Boezemvrienden

Foto: Frank Sinatra zingt ‘’ I've got you under my skin‘’
Boezemvriend is een mooi woord. Je kan er alle kanten mee op. Veel mannen zijn boezem-vrienden: ze houden van boezems, liefs vrouwelijk en liefst weelderig. Veel mannen hebben boezemvrienden: vrienden voor het leven, beste maatjes. Een boezem is eigenlijk een tijdelijke opslagplaats van vocht: overtollig water van de polders of bloed in het hart. Boezemvrienden zijn dus hartsvrienden, ze hebben elkaar in het hart gesloten. Vrienden van boezems houden vooral van de organen aan de buitenkant van het vrouwenlichaam voor het hart. Maar de kleinste boezemvriendjes zijn vrienden van de boezem van hun moeder en hun liefste hartsvriend(in). En kleine boezemvriendjes zijn het liefste voortdurend zo dicht mogelijk bij het object van hun liefde. Gelukkig heeft dat object boezemvriendje ook lief en wil hem/haar graag in de buurt hebben, hoewel het soms wat overweldigend kan lijken. Gelukkig neemt boezemvriendje wat gereedschappen mee om het samenzijn makkelijker te maken. En boezemvriendje’s liefdesobject ook. Die gereedschappen heten hormonen en reflexen. Het mooie ervan is dat ze gaan werken als object en boezemvriend bij elkaar zijn, dat ze ervoor zorgen dat ze bij elkaar willen zijn en dan nog harder gaan werken, waardoor …
Het begint met het eerste bij elkaar zijn: direct na de geboorte horen moeder en kind bij elkaar. Zonder verstoring (nou, vooruit, papa mag er ook bij). Huid-op-huid, met voorlopig even geen vreemde handen erbij, geen ingrepen en onderzoeken. Moeder en kind samen, zoals Frank Sinatra zijn geliefde toezingt: ‘’ I've got you under my skin; I've got you deep in the heart of me; So deep in my heart, that you're really a part of me; I've got you under my skin‘’. De liefdesrelatie van een moeder en haar kind is dan wel geen romantische relatie, maar de gevoelens zijn net zo heftig, net zo diep. Ze raken tot in de boezen, niet alleen erop.
Na een ongecompliceerde baring is dit natuurlijk eenvoudig toe te passen, maar hoe zit het met moeilijker situaties? Tenzij de baby in een accurate, levensbedreigende conditie is en direct medische zorg nodig heeft, is de beste plaats op moeders hart en aan haar boezem. Ook na een zware geboorte, want dan vindt z/hij er troost en pijnstilling; ook als z/hij wat klein is of ziek, dan vind hij ondersteuning in zijn groei en ontwikkeling; ook na een keizersnede. De ruimte waar de keizersnede plaats vindt is koud, dus baby en moeder worden samen toegedekt. De snede wordt laag gezet, dus er is genoeg ruimte boven de steriele ruimte voor de baby om overdwars te liggen. Door de ruggenprik voelt de moeder geen pijn terwijl haar buik wordt dichtgemaakt en de samentrekkingen van de baarmoeder in antwoord op de oxytocine die de nabijheid van haar kind laat stromen voorkomen onnodige bloedingen. De hele gebeurtenis van een operatieve baring en geboorte wordt minder traumatisch als moeder en kind samen zijn, in dicht lichamelijk contact en beide zullen sneller en beter herstellen.
Moeder en kind: boezemvriendjes, door dik en dun, in voor- en tegenspoed, in gezondheid en ziekte

Van Veldhuizen-Staas; borstvoeding na een keizersnede

Statistieken

Ik ben gek op statistieken. Vooral omdat ik graag in plaatjes denk. Een visueel weergegeven statistiek kan mij boeien, puur vanwege de esthetiek erin. Ik zie patronen en symmetrieën. Statistieken zijn voor velen de basis van beslissingen, werkmodellen en richtlijnen. Kan ik uit de statistieken van mijn blog van het nu aflopende jaar opmaken welk soort stukjes ik moet schrijven om het meeste succes te hebben? Uit de kijkcijfers van het afgelopen jaar blijkt dat er een groeiend aantal bezoekers is (van net over de 2000 in januari naar bijna 3250 in december). Kennelijk roeren mijn stukjes snaren. De top tien van meest gelezen stukjes (van de ruim 200 die mijn toetsenbord in 2011 verlieten) bestaat op één na allemaal uit 2011-werk. De meeste snaren, ruim 1200, werden geraakt met ‘’Vroeger, later – precies op tijd?’’ van 14 januari over wanneer naast borstvoeding vast voedsel moet worden geïntroduceerd. Maar ook over onderzoek en invloed van de voedingsindustrie. Op plaats twee en drie met dik in de 700 hits staan de stukjes over hergebruik van moedermelk en over alcoholconsumptie tijdens de borstvoedingperiode. Interessant hierbij is dat het allebei gaat over onderwerpen waarover algemeen zeer stellige uitspraken worden gedaan, die echter niet door wetenschappelijk onderzoek worden gedragen, maar wel het geven van borstvoeding of de consumptie van moedermelk kunnen ondermijnen of moeilijk maken. Waarom zouden zulke richtlijnen toch zo hardnekkig zijn? Wie zou er nu iets te winnen hebben bij het ondermijnen van borstvoeding en moedermelkconsumptie? Hmm … Nummer vier op de lijst is ‘’Er is nog nooit iemand aan dood gegaan’’. In tegenstelling tot de eerste drie waarbij bestaande gewoontes onterecht verondersteld worden wetenschappelijk gefundeerd te zijn, gaat dit over iets wat wetenschappelijk gefundeerd is, maar breeduit wordt genegeerd. Op de vijfde plaats staat de aankondiging van het thema voor Wereldborstvoedingweek 2011 en op plaats zes  eindelijk een andersoortig thema: maatschappelijke afkeer van borstvoeding, beter gezegd van zichtbaar gemaakte borstvoeding. Na een verwijzing naar een artikel dat ik samen met Stefan Kleintjes schreef ter leringhe ende vermaeck van verloskundigen en een ode aan de nieuwe film Tietzat komen op de laatste plaatsen van de top 10 twee stukjes waarin George Clooney model staat voor namaaksels en zoethoudertjes. En daarmee zijn we weer terug bij reclame en het ontmoedigen van borstvoeding.

De mooiste statistiek vind ik zelf de woordwolk die is gemaakt van de 300 meest gebruikte woorden (met uitzondering van de lidwoorden en dergelijke)  in mijn hele blog. En dan zie je waar ik het vooral over heb: moeders, kinderen, baby's, verwachtingen en borstvoeding. En over willen, krijgen en geven, maar ook verbazingwekkend vaak over geld en fabrikanten. En over andere mensen, voedsel, bescherming en nodig hebben. Laat ik nu net van plan zijn het daar in het komende jaar ook weer over te gaan hebben.

Willen wat een ander heeft

Foto: Michael Sheen als Aro in Breaking Dawn, part 1, after credits scene ‘’They have something I want’’.
Toen mijn kinderen klein waren, waren die van mijn zus dat ook. Als wij bij elkaar op bezoek waren manageden we samen 9 kinderen waarvan de oudste en de jongste een jaar of 15 scheelden. Wanneer er iets te eten of te drinken werd uitgedeeld vroegen wij al snel niet meer wat ieder wilde: ieder wilde namelijk precies wat een ander ook had, maar dan meer. Consequentie van het leven in een soort van roedel, kennelijk. Bij veel mensen zit het ingebakken: dat willen hebben wat jij niet hebt en een ander wel. Voor sommigen wordt het zelfs een levensvervulling. Zij willen meer hebben van iets dan een ander heeft. Met name geld is daarvoor een gewild onderwerp, hoewel aandacht ook hoog scoort. De drang om iets te willen hebben wat een ander heeft kan leiden tot gedrag dat voor anderen criminele associaties heeft. Fabrikanten hebben veel en ze willen graag dat anderen dat krijgen. Nu, ja, niet krijgen, maar kopen. Want wat zij zelf willen hebben is wat die anderen hebben: geld. Veel fabrikanten hebben al geld. Veel geld zelfs. Maar zolang anderen ook nog geld hebben, hebben ze zelf nog niet genoeg. Dat is ook wel begrijpelijk, want zodra zij het zelf hebben moeten ze het delen met anderen, hun aandeelhouders. Aandeelhouders zijn eigenlijk mensen die ook het geld willen hebben wat anderen hebben, maar er zelf niets voor willen doen. Daarom vormen ze een team met een fabrikant (sommige aandeelhouders vormen teams met meerdere fabrikanten). Ze doen dat heel slim, want eerst geven ze de fabrikant geld. In ruil daarvoor worden ze voor een stukje eigenaar van de fabriek van de fabrikant. Van de fabrikant zelf als het ware. En vervolgens willen ze hun geld weer terug, aangevuld met zoveel geld als de fabrikant maar bij elkaar kan schrapen. Die fabrikant zal zich dus in allerlei bochten gaan wringen om de aandeelhouders en zichzelf tevreden te houden en het geld, dat hij en zijn aandeelhouders willen hebben, weg te halen bij wie het heeft. Een van de bochten waarmee die de fabrikant flink heeft geoefend (want jezelf in bochten wringen vergt veel oefening, het is hogere acrobatiek) is het verzinnen van een product dat vrijwel niemand echt nodig heeft en ervoor zorgen dat veel mensen denken dat ze het nodig hebben. Het verzinnen en vervolgens maken van een product is niet het moeilijke deel, het verkocht krijgen vervolgens wel. Je moet mensen er namelijk van overtuigen dat jij iets hebt dat zij vreselijk graag willen hebben (terwijl ze het in werkelijkheid waarschijnlijk niet nodig hebben of mogelijk zelf al een betere variant van hebben, helemaal voor niks). Zo graag, dat zij er veel geld voor over hebben om het te krijgen. Aro heeft al duizenden jaren geoefend en moet nog steeds heel veel moeite doen om te krijgen wat een ander heeft en hij wil hebben. Hij heeft zich ook van een team van leden met met bovennatuurlijke krachten voorzien, die elk ook veel investeren, maar het blijft moeizaam werk met maar sporadisch succes. Moderne fabrikanten hebben ontdekt dat je met bovennatuurlijke krachten niet ver komt. Zij ontdekten marketing, gebaseerd op psychologie, en dat werkt als magie. En dus krijgen fabrikanten nu volop wat anderen hebben en zij willen hebben. En zelfs krijgen ze hulp van mensen die er zelf niet aan winnen, maar toch meewerken aan de marketing alsof ze een team hebben gevormd met de fabrikanten en hun aandeelhouders. Zonder in de gaten te hebben dat zij de fabrikanten iets nog veel waardevollers geven: hun eigen geloofwaardigheid en professionele integriteit in ruil voor wat bureau gadgets en een bijscholing met borrel en buffet.

