Borstvoeding, flesvoeding, kunstvoeding, melkvoeding, moedermelkvoeding, zuigelingenvoeding, vingervoeding, … Er zijn nogal wat termen waarmee het eten geven aan baby’s wordt aangeduid. en ze betekenen allemaal net iets anders en worden door verschillende mensen op verschillende manieren gebruikt. In ‘’Waar heb je het over’’ heb ik het hier al eens eerder over gehad. Vandaag wilde ik ingaan op flesvoeding.
Met flesvoeding wordt meestal kunstvoeding bedoeld, maar flesvoeding betekent natuurlijk eigenlijk dat een baby wordt gevoed met behulp van een fles in plaats van aan de borst. Flesvoeding klinkt minder verontrustend dan kunstvoeding, vinden veel ouders. Kunstvoeding klinkt zo alsof je iets van namaak of iets kunstmatigs geeft. Ja, zo klinkt dat. En zo is dat ook. En zo mag je het ook noemen. Als ouders op basis van goede informatie en passend binnen hun specifieke situatie kiezen voor kunstvoeding dan is dat een goede keuze voor hen en kunnen ze gewoon het beestje bij de naam noemen.
Flesvoeding geven is minder eenvoudig dan het op het eerste gezicht lijkt. Je moet eerst zorgen dat je melk hebt en vervolgens moet je dat op een veilige en zo natuurlijk mogelijke manier aan de baby geven. Over hoe je precies een fles klaarmaakt verschillen diverse deskundigen van mening. Over hoe je vervolgens die fles geeft nog meer. Moedermelk in de fles is het makkelijkst, wanneer het eenmaal geoogst is door kolven. Doe ongeveer een tiende deel van wat de baby per dag drinkt in een flesje en warm het op onder stromend heet water of in een kan heet water of au-bain-marie. De inhoud van de fles in beweging houden tijdens het verwarmen versnelt het proces en zorgt voor regelmatige verwarming. Het lost ook eventuele aankoeksels van vet aan de wand van de fles op en mengt de melk wanneer deze een beetje uiteengevallen is. (Dit uiteen vallen is geen schiften in de zin van zuur geworden of bedorven, het betekent alleen dat moedermelk een levende stof is.) De melk blijft liever iets koeler dan lichaamstemperatuur dan iets warmer, zo blijven de meeste beschermende stoffen bewaard. Tussen kamertemperatuur en lichaamstemperatuur vinden de meeste kinderen OK.
Kunstvoeding in de fles krijgen is een ander verhaal. De poedervormige melk is niet steriel en moet dus heel zorgvuldig worden verwerkt om besmetting met ziekmakers te voorkomen. Uit hygiënisch standpunt is het het beste om de WHO richtlijnen te volgen en water van minimaal 70 graden Celsius te gebruiken. Bij deze temperaturen klontert de melk wel makkelijker en er moet dus redelijk hard worden geschud om die klontjes er weer uit te krijgen. Dit vormt schuim en kan er dus de oorzaak van zijn dat een kind veel lucht mee drinkt. De melk even laten staan (ze moet toch ook even afkoelen) laat de lucht naar boven komen en de meeste luchtbelletjes verdwijnen dan vanzelf. Voor premature en zieke kinderen en kinderen tot 6 weken oud is het veiliger kant en klare kunstvoeding te gebruiken. Deze is wel steriel, maar ook een stuk duurder.
Wanneer er dan eindelijk een flesje melk gereed is voor gebruik begint het voeden. Dit zou zo veel mogelijk op borstvoeding moeten lijken, want dat is waar de baby voor is geprogrammeerd. Dit houdt in dat een baby die flesvoeding krijgt ook liever vaker kleinere voedingen krijgt, liever nooit meer dan 100-150ml per maaltijd. Deel de dagelijkse portie door acht tot tien en doe dat in een flesje. De speen moet de melk pas doorlaten als de baby er goed voor werkt. Als de fles op zijn kop wordt gehouden en de melk druppelt er vlot uit, is het gat te groot. Een groter kind hoeft geen groter gat in de speen (de tepeluitgangen blijven ook gelijk in doorsnede en aantal!) Om verslikken en luchtslikken zoveel mogelijk te voorkomen wordt de baby in een relatief verticale houding gevoed, met de fles zo veel mogelijk horizontaal, maar wel met de speen gevuld. Biedt dan de speen aan, zoal ook de borst wordt aangeboden en wacht op een wijd open mond om een grote hap te kunnen nemen. Zorg dat de speen zo ver in de mond is, dat de lipjes uitgekruld tegen de dop liggen. (Ja, dat klopt, net als bij de borst.) Laat het kind rustig drinken en respecteer zijn pauzes. Je legt immers zelf ook wel eens je vork neer als je aan het eten bent. Maak contact zoals ook een moeder dat doet die de borst geeft. Geef nooit de fles aan kind dat op zij rug ligt of dat in een wip- of autostoeltje zit. Gebruik geen constructies die de fles vasthouden. Dat is levensgevaarlijk bij verslikken.
WHO: How to Prepare Formula for Bottle-Feeding at Home
Formula is not sterile: FAO/WHO. 2007. Safe preparation, storage and handling of powdered infant formula: guidelines.
Aanwijzingen flesvoeding Voedingscentrum (niet aanbevolen!)