Foto: Stanley Tucci als Caesar Flickerman in The Hunger Games: Catching Fire (2013) het karikatuur van de Amerikaanse TV show host: wat er ook gebeurt: the show must go on, met grote gebaren en overdreven mimiek.
Gisteren was het dan eindelijk zover: met dochter, schoondochter, zoon en neef ging ik naar de film waaruit de illustratie voor vandaag is gekozen. Een worst case scenario science fiction film. De USA is ingestort en wat er over is wordt vanuit een Romeins-decadent Capitol bestuurd. Het grootste deel van het land (nu Panem geheten) leeft in bittere armoede en onderdrukking. De onderdrukking wordt met harde hand uitgevoerd door de ‘’vrede bewaarders’’ en in stand gehouden door een jaarlijks terugkerend spektakel waarbij 24 bij loting uitgekozen pubers (een jongen en een meisje uit elk der districten) tot de dood strijden in een arena van enkele hectaren groot. Dat houdt de angst er wel in. Toch blijkt er een ondergrondse tegenbeweging te bestaan en breken er rellen en opstanden uit. Onderdrukking gaat maar goed tot de onderdrukten tot het breekpunt zijn gekomen en angst voor de dood wordt overstemd door angst om te leven. Dan is maar een sprankje hoop dat het ook anders kan nodig om de opstand te ontketenen.
Ik moet hierbij onweerstaanbaar denken aan de toenemende tendens van onze overheid om te willen voorschrijven hoe mensen hun leven moeten leven. Niet dat het nu direct leidt tot gewapende onderdrukking en openbaar uitgevoerde lijfstraffen voor dissidenten, maar onderdrukking van de persoonlijke vrijheid is niet ver meer. Men denkt vanaf de pluche stoelen onder de gesettelde achterwerken in Den Haag en Brussel te kunnen bepalen hoe we onze kinderen opvoeden en scholen, wat we ze te eten geven en hoe we zorgen voor hun gezondheid. Het begon met de beste bedoelingen uiteraard. Kinderen verdienen bescherming en daartoe hebben ook onze regeringen het Verdrag inzake de rechten van het kind ondertekend. En inderdaad gaat het in dat verdrag ook om voeding, opvoeding, educatie en gezondheid. Maar dat betekent niet dat ons tot op de letter moet worden voorgeschreven hoe, wat, waar en wanneer. Vooral omdat de regels die de overheid ons probeert op te leggen vaak verre van wetenschappelijk verantwoord zijn. Of de voorschriften en richtlijnen zijn gebaseerd op slechte wetenschap of gebaseerd op onjuiste vraagstelling. Bij een aantal richtlijnen wordt bijvoorbeeld alleen gekeken naar oppervlakkige korte termijn effectiviteit, maar niet op lange tijd effecten of naar veiligheid.
De overheid schroomt ook niet om te regeren met angst als wapen, zo ver gezocht is dat thema in bovengenoemde film echt niet. Niet zo extreem en direct persoonlijk bedreigend, maar wel degelijk met angst. Ouders wordt namelijk vaak voorgespiegeld dat als zij zich niet aan bepaalde aanbevelingen of richtlijnen houden ze bijna zeker hun kind zullen ziek maken of doden. Wat niet breed wordt duidelijk gemaakt is dat sommige van die aanbevolen handelingen en gepropageerde methodieken inherent gevaarlijk zijn voor kinderen. Ik denk daarbij met name aan de richtlijn voor huilbaby’s en het opvoedingsprogramma Triple P. Bij andere richtlijnen en protocollen moet je je sterk afvragen wie er met de uitvoering het meest gebaat is: het individuele kind en zijn familie, de overheid en haar kosten voor de volksgezondheid of de bankrekeningen van de verstrekkers van de medicatie (wanneer we bijvoorbeeld het Rijks Vaccinatie Programma in gedachten nemen, of aanbevelingen voor vitamine suppletie). Dergelijke afwegingen vallen ook te maken bij de aanbevelingen voor voeding voor zuigelingen, peuters en kleuters.
Aan de andere kant worden dan andere, voor de gezondheid en veiligheid van kinderen gunstige, keuzes afgedaan als vrije keuzes van de ouders. Denk hierbij aan borstvoeding, gezond slaapgedrag en opvoedingsstrategieën die leiden tot veilige hechting en opgroeien tot zelfstandigheid en zelfveranwoordelijkheid. Dat geeft ouders zeker net genoeg gevoel van eigenwaarde en zelfbepaling om niet in opstand te komen. Laat je maar niet in slaap sussen door dat valse gevoel van zelfbepaling. Ik sluit daarom af met en paar citaten uit en artikel in De Morgen (online) over de illustratiefilm:
Filmlegende en geëngageerde mens Donald Sutherland (78) speelt de tirannieke president Coriolanus Snow in de filmreeks 'The Hunger Games' waarvan binnenkort het tweede deel 'Catching Fire' wordt uitgebracht. De Canadese acteur, vader van Kiefer Sutherland, hoopt dat de films de jonge generatie aanspoort een revolutie te starten. "Wij deden het wel in 1968". Sutherland hoopt dat de jeugd uit zijn lamlendigheid opstaat en ten strijde trekt tegen onrecht. 'The Hunger Games', zo ziet Sutherland het, is een gecodeerde commentaar op ongelijkheid, macht en hoop. ''De films belichten bepaalde zaken. Als je daar de dingen uithaalt waarvan ik hoop dat je ze eruit haalt, zal je wat scherper beginnen nadenken over de politieke omgeving waarin je leeft en zal je niet meer zo zelfvoldaan zijn.''
De Morgen: Met 'The Hunger Games' hoopt Donald Sutherland revolutie te ontketenen. demorgen.be 20/11/13. Bron: The Guardian