Soms wordt je ergens zomaar met huid en haar ingetrokken. Een discussie bijvoorbeeld over een onderwerp dat je na ligt. Er zijn nogal wat rode knoppen die mij in zo’n discussie treken en meestal hoef je er niet eens erg hard op te drukken. Uiteraard zo’n beetje alle deelonderwerpen van mijn professie, maar sommige meer dan andere. De oplettende lezer van mijn blogs zal opgemerkt hebben dat de knoppen ‘’keuze’’, ‘’reclame’’, ‘’fanatisme’’ en ‘’wetenschap’’ maar een klein duwtje nodig hebben. De mooiste effecten krijg je als enkele van deze knoppen tegelijk worden ingedrukt. Bijvoorbeeld ‘’keuze’’ met ‘’reclame’’ en misschien nog ‘’fanatisme’’ erbij voor special effects. Een zekere manier om mij in een discussie te krijgen is door er allerlei andere rode knopjes met de haren bij te trekken. Afgelopen week ontspon zich een mooie discussie die ik graag met u, lieve lezer, wil delen.
Het begon, heel onschuldig, met de link naar een filmpje* dat een collega deelde op FaceBook** en waar ik een quote uit citeerde: ''10% van wat er gebeurt in de borst bij borstvoeding gaat over voeding.'' Waarop voornoemde collega een andere collega aanhaalde, die op bijscholingen de vraag voorlegt aan de cursisten wat meer borstvoeding is: kunstvoeding bijvoeden aan de borst of moedermelk uit een fles. Dat vond ik leuk, want diezelfde vraag leg ik vaak zelf ook voor aan cursisten. Het antwoord is natuurlijk dat het voeden aan de borst borstvoeding definieert en niet het soort melk dat wordt gevoed.
Deze overwegingen werden opgemerkt door iemand die erop wees dat sommige kinderen zelf niet aan de borst willen worden getroost. En dat kan natuurlijk. Maar kinderen die niet getroost willen worden aan de borst vormen niet de fictieve groep van ‘’het gemiddelde kind’’. Het kunnen kinderen zijn van moeders met een te grote of te felle melkstroom, waardoor het drinken aan de borst geen plezierige, kalmerende bezigheid is; of kinderen met neurologische problemen of problemen met sociale interactie. Aan de andere kant zijn er moeders die alle melk gekolfd geven. Vaak een interventie die voor sommige moeders het enig haalbare is (of dat nu is omdat zij zelf issues met lichamelijkheid hebben of dat zij problemen ervaren met voeden aan de borst waarvoor zij geen oplossing hebben), maar die alle andere aspecten van borstvoeding verwaarloost. Die moeders zouden, net als moeders die kunstvoeding geven, extra veel moeten dragen, vasthouden, praten, knuffelen en zo om die niet-voeding aspecten van borstvoeding, de andere 90%, te compenseren.
Een beetje van mijn stuk was ik wel door de volgende opmerking, dat moeders die alles kolven en daarmee denken toch nog het beste voor hun kind te doen, door die stelling over 10%, niet meer zouden zien waarvoor zij nog de moeite doen. Zij zouden voelen dat borstvoeding wordt gedevalueerd als het maar voor 10% om voeding gaat. Maar de functie van borstvoeding is een biologisch en psychologisch feit, niet een keuze, een voorkeur of een overtuiging. Het klinkt misschien hard, maar vrouwen die alles kolven en flessen devalueren zelf de borstvoeding tot die 10% voeding. Natuurlijk geven ze hun kind nog steeds de beste melk die er te vinden is, maar als ze niet ook die andere 90% van het voeden aan de borst vervangen, doen ze inderdaad zichzelf en hun kind te kort.
Ik vervolgde met de uiteenzetting dat er in de hele borstvoeding versus geen-borstvoeding discussie een paar dingen zijn die het bespreken moeilijk maken. Ten eerste het feit dat veel mensen moeite hebben met het onderscheiden van de fysiologie en de uitzonderingen, ofwel tussen de algemene theorie en de toepassing op individuen. En ten tweede het feit dat onze maatschappij, cq. tijdsgeest gericht is op de vervulling van het Ik en het voor heel veel mensen heel erg moeilijk is, het vaak niet eens in ze opkomt, om ook vanuit een ander te denken, de behoeften van anderen voor te laten gaan of zelfs maar in overweging te nemen. Daardoor kan zuigelingenvoeding worden gezien als een persoonlijke keuze of zelfs een levensstijlkeuze van de ouders waarmee het kind eigenlijk vrij weinig te maken heeft. Daardoor kunnen ook bij problemen oplossingen gekozen worden die vooral goed werken voor de volwassen individuen en -helaas-pindakaas- minder goed voor het kind.