Herinneren en vooruitzien

Afbeelding: WBW2012 logo

Het thema van Wereldborstvoedingweek 2012 past uitstekend in een laatste-week-van-het-jaarstemming: Understanding the Past - Planning the Future. Doel is te reflecteren op wat in 20 jaar WBW’s is bereikt wat nog te doen is en waar de knelpunten zitten. Heeft zo niet direct met borstvoeding te maken, maar meer met borstvoeding activisme. Maar ook wanneer je over borstvoeding en kindervoeding- en verzorging denkt zijn terugzien en vooruitblikken goede maatregelen. Terugzien naar waar die pasgeboren baby vandaan komt en waarnaar hij (voor)uitziet. Kijken naar waar ‘’de mens’’ vandaan kwam en wat hem te wachten kan staan. Terugkijkend naar waar die pasgeboren baby vandaan kwam zien we een kind dat in de negen maanden voorafgaand aan zijn geboorte in een steeds nauwer wordende baarmoeder heeft gezeten, knus, warm en beschut en van een constante stroom voeding voorzien. Zijn verwachtingen zijn simpel: een voortzetting van wat hij al kent: knus en warm en beschut leven met een voortdurende stroom voedsel. De staat waarin een mensenkind geboren wordt maakt die vooruitblik legitiem: naakt, onderontwikkeld, hulpeloos en weerloos en met een snel groeiend en zich ontwikkelend brein dat voortdurend voedsel nodig heeft. Alles wat je ziet aan een pasgeboren mensenkind zijn etiketten die roepen om de armen van zijn moeder en voedsel en bescherming aan en uit haar borst.
Kijkend naar waar ‘’de mens’’ vandaan kwam, zien we een diersoort die zich op een aantal punten heel anders ontwikkelde dan de soorten waarmee hij het begin van zijn ontwikkeling als soort heeft gedeeld. De mens is rechtop gaan lopen (echt rechtop, niet op de achterpoten proberen in evenwicht te blijven) en is zijn eten gaan koken, waardoor er meer energie en voedingsstoffen werden opgenomen en de hersengroei een grote vlucht kon nemen. Door die grotere hersengroei werd baren lastig, ook door de combinatie met rechtop gaan, waardoor het bekken kleiner werd. Dat zorgde ervoor dat menskindjes min of meer prematuur geboren worden (ze zouden eigenlijk nog een zes tot negen maanden mogen blijven zitten). De jongen van een zo specialistisch ontwikkelde soort verwachten een zeer specialitische zorg in de kwetsbare periode na de geboorte (met name in de tijd dat ze eigenlijk nog in de baarmoeder hadden moeten zitten). Ze zien vooruit naar een soort buitenbaarmoederlijk vervolg van de zwangerschap: dicht tegen het lichaam waarin ze het baarmoederlijke deel van de zwangerschap doorbrachten. De herinnering aan het ontstaan van de mens zorgt er ook voor dat het lichaam van de moeder vooruitziet naar zo’n buitenbaarmoederlijk zwangerschapsperiode, door te zogen voor organen om het kind te voeden en ondersteunende neurologische en hormonale systmen om dit goed en makkelijk te kunnen uitvoeren. Herinneren en vooruitzien leidt als vanzelf naar goede voornemens en nieuwjaarswensen. Ik wens dat bij alle in het komende jaar geboren kindjes en hun moeders de ingeboren verwachtingen mogen uitkomen en ik neem me voor zoveel als mogleijk die kindjes en hun moeders daarbij te helpen

leestip: Waarom zou je borstvoeding geven

 

Borstvoeding is heel anders dan kunstvoeding en beide soorten voeding en beide manieren van voeden hebben een heel andere invloed op jou en op je baby.

Omdat een kind gemaakt is om borstvoeding te krijgen

• het hele systeem van het pasgeboren kind verwacht dat het met de melk van de moeder zal worden gevoed

• de spijsvertering en de behoefte aan bepaalde voeding en afweerstoffen van de baby wordt weerspiegeld in de manier van melkaanmaak en de samenstelling van moedermelk

• de melk van een moeder is heel precies afgestemd op wat haar kind op dit specifieke moment nodig heeft voor een gezonde groei en ontwikkeling

• een te vroeg geboren kind krijgt speciale melk, die goed aansluit op wat hij eigenlijk nog via de placenta had moeten krijgen

Omdat borsten gemaakt zijn om borstvoeding te geven

• vanaf de puberteit beginnen de borsten zich voor te bereiden op hun latere taak

• tijdens elke cyclus groeit het klierweefsel een beetje

• al vroeg in de zwangerschap begint het klierweefsel te groeien en te ontwikkelen en melk te maken

• direct na de geboorte van het kind geven de borsten melk

Omdat een kind bescherming nodig heeft tegen aanvallen van ziektekiemen

• moedermelk bevat bescherming tegen ziektekiemen in het algemeen

• moedermelk bevat specifieke afweerstoffen tegen alle infecties waarmee de moeder in aanraking komt

• de baby besmet zijn moeder met ziektekiemen die hij bij zich draagt en krijgt daarvoor specifieke bescherming terug

Omdat vrouwen die geen borstvoeding geven meer gezondheidsklachten kunnen ontwikkelen

• vrouwen die nooit borstvoeding hebben gegeven hebben een zwakkere botstructuur

• vrouwen die nooit borstvoeding hebben gegeven hebben een verhoogd risico van borstkanker en baarmoederhalskanker

Omdat borstvoeding een baby voorbereidt op ander eten later

• moedermelk smaakt naar het voedsel van de moeder, zo leert de baby de smaken van het gezinsmenu al kennen

• drinken aan de borst oefent alle spieren van de mond en aan de kaken en de tong leert ingewikkelde bewegingen maken

Omdat borstvoeding geven moeder en kind bij elkaar houdt

• het huidcontact dat vanzelf bij borstvoeding meekomt versterkt de band tussen moeder en kind

• moeders die borstvoeding geven vinden het moeder zijn vaak makkelijker omdat hormonen ze helpen zich op hun kind te richten

Lees verder ...

Verwachtingen

Foto: Peggy Lee zingt 'Is That All There Is?'
Voor mij als opgroeiend meisje was december een onaangename maand. De verwachtingen waren hoog en de uitkomsten navenant laag, teleurstellend. Vooral tijdens de kerstdagen overviel mij vrijwel zonder uitzondering, zittend in mijn zondagse jurk, onder de smaakvol in zilver opgetuigde boom met echte kaarsje erin en het traditionele boek eronder, het gevoel ‘’is dit het nu?’’. Het was echt wel gezellig, maar dat allesoverweldigende gevoel van wereldvrede en vriendschap dat kwam maar niet. Kerstverhalen over miraculeuze herenigingen en het-komt-net-op-tijd-allemaal-nog-goed-ervaringen op kerstavond vonden bij mij weinig weerklank. Het is overduidelijk dat mijn verwachtingen te hoog gespannen waren. Onrealistisch. Onrealistische verwachtingen kunnen niet anders dan tot teleurstelling en verdriet leiden. Vrouwen die moeder worden hebben vaak ook allerlei verwachtingen over het kind dat zij gaan krijgen, over hoe hij zal slapen en wat hij zal eten. Over hoe het zal zijn om moeder te zijn. Die verwachtingen hebben vaak een vrij hoog roze-wolk-gehalte en zijn niet altijd erg accuraat. De verwachtingen van aanstaande ouders hebben veel te maken met hoe de maatschappij waarin ze leven aankijkt tegen kinderen. Het beeld dat onze maatschappij heeft van baby’s is, om het vriendelijk te stellen, rooskleurig. baby’s drinken op gezette tijden (die in de loop van de eerste weken en maanden steeds verder uit elkaar komen te liggen) vastgestelde (en oplopende) hoeveelheden melk, ze vullen met het afval daarvan op gezette tijden hun luier en verder slapen ze. Het gaat even wennen zijn, maar na een paar weken heb je dat als moeder onder de knie en pak je je gewone leven weer op. De verwachting van de baby is echter heel anders en totaal niet beïnvloed door maatschappelijke ideeën. Baby verwacht vrijwel constante lichamelijke nabijheid en vaak een beetje eten aan de borst. Over slaap en luiers vullen verwacht hij niet veel, dat komt zoals het komt en gaat zoals het gaat. Na de eerste ‘’Wauw! Dit is het dus om moeder te zijn!’’ in de adrenaline-high van de eerste dagen, komt er, via het stadium van ‘’Wat overkomt me nu, haal me hieruit!’’ tijdens de baby-blues dagen, al gauw een permanent schijnend zombie-robot gevoel. De baby wil niet in zijn eigen bedje, is het niet eens met voedingen om de drie uur, zijn poep spuit de luier uit tot aan zijn oren (waar ook nog een rest van zijn laatste spuug-episode zit), hij doet hier en daar een hazenslaapjes en hij is alleen tevreden zolang hij in armen is. Zowel moeder als kind zitten tussen de scherven van gebroken verwachtingen: ‘’Is dit het nu? Is dit waarnaar ik zo uitkeek?’’  De verwachtingen van de baby, daar is niets aan te doen, die zitten in zijn genetische opmaak verankerd. De verwachtingen van moeders, daar kunnen we wel wat mee. Als moeders als ze in verwachting zijn voorzien worden van realistische verwachtingen (bijvoorbeeld dezelfde die de baby zal hebben) dan zal de schok voor moeder en kind een stuk minder zijn. Laten we de roze wolk verbannen en moeders voorbereiden op realiteit. Dat kan over komen als een grote grijze regenwolk, maar als een moeder daar eenmaal niet meer onder, maar bovenop zit met haar kind, dan kan het zomaar zijn dat ze achter wolk de gouden gloed van de zon ziet. Haar wolk wordt er niet roze van, maar wie wil roze als ze goud kan krijgen!
Moge de komende feestdagen van alle moeders en baby’s op zijn minst gouden randjes aan de niet-roze wolkjes hebben. En voor het nieuwe jaar wens ik alle aankomende moeders realistische verwachtingen toe, die nog uitkomen ook.
(Terwijl ik dit schrijf luister ik naar Ella Fitzgerald: liederen vol van hoge en gebroken verwachtingen. Triestheid kan zulke prachtige muziek maken. Maar het blijft triest.)

