Pagina's

dinsdag 9 oktober 2012

Vegetariër

Foto: ‘’Vegetarische’’ vampiers: Filmische verbeeldingen van vampiers die geen mensenbloed drinken en daarmee hun slachtoffer doden, of dat althans proberen, en ervoor in de plaats dierenbloed, donormensenbloed of synthetisch bloed drinken. Vanaf linksboven met de klok mee: Nikki Reed als Rosalie Hale in de verfilmingen van Stephenie Meyer's  Twilight Saga, Alexander Skarsgård als Eric Northman in de TV serie True Blood op basis van de Sookie Stackhouse novellenreeks van Charlaine Harris, Alex O'Loughlin als Mick St. John in de TV serie Moonlight, en Aidan Turner als Mitchell in de Britse TV serie Being Human
Over weinig dingen worden zulke verhitte, felle en soms vuile discussies gevoerd als over borstvoeding versus kunstvoeding. Naast nog enkele ouderschapsthema’s, en thema’s over de beslissingsbevoegdheid aangaande  leven en dood, mag ook het onderwerp vegetarisme zich binnen deze elitegroep van discussiestarters scharen. Eigenlijk is het vreemd dat het onderwerp ‘’wat is het geëigende voedsel voor de mens’’ überhaupt tot discussie kan leiden. Bij elke andere levensvorm is het duidelijk en onbediscussieerbaar wat de primaire en eventuele secundaire voedselbronnen zijn. Planten nemen opgeloste mineralen en dergelijke op uit de grond en halen energie uit zonlicht. Sommige planten, die daarvoor speciaal zijn toegerust, eten dierlijke materialen. Bij dieren is aan hun kaken, gebit en maagdarmsysteem over het algemeen duidelijk af te lezen wat zij eten. Geen enkele leeuw zal zich afvragen of hij misschien af moet zien van de antilopelammetjes en liever gras en bladeren gaan eten, evenmin als de antilope zich aan de leeuwenwelp zal wagen.
Mensen zijn, af te lezen aan hun gebit en maagdarmsysteem, alleseters, vergelijkbaar met beren en varkens. En chimpansees, natuurlijk. De mens is geen simpele carnivoor of herbivoor, maar een omnivoor. We eten eigenlijk zo’n beetje alles wat niet regelrecht giftig is (en soms zelfs dat), maar kunnen niet goed overleven op een eenzijdig dieet van alleen vlees of alleen puur plantaardig materiaal. Plantaardig materiaal voorbereiden door koken en fermenteren maakt het beter toegankelijk zodat het meer voedingswaarde heeft(Wrangham&Conklin-Brittain, 2003), maar sommige essentiële nutriënten kunnen wij niet zelf maken in ons lichaam en zijn alleen uit dierlijke bron verkrijgbaar. Aan de andere kant kunnen we ook niet zonder plantaardige voedselbronnen. Zelfs notoire carnivoren eten plantaardig materiaal. Soms rechtstreeks, zoals katten die gras eten om te braken, meestal door het eten van de inhoud van de maag en darmen van hun prooidier. Daarin zitten gefermenteerde en voorverteerde plantaardige voedingsstoffen die ook voor pure carnivoren essentieel zijn.
De heftigste discussies gaan dan ook niet over de vraag of de mens van nature een herbivoor, cq. vegetariër of veganist is, maar of we het ons ethisch gezien kunnen veroorloven dieren te gebruiken als voedsel, met name in het licht van de gangbare dierhouderij en de voedselverdeling over de wereld. Ethisch gezien is er niets op tegen om dat te eten wat van nature voor je bestemd is; niemand zal het de wolf uit ethische motieven verwijten dat hij konijnen eet. Mensen zijn zo ontworpen en geëvolueerd dat zij dierlijke voeding nodig hebben voor gezonde groei, ontwikkeling en gezondheid. De ethische discussie zal er dus over moeten gaan of je dieren mag houden en, zo ja, of daarvoor regels moeten worden opgelegd. Bijvoorbeeld regels over de manier waarop dieren worden gehouden en geëxploiteerd. Of over de hoeveelheid dierlijk voedsel die wij nodig hebben.
De discussie over moeder versus poeder, borst versus fles, origineel versus substituut gaat niet over de ethiek van het natuurlijke voedsel. Borstvoeding geven en krijgen is de natuurlijke manier van voeden van elk zoogdierenjong, herbivoren, omnivoren en carnivoren. Wat hun latere voedingsvoorkeuren ook zullen zijn, voor het zogen wordt niets en niemand uitgebuit, verwond of gedood. Het vermijden van het natuurlijke voedsel heeft in het geval van de voeding van zuigelingen geen ethische voordelen. Wanneer het houden van dieren om hun eetbare delen te kunnen oogsten (eieren, melk of vlees) als onethisch wordt gezien, dan zou je het onthouden van borstvoeding voor een zuigeling om dezelfde reden als onethisch kunnen aanmerken. Het ontkent namelijk de natuurlijke manier van leven van het kind, zijn natuurlijke voeding en verzorging.
Wat je eet is soort-specifiek bepaald en dat geldt ook voor de voeding van de zuigeling. Argumenten om toch voor een alternatief te kiezen gaan niet om ethiek en ook nooit (een hoogst zelden voorkomend onvermogen tot het verwerken van moedermelk daargelaten) over het kind en zijn gezondheid en welzijn. Als het aan het kind lag, zou het er nooit voor kiezen een ''vegetarisch vampier'' te worden door af te zien van het keer op keer leeg drinken van zijn moeder's borst.
 Wrangham R, Conklin-Brittain NL:  ‘Cooking as a biological trait’, Comparative Biochemistry and Physiology Part A: Molecular & Integrative Physiology, 2003, 136(1):35-46