Ik realiseer me dat ik hiermee kort-door-de-bocht generaliseer, maar het is wel de tendens in onze maatschappij. Maar dat mensen denken dat het verschil in melk marginaal is omdat de melk maar een klein deel uitmaakt van het geheel van borstvoeding is gewoon een denkfout. Dat is echt niet wat er gezegd wordt. Het is wel te verklaren, want een ander aspect van onze maatschappelijk bepaalde manier van denken maakt dat wij vooral productmatig denken en niet procesmatig. Tja, en directheid, ik denk dat dat nodig is om mensen wakker te schudden. Sussen, ''respecteren'' en andere zachtere technieken bevestigen eigenlijk alleen wat wordt gedaan en gedacht. Net zo goed als een echte vriendin het je rechtuit zegt als een broek je afschuwelijk staat en een ander je probeert te vriend te houden door te zeggen dat die broek best ook heel leuk is.
De volgende opmerking sloeg toch wel een beetje mijn stoel onder me vandaan en sleurde me vervolgens aan mijn haren naar mijn volgende rode knop. Een link naar een discussie op het Fokforum waar de ‘borstvoeding promotie is religie’-kaart werd gespeeld. Nu ben ik geen fan van Fok en ik vind daar, net als bij Viva juist het respect in de toon meestal ver te zoeken, met name naar mensen die wel borstvoeding geven en er voor uit komen. Wie kunstvoeding geeft maakt eigen keuzes en wie borstvoeding geeft en daar ook nog wetenschappelijk funderingen voor heeft, is evangelisch, ja, ja. En dan deze quote van de Fok-discussie: ''Nuance is er namelijk nauwelijks als je er vast van overtuigd bent dat je een baby tekort doet door het geen borstvoeding te geven.'' Mag je dat dan niet vinden? Is dat dan evangelisch als je vind dat je een kind te kort doet als je hem niet geeft wat hij nodig heeft en waar hij recht op heeft, vooral als je wel in staat bent om hem dat te geven? (Voor alle duidelijkheid: ik heb het dus over mensen die al a priori kiezen voor geen borstvoeding, niet over hen die probeerden maar die om welke reden ook er niet in slaagden). Kijk, je kan proberen er linksom of rechtsom omheen te gaan of er overheen te walsen of er onderuit te proberen te komen, maar het feit blijft dat borstvoeding biologische gezien en om al die andere aspecten de enige echt geschikte voeding voor een zuigeling is. Punt. Niets evangelisch aan, want er valt weinig aan te geloven. Het is gewoon een feit. Evangelisch gaat over dingen die je maar moet aannemen omdat een priester zegt dat ooit een profeet het heeft gezegd of omdat het in een boek met verhalen staat.
En is het rot voor moeders die wel probeerden maar niet slaagden? Zeker, hartstikke rot. Moet je het er daarom maar niet over hebben? Nee. Als je het niet mag hebben over alle dingen in het leven die niet gaan zoals je ze zou willen, zou er weinig gespreksstof over blijven, met name als het om gezondheid en dergelijke gaat. Ik ben erg voor de waarheid en ik houd niet erg van verdoezelen en waarheden achter houden omdat ze zo hard lijken voor hen die in een ander idee van waarheid geloven of er liever de ogen voor zouden sluiten. Voorbeeld? Ik heb overgewicht, vrij ernstig overgewicht. Ik vind het absoluut rot om te weer eens te lezen of te horen dat ik daar wat aan moet doen, dat het ongezond is en dat ik misschien wel verkeerde keuzes heb gemaakt en nog maak wat betreft voeding, beweging en gezondheid. Ik zou daar, heel eerlijk gezegd, liever niets over horen. Moeten mensen die die wetenschappelijk onderbouwde feiten over overgewicht, levensstijl en risico’s ventileren maar hun mond houden omdat ik me er ongemakkelijk bij voel? Nee. Absoluut niet.
Gelukkig heb ik mijn haar nog. Nog steeds lang genoeg, zij het wat dunner dan vroeger, om me aan mee te sleuren naar boeiende discussies.
*) Bottled up! Via Vimeo
**) donderdag 27 december, terug te vinden op mijn tijdlijn van die dag
Eurolac Flits! met label terminologie, wetenschap. Deze links leiden naar een lijst met blogs met dit label, klik op de plaatsjes in de linkerzijbalk voor meer verhaaltjes.