Gelijkenis

Op Facebook circuleren allerlei plaatjes die moeten aangeven hoe weinig kunstvoeding op borstvoeding lijkt. Eén van mijn favorieten is die van een autocarrosserie. Er zitten duidelijk een aantal componenten van een functionerende auto in en als je erin zit blijf je waarschijnlijk wel droog. Maar hij brengt je nergens, want behalve een paar wielen mist hij vooral een motor. Een motor is een redelijk essentieel onderdeel van een auto. Zelfs al zou dit ding worden opgeschilderd en van portieren, een motorkap, alle stoelen en wielen worden voorzien, dan nog zou het geen functionerende auto zijn, hoewel hij er al wel meer op zou lijken. Aan de buitenkant. Je zou er droog en comfortabel in kunnen zitten en mensen zouden je in een fraai omhulsel zien. Maar je zou er nog steeds nergens mee komen. Kunstvoeding is eigenlijk net zoiets. Het ziet er heel fraai uit en is mooi verpakt, maar het mist de motor. De motor in borstvoeding bestaat uit een complex van levende cellen, antistoffen, beschermende factoren en hormonen, die  op ingenieuze wijze met elkaar en met de voedende bestanddelen van de melk en het proces van het voeden en gevoed worden samenwerken. Sommige van die beschermende stoffen kunnen de fabrikanten in de kunstvoeding stoppen, maar lang niet allemaal en altijd geïsoleerd van alle andere dingen. Alsof de eigenaar van het wrak hierboven probeert of het met bougies, een accu en een koelvloeistoftankje onder de kap wel gaat lukken.
Kunstvoeding is deficiënt aan van alles en nog wat (hoewel de zuivere voedingswaarde wel min of meer klopt). De lijst van korte en lange termijn ziektes en aandoeningen die meer voorkomen bij kunstgevoede dan bij borstgevoede kinderen is lang en groeiend. Voor kinderen die te vroeg of ziek geboren worden geldt dit nog meer. De vaak dodelijk aflopende darminfectie necrotiserende enterocolitis (NEC) komt vrijwel niet voor bij kinderen die enkel menselijke melk als voeding krijgen, maar vrij vaak bij kinderen die (volledig of gedeeltelijk) voeding op basis van niet-menselijke melk krijgen. Onbegrijpelijk is het dat in veel ziekenhuizen erg moeilijk wordt gedaan over het gebruik van gedoneerde menselijke melk voor kinderen waarvan de moeder (nog) niet voldoende eigen melk heeft. Men ziet beren en wolven op de weg in de vorm van mogelijke besmettingen, terwijl de risico’s van een niet-menselijke voeding over het hoofd worden gezien of gebagatelliseerd. Te meer onbegrijpelijk omdat artsen zich er graag op laten voorstaan dat zij evidence based (wetenschappelijk onderbouwd) werken. Of zou het verschijnsel artsenbezoeker hier iets mee te maken kunnen hebben ? Die producten die door die vriendelijke, cadeautjes uitdelende vertegenwoordigers worden gepromoot moeten toch wel goed en veilig zijn? Misschien moeten moedermelk leveranciers ook maar artsenbezoekers met cadeautjes op pad sturen. Maar wie gaat dat betalen?
Borstvoeding.com: de samenstelling van kunstvoeding en moedermelk vergeleken
Nu.nl: artsen nog steeds gevoelig voor marketing

Leermomentje

Foto: met mijn pasgeboren zoon. Ik krijg acuut pijn in mijn rug als ik er naar kijk. Ik had nog een en ander te leren over aanleggen.
Tijdens haar net-afgeronde HBO opleiding kreeg mijn dochter vaak de term ‘’leermomentje’’ te horen. Meestal wanneer er iets fout ging, want van je fouten moet je leren, immers. Gelukkig hoef je niet eerst alles fout te doen om het vervolgens goed te leren. Sommige dingen leer je letterlijk al doende. Dan hebben leermomentjes eerder de vorm van ‘’Oh, gaat dat zo!’’. Eigenlijk is op die manier het hele leven een leermomentje. Het moederschap is voor mij een lange-termijn leermoment geweest. Precies 30 jaar geleden vandaag zat ik, vers gewassen en gestreken, in het kraambed van mijn in de voorafgaande nacht geboren zoon, mijn tweede kind. Omdat het mijn tweede kind was voelde ik me al een heel ervaren moeder. Wat viel het tegen dat het toch weer nieuw was. (Ruim twee jaar later viel het weer tegen, net als nog eens twee jaar daarna en ruim drie jaar daar weer na.) De basis van de kennis die ik heb en gebruik als lactatiekundige ligt in mijn moederschapservaring met vijf heel verschillende kinderen, niet in de dikke boeken vol geleerdheid die ik heb bestudeerd voor mijn opleidingen tot kleuterleidster en leraar basisonderwijs en voor mijn opleiding tot lactatiekundige. Wat ik vooral niet uit de boeken heb geleerd is dat ik een moeder niet kan leren hoe ze moeder moet zijn. Elke moeder moet dat zichzelf leren, met haar kind als leraar. Voor veel moeders zal daar een vallen en opstaan bij horen. Vaak worden methodes gebruikt die in de situatie van de individuele moeder niet passen en vaak raken moeders verward door alle verschillende methodes die door verschillende boeken (goeroes, trends, zorgverleners, beroepsopvoeders, …) worden aangedragen. een belangrijk leermoment heeft een moeder wanneer zij zich realiseert dat zij en aar kind geen gemiddelden zijn en dus niet goed passen in op gemiddelden gebaseerde aanbevelingen. door de tijd heen heb ik geleerd dat ik moeders niet kan en dus moet willen leren hoe zij moeder moeten zijn en hoe zij hun kind moeten voeden. Ik geef moeders liever een atlas dan een navigatiesysteem. Een atlas laat zien hoe de boel in elkaar steekt. Een atlas van een kind laat zien hoe een kind in elkaar zit, hoe zijn systeem werkt, hoe de systemen werken die hem voeden, koesteren en verzorgen. In een uitgebreide atlas staan ook kleine kaartjes met uitgewerkte neveninformatie en details en alternatieven. In het komende jaar hoop ik weer veel moeders atlassen te kunnen geven en ze er een handleiding bij aanbieden in het gebruik van een atlas. Zodat zij zelf kunnen bepalen hoe zij hun kind voeden, koesteren, verzorgen en opvoeden. Zoals ik zelf die atlas en begeleiding heb gekregen en heb leren geven door mijn kinderen en ook door La Leche League, de organisatie die mij heeft laten zien dat atlassen beter werken dan navigatiesystemen.
relevante biografie
Hoofdleidster kleuteronderwijs: 1979
Dochter: 1981
Zoon: 1982
Volledig bevoegd leraar basisonderwijs: 1983
La Leche League leidster: 1985 (tot en met 2010)
Zoon: 1985
Dochter: 1987
Zoon: 1990
Lactatiekundige IBCLC: 1992, gerecertificeerd 1997, 2002, 2007, te recertificeren 2012

Goed – beter – best

Foto: Mijn Grootmoe Anna Vink  met haar verloofde Carel Staas.
Al die misantropische bloggers en columnisten die hardnekkig blijven schrijven, zeggen, roepen dat borstvoeding helemaal niet het beste is hebben eigenlijk volkomen gelijk. Borstvoeding is niet het beste, borstvoeding is gewoon wat het moet zijn. Borstvoeding is voedsel, bescherming, koestering en basisschool voor intermenselijke relaties voor elk pasgeboren kind, baby, dreumes, peuter. Kinderen die borstvoeding krijgen zijn in geen enkel opzicht beter dan andere kinderen: ze zijn precies wat ze zijn moeten of worden wat ze in zich hebben. Kinderen die geen borstvoeding krijgen, moeten het maar zien te rooien met een imitatievoeding zonder bescherming en zonder hormonale ondersteuning bij moeder en kind voor de koestering en basisschool intermenselijke relaties.de meeste komen er ook wel, hoor, en over het algemeen ook best redelijk gezond. Maar de risico’s om met problemen groot te worden of te groot te worden (te groot als in overgewicht) of om net niet zo slim te zijn als je had kunnen zijn is een stuk groter wanneer je je leven niet met borstvoeding begint. De keuze voor zuigelingenvoeding is er dus niet zo zeer één van goed-beter-best, maar van goed-minder-minst. ‘’Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg,’’ zei mijn Grootmoe graag. Je hoeft niet beter of best te zijn, gewoon is goed genoeg.
Wetenschappelijke onderzoekers hebben die link nog niet gelegd en blijven roepen dat de uitkomsten bij wel borstvoeding zoveel beter zijn dan bij geen borstvoeding. Mooi dat ze het onderzoeken, maar het zou zo fijn zijn als ze de uitkomsten in realistische taal zouden weergeven. Het zou de boodschap zoveel sterker maken. Twee recente voorbeelden. Milnes (2011): ‘’Borstvoeding duur gelinkt aan minder voorkomen kruisbeet’’ is een minder sterke boodschap dan: ‘’Kortere borstvoedingduur verhoogt de kans op het ontwikkelen van een kruisbeet’’. Quigley et al (2012) stelt in de titel van het onderzoek dat kinderen die borstvoeding kregen een betere cognitieve ontwikkeling doormaken. Welbeschouwd bedoelt hij natuurlijk dat kinderen die geen borstvoeding krijgen een minder goede cognitieve ontwikkeling doormaken. Borstvoeding is geen bonus, geen extraatje bovenop de norm, borstvoeding is gewoon dat wat de bedoeling was. Gewoon, goed genoeg.
Milnes AR: Breastfeeding Duration may be Related to Lower Prevalence for Posterior Crossbite in the Deciduous Dentition. The journal of evidence-based dental practice, 2011, 11(1):67-68
Quigley MA, Hockle C, Carson C, Kelly Y, Renfrew MJ, Sacker A: Breastfeeding is Associated with Improved Child Cognitive Development: A Population-Based Cohort Study. The Journal of pediatrics, 2012, 160(1):25-32

