Een zeer regelmatig terugkerend discussiethema in de zuigelingenzorg is ‘’’schema versus verzoek’’. Moet je nu een kind voeden als de klok of het rooster zeggen dat het daarvoor tijd is of met je een kind voeden wanneer het daarom vraagt? In eeuwenlang uitgegeven babyverzorgings- en opvoedingsboeken wordt aangeraden met strenge hand schema’s aan te houden. Kinderen zouden opgroeien voor galg en rad wanneer je ze maar om de haverklap eten en aandacht zou geven. In de jaren ’70 van de vorige eeuw kwam er een kentering en zelfs toenmalig babygoeroe Dr. Spock ging overstag en verklaarde voeden op verzoek toch beter. Schematisch voeden en aandacht geven is er nooit helemaal uit geweest en lijkt zelfs weer een beetje in opmars. Vreemd genoeg is er eigenlijk nooit enig deugdelijk onderzoek gedaan naar de noodzaak, het nut en de veiligheid van deze interventie. Interventie, ja, want biologisch gezien is voeden op verzoek de default keuze. Zoogdieren die hun jong achter zich aan laten huppelen of bij zich dragen laten zonder uitzondering het initiatief voor zogen over aan het jong. Soorten die hun jong in een nest achterlaten nemen zelf het initiatief. De mens heeft er in grote delen van de wereld en gedurende langere perioden in de geschiedenis voor gekozen om het jong in een nest achter te laten en op eigen initiatief te zogen, alsof we meer op honden lijken dan op apen. Evolutionair en biologisch bekeken (onder andere onze verwantschap met primaten, de samenstelling van de melk, de reflexen) horen we toch echt tot de soorten die de jongen bij zich dragen en dus tot de soorten die het jong het initiatief tot zogen laten. Nu is er dan eindelijk eens een onderzoek gedaan naar verschillende uitkomsten van schema of verzoek voeden. Iacovou en Sevilla (2012) vergeleken verschillende gegevens van meer dan 10.000 kinderen en kwamen tot interessante conclusies. Omdat het een retrospectieve cohort studie is en geen prospectief gerandomiseerd onderzoek is het volgens de geldende wetenschappelijke standaard niet mogelijk te zeggen of de uitkomsten toevallig tegelijkertijd spelen of dat er een causaal verband is. De onderzoekers zelf noemen het dan ook zelf een eerste verkennend onderzoek. Van alle deelnemende kinderen werd genoteerd hoe werd gevoed op een leeftijd van vier weken. Bij de moeders werd gekeken naar het emotionele welzijn, slaapstatus en depressie tussen 8 weken en 33 maanden en bij de kinderen werden op 5, 7, 11 en 14 jarige leeftijd standaard cognitieve ontwikkelingstests afgenomen en een IQ test met 8 jaar. Moeders die op verzoek voedden leken emotioneel minder goed te functioneren, maar minder vaak depressief te zijn dan moeders die op schema voedden. Bij de kinderen bleek een duidelijke link tussen een lagere cognitieve uitkomst (17% van een standaard deviatie) na schemavoeden en gemiddeld 4 IQ punten minder. Opvallend was dat de verschillen in cognitieve ontwikkeling en IQ in vergelijkbare mate werden gezien bij kinderen die borstvoeding en kunstvoeding kregen. Het zou heel interessant zijn de resultaten te zien van een onderzoek waarin meer uitgesplitst werd wat kinderen kregen (volledig borstvoeding, gemengde voeding, volledige kunstvoeding) en of het uitmaakt of er in de hele eerste zes maanden op verzoek of op schema of gemengd werd gevoed. Maar het geeft wel aan dat voeden op verzoek niet iets is wat bij borstvoeding hoort, maar wat bij baby’s hoort.
De onderzoekers zelf hebben het onderzoek en de uitkomsten zeer zorgvuldig geformuleerd en de natuurlijke manier van voeden (op verzoek) als norm genomen. Hun conclusie luidt dan ook dat voeden op schema bij moeders leidt tot gevoelens van beter emotioneel welzijn, maar bij de kinderen tot minder goede cognitieve uitkomsten en schoolprestaties. Zo jammer dat de publiekspers het dan weer heeft over ‘’voeden op verzoek geeft hoger IQ’’.
M. Iacovou, A. Sevilla. Infant feeding: the effects of scheduled vs. on-demand feeding on mothers' wellbeing and children's cognitive development. The European Journal of Public Health, 2012; DOI: 10.1093/eurpub/cks012
Voeden op verzoek geeft hoger IQ<http://www.nieuwsoverkindervoeding.nl/nieuws/504>, Nieuws over kindervoeding, 22/03/2012