Serenity (2005)

Ik ben boos. Erg boos. Boos over slecht doordacht advies. Niet doordacht advies om precies te zijn. Van mensen die eigenlijk beter zouden moeten nadenken, beter zouden moeten weten. Plaatsvervangend boos voor al die moeders die al dat krakende, wiebelige niet ter zake doend advies krijgen. Het zelfde domme, vaak stompzinnige en onzinnige en ronduit gevaarlijke advies dat ik zelf al moeder 30 jaar geleden ook al kreeg. Af te lezen aan het advies dat de gemiddelde moeder op het gemiddelde consultatiebureau krijgt kun je niet eens zeggen in welke eeuw dat advies werd gegeven. We kunnen mensen op de maan zetten, we kunnen kunstmatige intelligentie creëren, maar nadenken over wat een kind is en nodig heeft en hoe ene kind werkt, dat is te moeilijk, kennelijk. Daar ben ik boos om, heel erg boos, plaatsvervangend boos voor al die moeders en kinderen.

Keer op keer krijg ik vragen van moeders over wat hen bij het consultatiebureau is gezegd of voorgeschreven aangaande het eten (en slapen en huilen) van hun kind. Adviezen die de borstvoeding regelrecht om zeep brengen. Adviezen die overduidelijk aantonen dat de verstrekker ervan niet het flauwste benul heeft waar h/zij mee bezig is op het vlak van zuigelingenvoeding of peutergedrag. Niet gehinderd door enige vorm van kennis op dat en aanpalende vlakken en gevoed door de fluisteringen en luchtkastelen van de zuigelingen- en andere voedingsindustrie, en onder invloed van de magische bezweringen van babyfluisteraars en kompanen, strooien de zorgverleners met adviezen om het aantal voedingen te verlagen, het volume ervan te vergroten en in een veel te vroeg stadium te beginnen met vast voedsel (nu ja, semi-vast voedsel in de vorm van papjes, prakjes, prutjes en potjes) en honen zij de zorgen van moeders om spruw en anatomische variaties in de mond van hun kind weg. Alle wat fout gaat is de schuld van de borstvoeding en wordt opgelost met kunstvoeding.

Natuurlijk chargeer ik hier en veralgemeniseer ik. Natuurlijk zijn er ook zorgverleners die wel weten wat ze doen en waarover het gaat en die wel goede adviezen geven. Maar die vallen in het niet door de veel grotere hordes van hun vakgenoten die er geen kaas van hebben gegeten. Als er op enig ander gebied binnen de zorg op een dergelijk slechte wijze zou worden geadviseerd als in de zorg rondom zuigelingen en peuters, dan zou het proces tegen een zekere neuroloog een stuk minder uniek zijn. En natuurlijk is het niet erg om ergens niet alles van te weten. Maar wat wel erg is het niet weten, maar denken dat je het wel weet en de waarheid in pacht hebt. En die veronderstelde waarheid aan ouders opdringen alsof het in de wet is verankerd en de ouders een wetsovertreding begaan, kindermishandelaars zijn, wanneer ze de voorschriften niet opvolgen.

Dat is allemaal heel erg als de ouders in de gaten hebben dat zij slecht advies krijgen, maar het is dubbel verfoeilijk wanneer de ouders denken dat zij goed advies krijgen, goed geholpen worden, maar het idee krijgen dat zij zelf iets fout doen of dat hun kind niet normaal is. Moeders die drie weken na de geboorte van hun kind nog steeds elke voeding met kromme tenen van ellende en pijn geven, maar die wel hun kraamverzorgende loven omdat die zo goed had geholpen. Nu geloof ik direct dat het de liefste kraamverzorgende van allemaal was en dat ze haar stinkende best heeft gedaan, maar als moeder na drie weken nog steeds met bloed, zweet en tranen de borst geeft, of als baby nog steeds niet op zijn geboortegewicht terug is, dan heeft zij niet goed geholpen.

Snapt u dat ik boos ben? Misschien vindt u dat ik geen zorgverleners die hard werken mag afvallen, dat dat oncollegiaal is. Dat mag u vinden, maar ik ben het daar niet mee eens. Wie in het bedrijfsleven zijn werk niet goed doet, vliegt eruit. Wie in zijn werk de verantwoordelijkheid heeft voor de gezondheid, het welzijn en zelfs het leven van zijn cliënten, moet dubbel en dwars zijn werk goed doen. En als dat niet het geval is mag, nee móét dat worden gezegd.