Slaaplied - liefdeslied

Tekening: Gonneke van Veldhuizen-Staas ''Moeder en kind''

Slaapliedjes, of wiegeliedjes, komen waarschijnlijk net zo vaak voor als liefdesliedjes. In volksmuziek, in privémuziek, in populaire en in klassieke muziek. Soms zoet en vloeiend; soms verlangend en pijnlijk. De teksten kunnen verrassende overeenkomsten te zien geven. Dit stukje uit 'Lullabye – Good night my angel' van Billy Joel zou zowel in een liefdeslied als in een wiegelied passen: ''I promised I would never leave you; And you should always know; Wherever you may go; No matter where you are; I never will be far away''. (in feite is dit wiegelied geschreven voor zijn opgroeiende dochter met levensvragen) ‘’Ik beloofde je je nooit te verlaten’’ is een universele kernboodschap: ieder mens, groot of klein, wil altijd vlak bij geliefden zijn. In een zich in de baarmoeder ontwikkelend kind wordt deze belofte van zijn moeder aan hem in zijn genetische opmaak gegrift. Als de baby is geboren is er om te beginnen één mens in zijn leven die hij al kent en waar hij onvoorwaardelijk van houdt: zijn moeder. Moeder is voor een kind de wereld, de zon, maan en sterren, zijn leven. Geen Romeo kan meer van een Julia houden dan een pasgeboren kind van zijn moeder. Die liefde is zuiver en absoluut en onvoorwaardelijk. Een dergelijke liefde schreeuwt om nabijheid. Een kind wordt dan ook geboren met de diepe overtuiging dat die ene er altijd zal zijn, dichtbij, onverbrekelijk. Een pasgeboren kind dat wordt gescheiden van zijn moeder gaat via accute stress naar afsluiting: hij rolt zich op en speelt dood. Bij zijn moeder bloeit en groeit hij. Gelukkig heeft het zelfde ontwerp dat hem toerustte met deze liefde ook gezorgd voor een antwoord aan de andere kant. Een vrouw die moeder wordt, wordt overspoeld met en gedrenkt in hormonen die haar die liefde laten retourneren en die ervoor zorgen dat zij ook niets liever wil dan bij haar kind zijn, het vasthouden, koesteren en voeden. Haar melk is zodanig van samenstelling dat het een innig samenzijn nodig maakt, omdat er vaak kleine beetjes van nodig zijn voor haar kind. Het is zo heel erg jammer dat de mens er zo goed in is geworden om de wijsheid van liefdes- en wiegeliederen te negeren, en daarmee de ingeboren verwachtingen van kinderen niet meer begrijpt. Met als gevolg dat nu slaapliedjes worden gezongen (en andere truukjes geprobeerd) om kinderen maar te laten slapen, zodat ze moeders lijf even niet meer nodig hebben. Dat moeders denken dat hun melk ontoereikend is als hun kind vaker dan elke drie uur, en ook in de nacht, aan de borst wil. Dat moeders denken dat ze een huilbaby hebben of een overstresste baby wanneer hij huilt als hij in zijn wiegje wordt gelegd. Dat er iets mis is met een kind dat constant bij moeder wil zijn.
Geloof me, er is niets mis met een kind dat alleen maar in de directe nabijheid van zijn liefdesobject wil zijn. En niets mis met een moeder die dat ook wil. Zing dat slaapliedje als een liefdeslied, moeder, terwijl je je baby tegen je lichaam aan koestert en wiegt.

En om het borstvoeding gerelateerd te maken: borstvoeding is een manier om liefde uit te wisselen tussen een moeder en haar kind, wederkerig. Het zorgt voor nabijheid en koestering. En omdat borstvoeding multifunctioneel is, krijgt een kind er ook nog eten mee.

Ratrace

Foto: Whoopi Goldberg(r) en Lanei Chapman(l) in Ratrace
Eigenlijk viel het wel te verwachten. Het is per slot een technosite. Als techno’s het over voeding en verzorging hebben gaan ze van techno uit. Uiteraard. techniek en natuur staan niet op heel goede voet met elkaar. Zelfs een techno-ethicus-filosoof zou daarvan in de knoop raken. En dus verschijnt het zoveelste tranentrekkende verhaal over zielige door schuldgevoel overladen moeders bij wie de natuur niet werkte en die dus moesten uitwijken naar de techniek. Een verhaal waarin op een heel pre-technologische-tijd manier de brenger van de onaangename gevoelens veroorzakende boodschap de schuld krijgt en veroordeeld wordt. De echte problemen liggen uiteraard niet bij de brengers van de boodschap. Ook niet bij de borstvoeding zelf. Zelfs niet bij de vrouwen bij het allemaal niet lukt; zij doen immers hun stinkende best en dan nog wat. Het probleem ligt, om het maar breed te nemen, in de maatschappij. Die van ons is vrouw-, kind- en borstvoedingonvriendelijk. Vrouwonvriendelijk. Ja. Dus. Zelfs mainstream feminisme is vrouwonvriendelijk. Om erbij te horen moeten vrouwen zich als mannen langs de carrièreladder omhoog vechten; likken naar boven en stampen naar onder, mee in de ratrace. Vooral ook stampen naar andere vrouwen die andere keuzes maken. Geen kinderen krijgen, of er in elk geval niet zelf voor zorgen (om ook maar eens kort door de bocht te gaan). Kindonvriendelijk. Uitermate kindonvriendelijk, ondanks alle speciale voorzieningen voor kinderen. Of juist vanwege alle speciale kindervoorzieningen. Want kinderen hoor je niet te zien en te horen; die moeten zo snel mogelijk zelfstandig en volwassen zijn, zodat ze mee kunnen in de ratrace. Kindonvriendelijk omdat de gemiddelde ouder en arts of verpleegkundige geen flauw idee schijnt te hebben hoe een kind in elkaar steekt en hoe zij functioneert. Kinderen worden al als baby in keurslijven (soms ook heel letterlijk) gepropt om te voldoen aan de volslagen onrealistische verwachtingen die er over hen leven. Borstvoedingonvriendelijk door de combinatie van de vorige twee, maar ook door de overseksualisering van borsten in combinatie met een toenemende, epidemische vormen aannemende angst voor seks. Een vreemde spagaat tussen tussen overseksualisering en preutsheid. In een wereld waar pushup beha’s, strings en kruisloze onderbroekjes in maten voor 7-8 jarige meisjes worden verkocht; waar borsten, buiken, billen worden geshowd op een manier waar het bij een man exhibitionisme zou heten en waar borsten alles verkopen, in zo’n wereld past borstvoeding niet. En dus lukt borstvoeding niet. Voor mensenvrouwen is lacteren, net als voor mensaapvrouwen, een aangeboren vermogen (echt waar, voor minimaal 99% van alle vrouwen die een kind kunnen dragen en baren), maar borstvoeding geven is een aangeleerde vaardigheid. Iets dat je moet afkijken en oefenen. Waar vaak hulp bij nodig is in het begin. Waar een baby bij nodig is die zijn instincten mag volgen. En zorgverleners die weten waar ze mee bezig zijn.
Tot mijn verbazing moet ik nu toegeven dat ik het met een deel van het artikel op Technologie als ons toch eens ben: borstvoeding promotie kan best een beetje minder. Je kan namelijk pas dingen promoten als je ook kan zorgen dat de belofte waar kan worden gemaakt. Om zo’n belofte waar te kunnen maken, moet je er volledig achter staan, zonder mitsen en maren; moet je weten hoe het werkt, weten hoe de partners elk afzonderlijk en in samenspel werken. En vooral moet je bereid zijn tijd, energie, echte kennis (niet de decennialang gecumuleerde brainwash-kennis van de kunstvoeding industrie) en vaardigheden in te zetten om het te laten werken. Dan zal borstvoeding gewoon gaan lukken bij de overgrote meerderheid van vrouwen die daarvoor kiest. En vrouwen die er om te beginnen niet voor kiezen om borstvoeding te geven? Die moeten dat ook vooral niet doen. En er zich niet schuldig om voelen. En niet een ander beschuldigen van schuldgevoel aanpraten.

