Wie ervoor geleerd heeft, weet naar men aanneemt meer over een onderwerp dan wie er niet voor leerde. Dokters weten naar we aannemen dus meer over de gezondheid van mensen dan andere mensen. Wie denkt dat hij het beter weet dan de dokter wordt daar vaak toch wat vreemd op aangekeken. Het lijkt ook wel arrogant om de autoriteit van een autoriteit openlijk te betwijfelen. Sommige dokters kunnen daar ook aardig pissig over worden. Sommige dokters worden daar terecht boos over. Sommige onterecht. Hoe lang een medische studie ook duurt, een dokter kan niet alles over alles weten. Dat geeft niet. Zolang hij maar niet net doet alsof hij het wel weet*.
In het basisdeel van de studie geneeskunde leren de aankomende artsen over heel veel onderwerpen een beetje. Ze leren bijvoorbeeld hoe het menselijk lichaam in elkaar zit en functioneert, over organen en weefsels, over cellen en biologische chemie. En over hoe het menselijk lichaam fout functioneert: ziektes en gebreken, ontstekingen en infecties. En verder zal het vooral over ziekten en afwijkingen gaan. Bij stages gaat het over zieke mensen (uiteraard, wie gezond is gaat niet naar de dokter). Dan komen de specialisaties, waarbij het werkgebied steeds verder verkleind wordt en de kennis over dat steeds kleinere gebied breder en dieper wordt. Huisartsen houden een groot gebied over en moeten meer weten over meer verschillende dingen. Kinderartsen houden ook een breed gebied over, tenzij ze zich binnen de pediatrie verder gaan specialiseren.
In totaal is een dokter snel 10 jaar verder vanaf het verlaten van de middelbare school tot zijn eerste echte baan als dokter. Tien jaar is een flinke periode en je kan dus inderdaad wel stellen dat de dokter ervoor geleerd heeft. En hij weet veel. Heel veel. Maar niet alles. Dokters hebben zelfs grote zwarte gaten, onderwerpen waarvan ze weinig tot niets weten. De gezonde zuigeling, zijn normale gedrag bij slapen en eten is zo’n ‘’supermassive black hole’’**. Als ik moet afgaan op de adviezen, die moeders van hun artsen zeggen te krijgen, over de voeding en slaap van hun baby’s en peuters, is er sprake van een geïnstitutionaliseerde medische ignorantie (Newman, 2012). ‘Evidence based’ eisend bij elke voorgestelde verandering van de routines worden veel artsen zelf in het totaal niet gehinderd door het gebrek aan enige vorm van al dan niet wetenschappelijk gefundeerde kennis op dit gebied.
Moeders kunnen er niet vanuit gaan dat ‘’de dokter ervoor geleerd heeft’’ en weet waar hij het over heeft, als hij iets adviseert over de voeding en de slaap van haar baby of peuter. Jack Newman, zelf arts (kinderarts in Canada), adviseert moeders in opstand te komen tegen medische ignorantie en geeft een overzicht van punten ter controle van de borstvoeding vriendelijkheid van zorgverleners (Newman 2005, 2010). De ignorantie en het gebrek aan kennis heeft twee majeure oorzaken. De eerste is het feit dat de gemiddelde arts in die hele 10 jaar opleiding hooguit een paar uur heeft besteed aan het onderwerp zuigelingenvoeding en waarschijnlijk niets aan slaap. Dat grote zwarte gat in kennis is vervolgens bij een flink aantal artsen gevuld (of er zijn stevige pogingen gedaan) door vertegenwoordigers van partijen met sterke economische belangen bij bepaald voorschrijfgedrag van artsen. Die twee oorzaken leiden ertoe dat veel dokters ouders adviseren over de voeding en slaap van kinderen zonder enige basis in wetenschappelijk bewijs. Iets niet weten is niet erg. Wat wel erg is om die ignorantie te verhullen in een sluier van halve waarheden en reclamepraat, horen zeggen en oudewijvenpraatjes, doorweven met gouden draadjes voor een illusie van geleerdheid. Supermassieve zwarte gaten hebben revelatie nodig en daarom mogen moeders het beter weten dan de dokter en dat laten horen ook.
*) Nota Bene: ik ben me ervan bewust dat ik hier ernstig generaliseer en dat niet alle dokters ignorant zijn op dit gebied. Zoals bij al mijn lamentaties over zorgverleners geldt: wie de schoen past, trekke hem aan en op wie het niet van toepassing is: keep up the good work. En NB2: ik weet dat er mannelijke en vrouwelijke artsen zijn en juich dat toe, maar voor de leesbaarheid refereer ik naar alle artsen als 'hij' als ik 'hij of zij' bedoel. Overigens ijver ik ook voor afschaffing van genderverwijzingen in persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden en beroepsbenamingen. Maar dit terzijde.
**) Muse: Supermassive Black Hole van het album ‘Black Holes and Revelations’ (‘’zwarte gaten en onthullingen’’) met veel songteksten over politiek bedrog en winstbejag en hier en daar een samenzweringtheorie.
Jack Newman (2012): ‘’Mothers! Stand up against medical ignorance.‘’ op Facebook
Jack Newman (2005, 2010): Hoe herken je een zorgverlener die niet om borstvoeding geeft? vertaald uit het Engels op borstvoeding.com