De melk van elke zoogdiersoort bevat precies die ingrediënten in precies die hoeveelheden en verhoudingen die de jongen van die specifieke soort nodig hebben om gezond te overleven, groeien en ontwikkelen. Dat is evolutionair zo bepaald en fouten worden er in de natuur door natuurlijke selectie uitgehaald: bij individuen waar het systeem om een of andere reden zoals een aangeboren defect of onwerkbare variatie, niet werkt, worden vaak niet oud genoeg om zich te reproduceren en de fout door te geven. Biologisch en evolutionair gezien een goede en economische methode, die ook in de begintijd van de menselijke wetenschap werd toegepast. Je probeert iets uit en als het werkt gebruik je het, als het niet werkt verwerp je het en als het min of meer werkt probeer je het te verbeteren.
Probleem met mensen is natuurlijk is dat wij die natuurlijke selectie niet meer willen. Wij willen mensen met problemen in de aanleg niet afschrijven, maar bij ons houden, want de waarde van een mens kun je niet meten in zijn fysieke functioneren. En dus klopt voor sommige kinderen de samenstelling van de melk van hun moeder niet. Zij kunnen door een variant of fout in hun aanleg sommige dingen niet of niet op de goede manier of niet volledig verwerken en worden daar ziek van. Of ze zijn al ziek en daarom werkt een deel van de spijsvertering niet zoals het hoort te werken. Onverteerde onderdelen van de voeding kunnen leiden tot schade aan organen of het functioneren daarvan.
Kinderen met dit soort variaties of defecten hebben daarom aangepaste voeding nodig waaruit het ingrediënt dat zij niet kunnen verteren is verwijderd. Hiervoor wordt vrijwel zonder uitzondering gekozen voor een kunstmatig product op basis van melk van een andere diersoort. Kunstvoedingfabrikanten hebben al ervaring met het afbreken van hun grondstof (meestal koemelk) in de samenstellende delen en deze terug in elkaar te zetten met weglating van sommige delen en toevoeging van andere onderdelen van dierlijke, plantaardige, microbiële of anorganische oorsprong. Het is relatief eenvoudig de basisproducten tot nog kleinere eenheden uit elkaar te halen en/of er een of ander onderdeel bij de assemblage niet in te stoppen. Omdat dat met grote machines en in grote hoeveelheden met over het algemeen goedkope ingrediënten wordt gedaan is dat ook niet erg duur (hoewel je dat aan de prijs van het eindproduct niet altijd zal kunnen aflezen).
Tot zover alles goed en wel. Op het eerste gezicht dan toch. Ware het niet dat de kinderen waarvoor die speciale melk is bedoeld geen robuuste gezonde kinderen zijn die wel tegen een stootje kunnen, maar kinderen die kwetsbaar zijn en al hun energie nodig hebben om te kunnen overleven en liefst ook gezond groeien en gedijen. Zij kunnen geen extra risico’s gebruiken. Voeding op basis van niet-menselijke melk geeft deze kwetsbare kinderen volop extra risico’s. Het belangrijkste risico op korte termijn is de sterk verhoogde kans op infecties van het maagdarmkanaal en de luchtwegen. Op langere termijn zijn daar de toegenomen risico’s van minder goed functionerende hart- en vaat systemen, metabolisme en bescherming tegen sommige vormen van kanker. Een gevaarlijke methode voor het voeden van kwetsbare kinderen dus.
In principe zou moedermelk op elke manier kunnen worden bewerkt als koemelk wordt bewerkt om reguliere en aangepaste kunstvoedingen te maken. De techniek is beschikbaar, maar wie gaat het betalen? De kunstvoeding fabrikanten niet, want die verdienen daar niets aan. De overheid niet, want doet alleen aan bezuinigen, niet aan gezondheidsbevordering. De ziekenkostenverzekeraars ook niet, want die zien niet wat ze er uiteindelijk mee verdienen. De dokter is zwaar beïnvloed (wil niet direct de term gehersenspoeld gebruiken) door de industrie, inclusief geldelijk of ander gewin*. Het kind is als gewoonlijk het kind van de rekening.
Sommige aanpassingen kan moeder eventueel gewoon zelf doen. Moeders van kinderen die melk nodig hebben met minder volume en meer calorieën kunnen zorgen voor meer vette melk en zij met kinderen die geen vet kunnen verteren kunnen heel eenvoudig zelf magere melk maken. Voor magere melk wordt melk gekolfd, waarna na een poosje rust het vet er eenvoudig kan worden afgeschept. Eventueel kan met een simpele centrifuge worden gecontroleerd of de melk mager genoeg is. Vette melk is een kwestie van kolven in twee delen: eerst van de volle borst kolven voor magere melk, dan een andere container eronder en de vettere melk uit de legere borst kolven. Twee heel veilige en eenvoudige methodes voor het voeden van kwetsbare kinderen.
*) Kranendonk P: Een kijkje in de keuken. Kenniscentrum Borstvoeding