Schimmel

Schimmels zijn alomtegenwoordig over de hele wereld in allerlei leefmilieus, zowel op anorganische als organische ondergrond. Op oppervlakken en in organismen. Schimmels zijn parasieten, commensalen en opportunisten. Hun levensbehoeften zijn niet uitgebreid of ingewikkeld: vocht, meestal wat warmte en voedsel in de vorm van suiker of eiwitten is voor de meeste voldoende. In verschijningsvorm zijn ze ergens tussen onaantrekkelijke en onopvallende smurrie tot adembenemend mooi in vorm en kleur. Tot schimmels behoren ook de paddenstoelen (eigenlijk zijn dit de voortplantingsorganen van de eigenlijke schimmels die als een web van draden ondergronds leven) en de eencellige gisten. Schimmels zijn fascinerend. Om te bestuderen. Niet als je ermee besmet bent. In het menselijke spijsverteringskanaal bevindt zich continue een microflora&fauna van bacteriën, virussen, parasieten en gisten. De meeste hiervan zijn op een of andere manier van belang voor het verteren van voedsel en het aanmaken van vitaminen en het beschermen tegen ziekte. Sommige onderdelen zijn dat niet, maar die worden over het algemeen goed in toom gehouden door de gunstige onderdelen. Onder bepaalde omstandigheden kan dit fijn afgestelde evenwicht tussen goeddoeners en kwaaddoeners worden verstoord en worden sommige van de tot dan toe symbiotisch of commensaal levende darmbewoners opportunisten die de macht gaan overnemen. De gist Candida Albicans is er zo één. Als de bacteriën in de darm even emt vakantie zijn neemt C albicans zijn kans waar en verandert van een gist in een schimmel en gaat op reis door het lichaam van de gastheer of –vrouw. Meestal via de kortste route naar buiten, samen met de rest van de darmmassa. Direct naast de uitgang van een gastvrouw ligt een veelbelovend nieuw appartement: de vulva, warm, vochtig en vaak met een prima leefmilieu en ruime voedingsbodem. Sommige schattingen gaan ervan uit dat rond de helft van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd een actieve of latente candida in de vulva en/of vagina heeft. Bij de geboorte van een kind is besmetting vrijwel onvermijdelijk en op en in het kind wacht Candida zijn beurt af. In de vorm van spruw duikt hij vervolgens bij flink wat kinderen op in de mond en soms in de schaamstreek. Bij borstvoeding keert de schimmel vervolgens terug naar de eerste gastvrouw, maar dan op de borsten. Spruw op/aan/in de borst kenmerkt zich door een heel scala aan verschijnselen. Jeuk is een eerste indicatie. Jeuk gaat voer in pijn, die vaak wordt omschreven als snijdend, brandend als zuur; komt vooral tijdens de voeding en blijft nog lang daarna. De pijn kan ook naar binnen schieten en dan lijkt het alsof het de loop van een melkkanaal volgt. De huid kan feller gekleurd worden, de precieze kleur afhankelijk van de pigmentatie, maar bij vrouwen met een lichte huid meestal felrose-rood. Er kan schilfering optreden, maar ook een parelmoerglans. In de groeven kan zich een dikke witte, smegma-achtig beslag ontwikkelen. Alle symptomen kunnen tegelijkertijd optreden, maar dat hoeft niet. Meestal heeft de baby ook diverse symptomen, maar ook dat hoeft niet.
Tot zover is het redelijk duidelijk. Het probleem is dat elk van de genoemde symptomen ook andere oorzaken kan hebben. Scherpe, stekende, brandende pijn kan ook duiden op een aanleg probleem. Huidverkleuringen, schilfering en dergelijke kan een dermatologische oorzaak hebben die niets met schimmel te maken heeft. (Vrijwel alle symptomen bij het kind, met uitzondering van de dikke plakkaatvormige aanslag in de mond, kunnen ook op andere dingen wijzen, zoals allergie, afwijkende orale anatomie, problemen met de melkstroom, …) Schimmelinfecties in moeder en kind bij borstvoeding worden zowel over- als onder-gediagnosticeerd door dit verwarrende beeld. Om een goede diagnose te stellen moet de zorgverlener moeder en kind zien (en niet allee de triage van de assistente aan de telefoon gebruiken!), de combinatie van symptomen evalueren en altijd, ja altijd, écht altijd goed kijken naar een voeding: hoe gaat het kindje aan de borst, hoe drinkt het kindje, hoe zit de borst in de mond, hoe is de pijn en het pijnverloop bij de moeder tijdens het drinken.
Een schimmig en schimmelig verhaal, alles bij elkaar genomen.

Gonneke van Veldhuizen Staas, IBCLC: Spruw

Plannetjes

Foto: "I love it when a plan comes together", George Peppard als Kolonel John "Hannibal" Smith in de jaren '80 TV serie The A-team.
‘’Go with the flow’’ is niet zo ons ding in onze agenda’s-en-roosters-samenleving. Voorbereiden, plannen –liefst met plan B en C achter de hand- en controle houden, daar voelen we ons zeker bij. Plannetjes maken geeft ons het gevoel de situatie meester te kunnen zijn, ook al is het een situatie die we eerder niet meemaakten en die mogelijk of waarschijnlijk eng, pijnlijk, moeilijk of elk van die drie is. Zoals een kind krijgen. Moeder worden. En voorbereiden is ook goed. Een beetje een idee van wat je te wachten staat kan het hele proces van zwangerschap en baring soepeler laten verlopen. Bij die voorbereiding is misschien wel het allerbelangrijkste aspect dat je leert hoe het werkt. Wat gebeurt er tijdens de zwangerschap met je lijf en met het groeiende kind. Wat gebeurt er tijdens de baring met je lijf en het geboren wordende kind, welke aspecten kunnen al die processen versoepelen en welke bemoeilijken? Voorbereiden op het moeder wórden zal dus al met al wel lukken, maar hoe staat het met voorbereiden op moeder zíjn? Eigenlijk geldt hier hetzelfde: weten hoe het werkt zal zorgen voor realistische verwachtingen en realistische verwachtingen maken het doorleven van een proces soepeler. Neem niet in je planning op dat moederschap makkelijk is of dat je het makkelijk even erbij plant in je agenda. Dat is een onrealistische verwachting. Neem in je realistische verwachtingen wel op dat de baby met zijn eigen plannetjes wordt geboren. Het scheelt zoveel verdriet en leed wanneer moeders weten van de plannetjes van hun baby en die begrijpen en ernaar handelen. de baby zelf kan namelijk niet veel anders. Die plannetjes zitten bij hem ingebouwd, die heeft hij niet zelf verzonnen. Ze zitten in zijn blauwdruk, samen met zijn uiterlijke kenmerken, de basis voor zijn karakter en temperament en zijn intellectuele potentie. Samengevat komen de plannetjes neer op drie punten: houd me altijd dicht bij je, houd me rustig en tevreden en geef me minimaal een jaar borstvoeding. Moeders hebben dit instinctief tot voor een paar eeuwen geweten. dokters en andere deskundologen hebben het sinds een paar eeuwen ontkend. De wetenschap begint het nu opnieuw uit te vinden en te bewijzen. Moeders kunnen maar beter zorgen dat zij zelf deze plannetjes van te voren kennen en begrijpen en verweven in hun eigen plannetjes, want nog lang niet alle zorgverleners hebben de hernieuwde wetenschappelijke inzichten meegekregen*. Een goed voorbereidde moeder en haar kind kunnen dan na een poosje Hannibals woorden beamen: ‘’het is zo leuk als plannetjes uitkomen!’’
Darcia Narvaez: How to Grow a Smart Baby; Ancient principles for fostering smart kids. in het blog Moral Landscapes - Living the life that is good for one to live van Psychology Today, January 24, 2011
* Uit een verslag van Mieke van Rijn-Lemans, IBCLC: ‘’In het ziekenhuis mocht haar pasgeboren baby met lage temperatuur niet bij haar blijven van de verpleegkundige. Om de temperatuur omhoog te krijgen adviseerde de verpleegkundige een flesje kunstvoeding en baby moest in een warmhoudbedje. Moeder protesteerde en wilde haar baby huid op huid bij zich en aan de borst. Voor zo'n "belachelijk" idee was niemand te porren. Zelfs de kinderarts niet die op verzoek van moeder erbij werd gehaald. Er werd van alle kanten op moeder ingepraat dat het warmhoudbedje en het flesje kuntvoeding het beste was. De wanhopige moeder ging er uiteindelijk mee accoord. De kolf waar zij om vroeg kreeg ze ook niet.’’

Zeker geen borstvoeding gehad?

Foto: ‘’Did he not breastfeed?’’  vraag aan de moeder van een onplezierige man van Robin Williams als robot Andrew in Bicentennial Man, een film op basis van de robotromans van Isaac Asimov.
Aan borstvoeding en moedermelk worden soms magische eigenschappen toebedeeld. Een wondervoedsel, een middel voor alle kwalen en als ieder kind nu maar tot  Sint Juttemis borstvoeding zou krijgen zou de wereld een aards paradijs zijn. Hoe heerlijk het ook zou zijn een dergelijk wonderbaarlijk product te mogen promoten en helpen bestaan, hier moet ik toch afhaken. Borstvoeding en moedermelk zijn een goede manier van voeden en koesteren en verzorgen van baby’s en  peuters, en er zijn tot nu toe geen producten en processen (uit)gevonden die het beter kunnen, maar met wonderen hebben ze weinig van doen. Wanneer borstvoeding, exclusief borstvoeding, langdurig borstvoeding, zou leiden tot enkel mensen die aardig in de omgang, vriendelijk en vredelievend zijn, zou de wereld niet zo’n uitermate onaangename plaats voor velen zijn. Door de geschiedenis heen en nu nog in het overgrote deel van de wereld is min of meer exclusief borstvoeding en langdurig borstvoeding de culturele norm, maar eveneens door de geschiedenis heen en ook nu nog op vrijwel elk werelddeel zijn conflicten en oorlogen dagelijkse kost. Dat komt niet omdat borstvoeding zo’n armetierig iets is, maar omdat er zoveel andere factoren meespelen. Allereerst de genenpoel waaruit het genenpakket van een kind is gehaald. Dat is eigenlijk een soort bingo-rad waarin de dominante en latente genen van de ouders en hun voorouders worden gegoten. Tussen alle gave en ongeschonden bingoballetjes zitten ook exemplaren waaraan iets veranderd is of die een beetje beschadigd zijn. Na een flinke draai aan het rad kan in volstrekt willekeurige volgorde een verzameling genen uit het rad stromen, waarbij de dominante genen wat zwaarder zijn dan de latente genen en dus makkelijker uit het bingo-rad kunnen rollen, net zoals sommige van de veranderen of versleten bolletjes er soms makkelijker tussendoor slippen. Zelfs bij hetzelfde ouderpaar zal er dus elke keer een ander pakket uitrollen. Vervolgens is er een zwangerschap van 9 maanden waarin het kind, redelijk goed maar niet volledig beschermd, zich ontwikkelt. Omdat elk zwangerschap andere omstandigheden heeft (de leeftijd van de moeder, haar gezondheid, haar leefomgeving, haar levensritme en –patroon, externe factoren, …) staat elk genenpakket ook bloot aan andere invloeden en zal het zich net even anders ontwikkelen. De baringspraktijken en de behandeling en omstandigheden van de pasgeborene hebben elk ook grote invloed op het begin van het buitenbaarmoederlijke bestaan en op de toestand van het rauwe materiaal waaruit een mens zal groeien. Borstvoeding zou een waarlijk wonderbaarlijk spul zijn wanneer het vanuit al dit verschillende materiaal perfecte mensen zou kunnen maken, die immuun zijn voor de invloeden die er verder op inspelen.  Na en naast borstvoeding staat een kind voortdurend bloot aan invloeden die zijn karakter, lichaam en geest zullen vormen uit het rauwe materiaal waarmee hij is geboren. En dat is waar borstvoeding en moedermelk hun rol gaan vervullen: zij zorgen ervoor dat het rauwe materiaal (het pasgeboren kind) in zo goed als mogelijke conditie is om het hoofd te bieden aan alle uitdagingen die gaan komen. Borstvoeding geven helpt ook de moeder om beter te functioneren in het moederschap. Dat is een belangrijke factor, want de ouders zijn een heel belangrijke factor in het filteren en sturen van invloeden en zijn zelf ook belangrijke invloeden. En anders dan op veel andere factoren hebben ouders wel invloed op zichzelf. Borstvoeding geven kan een moeder helpen een moeder te zijn die goed genoeg is om haar kind groot te brengen in de hoop dat hij een fantastisch mens zal worden. Misschien wel zo fantastisch dat mensen hem zullen vragen ‘’Borstvoeding gehad zeker?’’

