Prijswinnaar van de actie #Flitsidee: @natalie_smit: borstvoeding en allergie
Bescherming tegen allergieën is een vaak genoemde reden om borstvoeding te geven. Men wil nog wel eens gepikeerd zijn als een volledig borstgevoed kind vervolgens toch een allergie ontwikkelt. De stelling ‘’borstvoeding beschermt tegen …’’ moet echter altijd met voorzichtigheid worden gehanteerd. Borstvoeding is weliswaar de voeding en bescherming die speciaal voor een mensenkind is ontworpen, maar dat wil nooit zeggen dat een kind dan ook niet meer ziek kan worden. Het is ‘’wishful thinking’’ om te verwachten dat je ziekte en risico kunt uitbannen. Risico kan wel zo veel mogelijk worden ingeperkt door te eten wat voor je is ontworpen en je te gedragen zoals is bedoeld. Een olifant kan misschien leren om in een boom te klimmen, maar het is wel risico verhogend gedrag. Voor een olifant. Voor een aap is het juist risico verhogend om nooit in een boom te klimmen, maar op de grond een makkelijk doelwit voor roofdieren te zijn.
Een allergie* is niet een ziekte in strikte zin, maar een aanleg. Een allergie uit zich pas wanneer het organisme met een bepaalde allergeen in contact komt. Een allergische reactie is een overdreven afweerreactie op een overigens ongevaarlijke stof. Bij voedselallergieën gaat het daarbij in principe altijd om een eiwit. De bescherming die borstvoeding biedt tegen voedselallergie berust op twee pijlers: voorkomen van blootstelling aan allergenen en het intact houden van de darmwand zodat er geen allergenen in herkenbare vorm in de bloedbaan komen. De bescherming tegen allergieën die zich uiten als luchtwegproblemen en eczeem zijn lastiger te identificeren, maar hebben waarschijnlijk te maken met de rustige opbouw van het eigen afweersysteem en bescherming tegen infecties in het algemeen.
Borstvoeding zonder ander voedsel of drank beschermt een kind tegen (vroegtijdige) blootstelling aan mogelijke allergenen. Moedermelk is nooit een allergeen, want het is een lichaamseigen stof. Toch kunnen kinderen allergisch reageren op eiwitten die ze via de moedermelk binnenkrijgen. De allergische reacties stoppen wanneer ze andere melk krijgen (‘’schone’’ donormoedermelk of hypoallergene kunstvoeding) dus het kan lijken of ze toch allergisch zijn voor de melk van hun eigen moeder. De klachten verdwijnen echter ook wanneer de moeder op dieet gaat en de allergene voedingsmiddelen uit haar menu schrapt. De theorie hierachter is dat de moeder (soms zonder dat ze het zelf weet) ook allergisch van aard is en hierdoor een niet-intacte darm heeft waardoor grote, herkenbare eiwitdelen uit haar voeding in haar bloedbaan terecht komen. Deze herkenbare eiwitdelen kunnen vervolgens in haar melk komen en als allergeen voor haar kind gaan functioneren. Moeders die voor hun kind op een hypoallergeen dieet gaan merken dan ook vaak dat allerlei vage klachten bij henzelf ook verbeteren.
Onderzoeken spreken elkaar tegen als het gaat om allergische reacties van de luchtwegen; sommige lijken juist aan te geven dat exclusief borstvoeding langer dan 4 maanden het risico verhoogt. De oorzaak voor die tegenstrijdige en vaak contra-intuïtieve uitkomsten is voornamelijk te wijden aan het feit dat het extreem moeilijk is dit soort dingen te onderzoeken en duiden. Randomiseren met zuigelingenvoeding is onethisch en dubbelblind onmogelijk. Dan blijven dus de cohort onderzoeken over en die geven niet altijd even goed duidbare gegevens. Als je vanuit de andere kant kijkt, kun je wel beargumenteren dat het uitermate onwaarschijnlijk is dat de soort voeding en manier van voeden die door honderdduizenden jaren van evolutie zijn ontworpen, getest en geperfectioneerd risico verhogend zou werken. Waarom zou je het dus verder nog willen onderzoeken? We onderzoeken toch ook niet of een kunstbontjas een ijsbeer beter warm houdt dan zijn eigen pels?
*) Allergie uitgelegd op Wikipedia