Deel 2 in Een paar apart, een serie waarin aparte paren acteurs de inspiratie zijn.
In het dagelijks leven komt er een ononderbroken stroom informatie op ons af. Gefragmenteerde, gevarieerde en ongesorteerde informatie. Rijp en groen door elkaar, belangrijk, onbelangrijk; interessant, oninteressant. Al die informatie wordt geordend en in ons hersenarchief opgeslagen. Op basis van die onvolledige informatie en in combinatie met eerdere informatie en ervaringen vormen we ons een beeld van de werkelijkheid zoals zij die waarnemen. Die waargenomen en geïnterpreteerde werkelijkheid zorgt voor aannames en vooronderstellingen over bijvoorbeeld gedrag van andere mensen. De karakters van Meg Ryan en Tom Hanks in de films waarin ze samen spelen merken dat die vooronderstellingen tot vreemde situaties kunnen leiden. In sommige boeken* wordt dezelfde gebeurtenis beschreven vanuit het gezichtspunt van verschillende karakters, waarbij het soms kan lijken of het over totaal verschillende mensen gaat.
Hoewel geen romantische relatie, is de relatie tussen een moeder en haar kind een net zo intensieve relatie. Moeder en kind beginnen de relatie met een elk een eigen set vooronderstellingen. Die van het kind zijn bij de geboorte gebaseerd op zijn genetische opmaak en biologische blauwdruk en worden vanaf dat moment aangevuld door zijn ervaringen in de relatie met zijn moeder en anderen. Die van de moeder zijn voornamelijk cultureel gebaseerd. De vooronderstellingen vanuit haar biologische blauwdruk zijn er wel, maar voor een groot deel worden die ondergesneeuwd door de recentere en zelf ervaren culturele beelden. De vooronderstellingen van moeder en kind bepalen voor een groot deel hoe hun relatie van start gaat en wordt opgebouwd. Die vooronderstellingen hebben ook een sterke invloed op de gezondheid, groei en ontwikkeling van het kind.
De vooronderstellingen waarmee een kind geboren wordt zijn simpel: hij verwacht een omgeving die voldoet aan de biologische eisen voor veiligheid, gezondheid, groei en ontwikkeling op een soort-specifieke manier. De vooronderstellingen van de moeder zijn ingewikkelder. Tussen culturen en tussen subculturen en binnen culturen kunnen grote verschillen zijn in wat moeders verwachten van het moederschap, van hun rol en van het gedrag van hun kind. De verschillen in de vooronderstellingen tussen een moeder en haar kind kunnen zo groot zijn als die tussen een man en een vrouw uit dezelfde cultuur, uit heel verschillende culturen of tussen verschillende ondersoorten. De vooronderstellingen kunnen vooral bij de moeder zo sterk en invloedrijk zijn, dat ze een open communicatie met haar kind belemmeren. Ze spreken elkaars taal niet, kunnen elkaars gedachten niet lezen en zelfs hun mimiek en lichaamstaal kunnen vreemd zijn voor elkaar. Zoals een hond die een kat met de staart ziet zwaaien totaal verkeerd reageert (‘’Boos, hoe bedoel je boos, hij kwispelt toch, dan kan hij toch niet boos zijn.’’), zo kunnen ook de uitingen van een kind voor een moeder iets totaal anders betekenen.
Het verdient aanbeveling voor moeders om zich bewust te worden van hun vooronderstellingen en met een open geest zich te verdiepen in de vooronderstellingen, taal en communicatie van haar kind. Liefst voor haar kind er is en zonder zich al te zeer te verlaten op de vooronderstellingen van andere cultureel gevormde mensen, zelfs wanneer zij experts in de materie heten te zijn. Enig zelfstandig onderzoek en kritisch nadenken kan zorgen voor een vlottere start van de moeder kind relatie. Het kan ook dienen als oefening van en voorbereiding op het opvoeden van kind tot een zelfstandig nadenkend mens dat niet blind gehoorzaamt, maar zelfstandig en zelfverantwoordelijk denkt en leeft. Verbeter de wereld, begin bij jezelf en je kind: wees ongehoorzaam (en leer je kind dat te zijn) aan jouw vooronderstellingen en die van de cultuur waarin je leeft.
*) Bijvoorbeeld Stephenie Meyer’s Twiligt en Midnight Sun, tweelingboeken waarin een bepaalde reeks gebeurtenissen en interacties tussen de hoofdpersonen elk vanuit de andere hoofdpersoon worden beschreven, waarbij elk een eigen interpretatie geeft en tot andere vooronderstellingen komt. Dit geeft een interessante twist aan het klassieke literatuurthema van de onmogelijke liefdesrelatie. Jean Auel heeft iets vergelijkbaars gedaan bij het beschrijven van het groeien van de relatie tussen twee mensen met een volkomen tegengestelde culturele achtergrond in deel 2 van haar Aardkinderen reeks door het alterneren van hoofdstukken vanuit wisselen perspectief. Dit werkt iets minder sterk omdat alles in de derde persoon is geschreven, terwijl Meyer in beide versies de eerste persoon gebruikt.