Zwitserland

foto: Bella (Kristin Stewart), Edward (Robert Pattinson) en Jacob (Taylor Lautner) ‘’I’m Switserland’’ in de film ‘’Eclipse’’, deel 3 van de Twilight Saga, naar de gelijknamige boeken van Stephenie Meyer.
In de strijd om de gunsten van een vrouw zetten mannen in de dierenwereld alle middelen in die de natuur voorhanden heeft: kracht, schoonheid, pracht en praal en bluf. Vooral bluf. Want die pracht en praal is enkel buitenkant en uiterlijk vertoon. De strijd tussen twee mannen om een vrouw kan in de dierenwereld leiden tot de dood van één of beide contestanten. Ook bij de mens is dit gedrag niet ongewoon. Boeken en films vinden er voor een flink deel hun inspiratie in. Shakespeare was met zijn Romeo en Julia niet de eerste en al helemaal niet de laatste die  het gevecht om een vrouw dramatisch laat eindigen (‘’They fight’’… ‘’Paris falls’’, (William Shakespeare: Romeo and Juliet, Act V, Scene 3). In een modernere versie vinden we Bella Swan tussen  Edward en Jacob (zie foto), wanneer beide mannen al hun special effects inzetten om de liefde van Bella te winnen. Met de woorden ‘’Ik ben Zwitserland’’ eist ze dat de schermutselingen worden gestaakt, omdat zij zichzelf ziet als neutraal tussen de strijdende partijen. Zwitserland is een symbool voor onpartijdigheid, betrouwbaarheid en veelzijdigheid. In de strijd om de gunst van de consument vinden we veel haantjes gedrag terug: er wordt geschermd met kracht (nu nog beter!), schoonheid (flitsende vormgeving), pracht en praal (goudglanzende schilden en gloeiende aura’s) en bluf. Heel veel bluf. Onbeschrijflijk brutale bluf. Want heeft niet de grootste bek automatisch gelijk? Wie de grootste kraag kan opzetten of het meest vertakte gewei heeft of de staart zo groot dat hij er topzwaar van wordt heeft de meeste kansen. Maar zou die consument eigenlijk niet liever Zwitserland willen zien of zijn? Onpartijdige informatie, betrouwbare informatie, veelzijdige informatie in plaats van pluimgewuif en baltsdansen? En dan op basis daarvan de keuze maken tussen de verschillende kandidaten?

Kan dat niet wat minder?

 ‘’Borstvoeding of andere zuigelingenvoeding?’’ is een vraag waarbij meestal argumenten die de gezondheid van de baby betreffen voor een antwoord zorgen. Soms de gezondheid van de moeder. De maatschappij als geheel lijkt er weinig mee te maken te hebben. Toch heeft de individuele keuze van ouders wel degelijk ook een maatschappelijk effect. Meerdere effecten zelfs. Niet van dat ene ouderpaar, maar van de ouders van al die 180.000 alleen al in Nederland jaarlijks geboren kinderen. Een vaak over het hoofd gezien aspect van de leuze van zuigelingenvoeding is het effect op ons leefmilieu. Het maken, verpakken, vervoeren en afvoeren van kunstmatige zuigelingenvoeding is een grote belasting voor ons leefmilieu en een aanslag op de reserves. Het is een keuze die wat betreft duurzaamheid een bedroevende score heeft. De grondstof is meestal koemelk. Daarvoor moeten veel koeien worden gefokt en gehouden. Om die koeien te voeden zijn grote arealen landbouwgrond nodig en het dagelijkse afval van de koeien draagt bij aan het verhogen van de hoeveelheid broeikasgassen in onze dampkring. Het op moderne manier houden van koeien gaat over het algemeen ook gepaard met een hoog (preventief) medicijngebruik, waarvan de resten in ons milieu en in de voedselketen terecht komen en wat meewerkt aan het toenemen van antibioticaresistentie. Vervolgens moet de geoogste melk naar fabrieken worden vervoerd, meestal met vrachtwagens. In de fabriek begint een proces waarvoor veel water en energie nodig is en veel extra aan te voeren grondstoffen (suikers, plantaardige oliën, geïsoleerde vitaminen, mineralen en sporenelementen). Het kant en klare product wordt verpakt in gecombineerde materialen (papier, plastic, metaal en diverse chemische elementen ter ondersteuning) en naar de verkooppunten vervoerd. Na gebruik komen de verpakkingen terecht in de vuilverwerking, waar ze bijdragen aan het vergroten van de afvalberg of aan de schadelijke uitstoot in de vuilverbranding. en dan heb ik het nog niet gehad over de extra hygienische middelen voor vrouwen die al snel weer ongesteld worden als ze geen borstvoeding geven.
Een tweede maatschappelijk aspect van de keuze voor zuigelingenvoeding is het effect op de kosten voor de gezondheidszorg. Diverse onderzoeken, op verschillende manieren uitgevoerd, in landen over de hele wereld hebben aangetoond dat het kunstmatig voeden van zuigelingen leidt tot substantiële verhogingen van de kosten voor gezondheidszorg op de korte en de lange termijn. Onderzoekers berekenden dat per 1000 kinderen die geen borstvoeding krijgen er ruim 2000 meer artsbezoeken zijn, ruim 200 meer ziektedagen met ziekenhuisopname en ruim 600 meer uitgeschreven recepten voor medicijnen in het eerste jaar. Dit kost tussen $331 en $475 (€247 en €355, koers 8-12-11) per kind. Dat kan wel wat minder, zodat er meer overblijft voor andere dingen die niet zo makkelijk te voorkomen zijn. Als je borstvoeding geven niet voor jezelf wil of voor je kind, die het dan voor je portemonnee en de lucht die je inademt. En bedenkt: een deel van de gifstoffen in jouw moedermelk en in jouw vruchtwater komt van het voeden van kinderen met borstvoedingsubstituten!
Jennifer B. Saunders: Got Milk?: Awareness of the health benefits and cost savings of breastfeeding continues to spread. State Legislatures Magazine October/November 2011

Eurolac! blog: Borstvoeding en kosten gezondheidszorg

Hypoglycemie en borstvoeding

Foto: Linda met pasgeboren Faye

Over fladderen en toedienen van glucose of kunstvoeding na geboorte bij de baby die borstvoeding krijgt

Tijdens de zwangerschap wordt een kind van een constante stroom van glucose voorzien, de hoogte wat afhankelijk van het suikermetabolisme van de moeder. Na de geboorte komt de suikertoevoer veelal niet meer continue, maar ''in scheutjes''. Het kind moet dan gaan leren om om te gaan met, meestal, elke paar uur een stoot suiker. Of moet leren omgaan met een lagere toevoer van suiker, als zijn moeder diabetisch was tijdens de zwangerschap. De pasgeboren baby van een moeder met (zwangerschaps-)suiker moet als het ware afkicken van de suiker.

Lees verder ... 

