Verse moedermelk heeft actieve en levende bestanddelen die infecties bestrijden, zowel van bacteriën, virussen als schimmels. Bij ernstige besmetting (zoals een uitbraak van spruw of een HIV+ moeder) of bij gebruik door een ander kind (donormelk) kan het zijn dat deze ingebouwde afweer onvoldoende of onzeker is en kan worden gekozen voor extra maatregelen. Meest rigoureuze is steriliseren, waarbij de melk gedurende langere tijd boven 100 graden wordt gehouden. Alle mogelijke ziekteverwekkers zijn dan vernietigd, maar ook de meeste afweerstoffen en een deel van de vitaminen. Pasteurisatie heeft daarom de voorkeur: dat vernietigt ook de ziekteverwekkers, maar is vriendelijker voor de afweerstoffen en vitamines. Het is in de thuissituatie ook iets moeilijker uit te voeren. Pasteurisatie kan op lagere temperatuur voor langere tijd (60-68 graden, half uur) of hogere temperaturen voor korte tijd (72 graden, 15 seconden). Dit laatste heet 'flash pasteurisatie'. Beide methoden vergen erg veel oplettendere en het gebruik van een kookthermometer. In een pannetje op het vuur is het heel moeilijk om en bepaalde tijd een bepaalde temperatuur aan te houden. Voor het behandelen van moedermelk is daarom een andere vorm van 'flash heating' ontwikkeld door Kiersten Israel-Ballard van UC Berkeley's School of Public Health. In haar methode wordt de melk in een glazen container in een pannetje water gezet en het water wordt aan de kook gebracht. Zodra het water borrelend kookt wordt het potje melk eruit gehaald. Op deze manier worden de meeste ziekteverwekkers voldoende vernietigd om geen gevaar meer op te leveren (zelfs HIV), maar met behoud van het grootste deel van de beschermende stoffen en de vitamines. Over het bewaren van moedermelk is veel informatie te vinden, die helaas vaak allemaal wat anders zegt en meestal niet sterk wetenschappelijk onderbouwd is. De Academie of Breastfeeding Medicin heeft er een protocol (op basis van degelijk wetenschappelijk bewijs) aan gewijd, dat integraal is overgenomen door het Amerikaanse Ministerie van Volksgezondheid. Overname door de Nederlands en Vlaamse autoriteiten zou een goede zaak zijn om het woud aan voorschriften en richtlijnen uit te dunnen en het voor de gebruiker eenduidig te maken. Het betreft een richtlijn voor moedermelk voor kinderen die op tijd geboren en gezond zijn, in de thuissituatie. Op kamertemperatuur (en die wordt zeer ruim gedefinieerd als tussen 16 en 29 graden Celsius) kan normaal gekolfde melk 3-4 uur worden bewaard en onder zeer hygiënische condities zelfs dubbel zolang: 6-8 uur. In de koelkast die niet warmer is dan 4 graden Celsius is melk minimaal 72 uur te bewaren, maar ook hier geldt weer dat onder zeer hygiënische omstandigheden en met zo min mogelijk temperatuurschommelingen de melk 5 tot zelfs 8 dagen goed blijft. In de diepvries, met een maximum temperatuur van -18 graden en beschermd tegen temperatuursverschillen is melk bacteriologisch praktisch onbeperkt houdbaar, maar voor de kwaliteit is het beter bevroren melk binnen 6, uiterlijk 12 maanden op te maken.
Department of Health and Human Services, Agency for Healthcare Research Quality [http://guidelines.gov/content.aspx?f=rss&id=23797]
Academy of Breastfeeding Medicine Protocol Committee. ABM clinical protocol #8: human milk storage information for home use for full-term infants (original protocol March 2004; revision #1 March 2010). Breastfeed Med 2010 Jun;5(3):127-30.
http://en.wikipedia.org/wiki/Flash_pasteurization.
Israel-Ballard K, Donovan R, Chantry C, Coutsoudis A, Sheppard H, Sibeko L, Abrams B: Flash-Heat Inactivation of HIV-1 in Human Milk: A Potential Method to Reduce Postnatal Transmission in Developing Countries. JAIDS 2007 45(3):318-323
http://www.youtube.com/watch?v=NNw1odieIoI