Advies

Foto: Marina Sirtis als Counselor Deanna Troi moet counselen om de vrede te bewaren tussen de twee conflicterende personages van Robert Picardo: The Doctor (L) en Dr. Lewis Zimmerman (R) in  Star Trek: Voyager: S6, E24 Life Line

Gisteren werd aan mij en een aantal collegae op Twitter deze vraag gesteld: ‘’Vit D bijgeven tot 6 jaar bij borstvoeding. Voor of tegen?’’. Dit is dus mijn antwoord op die vraag in bijna 600 woorden, in plaats van 140 tekens.

Regelmatig wordt mij gevraagd wat mijn advies is voor __vul de kwestie maar in__ . Vitamine D suppletie, vitamine K suppletie, ijzersuppletie, vaccinatie, duur van exclusief borstvoeding, uitzondering op de tijd van introductie vast voedsel, de duur van de borstvoeding periode, … . Dat zijn vragen waar ik eigenlijk geen antwoord op kan geven. Ik kan wat vage algemeenheden delibereren over wat gemiddeld normaal is, maar waar het op neer komt is dat er zoveel factoren meespelen en er zoveel uitzonderingen op vrijwel alle regels zijn, dat ik geen blanket statements kan geven. Mensen verwachten dat wel. Soms wordt naar mij verwezen als ‘’goeroe’’. Een goeroe is iemand naar wie mensen met dringende levensvragen zich wenden om antwoorden te krijgen. Goede goeroes geven die antwoorden niet, maar wijzen de vraagsteller een of meer mogelijke wegen naar het zelf beantwoorden van zijn vraag. Goeroes geven geen antwoorden, maar counseling.

Mensen verwachten van zorgverleners om aanwijzingen of opdrachten te krijgen over wat zij moeten doen. Ik houd daar niet van. Niemand kan een ander voorschrijven wat dan ook te doen. Of verbieden iets anders te doen. ‘’Ik mocht van de dokter geen borstvoeding geven, want …’’, bij zulke opmerkingen gaan al mijn nonconformistische-nekharen-met-autoriteitsissues overeind staan. Hoezo mag niet? Wat heeft die dokter daar over te vertellen? Is hij een wetgever of zoiets? Ook een dokter kan alleen vertellen hoe dingen in elkaar steken en wat op basis van zijn professionele kennis een goede handelswijze zou zijn. Hij kan adviseren, maar niet verplichten. Ook niet als het voorschrijven heet.

Geen advies dus en zeker geen voorschrift van mij, maar uitleg. Ik kan uitleggen hoe borstvoeding werkt, hoe kinderen in elkaar zitten, met de normale variatiemarges en wat in grote lijnen de ontwikkelingsgang is. Bij specifieke problemen ga ik samen met de moeder na wat allemaal meespelende factoren zijn en hoe deze factoren met elkaar interacteren en het probleem vorm geven. Vervolgens kan ik op basis van mijn professionele kennis waarschijnlijk uitleggen hoe het probleem is ontstaan en, voor de moeder belangrijker, wat mogelijke oplossingen kunnen zijn. Meestal zijn er meerdere opties voor verder handelen. Deze opties leg ik naast elkaar en geef zo volledig mogelijk aan wat bij elke optie mogelijke positieve en negatieve consequenties zijn.

Mijn uiteindelijke advies is dat de moeder dit allemaal in zich opneemt, mogelijk samen met mij een paar dingen uitprobeert en vervolgens, direct of als ik weg ben, een optie kiest om aan te gaan werken. Een optie die bij haar en haar gezinssituatie past. Die optie probeert ze een bepaalde tijd uit en als het niet of onvoldoende werkt, komt ze terug of gaat over op de volgende optie die haar aanspreekt.

Deze aanpak voorkomt dat een moeder verward raakt in allerlei conflicterende adviezen die iedereen over haar uitstort. Een advies zonder uitleg is nooit een goed advies. Mensen willen begrijpen wat ze doen en waarom ze dat doen. Een deel van mijn counseling is bij veel moeders dus eerst het uitleggen van de andere adviezen die ze kregen. Waarom zegt de ene zorgverlener precies het tegenovergestelde van de andere? En waarom kunnen allebei de adviezen goed zijn, ook al lijken ze elkaar tegen te spreken? Daarvoor is uitleg nodig over hoe dingen werken en in elkaar zitten.