Stille killer

Foto: collage van baby’s aan de borst van de FaceBook pagina Hey facebook, breastfeeding is not obscene
Aanstootgevend verklaard in diverse woordenboeken: 1) Aanstotelijk 2) Oneerbaar 3) Schandaleus 4) Schokkend 5) Stotend 6) Zedenkwetsend; wat ergernis opwekt; aanstotelijk, ergerlijk, ergerniswekkend, scandaleus; ergernis veroorzakend.
Wanneer mensen buiten de beslotenheid van het eigen huis een baby aan de borst zien, wordt vaak het woord aanstootgevend gebruikt. Of woorden van gelijke strekking. Het geeft aan dat mensen zich bij het kijken naar borstvoeding ongemakkelijk voelen. Er is al veel gedebatteerd over waarom dat zo is, of het terecht is, of vrouwen die borstvoeding geven dat maar ergens moeten doen waar niemand het ziet of zich in een tentachtige constructie moeten hullen of er maar helemaal van af zien. De aangevallen moeder voelt zich in het nauw gejaagd en schiet in de verdediging: mag zij niet gewoon haar kind eten geven als het honger heeft, net als iedere moeder? Laten we eens kijken wie het probleem heeft en er dus iets aan zou moeten doen. Het probleem ligt niet bij het kind: die is waar hij zijn wil en krijgt wat hij nodig heeft. Niet bij de moeder: zij is waar zij zijn wil en doet wat zij vindt te moeten doen als moeder. De toeschouwer heeft wel een probleem: h/zij is waar h/zij zijn wil (zullen we aannemen) en kijkt naar iets waar h/zij niet naar wil kijken. De meest logische oplossing zou dus zijn om niet te kijken. Als ik in een restaurant zit te eten en verderop zit iemand met zijn of haar weelderige bouwvakkersdecolleté naar mij toe (een uitzicht dat ik uitermate aanstootgevend vind), dan kijk ik naar mijn disgenoot of naar mijn eten en laat mij de smaak van het eten niet bederven. Maar dat lijkt niet voor iedereen evident te zijn. Men kijkt en ergert zich. Misschien is de toeschouwer een vrouw die zich door de voedende moeder met de neus op de feiten van haar als falen ervaren borstvoedingervaring voelt gedrukt, zoals een vrouw die net een miskraam had niet goed tegen het zicht van een zwangere vrouw kan. Haar verdriet en misschien afgunst zijn gevoelens waar ze zelf doorheen moet. Meer waarschijnlijk is het dat de eigen dirty mind (die eigenlijk een joy forever zou moeten zijn) een ongewenste relatie legt tussen de borst en de mond van de baby. In onze maatschappij zijn borsten primair seksuele organen geworden. Borst=seks en omdat seks verkoopt worden borsten zonder overwegend bezwaar ingezet voor het verkopen van alles wat je je kunt bedenken (parfum, auto’s, jeans, bier, …) Ook in de openbare ruimte is er volop ruimte voor borsten, al dan niet uitdagend verpakt. Het staat iedereen vrij die borsten ten toon te stellen, ernaar te kijken, zich eraan te verlekkeren en erbij te fantaseren. Wanneer een kind borstvoeding krijgt is dat seksobject plotseling gekoppeld aan het icoon van seksuele onschuld en dat veroorzaakt waarschijnlijk bij veel mensen een dissonantie: incest! pedofilie! roept dat beeld. Maar dat zit allemaal in het hoofd van de toeschouwer. Moeder en kind plegen helemaal geen seksuele actie tijdens het voeden. Ja, het kan een intens en diep  bevredigend gevoel geven, voor zowel moeder als kind, maar met erotiek heeft dat niets te maken. Het heeft te maken met liefde, niet met lust. De lust zit in het oog van de toeschouwer die bij het zien van de combinatie borst en baby erotische associaties krijgt. De schaamte voor die associatie wordt snel omgezet in afkeer van het onderwerp dat die associatie opriep. Het lijkt een beetje op iemand die in het openbaar een ‘’stille killer’’ laat (een geluidloze gaslozing) en direct verontwaardigd om zich heen kijkt wie de stank heeft veroorzaakt. Ik raad moeders en kinderen aan om de toeschouwer strak terug aan te kijken met een blik die zegt: ‘’je kán me wat, viespeuk’’.
PS: Die vingertjes van die baby's op de fotocollage zeggen natuurlijk helemaal niks: ook dat is onze eigen invulling.
Geïllustreerd artikel over wat nu eigenlijk aanstootgevend is waar het om borsten gaat: Breastfeeding in public is offensive – see for yourself! May 10, 2011, door naturesmother

Normen en waarden

Foto: campagnebord van de SP
Het normen en waarden debat doet het altijd goed in tijden van economische nood: zuinigheid met vlijt is zo’n heerlijk oud-Calvinistische, Hollandse spreekwijze waarmee bezuinigingen kunnen worden goedgepraat. Het gaat niet om geld, beste burgers, maar om uw zielewelzijn. Jawel. Een eeuw geleden (en ook al daar voor) al betichtten de ‘’Roden’’ de ‘’Roomsen’’ en de ‘’Kapitalisten’’ ervan samen te spannen onder het credo ‘’Houd jij ze arm, houd ik ze dom’’. En zie, ook nu duikt dat in gemoderniseerde vorm op (zie afbeelding). Maar wat zijn normen en waarden eigenlijk? Normen zijn in het dagelijks leven gedragsregels die ervoor zorgen dat de waarden worden gerespecteerd. Waarden zijn wetten op basis van religie of levensfilosofie, de woordgeworden zaken waarmee je geweten werkt om een goed mens te zijn. In de wetenschap zijn normen en waarden heel andere dingen. De norm is het uitgangspunt, de standaard, de nulmeting, de normale toestand. Waarden zijn de uitkomsten van metingen gedaan in de normtoestand (=de normwaarde) en in toestanden waarbij in de norm is ingegrepen. Die waarden kun je weergeven in tabellen en grafieken en zo wordt duidelijk wat interventie doet aan de norm. Dat is wetenschap in zijn zuiverste en simpelste vorm: wat gebeurt er als ik iets verander in een normale toestand? Is er verschil in verandering bij verschillende interventies? Hoe groot of belangrijk is dat verschil? Kan dat verschil ook aan andere factoren (variabelen) worden toegeschreven? de maatschappelijke betekenis van normen en waarden spelen ook een rol bij wetenschappelijk onderzoek: de manier waarop onderzoek wordt uitgevoerd vertegenwoordigt het begrip normen (=protocollen, richtlijnen, handelingsequenties, etc) dat ervoor zorgt dat de waarde (waarheidsvinding, kennisvermeerdering, begripsvorming, juistheid, etc) wordt gerespecteerd. Een norm in wetenschappelijk onderzoek is dus het uitgaan van de norm ofwel rusttoestand ofwel nulwaarde ofwel normale toestand. Want als je niet weet waar de nul ligt, kun je ook de andere waarden niet waarheidsgetrouw neerzetten en haal je dus de waarde waarheidsvinding of juistheid niet.
Desalniettemin is er een flink deel van wetenschappelijk onderzoek dat deze normen min of meer aan de laars lapt. Omdat zijn bijvoorbeeld een oplossing hebben waar een probleem bij moet worden gezocht*. Kunstmatige moedermelkvervangers zijn zo’n probleemzoekende oplossing. De markt zou erg klein zijn wanneer er alleen maar moedermelkvervangers moesten worden gemaakt en geleverd voor kinderen die dat echt nodig hebben. Immers, het overgrote deel van de moeders die een kind krijgen is lichamelijk perfect in staat borstvoeding te geven. Veel van hen zo goed, dat zij melk over hebben om te geven aan kinderen van moeders die het niet of te weinig hebben. Maar daar is voor een multinational natuurlijk geen eer aan te behalen. Dus wordt er heel zorgvuldig een spel van dom en arm houden gespeeld, waarbij zowel de maatschappelijke als de wetenschappelijke normen en waarden met de voeten worden getreden. Heel subtiel, want het gros van de consumenten en van gestudeerde-mensen-die-beter-zouden-moeten-weten tuinen er met open ogen in. Niet schoorvoetend, maar juichend als een bekeerde atheïst die het licht gezien heeft. Norm en interventie worden omgekeerd en de normwaarde wordt ter discussie gesteld. Er wordt gedaan alsof de norm (borstvoeding is de biologische en medische normvoeding voor zuigelingen) voordelen zou hebben ten opzichte van het vervangingsmiddel, de interventie. Vervolgens worden de onderzoeken krakkemikkig uitgevoerd, worden nauwelijks werkbare definities gebruikt en worden appels met papier-maché appels vergeleken of papier-maché appels met plastic appels en mandarijnen en worden de echte appels buiten beschouwing gelaten. ziet u nu door de bomen het bos niet meer? Geeft niet. Gaat u maar rustig slapen, vermoei er uw mooie hoofdje niet mee, er wordt voor u gezorgd. Als je er maar wel even voor wilt betalen.
Trap er niet in. Je hebt dat mooie hoofdje en de inhoud ervan niet voor niets gekregen. Gebruik het. Denk zelf. Laat je niets wijsmaken door hen die je voor hun eigen gewin dom en arm willen houden.
* Deze term leende ik van Cate Nelson die het gebruikte in de context van het (op niet-religieuze gronden) besnijden van pasgeboren jongetjes:
Cate Nelson: Why Circumcision is a Feminist Issue. In: Eco child's Play, July 7, 2011

Aasgieren

Foto: Volturi, wachtend op een kans op prooi. (Volturi is de naam voor de regerende vampieren in The Twilight Saga, een naam die sterke overeenkomst vertoont met volture, de familienaam van gieren, aasetende vogels met een slechte naam.
Zowel Creationisten als Evolutionisten erkennen dat elk organisme een doel en betekenis heeft, ook als wij dat doel of die betekenis (nog) niet kennen of zien of zelfs als wij van dat organisme een afkeer hebben. Bacteriën, virussen en schimmels worden meestal met grote argwaan bekeken, maar we kunnen niet anders dan erkennen dat zonder deze organismen onze darmen niet goed konden functioneren. We zijn ook selectief in onze waardering van overlevingstactieken van planten: de zoete geur en wervende kleur van bloemen die insecten trekken om voor hun voortplanting te zorgen, worden bejubeld in woord en beeld; planten die hetzelfde doen om aan voedsel te komen worden minder welwillend bekeken. Nog vreemder wordt het wanneer we de voedselvoorzieningstechnieken van dieren met elkaar vergelijken. Planteneters vinden we mooi, maar lichtelijk saai. Vleeseters trekken volle bewondering voor hun kracht, uithoudingsvermogen, zintuigscherpte en precisie wanneer ze roofdier zijn. De leeuw en de adelaar worden bewonderd op een manier die soms op aanbidding lijkt, die zo ver gaat, dat zij het schild en wapen van naties sieren (denk aan de Nederlandse en Vlaamse leeuwen en de adelaars van Duitsland en de VS). Schril steekt hierbij af de negatieve waardering voor vleeseters die hun prooi niet zelf doden, maar leven van de overgebleven prooi van anderen en van dieren die een natuurlijke dood stierven. Hyena’s en aasgieren worden met afschuw bekeken en het belangrijke werk dat zij doen om de verspreiding van ziekte te voorkomen wordt maar met moeite erkend. Aasgieren zijn in taal en beleving de personificatie van graaizucht en zelfverrijking. Opvallend is dat gieren zeer nauw verwant zijn aan de adelaar, die juist zeer positief wordt gewaardeerd.
In de beeldvorming die leidt tot het gebruik van het woord aasgier als niet erg complimenteuze benaming voor een soort mensen speelt waarschijnlijk de manier van voedselvoorziening van gieren mee: ze speuren, achtervolgen en besluipen niet, ze zitten, met een onschuldig en wellicht eerbiedwaardig uiterlijk, op een hoge uitkijkplaats of cirkelen luie rondjes in de lucht tot ze een interessant maal zien opdoemen. Ze laten anderen het werk voor ze doen: ouderdom of ziekte die prooien zwak en kwetsbaar maken of andere roofdieren die het voorwerk doen door de prooi te vangen, doden en aansnijden. Grote producenten van overwegend nodeloze producten hebben die kunst goed afgekeken. Zij meten zich een onschuldig (‘’ik ben immers ook maar een koopman die het brood moet verdienen voor vrouw en kind’’) en respectabel (‘’ik heb erg veel geïnvesteerd in onderzoek en veiligheid en heb het welzijn van mijn potentiele klanten als hoogste prioriteit op mijn agenda staan’’) uiterlijk aan. Ze laten het aan anderen over de prooi te vangen en voorbewerken (bijvoorbeeld zorgverleners die verblind zijn door de sprankelende verkoopverhalen van de producenten) en grijpen toe op het moment dat de rooi op zijn zwakst is. En in tegenstelling tot echte aasgieren die een waarschuwing zijn voor mogelijke prooien dat er gevaar in de omgeving is, kunnen deze menselijke aasgieren ervoor zorgen dat zij worden gezien als de majestueuze en alom bewonderde adelaar met beschermer allures. En hoe hard de volture je ook probeert ervan te overtuigen dat je hem volledig kunt vertrouwen en dat hij eigenlijk een beschermende en nobele adelaar is, vertrouw hem toch maar niet.

Overdaad baat

Foto: Jacob Jordaens: De koning drinkt! (ca. 1638) Uitbeelding van het Driekoningenfeest, waar degene die de boon in zijn brood vindt koning voor een dag is en op regelmatige tijden zijn glas heft (en eruit drinkt), waarop het gehele gezelschap uitroept ‘’De koning drinkt!’’

Het schrijven van de eerdere blogs Outrageously icky white stuff  en Outrageously good white stuff  zorgde voor een uitbarsting van inspiratie voor meer. In vijf delen volgt dus nu het vijfstappenpan dat daarin werd aangekondigd. Deze keer stap 5: Streef met kolven naar het zo snel mogelijk stabiliseren van een kolfopbrengst voor een gezonde aterm geboren baby om de lange duur melkproductie veilig te stellen en om moedermelk-enginering mogelijk te maken.
Overdaad schaadt was een van de standaard-uitdrukkingen van mijn Grootmoe. Zij had in haar leven twee wereldoorlogen en de grote crisis meegemaakt en hield niet van verspilling. En over het algemeen is dat nog steeds een uitgangspunt dat waard is te worden nagestreefd. Met één uitzondering. Moedermelk voor premature kinderen. Daarvan heb je nooit te veel en wat overblijft bewaar je voor later. Het uiteindelijke melkmakende vermogen van de borsten wordt voor het overgrote deel bepaald door de manier waarop in de eerste dagen, weken melk is gevraagd. De melkklieren worden in die eerste tijd ingesteld op wat uiteindelijk nodig zal zijn. Te vroeg geboren kindjes hebben, als ze eigenlijk nog 8 of 12 weken of nog langer in de baarmoeder hadden moeten wonen, dagelijks maar minieme hoeveelheden melk nodig. De benodigde hoeveelheid wordt wel geleidelijk aan meer en op een gegeven moment zullen ze net als alle andere kinderen ¾ tot 1 liter moedermelk per dag nodig hebben. Dat is waarop de borsten van hun moeder moeten worden ingesteld, niet op die 10, 30 of 50ml per dag nu of de 100 of 300ml over een paar weken. Wanneer een moeder in de eerste dagen of weken kolft alsof ze voor een voldragen baby kolft die binnen een paar weken aan die liter komt, dan krijgen de melkklieren de goede boodschap door; wanneer ze enkel die borrelglaasjes vol kolft die nu nodig zijn, worden de melkklieren als het ware lui en is de kans groot dat zij nooit voldoende melk voor een voldragen baby zullen aanmaken. een tweede goede reden om in het begin op volle toeren te produceren is om ervoor te zorgen dat er een buffervoorraad is voor als de kolfmoeheid toeslaat. Veel fulltime kolvende moeders merken na een aantal weken of maanden dat het kolven tijdelijk niet meer lekker gaat en dat de opbrengst terugloopt. Dat is allemaal wel op te lossen meestal, maar het is een goed plan om melk op voorraad te hebben om het tijdelijke tekort op te kunnen vangen. De derde, maar niet minst belangrijke reden voor het kolven van (veel) meer melk dan nu nodig is, is om ervoor te zorgen dat er voldoende melk is om de voedingswaarde van haar melk te manipuleren, zodat het gebruik van versterkers van niet-menselijke oorsprong kan worden voorkomen. Het voeden met voeding of voedingssupplementen van niet-menselijke oorsprong vergroot in sterke mate het risico van het kind om de vaak dodelijk verlopende darminfectie necrotiserende enterocolitis op te lopen.
Sullivan S, Schanler RJ, Kim JH, Patel AL, Trawöger R, Kiechl-Kohlendorfer U, Chan GM, Blanco CL, Abrams S, Cotton CM, Laroia N, Ehrenkranz RA, Dudell G, Cristofalo EA, Meier P, Lee ML, Rechtman DJ, Lucas A: An Exclusively Human Milk-Based Diet Is Associated with a Lower Rate of Necrotizing Enterocolitis than a Diet of Human Milk and Bovine Milk-Based Products, The Journal of Pediatrics, Volume 156, Issue 4, April 2010, Pages 562-567.e1
Slusher T, Hampton R, Bode-Thomas F, Pam P, Akor F, Meier P: Promoting the Exclusive Feeding of Own Mother's Milk through the Use of Hindmilk and Increased Maternal Milk Volume for Hospitalized, Low Birth Weight Infants (< 1800 grams) in Nigeria: A Feasibility Study. J Hum Lact May 2003 19: 191-19

Hoorn des overvloeds

Foto: Paleolithische moedergodin met symbolische hoorn.

Het schrijven van de eerdere blogs Outrageously icky white stuff   en Outrageously good white stuff   zorgde voor een uitbarsting van inspiratie voor meer. In vijf delen volgt dus nu het vijfstappenpan dat daarin werd aangekondigd. Deze keer stap 4: Vul het handmatige stimuleren en kolven vanaf de tweede dag aan met dubbelzijdig elektrisch afkolven.
Op Facebook circuleerde een poosje de tekst ’’Ik heb het lichaam van een god. Helaas is het Boeddha.’’  Moeders zouden er trots op kunnen zijn het lichaam van een godin te hebben: de aardmoedergodin van de mensen uit het stenen tijdperk: brede heupen, een gevulde schoot en borsten als hoornen des overvloeds. De belangrijkste godheid voor die mensen, die wij primitief noemen, was de leven schenkende en voedende moeder. Niks geen gestroomlijnde, strak in het vel zittende, afgetrainde filmster, maar een vrouw met een gevulde buik, voedselreserves op de heupen en volle, rijpe borsten. Maar ook vrouwen zonder deze voluptueuze weelderigheid zijn godinnen als het gaat om leven schenken en onderhouden en ook minder volle borsten zijn perfect in staat voedsel te leveren voor haar kinderen. Ook vrouwen van wie het kind te klein, te jong of te ziek is om zelf aan die borsten te drinken. Die melk is er, maar om de melk voor het kind beschikbaar te maken moeten de juiste gereedschappen en technieken worden gebruikt. In tegenstelling tot de echte Hoorn des Overvloeds van de Oudgriekse en Romeinse godenwerelden stroomt de melk er niet vanzelf uit. Over het algemeen wordt aan moeders aangeraden een dubbelzijdige, volautomatische elektrische kolf te gebruiken voor optimale melkopbrengst. Voor veel vrouwen werkt dit ook, maar voor veel ook niet voldoende. Dr. Morton van Stanford University ontwikkelde met haar team een techniek om de melkopbrengst te maximaliseren door het combineren van manueel en instrumenteel kolven. Dus massage en met de hand kolven samen met een goede dubbele elektrische kolf. Deze methode combineert positieve druk (massage) met negatieve druk (zuiging) en het huidcontact geeft een extra stimulans voor het vrijkomen van oxytocine. Er stroomt meer melk, de borsten worden effectiever geleegd en dat geeft dus meer melk beschikbaar om direct te voeden of om te behandelen tot een voeding met meer, en meer aangepaste, voedingswaarde. Maar een goede en frequente lediging van de borst zorgt ook voor het optimaliseren van het uiteindelijke melkmakende vermogen van de borsten, zodat ook als de baby zelf kan gaan drinken en wanneer hij meer melk nodig zal hebben, moeder ruimschoots voldoende melk voor hem heeft. Het zorgt ook voor een buffer voor de voor veel langkolvende moeders min of meer onvermijdelijke kolfdip. Vaak en met goede hulpmiddelen en methodes kolven maakt van moeders melkgodinnen.
Morton J, Hall JY, Wong RJ, Thairu L, Benitz WE, Rhine WD: Combining hand techniques with electric pumping increases milk production in mothers of preterm infants. J Perinatol, 2009, 29(11):757-764.