Eurolac Fits over vitamine D, vitamine K, ijzer, introductie vast voedsel, duur van de borstvoedingsperiode.

Tip

Foto: Paul de Leeuw aan een vriendelijke moederborst
Mensen staan over het algemeen makkelijk klaar met advies aan anderen. Wat je ook doet, er is altijd wel iemand die je gevraagd of ongevraagd haarfijn uit kan leggen wat je moet doen of laten. Met name mensen die net een kind hebben gekregen of kinderen opvoeden staan bloot aan advies van Jan en Alleman. Iedereen weet hoe het moet, zelfs mensen die nooit een kind hadden en er evenmin in werden opgeleid. Gebrek aan feitelijke kennis over of inzicht in de te adviseren materie is over het algemeen geen enkele belemmering; soms lijkt het zelfs een extra aanmoediging. Het summum van advisering en tipgeverij is gericht op moeders die borstvoeding geven. Rijp en groen, opgeleid en leek, ervaringsdeskundig of zo groen als gras, iedereen staat te pas en te onpas klaar met gevraagde en vooral ongevraagde adviezen over hoe om te gaan met baby’s en borsten. Jan Publiek en zijn vriendjes lopen elkaar voor de voeten om hun afschuw over Paul de Leeuw uit te spreken,  die slechts zijn nieuwsgierigheid bevredigd kreeg aan de borst van een vriendelijke moeder. Niemand lijkt enige afschuw te voelen voor de lawine van tips en trucs die andere borstvoedende moeders over zich uit gestort krijgen.

Ik deed een kort oproepje op Twitter en Facebook waarin ik moeders vroeg met mij te delen wat zij als beste advies of tip hadden gekregen bij borstvoeding en wat als slechtste. De respons was overweldigend. Binnen een paar uur zat daar voor dagen stof voor blogjes mij aan te staren. Het aantal slechte adviezen overtrof het aantal waardevolle. Met stip bovenaan in de categorie goede tips en adviezen staat het verlaten van de klok en voeden op verzoek; de tegenhanger, alle variaties van voeden volgens schema’s voor tijd en duur, staat nummer 1 op de negatieve lijst, nek aan nek met de adviezen om vooral bij-/kunstvoeding te geven. De positieve lijst werd daarnaast voor een goed deel gevuld met adviezen om vooral dicht bij de baby te blijven en te vertrouwen op eigen kunnen en dat van de baby. De negatieve lijst werd verder volgemaakt met alles tussen misdiagnoses en onzinnige behandelingsmethodes tot en met klinkklare nonsens. In het rijtje diversen van de positieve lijst verzamelen zich de tips over goede informatie vinden en zoeken. Heel opmerkelijk is dat er weinig verschil is tussen de herkomst, leken of professionals, van de goede of de slechte adviezen.

Het is opvallend dat beide lijsten worden aangevoerd door de tips en advisering rondom hoe vaak, hoe veel en hoe lang een kind aan de borst moet, mag of kan. Het is even duidelijk dat adviezen om de voedingsfrequentie of de voedingsduur te beperken niet werken. Het beperken van het aantal keren dat een kind aan de borst mag, kan er toe leiden dat het kind te weinig melk krijgt en dat zijn moeder te weinig melk aanmaakt. Uiteindelijk kan dit leiden tot een ondervoed kind en een moeder die denkt dat zij geen borstvoeding kan geven.

Sommige moeders kunnen zóveel melk maken en bewaren in hun borsten dat zij de totale benodigde hoeveelheid melk in vier of vijf keer kunnen leveren. Sommige baby’s kunnen hun maag trainen om de dagelijks benodigde hoeveelheid melk in vier of vijf porties aan te laten leveren. De meeste baby’s kunnen dit niet of alleen met heel veel moeite.

Veel moeders zijn prima in staat om ruimschoots de liter die per dag nodig is te maken, maar hebben onvoldoende opslagcapaciteit om dit in vier of vijf keer af te leveren. In de eerste dagen hebben de meeste moeders sowieso een zeer frequente stimulatie van de borsten nodig om ook op termijn voldoende melk te kunnen blijven maken. In de eerste week is het maagje van vrijwel elke baby te klein en te weinig rekbaar om er ver uiteen liggende grote voedingen in kwijt te kunnen.

Restricties in de voedingsduur (of het bepalen dat een voeding juist een minimaal aantal minuten moet duren) negeert het feit dat alle kinderen een unieke en persoonlijke manier en techniek van drinken hebben. De een werkt zijn maal snel en efficiënt naar binnen en de ander houdt van een gezellige maaltijd met meerdere gangen.  De snelheid en kracht waarmee de melk stroomt is aan de kant van de moeder ook individueel bepaald. Bij de een stroomt de melk al als ze nog maar denkt aan haar kind, de andere moeder heeft even wat tijd en aanmoediging van de borst nodig voor de melkstroom op gang komt. 

Allemaal uniek en normaal en niet in schema’s en voorschriften te vangen.

Met dank (voor dit bericht en die van de komende dagen) aan @BorstgevoedNL, @bvBennebroek, @ElsJF, @KaboutertuinNL, @Marjolief, @melpronk, @NancyPloeger, @nelsy_salden, @POHMiranda voor hun bijdragen via Twitter en Angelina van Es, Anita Paardekooper, Anja Mones, Barbara de Lugt, Cynthia Groenveld Breebaart, Efrat Altman, Inge Höpe, Irina Reulink-Bosman, Myrte van Lonkhuijsen , Nadine Paasschens-Barroso, Nish Barnard, Simone Compier, Stephanie Van Schaik, Susanne Boekhorst via Facebook
Eurolac Flits! met label of zoekterm voeden op verzoek, schema, vertrouwen, advies. Deze links leiden elk naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.

Twee

Foto: Jennifer Grey als Frances 'Baby' Houseman en Patrick Swayze als Johnny Castle  intens in elkaar opgaand dansend in Dirty Dancing
‘’It takes two to tango,’’ want sommige dingen kun je nu eenmaal niet alleen. Borstvoeding bijvoorbeeld is zoiets waar je op zijn minst voor met zijn tweeën moet zijn. De een geeft, de ander neemt of krijgt. Sommige mensen noemen dit een nadeel van borstvoeding. Je moet ervoor met twee zijn en het moeten eigenlijk altijd dezelfde twee zijn. Iemand anders kan het moeilijk overnemen. Nu ja, dat kan wel, maar een min vinden veel mensen een nog vreemder idee, en ook dan moet de oorspronkelijke gever maatregelen nemen om de melk te verwijderen. En waar je voor een tango na elke dans van partner kan wisselen, zo je dat zou willen, zit je aan je borstvoedingpartner wel een poosje vast. Dus dat kan maar beter een beetje klikken. Gelukkig kun je het geluk wel een beetje helpen en ervoor zorgen dat je de beste kansen hebt dat het klikt. Twee tips om de tango voor twee een goede kans te geven.

Eén van twee: Als je voorlopig met zijn tweetjes aan de gang moet, kun je daar maar het beste zo snel mogelijk aan wennen. Wennen doe je door zoveel mogelijk tijd met elkaar door te brengen. Eigenlijk is dat een één-tweetje. Je leert elkaar het beste kennen door veel bij elkaar te zijn, naar elkaar te kijken, met elkaar te praten en elkaar aan te raken, te voelen, te ruiken, te proeven. Al je zintuigen te laten overstromen met elkaars signalen. Als een verliefd stelletje alleen oog en oor voor elkaar, volkomen in elkaar opgaand.

Twee van twee: Luister alleen naar adviezen die goed voelen. Bij de geringste sporen van twijfel in je hoofd of in je hart, niet doen. Kies bij voorkeur ook maar enkele mensen waarnaar je luistert, op basis van vertrouwen in hun kennis en attitude, die ze, al voor de borstvoeding begon, uitstraalden. Pas op voor zorgverleners die in het plaatje* van Jack Newman passen. Pas op voor mensen met ervaringsverhalen die meer op horrorstory’s lijken. Pas ook op voor adviezen om vooral ook ‘’aan jezelf te denken’’. Op dit moment denk je het beste aan jezelf door aan je baby en jezelf samen te denken. Je functioneert nu namelijk beter als je met zijn tweeën tangoot.

Alle goede dingen gaan in drieën, dus de volgende aflevering is Drie, met tips en trucs voor de eerste week.

*) Newman J: Hoe herken je een zorgverlener die niet om borstvoeding geeft? Online op borstvoeding.com